|
2005
|
|
|
14
|
Herri
indigenek eskubidea dute bere lurrak, lurraldeak eta natur baliabideak kontrolatzeko eta bere bizimodu tradizionalari eusteko. Honen barnean dago bere biziraupenerako baliabideak gozatzeko uneko segurtasunerako eskubidea.
|
|
|
Honen barnean dago bere biziraupenerako baliabideak gozatzeko uneko segurtasunerako eskubidea.
|
Herri
indigenek eskubidea dute bere lurraldearen, lurra, airea, ura, itsasoko izotza, basa bizitza eta beste baliabide batzuk barne suntsipena edo degradazioa ekar dezakeen ekintza edo jokabide mota ororen aurrean babesteko.
|
|
2006
|
|
|
GKEek
|
Herri
Indigenen Eskubideen Deklarazioa atzeratzea kritikatu dute
|
|
|
NBEko Batzar Orokorrak
|
Herri
Indigenen Eskubideen Deklarazioa onartzeko epea luzatu izanak bertan behera utzi ditu talde indigenen ordezkarien eta giza eskubideen aktibisten kritikak. Testuak munduko 370 milioi indigenek determinazio librerako duten eskubidea aitortzen du, eta komunitate horiek beren lurren baliabide naturalak ustiatzeko baimena eman behar dutela ezartzen du.
|
|
2007
|
|
|
|
Herri
indigenen eskubideak ez errespetatzea leporatu dio Intermón Oxfamek Repsoli
|
|
|
|
Herri
Indigenen Eskubideen Adierazpenak NBEren babesa jaso du bi hamarkada negoziatzen aritu ondoren
|
|
|
Bi hamarkada negoziatzen aritu ondoren,
|
Herri
Indigenen Eskubideen Deklarazioa NBEren Batzar Orokorrak onartu du azkenean. Testu honek babesa emango die planeta osoko 5.000 komunitatetan dauden 370 milioi laguni baino gehiagori.
|
|
2008
|
|
|
Lanaren Nazioarteko Erakundeak egin zituen lehen urratsak; langile indigenei buruzko ikerketak egin zituzten. Eskubideen nazioarteko aitorpen formala iaz egin zuen Nazio Batuen Erakundeak,
|
Herri
Indigenen Eskubideen Aitorpena onartzearekin batera.
|
|
2009
|
|
|
Mugimenduon urte luzeetako borrokari esker, Peruko gobernuak 1993an sinatu zuen Munduko Lan Erakundearen konbenioaren 169 atala eta duela bi urte Nazio Batuen Erakundearen
|
Herri
Indigenen Eskubideen Aldarrikapena, zeinak behartzen baituen estatu peruarra indigenen lurralde eskubideak zaintzera.
|
|
|
|
Herri
Indigenen Eskubideetarako NBEko ordezkariaren ustez, egun indarrean dagoen eredu ekonomikoak biziki kaltetzen die indigenen interesei eta pobreen artean pobreenak izaten jarraitzen dute.
|
|
|
Nazio Batuen Erakundeak
|
Herri
Indigenen Eskubideen Deklarazioa onartu eta bi urtera ez da funtsezko aldaketarik sumatu. James Anayak (California, AEB, 1958) testuan adostutakoa gauzatzeko dauden oztopoak izan ditu hizpide Deustuko Unibertsitatean.
|
|
|
James Anayak (California, AEB, 1958) testuan adostutakoa gauzatzeko dauden oztopoak izan ditu hizpide Deustuko Unibertsitatean. NBEk deklarazioa onartu eta urtebetera, iazko maiatzean, izendatu zuten Anaya
|
Herri
Indigenen Eskubideetarako NBEko ordezkari. Arizonako Unibertsitateko Nazioarteko Zuzenbide eta Giza Eskubideetako irakasle izandakoaren ustez, herri indigenen egoera tamalgarria da; baina, hala ere, itxaropentsu da testuan zehaztutako esparru politiko berriak egoera hobetzen lagun dezakeelako.
|
|
|
NBEk bi hamarkada behar izan zituen
|
Herri
Indigenen Eskubideen Deklarazioa onartzeko. Zer dela eta?
|
|
|
Barbaran eta Daysi Zapata Aidesepeko egungo buruzagia Genevan (Suitza) izan ziren, abuztuaren 10etik 14ra; Nazio Batuek han antolatua zuten
|
Herri
Indigenen Eskubideetako Adituen Mekanismoa, eta han parte hartzera eta beren argudioak azaltzera joan ziren.
