|
2007
|
|
|
(
|
Espainiako
gerra zibilera nahitaez faxistekin etorri, euskara ikasi, maitemindu eta ekintzan hildako poeta italiar baten. Joan Ignatius Pasolini?, gauzen artean Goizerrin Pedro Paulo Iztuetak aurkitua eta egile honek moldatua)
|
|
2008
|
|
|
|
Espainiako
gerra zibila()
|
|
|
|
Espainiako
Gerra Zibilari buruzko erreportaje sorta berezia argitaratuko du igande honetatik aurrera EL EXCELSIOR egunkariak, esklusiban.
|
|
|
Irakurle,
|
Espainiako
gerra zibileko afera ezkutu bat kontatuko da orrialde hauetan: dirua, gizatxarkeria, inbidia, mendekua, bihotzik eza?
|
|
|
|
Espainiako
gerra zibila()
|
|
|
Dena den, Jaime Ignacio del Burgo jaio aurretik, 1930.eko hamarkadan,
|
Espainiako
Gerra Zibila hasi baino urtebete lehenago, Eladio Esparza izeneko kazetari lesakarrak ere izan zituen solasgai Nafarroako foruak. 1935ean liburutto bat eman zuen argitara, Discurso sobre el Fuero de Navarra titulupean.
|
|
|
–Gure amonak maiz hitz egiten zuen soldadu italiarrei buruz.
|
Espainiako
Gerra Zibilean frontea gure herrian egon zen sei hilabetez. Herriko gizonek alde egin zuten itsasontzietan Bilbo aldera, beldurrez.
|
|
2009
|
|
|
|
Espainiako
gerra zibila Euskal Herrian. Josu Chueca eta Luis Fernandez.
|
|
2010
|
|
|
langileekin bat egiten zuen, egunkari kontserbadore batek. Leviren tribuko birjina gorritzat eta Moskuko ebanjelioen ikurtzat? hartu zuen?, 1936an
|
Espainiako
gerra zibilean parte hartu zuen, errepublikanoen alde lerratuta; Europako gerran ere ez zen besoak uztarturik gelditu; aitzitik: De Gaulleri eskatu zion, serio serio eskatu ere, eman ziezaiola zerbait egiteko aukera:
|
|
|
Josu Chueca eta Luis Fernandez-en
|
Espainiako
Gerra Zibila Euskal Herrian liburutik hartua da Molaren mezua, garaiko idazkeran, hitzez hitz, akatsak eta guzti. Ezagunagoa da erderaz eta irratiz bidaliko mehatxua,, arrasaré Vizcaya?
|
|
|
Uneotan euskal herrian
|
Espainiako
gerra zibila jite lazgarria ari da hartzen. Atzo Durangoko aire bonbardaketa izan zen.
|
|
|
Duela gutxi, 2006ko liburu batean
|
Espainiako
gerra zibilaren testigantzak irakurri ditut. Hor agertzen dira ideia guztietako lagun zahar zaharrak, beren gorabeherak kontatuz eta hurrengo belaunaldietarako gerraren ahozko ondarea lagaz.
|
|
|
–Biztanleria bonbardatzea leporatzen digute gaur.
|
Espainiako
Gerra Zibilean eta Bigarren Mundu Gerran hartu nuen parte eta beti gauza bera ikusi dut: hegan egiten genuen eta bonbak askatzeari ekin, baina 4.000 metrotatik ez da erraza erratea:
|
|
|
Erabat ezberdina zen gudaren eskarmentua Stephen Spender olerkariaren begietatik. Bera ere etzanda zegoen ohe batean
|
Espainiako
gerra zibilean airetiko bonbardaketa entzun zuenean. Bere hausnarketek, ordea, biktimen kezka eta sufrimendura garamatzate:
|
|
|
Barkatuko ahal dit Simonek nire hitz jarioan bide bazterrean utzi izana, beronengandik badugu-eta zer ikasia!; izan ere, mundutik aparte bizi zen Simone Weil, baina munduarekin zituèn konpromisoak bazter utzi gabe: langileekin bat egiten zuen —egunkari kontserbadore batek" Leviren tribuko birjina gorritzat eta Moskuko ebanjelioen ikurtzat" hartu zuen—, 1936an
|
Espainiako
gerra zibilean parte hartu zuen, errepublikanoen alde lerratuta; Europako gerran ere ez zen besoak uztarturik gelditu; aitzitik: De Gaulleri eskatu zion, serio serio eskatu ere, eman ziezaiola zerbait egiteko aukera:
|
|
2011
|
|
|
Gure historia garaikidea liburu ugarik baino hobeto erakusten asmatu zuen pasaitarrak. Berak hasierako atalak ditu gogokoen, ikastola eta andereñoa direnean Lazkao Txikiren bizitzako protagonista,
|
Espainiako
Gerra Zibila testuinguru.
