|
2002
|
|
|
Euskal
|
Herriko
basoetako ia zuhaitz guztiek negu oro eraztun berri bat sortzen dute. Landareek neguan hazkuntzan etenaldia izaten dute, eta eraztuna atseden horren seinale da.
|
|
2004
|
|
|
Jaiotzekoa izango nintzen noski, eta azkenean jaio egin nintzen Euskal
|
Herriko
baso batean 1936ko gerra bukatu eta handik gutxira. Basoa Balantzategi izeneko etxearen terrenoetakoa zenez, bertako ukuiluan egin zidaten tokia, eta erabakita gelditu zen hartara nire mundu honetako txokoa, txokoa edo aberria:
|
|
2007
|
|
|
Ondoren eskaintzen dizuegun erreportajean, Euskal
|
Herriko
Baso Mintegien Elkarte sortu berriaren egoitza ezagutzea proposatuko dizuegu. Horretarako Otxandiora jo dugu elkartearen nondik norakoez galdezka, Elkartea bere lehenengo urratsak ematen hasi da eta.
|
|
|
Euskal
|
Herriko
baso masak 55 milioi metro kubikokoak dira, hau da, duela 9 urte baino 13 milioi gehixeago. Horrez gain, aurreko inbentarioarekin alderatuta, gure Herrian 45 milioi zuhaitz gehiago daudela ikusten dugu.
|
|
|
Horrez gain, aurreko inbentarioarekin alderatuta, gure Herrian 45 milioi zuhaitz gehiago daudela ikusten dugu. Euskal
|
Herriko
basoek daukaten balio ekonomikoa 12 milioi eurokoa da, gutxi gora behera: %65 ekoizpen arloko adierazleei dagokie, %7 astialdi eta paisaiari; eta gainerako %28 beste alderdi batzuei, esaterako, inguruneari.
|
|
|
Ondoren eskaintzen dizuegun erreportajean, Euskal
|
Herriko
Baso Mintegien Elkarte sortu berriaren egoitza ezagutzea proposatuko dizuegu. Horretarako Otxandiora jo dugu elkartearen nondik norakoez galdezka, Elkartea bere lehenengo urratsak ematen hasi da eta.
|
|
|
Euskal
|
Herriko
baso masak 55 milioi metro kubikokoak dira, hau da, duela 9 urte baino 13 milioi gehixeago. Horrez gain, aurreko inbentarioarekin alderatuta, gure Herrian 45 milioi zuhaitz gehiago daudela ikusten dugu.
|
|
|
Horrez gain, aurreko inbentarioarekin alderatuta, gure Herrian 45 milioi zuhaitz gehiago daudela ikusten dugu. Euskal
|
Herriko
basoek daukaten balio ekonomikoa 12 milioi eurokoa da, gutxi gora behera: %65 ekoizpen arloko adierazleei dagokie, %7 astialdi eta paisaiari; eta gainerako %28 beste alderdi batzuei, esaterako, inguruneari.
|
|
|
Azken urteotan, Euskal
|
Herriko
basoetako suteak ugari egin dira.
|
|
|
[Euskal
|
Herriko
basoetako suteak]
|
|
|
Hor alperrik dago ko atzizkia basoetako berban. Zertzuk osagarri horretan nongo (Euskal
|
Herriko
basoetako) non bihur daiteke:
|
|
|
[Euskal
|
Herriko
basoetaN]
|
|
|
Azken urteotan, Euskal
|
Herriko
basoetaN suteak ugari egin dira. Gure ustez, beste hurrenkera bat eman behar zaio perpausari:
|
|
|
Azken urteotan, [suteak] ugari egin dira [Euskal
|
Herriko
basoetaN]. Edo:
|
|
|
Azken urteotan, ugari egin dira [suteak] [Euskal
|
Herriko
basoetaN]. Jakina, ugari dagoen lekuan ipin daiteke ugariTU:
|
|
|
Azken urteotan, ugariTU egin dira [suteak] [Euskal
|
Herriko
basoetaN].
