|
2008
|
|
|
486 Manu Ziarsolo, gerora
|
Eguna
egunkariko arduradun izango zenak, hola oroitzen zuen. Kirikiñoren, artikuluek bera moduko euskaldunengan zuten harrera:
|
|
|
«nazionalismo egituratuak [1937 aurretik] aldizkari zein egunkari gutti argitaratu du euskara hutsez: Euzko Deya, Euzko eta
|
Eguna
. Guttiegi, teorian hizkuntza nazional bakarrari eman dion garrantziarekin alderatzen bada.
|
|
|
Eredu eta eskola sabindar horretakoak ziren, hain zuzen, Bilbon, II. Errepublika garaian, euskara hutsez atera ziren bi kazetal produktuak: Euzko astekaria(), eta
|
Eguna
euskarazko lehen egunkaria (1937) 515 Azken hau sabindar euskaltzaleek, Bustintza eta. Lauaxetaren, bidetik, garaturiko ereduaren fruitu gailentzat jo daiteke.
|
|
|
bidetik, garaturiko ereduaren fruitu gailentzat jo daiteke. Baina, jakina denez, Gerra Zibilaren testuinguruan azaldu zen, eta, Francoren garaipenak
|
Eguna
, jeltzaleen gainerako argitalpen guztiak bezala, desagerrarazi zuen.
|
|
2009
|
|
|
Herrialdeetako bertso lehiak askoz lehenago egiten ziren. Oihartzun zabala izan zuten lehen txapelketek, Donostiako Euskaltzaleak elkarteak Bertsolari
|
Eguna
izenez antolatuak, gerra aurrean, 1935 eta 1936 urteetan.
|
|
|
Akademiaren eginkizunak, Barne Estatutuen arabera, hauexek dira: ...ra zuzenerako arauak zehaztea, gramatika, ortografia eta fonetika arauak?; lexikoaren inbentarioa eta lexikoaren modernizatzea eta eguneratzea; onomastika galiziarra ikertzea eta ezartzea; hizkuntza eskubideak babestea; hizkuntza babestu eta sustatzea; hizkuntzari dagokion gaietan erakunde publikoei aholku ematea; Akademiaren literatur eta agiri ondarea ikertu eta ezagutaraztea; eta Letra Galegoen
|
Eguna
urte bakoitzean zein pertsonalitateri eskaintzen zaion erabakitzea? 1963tik antolatzen du Akademiak Letra Galegoen Eguna?.
|
|
|
Akademiaren eginkizunak, Barne Estatutuen arabera, hauexek dira: ...atzea eta eguneratzea; onomastika galiziarra ikertzea eta ezartzea; hizkuntza eskubideak babestea; hizkuntza babestu eta sustatzea; hizkuntzari dagokion gaietan erakunde publikoei aholku ematea; Akademiaren literatur eta agiri ondarea ikertu eta ezagutaraztea; eta Letra Galegoen Eguna urte bakoitzean zein pertsonalitateri eskaintzen zaion erabakitzea? 1963tik antolatzen du Akademiak Letra Galegoen
|
Eguna
–.
|
|
2013
|
|
|
|
Eguna
edo tenorea gerlaren agendaren arabera finkatzen zen bezala, meza emateko lekua ere gerlak inposatu egoeraren arabera finkatzen zen, Jean Saint Pierreren lekukotasun honetan ageri den bezala:
|
|
|
[?] Haserazi guntin batallan goure lagun setiaturik zirenak behar guntiala libratu.
|
Eguna
oro igan gunian kourri eta tirokan. Goure kanouak ere etziren ichiltu.
|
|
2016
|
|
|
Ordura arte ikusi dugu idazle gero eta gehiago agertzen zirela Donostian, 1915ean Deklamazio eskola sortu zutela eta antzerkigintzaren alde berpizten ari zen grina horri erantzuteko. 1934an «Euskalzaleak« elkarteak lehen Antzerti
|
Eguna
antolatu zuen. Helburua Aitzolek honela adierazi zuen:
|
|
2020
|
|
|
5 irudia. Enbata mugimenduko afixa (1963ko Aberri
|
Eguna
)
|
|
|
82" 1963: Enbatak Aberri
|
Eguna
antolatu zuen Itsasun, abertzale mugimenduaren oinarrizko gertakaria izan zen Ipar Euskal Herrian." Horrela zion 2013ko uztailaren 20an Eusko Ikaskuntzak antolatu" Duela 50 urte: Enbata Iparraldeko abertzaletasunaren iturria" jardunaldiaren aurkezpenak.
|
|
|
Enbata Bordeleko ikasleen taldea izan zen lehenik, agerkaria ondotik eta alderdi politikoa bihurtu zen nonbait. Hain justu, 1963ko apirilaren 15eko Aberri
|
Eguna
garrantzitsua izan zen Enbatarentzat. Itsasun, Ximun Haran eta Julen Madariagak" Itsasuko Hitzarmena" aitortu baitzuten, alderdia bilakatuko zenaren zedarri ideologiko politikoak finkatuz:
|
|
2021
|
|
|
Eta ez orain bakarrik. Berpizkunde garaiko testuak hartuko bagenitu,
|
Eguna
egunkariko testuak hustu, lehen Eusko Jaurlaritzaren Aldizkari Ofizialeko terminoak aztertu, edo Orotariko Euskal Hiztegia eta horren atzean dagoen corpusa osatzera etorri diren administrazioeta lege testuak arakatu, berehala jabetuko ginateke zenbat eta zenbat izen elkartu dagoen hor, hemen aztertuko ditugunen egitura dutenak; adibide gutxi batzuk ematearren: auzi sari, diru etxe, diru sarrera, herri ogasun, lan bazkide, lan legedi, lege hausle, lege adin, ogasun paper edo zigortze legedi.
