|
2005
|
|
|
Garaiotan, non Europako Konstituzioa botoa jasotzekoa den, estatu eta nazio kontzeptuak mahai gainean jartzen dira indarrez, berriz ere.
|
Euskal
Estatu baten sorrera gertatuko balitz, proiektutik abiatuz, Iztuetaren ustetan. Ekonomi globalizazioaren une honetan, bada, Euskal Herriak ez du Espainiako merkatuaren beharrik?, beraz, Euskal Estatuak onura ekonomiko aktualak baino hobeak izango lituzke estatu bilakatuko balitz. Azken ideia hau ondokoarekin errematatzen du:
|
|
|
dio Iztuetak. Baina
|
Euskal
Estatu bat sortzeak eramangarria izan behar du. Bideragarria da euskal Estatua. Iztuetak dioen modura.
|
|
2009
|
|
|
Espainiak, espainiar legeak eta marko autonomikoak ez dute gure askatasuna onartzen; beraz, autonomismoa baztertu behar da, eta Estatutua hila dagoela esatetik beste marko bat nola eraiki esatera pasatu behar da.
|
Euskal
estatu bat nahi dugunok antolatu egin behar dugu, eta estrategia eraginkor bat bilatu.
|
|
|
Zein da EAJren helburua: bere sorrera adierazpenetan agertzen den
|
Euskal
Estatu baten sorrera ala, Euskal Herriaren zatiketa eta garapenerako galga izan den autogobernu baskongadoaren sakontzea??.
|
|
2012
|
|
|
Kultura desberdinen arteko oreka zaintzeko zein da egitura politikoaproposena euskal lurraldeetan?
|
Euskal
Estatu bat.
|
|
|
Estatuaez da globalizazioaren biktima, bermea baizik: horregatik, nolako estatua, halakoglobalizazioa10 Hortaz, hau ere bada,
|
Euskal
Estatu baten arrazoia: beste globalizazio eredu baterako adibide eta, bere apalean, tresna izatea.
|
|
|
Hasteko eta behin, haien tamainagatik, orain biltzen dituzten nazioen artekodesorekagatik, eta, batez ere, estatu bi horietan mendez mende nagusitu den kultura politikojakobinoarengatik. Alta, balizko
|
Euskal
Estatu batek baldintza guztiak betetzen ditu, Blaseniritzian, barne aniztasuna kudeatzeko eredurik justuena indarrean jar dadin.
|
|
|
Alderantziz, Europaren ikuspegitik euskal herrialdeen arteko harremanak sustatzea positiboada eta horretarako behar diren tresnak eskaintzea (mugaz haraindiko lankidetza, euroeskualdea...) normaltzat joko da. Horren harira, interesgarria litzateke jakiteaEuropari eta bere garapenari
|
Euskal
Estatu batek zer eskain liezaiekeen, Europakoardatz atlantiko hori dinamizatze aldera.
|
|
|
Hala bada, Euskal Herriak, iragan gatazkatsua izan arren, bere baitakoaniztasuna posizio partekatuago eta adostuagotik kudeatzea sustatzeko erronkadu, eta horretarako, inoiz baino beharrezkoagoa da
|
Euskal
Estatu bat lortzea.Egitura instituzional horrek, a priori, aniztasun etnikoarekiko errespetua sustatzekofrantziarrek eta espainiarrek baino baldintza hobeak izango ditu, prozedurazkoakordioak oinarri hartuta, hala nola justizia sozialak dentsitate demokratikohandiagoko testuinguru batean bultzatzea.
|
|
|
Horiek euskal gizartearen banaketa soziopolitikoak (nazionalak) larritukolituzketela argudia dezakete integrazionistek sistema kontsoziazionalaren aurka.Dena dela, taldeen autodeterminaziorako printzipioa oinarri hartuta46, gobernueketa gizarteek erkidego politiko partekatuagoa lortzeko duten gaitasunaren arabera, segmentazioa indartu egin daiteke edo ez; kontsoziazionalismoaren xedebakarra segmentuen arteko gatazka bideratzea da, bazterkeria saihestuta etadesberdintasunetik, aniztasunetik abiatuta, integrazioa sustatuta. Hortik aurrera, sistema kontsoziazionala
|
Euskal
Estatu batean gertatzen bada, integrazio nazionalaren aukerak askotarikoak izango dira, arrakastagatik desagertu ziren bestesistema kontsoziazional batzuetan gertatu legez.