|
|
|
eta marko politikoa. Oraingoan, baina, gatazka
|
Espainiako
Gerra Zibila da. –Euskal gatazkak zailtasun bat dauka, Gerra Zibila denboran finkatua dagoelako, baina euskal gatazkaren kasuan, filma egiten hasi eta bukatu bitartean (bi urte gutxienez) egoera aldatu egin daiteke.
|
|
|
Nestor Basterretxeak (Bermeo, 1924) aldiz, arkitektura egin nahi izan zuen txikitatik. Baina
|
Espainiako
Gerra Zibilagatik lehenengo, II. Mundu Gudagatik ondoren, Frantziara eta Argentinara alde egin zuen familiak, eta dirurik ez zegoela-eta, ezin izan zuen arkitektura ikasi. Marrazketari lotua jardun zuen, eta 1952an Euskal Herrira itzuli zen, emaztearekin.
|
|
2013
|
|
|
Orduan esplikatu ez zigutena, helduago egitean jakin nuen.
|
Espainiako
Gerra zibila oraindik bukatu gabe baldin bazegoen ere, Francok haurren aberriratzea eskatzen zuen, batez ere nazioartean bere irudia hobetzeko. Espainian egoera ez zela hain txarra erakusteko trikimailu bat baino ez zen izan.
|
|
|
Horregatik, historia gezurretan dago oinarrituta askorentzat. Gezur asko esan zituzten
|
Espainiako
gerra zibil garaian, eta Francoren zapalketa urte guztietan zehar ere eta gezur asko sinetsi zituzten hemen zeuden guztiek. Guk gezur horiek desestali nahi genituen, ez informazio gehiago geneukalako, baina handik gentozelako eta beste erreferentzia batzuk genituelako.
|
|
|
Liburua, liburutegitik ateratakoa,
|
Espainiako
gerra zibilean idazleek jokatutako paperaz ari zen saiakera zen, eta Martini oso interesgarria iruditzen ari zitzaion. Bertan kontatzen zen txikikeria bat egin zitzaion bereziki deigarria:
|
|
|
Bakartxo Hernandorena nauzu, ofizioz kazetaria. Bolada luzea daramat
|
Espainiako
Gerra Zibilean desagertu ziren nafarren peskizan, noizbait ikerketaren emaitza erreportaje batean biltzeko asmoan. Desagertuen erroldan ageri zait, hain zuzen, Jose Bermejo Zabaleta soldadu anarkista, sortzez altsasuarra, 1939an gerra galdu ostean Frantzian aterpetu zena.
|
|
2014
|
|
|
1779 GARCIA MORENTE, M., Idea de la hispanidad, Buenos Aires 1938
|
Espainiako
gerra zibiletik ihesi joanda Buenos Airesen emandako bi konferentzia.
|
|
2015
|
|
|
Saiakerazkoak ditu bere liburuak: Tetris, Etxepare porno,
|
Espainiako
Gerra Zibila Euskal Herrian (Josu Chuecarekin batean egina).
|
|
|
Ondo ezaguna denez, erabateko geldialdia gertatu zen 1936tik 1945erako epean.
|
Espainiako
Gerra Zibila lehenengo, eta II. Mundu Gerra gero, izan ziren arrazoia, eta oso bestelako gizartea agertu zen etenaren osteko garaian. Aldeak alde, 1876an gertatutakoa errepikatu zen berriro.
|
|
2016
|
|
|
Modu horretan bidaiatuko du irakurleak hainbat leku eta garai jakinetara: 60ko hamarkadako AEBko hippy giroa, 50eko Hegoafrikako apartheida,
|
Espainiako
Gerra Zibileko Bartzelona edota modaren hiriburua izan den Paris. Eta argazkilariaren begirada gaindituz, bizitza berri bat eman die fotograma horiei; interpretazio berri bat eginez, kontakizun berri bat asmatu du.bKazetariak ezin du, berez ikusten duenaz haratago, lekukotasun pertsonalik eman; fikzioak ordea, eman dio Goiatz Labandibarri istorio propioak sortzeko bidea.
