|
2001
|
|
|
UPV/EHU sortu eta gerora, batez ere unibertsitate horrek bere udako ikastaroak antolatu zituenean, zalantzan jarri zen UEUren jarraipena. Hala ere,
|
Euskal
Herrian unibertsitateak zabaldu eta ugalduta, UEUk gero eta unibertsitario gehiago biltzen zuen bere ingurura. Izan ere, Euskal Herrian sortutako unibertsitateek ez baitute bideratu «Euskal Unibertsitatearen» aldarria.
|
|
2002
|
|
|
Euskal Departamenduarenaldeko lanen lagun dugu unibertsitatea eskatzen dutenena. 1992an jarri zenmartxan Euskal Herriko eta Landetako unibertsitate autonomoaren proiektua, oraingeldi dagoena; eta urtebete beranduago Ipar Euskal Herriko Ikasleen Elkartea (IEHIE) sortu zen, 1995ean kanpaina entzutetsua burutu zuena, Ipar
|
Euskal
Herriarentzat unibertsitatea eskatzeko. Garapen Kontseiluak, bere aldetik, ikasketa unibertsitarioen eskaintza zabaltzea eskatu du.
|
|
|
Nabarmentzekoa da, garaiko eta gaiaren zailtasun eta nahasketaren lekuko, agiriansinonimotzat erabili zirela, berez esanahi desberdinak zituzten. Euskal Unibertsitatea?,. EuskalHerriko Unibertsitatea? eta?
|
Euskal
Herriaren Unibertsitatea?.
|
|
|
Halaere, ez dago inolako arrazoirik hori horrela ez denik pentsatzeko. Alabaina, horrelaizanda ere,
|
Euskal
Herrian unibertsitatea izatea onuragarria da; okerrago geundenEuskal Herrian unibertsitate autonomorik ez zegoenean. Harian hari, ezbai honetanegoki datozkigu K. Mitxelenak idatzitakoak:
|
|
|
B. Estornes (1968): lan honek
|
Euskal
Herrian unibertsitate eta goi ikasketei buruz sorturikoegitasmo eta gauzatzeak biltzen ditu, Parisko Navarra Kolegiotik (1304) gaur egungo UPV/ EHUkoaurrekari zuzena den Bilboko Unibertsitatea (1968) sortu arteraino. M. Fornells ek (1995) erakundearen bilakaerari baino gehiago, osagai arkitektonikoen azterketari jarri dio arreta.
|
|
2003
|
|
|
Hurrengo urteetan UEUren baitan izango ziren eztabaidak iragartzen zituzten hausnarketa horiek. Izan ere, UEUko kideak konturatzen ziren bazirela
|
Euskal
Herrian unibertsitate zentruak, gero eta garrantzi handiagoa izango zutenak, eta beharrezkoa zela beraiekin nolabaiteko harremanak izatea, UEUk marjinalitatetik irtengo bazuen127 Ikastaroen amaieran, UEUren etorkizunari buruz galdetuta, Orbek emandako erantzunak ondo erakusten du UEUk bizi zuen norabide eza, 1977an Unibertsitatearen aldeko kanpaina isildu ondoren:...
|
|
|
Nabarmentzekoa da garai hartako nahasketa eta gaiaren zailtasunen lekuko, agirian sinonimotzat erabili zirela berez esanahi desberdinak zituzten. Euskal Unibertsitatea?,. Euskal Herriko Unibertsitatea? eta?
|
Euskal
Herriaren Unibertsitatea?. Bestetik, Mitxelenak, testua ezagutu ondoren, era gordinean azaldu zuenez, idatzi horretan ez zen zehazten zer bide hautatu behar zen Euskal Unibertsitatea lortzeko, ez eta Euskal Herriak zeraman borrokan non kokatu behar zen Euskal Unibertsitatea.
|
|
|
Inork inorena ez jateko, zentzuzkoa dirudi nork bere etxea gobernatzeak. "
|
Euskal
Herriaren Unibertsitateak euskaraz behar du jardun nahitaez", zioen jada UEUk 1975eko Batzar Nagusian: alegia unibertsitatea euskaldunentzat.
|
|
2008
|
|
|
Puntu honen baitan zenbait auzi desberdin biltzen dira. 1)
|
Euskal
Herrian unibertsitatea sortzearena. 2) euskara (eta euskal ikasketak) unibertsitate mailan ikergai gisa lantzea, ez derrigor euskaraz (halaber hau Euskal Herri bertako unibertsitate batean zein handik kanpo egin zitekeen, katedra bidez etab.). 3) Euskara Euskal Herriko unibertsitate batean erabiltzea, dela euskal gaiak lantzeko zein bestelakoetarako.
|
|
|
|
Euskal
Herrian unibertsitate gabeziaren arazoa aspaldikoa izan da. Une historiko jakinetan zentro unibertsitarioak egon arren (Oñatikoa, Iratxekoa, etab.), XIX. mende amaieran ez zegoen «egiazko» unibertsitaterik Euskal Herrian.
|
|
|
Mugapen hori gainditzera begira eta euskalaritza ikasketei gune akademiko sendoagoa eskaintzeko asmoz, Azkue unibertsitateren batean euskara katedra sortzeko aukerak aztertzen aritu zen.
|
Euskal
Herrian unibertsitaterik ez bazegoen eta momentuz ez bazen posible lortzea, atzerriko unibertsitateetan bila zitekeen babesa.
|
|
2009
|
|
|
Ipar Euskal Herrian, are gehiago, administrazio mailako aldaketak ikusten dituzte ezinbestekotzat zientziak eta teknologiak aurrera egin dezaten. Hain zuzen, funtsezkotzat jotzen dute Ipar
|
Euskal
Herrian unibertsitateren bat egotea.