|
|
|
Azken bielementu horiek biztanleen ikuspegi errepublikazalearen oinarriak izan daitezke, etaHabermas en proposamenera hurbildu, hau da, herritarren nazio bat sortzea. Baina, zer dela-eta izango litzateke posible
|
Euskal
Estatu batean eta ez gaur egungoEspainiako eta Frantziako estatuetan. Hiru lirateke horretarako arrazoi nagusiak:
|
|
|
Etorkizunean, gai arantzatsu bat baino gehiago ebatzi dirahorren inguruan, baina, ematen du herritartasuna zehazteak ez lukeela gatazkahandirik ekarriko, gaur egun bertan bizitzea jotzen baita, nagusiki, baldintza bakarraeuskal herritartasuna zertan datzan adierazteko orduan. Are gehiago, idazlanarenegileek diotenez, litekeena da aniztasun politikoa edo nazio identitate desberdinenarteko elkarbizitza guztiz bideragarria izatea balizko
|
Euskal
Estatu batean. Halaere, Euskal Estatuak, nazio estatu guztien antzera, beti bilatuko du naziotasuna etaherritartasuna parekatzea bizilagunen artean.
|
|
|
Eta, era orokorrean esanda, estatuarenjabe izan edo ez, nazionalismoak harreman konplexua du immigrazioarekin, euskalnazionalismoa adibide. Euskal Herrian badugu esperientzia oparoa immigrazioarenarloan, eta argi ilun askoko etorkin olde desberdin bi egonda, horietatik ikasi beharraaipatzen da
|
Euskal
Estatu batek ekar lezakeen onurari erreparatu nahi bazaio.Kontuan hartu behar da, edonola ere, Euskal Herrian ez dela egon eztabaida sozialsakonik immigrazioaz herritartasunari edota naziotasunari lotuta, horiek lantzeko
|
|
|
Horienartean, euskal herritar bilakatzeko baldintzak, immigrazioak eragindako kulturaaniztasunaren kudeaketa, immigrante taldeen eskubideen trataera eta, azken batez, etorkinen egokitzapen edo integrazioaren afera. Hartara, migrazio politika nazionaljakin bat garatu behar da; eta hori
|
Euskal
Estatu batek baino ezin du ahalbidetu etabehar den moduan bermatu.
|
|
|
Hortaz, eta laburbildurik, liberalek eskubideaz hitz egiten dute, komunitatezaleekidentitateazeta errepublikanoek parte hartzeaz... nazio estatuaren markoan betiere.Baina nolako herritartasuna irudikatu behar dugu momentuz estaturik osatzen ezduen Euskal Herrian? Edo, bestela esanda, nolako lotura izango luke herritarrak administrazio politikoarekin eta herritarrek euren artean balizko
|
Euskal
Estatu batean?
|
|
|
Joera horiek areagotu egiten dira.2005ean, adibidez, Euskal herritar izateko baldintzez galdetzen denean,% 85ekuste du Euskal Herrian bizi eta lan egitea derrigorrezko baldintza dela;% 73kEuskal herritar izateko nahia jartzen du baldintzatzat; eta ondoren, Euskal Herrianjaioa izatea,% 57k ipintzen du baldintza gisa8 Euren burua subjektiboki euskalherritartzat dutenek, beraz, uste dute objektiboki herritartasuna bertan bizi eta lanegiten dutenei onartu litzaiekeela (legelariek erabakiko dute zenbat urtebizitzen edo lan egiten). Ematen du, hortaz,
|
Euskal
Estatu batean, herritartasunazehaztea ez litzatekeela gatazka iturri handia izango.