|
|
|
Alsinarentzat, ordea, film zoragarri baten modukoa zen hura, abentura eta maitasuna elkarrekin lotzen zituen pelikula, eta gainera bere iragana, bere sorrera, bere jatorria eta bere herriaren patua dena batean biltzen zituena, inoiz Hollywoodek sorturiko maisulanik biribilenaren pare. ...k edo, Gary Cooper, Humphrey Bogart, Cary Grant edo William Holden bezalako protagonistak zituztenak, haien antzeko imajinatu nahi izaten zuelako bere aita, eta film haien artean gerrakoak zituen kuttunen, edo gerra eta amodioa nahasten zituztenak, hala nola Afrikako Erregina, Humphrey Bogart eta Catherine Hepburn ekin, edo Noren hil ezkilak?, Gary Cooper eta Ingrid Bergman ekin, azken hau gainera
|
Espainiako
Gerra Zibilean gertatzen zena, ez Euskal Herrian baina nahiko hurrean, nahiz eta bere amak ez izan ez Ingrid Bergman ez Catherine Hepburn en antzik. Aitaren itxuraz, berriz, gerrako elorrio eta deskalabruen ondorioz ez zitzaion geratu haren irudi bakar bat ere non bermatu bere oroimina, non oinarritu bere irudimena, zeina, egiazko imajinarik ezean, zinemako izarren laguntzaz hasten baitzen beti hegan, aldian pentsatuz Robin Basoetakoa hartako Errol Flynn alai abenturero baten antzekoa zatekeela, aldian Haizeak eramandako Clark Gable ziniko erromantiko bat, aldian Bai ederra dela bizitza filmeko James Stewart baten moduko gizon zintzo, prestu, herrikoa...
|
|
|
Lan akademikoez gain, kzioa ere idatzi du hainbat liburutan.
|
Espainiako
Gerra zibilean eta gerraostean giroturiko istorioak lantzen dabil azken urteetan: Mandatariaren gerra (2008) eta Azken tranbiaren itzala (2011) eleberrietan, besteak beste.
|
|
|
HASI eta buka, arnasa hartzeko ia betarik gabe, gurasoei buruzko istorio lauso eta laino bat marraztu dit, zaku zahar batek ohi dituen bezainbeste zulorekin. Zioenez,
|
Espainiako
gerra zibilaren garaian ernaldu eta sortua zen bera. Kelen, argitu didanez?. Hogeita hamarren amaieran edo berrogeien hasieran.
|
|
|
ISTORIO honek hari luzea du, hura albaintzen erabili beharreko jostorratza baino aise luzeagoa.
|
Espainiako
gerra zibilera egin behar da atzera, joan den mendeko udaldi malapartatu batera.
|
|
|
|
Espainiako
Gerra Zibila eragin zuten kausak:
|
|
|
4 Bi kartelak
|
Espainiako
Gerra Zibilean argitaratu ziren, bakoitza bando batean.
|
|
|
– Antolatu
|
Espainiako
Gerra Zibilaren
|
|
|
|
Espainiako
Gerra Zibila
|
|
|
landuko dugu, eta
|
Espainiako
Gerra Zibila, berriz, aurrerago ikasiko duzue unitate honetan bertan).
|
|
|
|
Espainiako
Gerra Zibila
|
|
|
|
Espainiako
Gerra Zibilaren bukaera
|
|
|
|
Espainiako
Gerra Zibilaren hasiera
|
|
|
|
Espainiako
Gerra Zibila eta Bigarren Mundu Gerra. Ikuspegi
|
|
|
|
Espainiako
Gerra Zibilak asko areagotu zituen mundu gerra berri
|
|
|
|
Espainiako
Gerra Zibilaren kausak.
|
|
|
|
Espainiako
Gerra Zibila
|
|
|
Gernikako bonbardaketa
|
Espainiako
Gerra Zibilak nazioartean piztu zuen jakin minaren adibide
|
|
|
|
Espainiako
Gerra Zibilean parte hartu zuten herrialde batzuek hura Bigarren Mundu Gerrarako
|
|
|
|
Espainiako
Gerra Zibila (Alemaniak hegazkinekin
|
|
|
–
|
Espainiako
Gerra Zibilak..
|
|
|
|
Espainiako
Gerra Zibilari eta Bigarren Mundu Gerrari buruzko gauza asko ikasi dituzue eta hainbat
|
|
|
hartako gertaera nagusien (Lehen Mundu Gerra, Bigarren Mundu Gerra,
|
Espainiako
Gerra Zibila
|
|
2017
|
|
|
|
Espainiako
Gerra Zibilaren ostean Francisco Francoren erregimenari aurre egin
|
|
|
zena.