|
|
2008
|
|
|
Desamortizazio prozesuak klaserik xeheenak kaltetu zituen bereziki.
|
Herriko
basoak esku pribatuetara igarotzeak beraien biziraupen baldintzak zuzen zuzenean erasotzen zituen: basoan biltzen zen egurra, etxeko sua pizteko; baita gaztainak ere, uzta txarrak gertatzen zirenean funtsezko elikagai bihurtzen zirenak; lurrik ez zeukatenen abereak herri lurretan bazkatzen ziren, eta mendi hegaletan ortu txikiren bat edo beste egiteko aukera zeukaten; basoan, ongarria egiteko beharrezkoa zen otea, garoa eta hostoak aurkitu ahal ziren?
|
|
|
Udazkena heltzean onddo bila joaten da jendea; gutxi dago, ordea, aurten, oraingoz behintzat, Euskal
|
Herriko
basoetan. Biltzaileak, sukaldariak eta saltzaileak onddoak noiz agertuko zain daude.
|
|
2009
|
|
|
Euskal
|
Herriko
baso oso gutxitan aurki daiteke egur hila. Artikutza da horietako bat.
|
|
|
Eraikuntza, altzari, paketatze eta paper enpresek eskaera gutxitu izanak sektorearen egoera asko okertu du. Hori gutxi balitz, urtarrilaren 23 eta 24ko eguraldi txarrak kalte handiak eragin zituen Euskal
|
Herriko
basoetan. Triskantza are handiagoa izan zen Landetan, 250.000 metro hektarea pinu bota baitzituen haizeak.
|
|
2011
|
|
|
Bigarren zatian, industria eraikinaren bilakaera arkitektonikoa bildu du. Hirugarrenean, berriz, garaian garaiko gerrek olan, Aezkoan zein inguruko haranetan izan zuten eragin kaltegarria kontatzen du.Aezkoako mendietan daude Euskal
|
Herriko
baso nagusietakoak. Haran horretan daude Mendilatz eta Tristuibartea natura erreserbak eta Iratiko oihana.
|
|
2012
|
|
|
Otsailak 28, 19:00etan, kultura etxean: Euskal
|
Herriko
basoen kudeaketa historian zehar. Hizlaria:
|
|
2013
|
|
|
8 Bizidun aniztasuna Euskal
|
Herriko
basoetan
|
|
2015
|
|
|
Batetik, karpea, xarma edo pago lizarra (carpinus betulus), Iberiar Penintsula osoan kopuru esanguratsu batean Bortzirietan soilik aurki daiteke, Arantzako mugan eta Igantziko herri lurretan dagoen San Juan Xar baselizaren inguruan eta Bidasoa ibairako pendizetan. Orain dela 150.000 urte baino gehiago, Behe Paleolitoan, ugaria genuen Euskal
|
Herriko
basoetan. Eta arras estimatua.
|
|
|
Hortik etorri zen, gehienbat, gaztelania ikasi eta landu beharra. Euskara, berriz, gutxietsia eta baztertua gelditu zen, eta Euskal
|
Herriko
baso eta mendietan bizi zirenen ahoetan iraun zuen, batez ere. Lekukotasun argia utzi zigun Pedro Madariaga bizkaitarrak, 1565ean argitaratutako Honra de Escribanos liburuan (in Urkijo 1922:
|
|
2016
|
|
|
Nahieran, beren kabuz hazten utzitako pagoek osatzen dute. Euskal
|
Herriko
basoak, berezkoak, nolakoak ziren erakustea du helburu gune horrek.
|
|
|
Baina preso sartu nahi gaituztenak ez dira konturatzen Euskal
|
Herriko
baso eta mendietatik ibili ondoren gailurreko eta itsasoko haizeek ferekatu ondoren zulo ilunenean ere aske izango garela, oroitzapenak ezin baitira ezabatu eta aske jaio dena aske da hiltzen
|
|
2018
|
|
|
Eusko Jaurlaritzak basoen kontserbazio egoeraren inguruan 2011n egindako azterketak Euskal
|
Herriko
basoen kontserbazio egoera kaxkarraren berri eman zuen. Bizkaia da, azterketaren arabera, landare autoktonoak (haritza, erkametza, haltza, artea eta pagadia) barne hartzen dituen gainazal gutxien duen lurralde historikoa, eta ondorioz, kontserbazio eskasena duena.