|
|
|
2006an, Euskobarometrok emandako informazioaren arabera, Araban, Bizkaian eta Gipuzkoankontsultatutakoen% 64k uste zuen autodeterminazio erreferendum batek ezlukeela zatiketarik ekarriko gizartera (Euskobarometro, 2006). Haratago joanda, gai gatazkatsua izan da Euskal Herrian Euskal Estatu posible batek nolako eraginaizango lukeen estatu horretan sinesten ez dutenengan, eta zehatzago, badairitzi bat, noizbait haizatzen dena, esaten duena
|
Euskal
Estatu batek kanporatuegingo lituzkeela etorkinak eta espainiar sentitzen direnak9 Horretaz guztiaz datukuantitatiborik ez dugu, baina aukera dugu datu kualitatibo batzuk erabiltzeko, 5080ko hamarkaden artean etorritako hainbat immigranterekin eginiko elkarrizketetatik (ik. Zabalo/ Basterra/ Iraola/ Mateos, 2010).
|
|
|
|
Euskal
Estatu batek ez omen luke sortuko, hortaz, Espainiatik edo Frantziatikiragartzen zaion beste arazo edo gatazka. Euskal Herriko biztanleek ba omen dutebizikidetzarako gogoa, eta badakite denon konpromisoa eskatzen duela horrek.
|
|
|
Arestian esan dudanez, egitura politiko batez hornitzen diren nazio guztieklehentasunezko helburutzat dute berezko hezkuntza sistema abian jartzea. EuskalHerria nazio modernoen parean ipintzeak, hortaz, Hezkuntza Sistema Nazionalaeraikitzea dakar berekin,
|
Euskal
Estatu baten agindupean jardungo lukeena.
|
|
|
Gaikonplexuak dira denak, berezko gogoeta eskatzen dutenak. Hala ere, pentsatubehar dugu gai guztiek oso bestelako trataera eta konponbidea izango luketelahezkuntzaren norabidea Euskal Herriko aginte politikoaren esku balego, hots, euskalherritarren esanetara makurtuko litzatekeen aginte demokratiko baten testuinguruan.Hartara, euskal gizarte demokratikoan
|
Euskal
Estatu baten ardurapean jardungolukeen hezkuntza sistemak errotiko eragozpen batzuk ezabatuko lituzke, eta horrekonura ukaezina ekarriko lioke euskal gizarteari. Esan gabe doa onura horien arteanlegokeela nozitzen dugun banaketa administratiboa gainditzea, Euskal Herrikoeskola hiru administraziotan zatikaturik baitago, horrek dakarren guztiarekin.
|
|
|
Bestetik, gaur gaurkoz, Europa mailan ikasleen mugikortasuna izugarrierrazten ari den garaian, traba administratibo gaindiezinak aurkitzen dituzte IparEuskal Herriko ikasleek Hegoaldeko unibertsitateetan normaltasunez matrikulatuahal izateko. Dudarik ez dugu
|
Euskal
Estatu batek bermatu egingo lukeela hezkuntzaeta ikerkuntza sare nazionala sortzea, euskal gizarte modernoaren aurrerapenerakoeta euskal herritarren zerbitzurako.
|
|
|
|
Euskal
Estatu baten itzalpean, eta hezkuntza sistema nazionala helburuhartuta, zalantza barik, sakondu egin da delako eztabaidan. Erabaki beharkoda, besteak beste, zer nolako lotura egongo den sare desberdinen artean, nolakoestatusa izango duen bertako irakasleriak, zelako zeresana izango duten gurasoeketa ikasleek hezkuntzaren norabidean... argi izanda azken ardura etorkizunekoadministrazio nazionalak izan behar duela.