|
Espainiako
Gerra Zibilaren ostean, estraperlo hitzak legez kanpoko, ustelkeriazko
|
|
|
Franco jeneralaren aginduz eraiki zuten
|
Espainiako
Gerra Zibilean. Gurutzada
|
|
|
|
Espainiako
Gerra Zibilean giza eskubide ugari urratu ziren. Baina batez ere matxinoak nagusitu
|
|
|
2000 urtean ireki zuten lehen aldiz
|
Espainiako
Gerra Zibilean
|
|
|
–
|
Espainiako
Gerra Zibilak..
|
|
|
|
Espainiako
Gerra Zibilaren bukaera
|
|
|
|
Espainiako
Gerra Zibilaren hasiera
|
|
|
|
Espainiako
Gerra Zibila
|
|
|
|
Espainiako
Gerra Zibila eragin zuten kausak:
|
|
|
– Antolatu
|
Espainiako
Gerra Zibilaren hainbat alderdi
|
|
|
– Identifikatu eta ondorioztatu
|
Espainiako
Gerra Zibilaren
|
|
|
|
Espainiako
Gerra Zibila (Alemaniak hegazkinekin
|
|
|
|
Espainiako
Gerra Zibilaren ostean, Francisco Francoren erregimenari aurre egin
|
|
|
zena.
|
Espainiako
Gerra Zibilaren ostean, estraperlo hitzak legez kanpoko, ustelkeriazko
|
|
2018
|
|
|
Gladys del Estalen gurasoak Enrique del Estal eta Eugeni Ferreño ziren. Enrique del Estalek
|
Espainiako
Gerra Zibilean egin zuen borroka indar faxisten aurka Meabe Batailoiaren baitan. Horren ostean Venezuelako Caracas hirian errefuxiatu ziren.
|
|
|
Eta Eugeni Ferreñok, zer egin ote zuen Eugeni Ferreñok
|
Espainiako
Gerra Zibilean. Nongoa ote zen, zer espero ote zuen bizitzaz, non hil ote zen, non ote daude haren hezurrak?
|
|
|
Mezua garbia zen:
|
Espainiako
Gerra Zibilean eta gerraosteko urte luzeetan Euskal Herriak pairatu behar izandako guztiaren ondorio izan da ETA, eta sufrimendu horren epitomea Gernikako bonbardaketa da. Ez da Garak asmatutako justifikazio aringarri bat, Joseba Zulaikak ere ETAren sorrera Gernikari lotzen dio bere Vieja Luna de Bilbao liburuan:
|
|
2020
|
|
|
Germán Ereña Mínguezek, Isidoro Fagoaga, el tenor olvidado liburuan dioenez, bi arrazoi nagusi hauek bultzatu zuten Fagoaga kantua uztera: batetik, itxura guztien arabera
|
Espainiako
Gerra Zibileko gertaerek eragin zioten nahasmendua; eta, bestetik, etorkizunera begira kontratu hobeak lortuko zizkion agenterik ez izateak. Fagoagaren fama zama bihurtua ote zen?
|
|
|
Alabaina, Errandoneak produktuetan hizkuntza diferenteetan idatzita zeuden etiketak moztu eta biltzen zituen, testuak konparatzeko eta hitzen esanahia ikasteko.
|
Espainiako
Gerra Zibilean, soldadu zebilela, aldizkariez eta geroago gramatika batez baliatuz, errusiera ikasi zuen, eta itzultzaile lanetan ere aritu zen bando nazionaleko propaganda zerbitzuarentzat.
|
|
|
|
Espainiako
Gerra Zibila hasi zenerako kontrabando kontuetan zebilen Florentino. Egun batez Guardia Zibilaren kuartelera agertzeko agindu zioten.
|
|
|
Kattalin Saran jaio zen 1897an eta Ziburun hil 1992an. Bere larruan nozitu zituen I. Mundu Gerraren,
|
Espainiako
Gerra Zibilaren eta II. Mundu Gerraren ondorioak. Senarra ezkondu eta handik gutxira hil zitzaion I. Mundu Gerran lubakietan inhalatutako gas pozoitsuek eragindako eritasunagatik.
|
|
|
Kattalinek Donibane Lohizuneko Euskalduna hotelean lan egin zuen.