|
|
2010
|
|
|
Aurkezpen hau hasi baino lehen Ipar
|
Euskal
Herriak unibertsitate propriorik ez duela azpimarratu behar da. Baionako campusean kokatzen den Diziplina anitzeko Fakultatea Paueko eta Aturri Herrialdeetako Unibertsitateko (Université de Pau et des Pays de l’Adour, UPPA) adar bat da, halaber campus hortan den Teknologiako Unibertsitate Institutua.
|
|
|
" Kanpora joan behar izaiten dute, lekuan berean ikasbiderik ez izaiteagatik". Gorago ikusi dugu nola Ipar
|
Euskal
Herrian unibertsitate formakuntza aukerak urriak ziren.
|
|
2011
|
|
|
Ondorioz, biziki ikasle gutxi dira Ipar
|
Euskal
Herrian unibertsitateko ikasketak euskaraz jarraitzen dituztenak. Funtsean, ororen buru, Ipar Euskal Herriko ikasle gehienak kanpora joaten dira unibertsitateko ikasketen segitzera.
|
|
|
Beharrizanen Lantaldeak prestatutako Txostena
|
Euskal
Herrian unibertsitate baterako prestatutako lehen hizkuntza plangintza izan zen. Hasieran aurreikusitako neurriak, 1979/ 80 ikasturtean aplikatzeko baziren ere, besteak beste, unibertsitatearen gobernu egoera nahasiak berorren egikaritze osoa zenbait urtez luzatu zuen.
|
|
|
Hau da, goi mailako ezagutza zentroak eta bertan aritzen ziren adituak euskararengandik guztiz aldenduta zeuden. 70eko hamarkadan
|
Euskal
Herrian unibertsitate ikastetxeetan euskara sartzen hasi zen. Ordura arte erdal zentroak izandakoek, modu batera edo bestera, euskararen sarrera mugatua onartu zuten, batzuek euskararen irakaskuntza eskainiz, eta beste batzuek, euskarazko irakaskuntza eskainiz (adb. irakasle eskolak).
|
|
|
Hegoaldea, oro har, eremu fidagaitza zen erregimenarentzat, eta bereziki Bizkaia eta Gipuzkoa, probintzia traidoreak zirelako. Horrela, ezinezkoa zen
|
Euskal
Herrian unibertsitate publikoak sortzeko ekimenek aurrera egitea (ez behintzat hasierako urteetan). Bai, ordea, eliz kongrezazioek sustatutako unibertsitateak, horiek erregimenak unibertsitatearentzat diseinatutako ideario erlijiosoarekin bat egiteaz gainera, Mugimendu Nazionalari atxikiak zirelako.
|
|
|
UEUren helburua euskara eta unibertsitatea uztartzea izan da, osorik euskaraz funtzionatuko zuen Euskal Unibertsitatearen alde. UEU sortu zenean 70eko hamarkadaren lehen erdialdean,
|
Euskal
Herria unibertsitate barruti desberdinetan sakabanatuta egoteaz gainera, euskararen presentzia, arestian aipatu dugunez, hutsala zen, ez zuen unibertsitate bizitzan inongo entitate ofizialik.
|
|
2014
|
|
|
–
|
Euskal
Herriaren Unibertsitatea. 1918an sortu zen Eusko Ikaskuntzaren asmorik nagusiena, lehen Kongresutik, Euskal Unibertsitatearena izan zen:
|
|
2016
|
|
|
beste gertaera asko eta askotan ere erabili zen.
|
Euskal
Herrian unibertsitate bat jartzea eskatzeko erabilitakoa da ezagunena. Makina bat eranskailu argitaratu da Euskal Herrian, baina esan daiteke zentral nuklearrari lotutakoa izan zela aitzindaria.
|
|
2019
|
|
|
GPDko Educación, Deportes y Turismo sailak 1953ko abenduaren 24ko irizpenean salatu zuenez, GPDk sortutako mintegiak euskara eskolak ere eman nahi zituen, baina batez ere goi mailako ikerketa linguistikoa eta filologikoa bultzatzera zetorren, bereziki J. Urquijo zenaren ondare bibliografikoa erabiliz.
|
Euskal
Herriak unibertsitate egituraz gabetuta jarraitzen zuenez, SFVJU Valladolideko Unibertsitateari atxikita sortu zen nahitaez, baina Salamancako Unibertsitateko" Manuel de Larramendi" katedrarekin elkarlanean aritzeko asmoarekin. RSVAPek, orobat, txalotu egin zuen egoitza probintzia jauregian zuen SFVJUren sorrera, EI SEVen eta J. Urquijoren legatuari jarraipena ematen ziolako eta euskararen ikerketa zientifikoa koordinatzeko gune nagusi bilaka zitekeelako.
|
|
|
Neurri berean mintzatzen gara gizarte eleanitza eraikitzeaz, euskara izanik nortasun partekidetuaren hizkuntza, positiboki diskriminatuz baztertze eta errepresio historikoaren ondorioak konpondu asmoz. Era berean erreparatzen diogu geure Botere Judizial propioa sortzeari, edota gure unibertsitate sarea
|
Euskal
Herriaren unibertsitate gisa tajutzeari, kultura eta kirolaren esparrua intromisiorik gabe administratzeari, Euskal Herriaren interesei dagokionean Europako Batasuneko erabaki prozesuetan parte hartzeari.
|
|
2022
|
|
|
|
Euskal
Herria unibertsitatea asmatzen ari zen bitartean, Mendebalde garatua garai postindustrialean sartu da. Batzuek kapitalismo kognitiboa ere deitzen diote, ezagutza zentrala delako kapitalean.
|