|
|
|
Horixe da etorkizuneko
|
Euskal
Estatu batek ebatzi beharreko arazoinportanteetako bat; bestela esanda, beharrezkoa izango da diskurtso moralarrazionalizatuaz jabetzea, euskal herritarren hezkuntza zibiko moralak gogoetafalta nabaria du eta. Batzuetan, ezkerreko ikuspegien kasuan, agnostizismo militantebatek eragin du hezkuntzaren helburuei eduki moral mugatu eta jakin batzuk bainoez eranstea, diskurtso moralak ikuspegi kontserbadoreen emaitza gisa alboratuzhorrela.
|
|
|
Artikulu honetan feminismoak, mugimenduan dagoen teoria eta praktika gisa ulertua, herritartasun kontzeptuari buruz ekoitzitako funtsezko ekarpen kritikoen berri ematen da.Halaber, horietako batzuk aintzat harturik, ustezko
|
Euskal
Estatu batek izan lituzkeenxede kolektiboen iturburuak aldarrikatzen dira: bizitzaren eremu publikoa zein pribatua, etxekoa barne?.
|
|
|
ekarri duena gaurko mundu agertokira; azkenik, kultura espazio nazionalarenurradura. Aldaketa horien argitara balizko
|
Euskal
Estatu batek kudeatu eta askatubeharko lituzkeen korapiloetako batzuk azaleratu ditu egileak: batetik, nazio estatuakultura komunitatetik abiatuta eraikitzeko premia, eta, bestetik, kultura aniztasunarierantzun egokia eman beharra, adibidez.
|
|
|
Aurkeztutako hirugarren artikuluak («Euskal kulturaren adierazpideak: sendotasunak eta ahultasunak balizko
|
Euskal
Estatu baten aurrean») euskalkulturaren zenbait adierazpenen egoera deskribatzera jotzen du. Euskal kulturarendefinizioaren inguruan sortutako ikuspegi gatazkatsuen berri emanez abiatzen daPatxi Juaristi gogoeta horretan.
|
|
|
Alabaina esana dugu gutxieneko komun batzuk beharrezkoak izango dituelabalizko
|
Euskal
Estatu batek, baldin eta bere inguruan komunitate politikoa eratunahi badu. Hizkuntza izan liteke, bere ezaugarriengatik, horietako bat:
|
|
|
hizkuntzarenezagutza eskatzea, gutxieneko eskubide batzuk lortzeko. Hartara, nekez leporatuahal izango dio inork
|
Euskal
Estatu bati planteamendu etnizista edo esentzialistarik, hizkuntza ezartzeagatik.
|
|
|
kulturaren egiteko nagusia ez baita dirua sortzea, gizarte libreago bat eta herrilibreago bat eraikitzen laguntzea baizik. Zentzu horretan, oreka zailak egin beharkolituzke
|
Euskal
Estatu batek arlo honetan.
|
|
|
Baina nola eman kohesio kulturala hain plurala eta konplexua den euskalgizarteari? Nire ustez, balizko
|
Euskal
Estatu batek ziurtatu behar du Euskal Herrianbizi diren nortasun sentimendu, kultur adierazpide edota nazio identitate guztiekgaratzeko aukera dutela, baina, era berean, Euskal Herriaren izaera ziurtatu behardu. Eta horrek esan nahi du bereziki euskarazko adierazpen kulturalak babestubehar direla; hain zuzen ere, euskal kulturaren gutxiagotasun edota mendekotasunegoera gainditu beharra dagoelako.
|
|
|
Zentzu horretan, gaztelaniaz, frantsesez edobeste hizkuntza batzuetan ari diren komunitate linguistiko eta kulturalek onartu eginbehar dute euren hizkuntza eta kulturek badutela munduan zehar nork babestueta indarra eman; euskarak, ordea, Euskal Herrian bakarrik dauka sortzeko etabirsortzeko aukera. Euskara da herri honetako berezko hizkuntza, eta beronengarapenaren aldeko ahalegina egitea dagokio balizko
|
Euskal
Estatu bati.
|
|
|
Balizko
|
Euskal
Estatu bat eraikitzeko prozesuan, argi dago euskal kulturasendotu beharra dagoela. Horretarako, euskal kulturak zazpi probintziak kontuanhartuko dituen kultur plan orokor bat behar du.