|
Espainiako
Gerra Zibileko iheslariei lagunduko zien jende askoren elkargunea izan zen hotela. Kattalinek ere hegoaldetik zetozen iheslariei lagundu zien, eta II. Mundu Gerra hastean Comète sarearen bidez naziengandik ihesi muga zeharkatu nahi zuten pilotu aliatuei lagundu zien.
|
|
|
Donato Errasti, morroi salataria, Zestoako Aizarna auzoko baserri batean jaioa zen.
|
Espainiako
Gerra Zibilean egin zuen ihes Bidasoaz bestaldera. Comète sareko iheslarien pasatzaile lanetan aritu zen hasieratik.
|
|
|
1936ko uztailaren 22an,
|
Espainiako
Gerra Zibila hasi berritan, Irunerantz zihoan erreketeen zutabeak atxilotu zuen Baroja, Federico Vizcaíno aduana poliziarekin eta José Ochoteco Berako medikuarekin batera. Sánchez Ostizek Tiempos de Tormenta liburuan dioenez, erreketeek atxilotu eta handik ordu batzuetara askatu zituen Rafael Tejero Saurina infanteria kapitainak Ochoteco eta Baroja.
|
|
|
|
Espainiako
Gerra Zibila amaitu bitartean joan etorrian ibili zen Bera eta Paris artean. Amerikara joateko proposamena ere egin zion Txileko enbaxadak, baina gure gizon etxekoia ausartzen ez.
|
|
|
Migratzaileak kontroletan atzeman, eta Hendaiako atxikipen zentrora eramaten dituzte –handik ihes egin eta Bidasoa igeri igaro duen lagunen baten zain ote zeuden Santiago zubiaren ingurumarietan bildutako gazteak? –, Edo zuzenean Hendaiako" mugan bertan" itzularazten dituzte," ne pas passer"," ne pas passer" esanez. Santiago zubia zeharkatzerakoan, Irungo herritarrek
|
Espainiako
Gerra Zibilaren denboran txikizioari nola egin zioten ihes azaltzen duten berriak ekarri dizkit gogora" ne pas passer" esaldiak.
|
|
|
|
Espainiako
Gerra Zibileko iheslariak Santiago zubia zeharkatzen. Biblioteca Digital Hispánica
|
|
|
1947 urtean eraman zituzten esparru berera preso espainiar errepublikarrak, Hirugarren Reicha Sobietar Batasunean sartu zenean, agintari komunistek atzerritar guztiak espioitzat jo eta atxilotu ondoren.
|
Espainiako
Gerra Zibilean etsaiak izan zirenak elkarrekin bizitzera behartuta egongo ziren aurrerantzean. Horrela ezagutu zuen Jose Bellot, barrakoikide valentziarra, aurrerantzean beti lagun izango zuena.
|
|
2021
|
|
|
|
Espainiako
Gerra Zibilak guztia gelditu zuen, ordea. Topiko bat da, baina horrela da.
|
|
|
Gatazka horrek bizitzeko modu bat sortu du, eta, beraz, pentsatzeko modu bat. Nolanahi ere, Euskal Gatazka kontatu beharreko zerbait da, baina moda literario bihurtzeko arriskua du,
|
Espainiako
Gerra Zibila izan den bezala.
|
|
|
Batean sartu zen, zeharka irakurri zuen,
|
Espainiako
Gerra Zibilean Eusko Gudarosteko batailoi batean borrokan ari zela hildako gudari bati buruzko artikulua zen. Elgetako lubakietan hil omen zen.
|
|
|
Esate baterako, André Malraux bezalako idazle batek lehenago jorratutako epikotasuna baztertu egiten du Beauvoirrek. Malrauxek, bere Esperantza (1937) nobelan, herriaren borroka goraipatuko zuen,
|
Espainiako
Gerra Zibilean kokatuta. Beauvoirren lanean narrazioaren osagarriak mugatuak eta objektiboak dira, itxuraz, nahiz eta narrazio hori pertsonaien barne bizitzan girotu maiz.
|
|
2023
|
|
|
|
Espainiako
Gerra Zibilean gertatutako anabasa amaitu orduko, berehala hasi zen Bigarren Mundu Gerra, beste bost urtez luzatu zena. Hamarkada istilutsuaren ostean, azkenik, aseta zirudien gizakumeen odol egarria, nahiz eta ezinezkoa zirudien bakealdiak zenbat denbora iraungo zuen antzematea.
|
|
|
|
Espainiako
Gerra Zibila Euskal Herrian liburutik).
|