|
|
|
1944an aurkitu zuten lehen aldiz onddo klase hori Euskal
|
Herriko
basoetan, baina azken urteetan bezalako indarrik ez zuen sekula hartu. Izurri bihurtzeraino zabaldu da, eta izurritearen erdigunean kokatu da Urola bailara.
|
|
2020
|
|
|
Pedro Mari Otaño Zizurkilgo bertsolariak Argentinara emigratu zuen, eta hango panpetan bizi izan zen luzaro. Itxura batera, miraz gogoratzen zen Euskal
|
Herriko
baso eta mendiez, eta poza ematen zion, horregatik, bere arrantxoaren alboan zegoen ombu izeneko zuhaitzak. Haren azpian edo adarretan eseri, eta Errekalde jaiotetxeko intxaur arbola hartzen zuen gai:
|
|
2021
|
|
|
Euskal
|
Herriko
basoetan mamu gisa mugitzen doan ugaztun txiki hori da katajineta. Bere antza eduki dezaketen, lepazuri, lepahori, erbinude edota ipurtatsek ez bezala, katajinetek patroiez beteriko gorputz bat dute.
|
|
|
Arrainek, narrastiek eta anfibioek osatzen dute katajinetaren dieta, baita hainbat fruituk ere, batez ere udazkeneko eta neguko hiletan. Hala ere, katajineta ez da oihaneko errege eta Euskal
|
Herriko
basoetan ahalik eta isilen ibili behar du, arrano beltz edo hontz handien harrapakin bihur ez dadin (CAMPS, 2012).
|
|
|
Gainerako hitzaldiak bestelako gaien ingurukoak izango dira: Euskal
|
Herriko
basoak eta eukaliptoak izango dira batean berbagai eta Euskal Herriaren historia geologikoaz hitz egingo dute bestean, dokumental bat ikusi ondoren.
|
|
2023
|
|
|
Hori tranpa egitea zela esatea pentsatu zuen Alexek, independizatzea norberak sabaiagatik ordaintzea esan nahi zuela eta ez gurasoen lepotik bizitzen jarraitzea, baina etxean tentsioa arintze aldera amore eman zuen eta utzi zion, karabanan bere kabuz luzaro ez zuela aguantatuko eta laster etxera itzuliko zitzaiela pentsatuz.
|
Herriko
basoaren erdian kanpaleku bat zegoen, jende askorik sekula ez zeukana baina neguetan ia hutsik egoten zena. Bertan aparkatu zuen karabana Adelek.
|
|
|
Azkenik, Eguzki erakunde ekologista eta antinuklearrak akats estrategiko hori zuzentzeko eta indargabetzeko eskatzen dio Mutrikuko Udalari, eta EH Bilduri Euskal
|
Herriko
baso eta mendien babesarekin bat egiteko. Mutrikuko EH Bildu ereduen premian bada, ez du oso urrutira joan beharrik:
|
|
|
«Euskaliptoaren gaia agian hitzaldi batean errazago sartzen da kontakizun batean baino», esan du aktoreak, eta, hain justu, horregatik erabaki dute «ironiari, kritikari, umoreari eta satirari» leku handia egitea. Tartean, halaber, artxiboko materialen bat ere baliatu dute, eukaliptoa heldu zeneko testuingurua oroitzeko, eta Euskal
|
Herriko
basoaren historiaren zertzeladak ere tartekatu dituzte.
|
|
|
Euskalduna bezain sahararra da Gurutze Fatimetu. Euskal
|
Herriko
basoetako berdea bezainbeste maite du basamortu elkorra, haritzak bezainbeste talha k, eta belarra bezainbeste hondarra.
|