|
|
2010
|
|
|
•
|
Herri
Indigenen Eskubideen Nazio Batuen Adierazpena (2007)
|
|
|
2 Hamalaugarrenean: 1)
|
Herri
indigenek eskubidea dute beren heziketa sistema izateko, horretarako beharrezko erakundeak ezarri eta kontrolatzeko, bere hizkuntzetan irakasteko, eta helburu horrekin sortu dituen metodoak erabiltzeko; 2) bereziki haurrek eskubidea
|
|
2012
|
|
|
Kontuan izanik Nazio Batuen Erakundearen 1994ko apirilaren 20ko Ekonomia eta Gizarte Kontseiluaren Giza Eskubideen
|
Herri
Indigenen Eskubideei buruzko txostena, zeinean norbanakoen eskubideak eskubide kolektiboen arabera baloratzen baitira;
|
|
|
Kontuan izanik 1995eko irailaren l8an 1.278 bilkuran onetsitako Giza Eskubideen Amerikako Batzordearen Deklarazioaren zirriborroa,
|
Herri
Indigenen Eskubideei buruzkoa;
|
|
|
Biltzar horietan zein bertan sorturiko goi mailako dokumentuetan herri indigenak presente egon dira. Horretaz gain, 2000n gertaturiko Herri Indigenen Foro Iraunkorraren sorrera eta 2007an
|
Herri
Indigenen Eskubide Unibertsalen Aldarrikapenaren onarpena.
|
|
|
Onarturiko HIGEAk 46 artikulu ditu, indigenek dituzten erakunde, kultura eta tradizio propioak babesteko eskubidea onartzen du, baita garapen propioa euren behar eta tradizioen arabera bilatzeko askatasuna ere.
|
Herri
indigenen eskubideak babesteko gutxieneko ereduak ezarten ditu, eta bereizkeria eta bazterketa borrokatzeko, eskubide indibidual eta kolektiboez aritzen da. Gainera eskubide kulturalak, nortasuna, hezkuntza, osasuna, lana, hizkuntza eta beste asko lantzen ditu.
|
|
|
Nazioarteko sistema, gobernatzen dituen sistema normatiboa ezagutzeko eta erabiltzeko balioaz jabetu eta trebeziaz erabili zuten. Erakunde indigenak
|
Herri
Indigenen Eskubideak defendatzeko nazioarteko aldarrikapen baten beharra defendatzen hasiko dira. Aurreko hamarkadako Kirunan erabakitakoari helduz, Martinez Cobos NBEko adituak egindako txostenaren bidetik joz eta giza eskubideekin loturiko beste tresna juridikoei erreferentzia eginez euren eskaerak planteatu zituzten.
|
|
|
2007 PIL desagertu eta
|
Herri
Indigenen Eskubideen Gaineko Adituen Mekanismoa sortu zen.
|
|
|
Hori horrela onartu zen eta 100 estatuburuek baietsi zuten. Hala ere, eztabaida honek herri indigenekin loturiko praktika politikoa eta eztabaida akademikoa baldintzatu ditu harik eta 2007an Nazio Batuetako Batzar Orokorrak
|
Herri
Indigenen Eskubideen Aldarrikapen Unibertsala onartu duen arte. Izenburuan nabaria den moduan, Laugarren Munduarentzat erreferentzia den dokumentu horrek «Herri Indigenak» dio eta ez «Populazioak» aurreko bertsioek zioten bezala.
|
|
2013
|
|
|
Besteak beste, Indian Act eta natiboen arrantza eremuak aldatuko ditu. Lehen Nazioen Batzarraren arabera, gobernuak konstituzioak babesten dituen indigenen trataera eskubideak urratzen ditu, baita Nazio Batuen Erakundearen
|
Herri
Indigenen Eskubideen Aitorpena ere. Aldaketak herri horien onarpenarekin egin behar direla adierazten da bertan.
|
|
2014
|
|
|
Herri indigenak.
|
Herri
indigenen eskubideen aldeko borrokan, Survivalek arrisku handiagoa duten tribuak babesteko dirua bildu du. Dohaintzak erabiltzen dira:
|
|
2022
|
|
|
2000ko hamarkadan hizkuntza eta kultura autoktonoen eskubideetan aurrerapenak izan ziren.
|
Herri
indigenen eskubideei buruzko Nazio Batuen Adierazpena sinatu zuen Kanadak, eta Egiaren eta adiskidetzearen batzordea jarri zuen abian.
|
|
2023
|
|
|
" Europar Batasunaren eta Mercosur en arteko akordioak herrialdeen etorkizunerako bidea aldatu behar du eta berdintasuna azkartzen lagundu.
|
Herri
indigenen eskubideen aitortzatik eta baserri lurraldeen laguntzatik hasten da, lur guti edo batere ez duten laborariak barne. Bestalde, ordaindu gabeko ugaltze lanaren jabekuntzan oinarritu eredu ekonomikoak gainditzeaz gain, lan merkatuan emazteen diskriminazioa kontutan hartu da".
|