|
2008
|
|
|
c)
|
Etxe
izen historikoez ari gara, XVIII. mendera arte dokumentatuak
|
|
|
Erraterako, gizonezkoetan Joanes> (eta bere aldaerak, Joan, > > Joango, > > Xoane...), Martin> (Martie, > Matxin, > Martingo...), Migel> (Mikel, > Mikele, > Mitxel, > Mixelto>...), Pedro> (Peru, > Petri, > Petritxo...) izaten ziren arruntenak, eta emakumezkoetan, bertze guztien gainetik, Maria> bere aldaera eta konposatuekin.
|
Etxe
izenetan ere errealitate hori bera islatzen da. Sorburu izengoitia dutenen artean badira 40ren bat Joan> eta bere aldaeretan oinarritzen direnak:
|
|
2010
|
|
|
23
|
Etxe
izenak/ deiturak
|
|
|
|
Etxe
izenekin loturarik ez duten deituren artean herri edo eskualdearen izenak dira. Batzuk, herri izenak dira, jatorria adierazten dute:
|
|
2011
|
|
|
Etimologia azalpena:
|
Etxe
izena, txiki izenondoa eta artikulua ditugu oikonimo honetan. Hernandorenak dakarrenez, XIX. mendean Pello Erreronea deitu zitzaion, eta XX.ean Bergaranezar.
|
|
|
Etimologia azalpena:
|
Etxe
izenaren itxe aldaera eta txuri ‘zuria’ izenondoa dira osagaiak.
|
|
|
Etimologia azalpena:
|
Etxe
izena eta zar ‘zaharra’ izenondoa dira osagaiak.
|
|
|
|
Etxe
izenekin lotura duen beste arlo bat ere ukitu nahi izan dugu: izengoitiena.
|
|
|
Badakigu, 1427ko apeoan agertzen denez, Goizuetan hogeita hamalau su (etxe) bazirela; geroztik hazten joan da herria pixkanaka pixkanaka.
|
Etxe
izen batzuen sorburua antzeman daiteke apeo horretatik, baina hor agertzen diren zenbait izen zein etxeri dagozkien zehaztea ez da batere erraza.
|
|
2014
|
|
|
Hots bluf batean gara eta are, aitor dezagun, ezin da antzerkirik egin hemen patronajatik at. Justina bozkatzen ari eta fitsik ez konprenitzen, hastiala ere da.
|
Etxe
izen zerrenda fantesista: idazle abilezietan gabiltza, fizeletan, eta larrienetan, antzerki populistan.
|
|
2015
|
|
|
|
Etxe
izenak
|
|
|
|
Etxe
izenetan dira hutsik gehienak. Plazaetxeberria beharrez Plaza Etcheverria edo Plaza Etxeberria; Agorrekategia beharrez Agorrekateguia batzuetan edo Agorrekategia bestetan; Harrondoa beharrez Arrondoa:
|
|
2016
|
|
|
|
Etxe
izen solas, lagunek kitzikatzen ninduten: –Errak, errak... zer duk ba gaskoin izen hori?
|
|
|
Ameztoia Leizparzeko etxe berri bezala ekarria da, nahiz eta berrehun urte lehenago deia hor zen eta orduan" cristian" etxe bat zen.
|
Etxe
izen horren ondoan agertzen da Gratiana Damestoy etxekoandrearen heriotza 1665/12/15ean. Hau da ezagutzen dugun Ameztoiko lehen etxekoandrea, aurretik zirenak ez baitira dokumentatuak.
|
|
2018
|
|
|
|
Etxe
izen ilun gehiago bazen. Kapitanena, konparazione batera, militar batena izana ote zen zaila zitzaigun ulertzea; hor ere historiak bazukeen azalpena baina jadanik ez zen herritarren gogoan atxikia.
|
|
|
Hain zuzen, tegi forma osoa te formara laburtzen da a determinatzaileari lotua delarik (adibidez, Serorategia> Seroratea).
|
Etxe
izenen morfologiari dagokionez, ikerketa horrek
|
|
2019
|
|
|
Euskal toponimia biziki aberatsa eta zehatza da, leku baten deskribapen ezin hobea egiten diguna.