|
|
|
3 Euskal kulturaren adierazpideak: sendotasunak etaahultasunak balizko
|
Euskal
Estatu baten aurrean
|
|
|
Independentzia etainterdependentzia uztartzeko modua ezbaian, dependentzia guztiz bazterturik.Gogoan daukat Alemaniako soziologo ezagun Ulrick Beck ek (arriskuaren gizarteazohartarazten lehenetarikoa) dioena, herri estatuek barne politika globala behardutela; barnekoaz erabaki eta barnekoa kudeatzeko burujabetasuna, eta horrekinuztarrian kanpokoaz erabakitzeko burujabetasun partekatua. In (ter) dependentzia.Izan ere,
|
Euskal
Estatu batek ezin ditu bere baitatik konponbidean jarri munduglobalizatu honek (non globalizatzaileak eta globalizatuak diren) dituen arazo larriglobalizatuak, izan sozioekonomikoak (gosetea, migrazio fluxuak, merkataritzabidegabea, baliabideen agortzea.) izan aurrekoen ondorio diren sozioekologikoak (klima aldaketak bil ditzakeenak). Euskal Estatuak ahalmenez eta gaitasunez (ezbaitira gauza bera) jokatu behar du bere txokotik berea egiteko arazo globalizatuakbehin betiko konponbidean jartzeko, baina modu partekatuan egin behar du, ezinbestean.
|
|
2013
|
|
|
" Zu zara lehendakaria. Existitzen duen
|
Euskal
Estatu baten lehendakaria ez zara, baina zara in mente dagoen estatu baten lehendakaria". Adolfo Suarez etorri zenean bisita egitera, Martin Ibarrola musikariak egin zuen Gora ta goraren harmonizazioa tronpetekin, minoiak galan jarri genituen eta, Suarez etorri zenean, tronpetak:
|
|
|
Guri beti sartu ziguten gobernuaren kultura, ez alderdiarena. Guk sinesten genuen
|
Euskal
Estatu bat zegoela
|
|
|
Ziaurrizen besoetakoa naiz. Guk sinesten genuen
|
Euskal
Estatu bat zegoela. Guk ikusi genituen gudariak.
|
|
|
Han hazi garenok ez gara behin ere alderdi bateko pertsonak izan. Sinistu dugu
|
Euskal
Estatu batean. Gaur egun falta zaigun estatu zentzua izan dugu.
|
|
2015
|
|
|
Zer nolako oiloa zen euskaldunak erruteko?
|
Euskal
Estatu bat, esaterako?
|
|
2016
|
|
|
%63, 4koa izan zen.
|
Euskal
estatu bat sortzearen aldekoak gailendu ziren: %95, 2k bozkatu zuten euskal estatu" burujabe" baten alde.
|
|
2018
|
|
|
Zergatik esan hain gauza absurduak armak utzi eta iraultza bidea alboratzen denean borroka legal burgesean sartzeko? Burgesiarekin eraikitako
|
Euskal
Estatu batek ez lituzke gauza horiek guztiak bermatuko, beste batzuk baizik.
|
|
2020
|
|
|
Posible al da egungo mundu konplexu, interkonektatu, interdependente, eta mugaz jositako honetan estatu bat izatea?
|
Euskal
estatu batek demokratizazio eskaintza zabalena egitea ezinbestekoa litzateke18 Beraz, estatugintza demokratikoa ez da posible izango nazio algoritmiko moduan operatzen hasten ez bagara behintzat. Gure hartu eman guztiak daude zipriztinduta kodetutako sare19, datu, eta hartu emanez:
|
|
2022
|
|
|
«Tresnak» beharrezkoak dira, orobat, Odriozolak azpimarratu zuenez.
|
Euskal
estatu bat, batetik, eta, bestetik, naziogintza eta herrigintza. Horrez gain, instituzioen aldetik transmisiorako nahiz naziotasunaren erreprodukziorako «botere gehiago» behar dela adierazi zuen.
|