|
Etxe
izenekin gauza bera gertatzen da. Izenak etxea deskribatzen du, nolakoa den, non dagoen, zein den bere nagusia, nor bizi den bertan, zein den bertan bizi denaren lanbidea... eta abar.
|
|
|
Marquesanecoa (AN 1731), IRIMENDIn. Ikus
|
Etxe
izenak azpiatala.
|
|
|
Machalensoro (AN 1833)," pieza llamada". Ikus
|
Etxe
izenak azpiatala.
|
|
|
|
Etxe
izenak hainbat mordotan sailka daitezke, duten atzizkiaren arabera: (e) ko, (r) en, (r) en (e) ko. ko atzizkiak etxea non den (Larratzekoa, Maldadikoa), nolakoa den (Tranpakoa), adierazten du. ren atzizkiak jabegoa erakusten du, nagusiaren izena/ abizena/ ezizena. ren (e) ko atzizkia bikoitza da.
|
|
|
|
Etxe
izenak, baita auzo eta herrirenak ere, lekuak oro har, abizen askoren sorburu izan dira.
|
|
|
Bi etxe ezberdin, beraz.
|
Etxe
izena, izandako bere nagusiaren abizenaren atzetik.
|
|
|
|
Etxe
izenetan, ikus gorago Maiezkuena eta beherago Zubiria.
|
|
|
|
Etxe
izena, Lucas izenari lotua zela ematen du.
|
|
|
Ikus
|
Etxe
izenetan Arozanecoa.
|
|
|
Ikus
|
Etxe
izenetan Bazterrecoa eta Bazterrenecoa.
|
|
|
Ikus
|
Etxe
izenetan Fausticonecoa. larra
|
|
|
Ikus
|
Etxe
izenetan Maldadikoa eta V. atalean MALDADI.
|
|
|
Ikus
|
Etxe
izenetan Zubiria eta V. Atalean ZUBIRIA.
|
|
|
Ikus
|
Etxe
izenetan Jipongorrinecoa.
|
|
|
Arotz: Ikus Arozanecoa,
|
Etxe
izen azpiatalean.
|
|
|
Bestalde, kontuan hartzekoa da, azkenaldi honetan errementari esaten badugu ere, aurretik arotz esan izan dela Bakaikun. Ikus
|
Etxe
izenak azpiatalean Arozanekoa.
|
|
|
1667an bazkide nagusia Cristobal de Goicoechea y Echeberria zen. Ikus Christobalenecoa
|
Etxe
izenak Atalean.
|
|
|
Ikus VIII. A. 1 eta VIII. B atalean,
|
Etxe
izenetan Iarrekoa, Auzo izenetan Iarra.
|
|
|
Abade hau dela eta, ikus HX, 67 Kontuak hola, badakigu Abadeborda sortzez Luxenea etxeari zegokiola.
|
Etxe
izena norengandik datorkion, berriz, ederki argitzen du, sorreran auzoarekin izandako auziak (NAH, Sig.: 165456), hartatik baitakit Abadeborda 1681 aldean egina izan zela, eta Leonardo Arribillaga abadeari zor ziola jatorrizko izena.
|
|
|
1461 urtekoa da Galdaondo izenaren lehen aipamena.
|
Etxe
izena, auzoa edo deitura baino lehenagoko aipamena da gainera.
|
|
2021
|
|
|
Luis jaio zenean, ordea, han ez zen unibertsitaterik, baizik eta aberez eta baratzez inguratutako beste hainbat baserri: Alkatene, Larrabarri, Bidortza…
|
Etxe
izen horiek guztiek garai bateko beharrak gogorarazten dizkiote. Auzoko etxeetara joan ohi zen, bere aititerekin batera, ortuetako lurra goldatzera, lantzera.
|
|
|
Etx.
|
Etxe
izena
|
|
|
1 Toki izena, toki batez bertze aldean dagoena 2 Abizena. 3
|
Etxe
izena, Girgillao herriko mutur batean dagoen etxea.
|