|
|
|
Forma soilaren balio berarekin erabiltzen da maizkara azken hau:
|
Eguna
argitu baino lehenago jaikita nengoen ni. Forma soilak ez bezala baino lehenago formak zenbatzaileak har ditzake, aurrekotasunaren neurria adierazteko:
|
|
|
Forma soilak ez bezala baino lehenago formak zenbatzaileak har ditzake, aurrekotasunaren neurria adierazteko:
|
Eguna
argitu baino askozaz lehenago jaikita nengoen ni. Argigarria da ondoko testu hau, non forma soilaren aposizioan ematen den zenbatzailea eta guztiko forma konplexua:
|
|
|
Horrela, esate baterako, egoera iraunkorra adierazten duten perpausak, ezin direnez denborazkoak izan, kausazkoak dira (Europarra denez gero, pasaporterik gabe ibil daiteke Europa guztian). ...u2019 egiturari jarraitzen ez zaizkion perpausak ere azalpenezkoak dira; hala gertatzen da mendekoa ezezkoa denean, uneko gertakaria adierazten ez duen neurrian (Entzulerik etorri ez denez gero, bertan behera utzi dugu hitzaldia), edo uneko irakurketa nekez duen egoera adierazten duena (Jakintsua denez gero, harengana jotzen dugu aholku eske); gauza bera gertatzen da nagusia iraupenekoa ez denean(
|
Eguna
argitu duenez gero, lanera joan da —ikus, aldiz, iraupenekoa izanik denborazkoa ere izan daitekeen Eguna argitu duenez gero, lanean ari da perpausa—). Perpaus nagusia geroari dagokionean ere kausazkoa izan ohi da (Eskatu didazunez gero, emango dizut aholkua; Ingalaterrara joan zarenez gero, balia ezazu aukera ingelesa ondo ikasteko).
|
|
|
Horrela, esate baterako, egoera iraunkorra adierazten duten perpausak, ezin direnez denborazkoak izan, kausazkoak dira (Europarra denez gero, pasaporterik gabe ibil daiteke Europa guztian). ...nean, uneko gertakaria adierazten ez duen neurrian (Entzulerik etorri ez denez gero, bertan behera utzi dugu hitzaldia), edo uneko irakurketa nekez duen egoera adierazten duena (Jakintsua denez gero, harengana jotzen dugu aholku eske); gauza bera gertatzen da nagusia iraupenekoa ez denean (Eguna argitu duenez gero, lanera joan da —ikus, aldiz, iraupenekoa izanik denborazkoa ere izan daitekeen
|
Eguna
argitu duenez gero, lanean ari da perpausa—). Perpaus nagusia geroari dagokionean ere kausazkoa izan ohi da (Eskatu didazunez gero, emango dizut aholkua; Ingalaterrara joan zarenez gero, balia ezazu aukera ingelesa ondo ikasteko).
|
|
|
Perpaus nagusia geroari dagokionean ere kausazkoa izan ohi da (Eskatu didazunez gero, emango dizut aholkua; Ingalaterrara joan zarenez gero, balia ezazu aukera ingelesa ondo ikasteko). Aldiz, mendekoa galdegai denean denborazkoa da, azalpenezkoa perpausaren kanpoko osagarria baita, ez galdegaia(
|
Eguna
argitu duenez gero ari da lanean, ‘noiztik’ alegia). Perpausen esanahiak ere erakutsi dezake inoiz zein den adiera:
|
|
|
Ohartzekoa da, horren harira, perpaus hauek ere ez dutela ezezkorik onartzen, ezezkoak uneko gertakaria adierazten ez duen neurrian: *
|
Eguna
ez argitu aurretik, lanean ari nintzen;* Neronek esango dut, bestek esan ez dezan baino lehen;* Eguzkitan ez egon ondoan, uretan sartu da.
|
|
|
Adizki jokatua agerian eman daiteke, n baino lehen forma hartuta(
|
Eguna
argitu duen baino lehen jaikita nengoen ni). Geroari dagozkion gertakariak adierazteko erabiltzen da inoiz adizki jokatuarekiko forma hau:
|
|
|
Bakoitza den bezala da (Manezaundi); Terex gaixoa, gaztea landare bat bezala da (Larzabal); Landare bezala gara: tokatu zaigun lur puska maite dugu guztiz (Txillardegi);
|
Eguna
bezala da harentzat arratsa (Uztapide); Gu bezalaxe dira animaliak (A. P. Iturriaga) 25.
|
|
|
Hala, azalpenezko perpausa ezin denez galdegai izan, halakoa denean denborazkoa izango da perpausa:
|
Eguna
argitu duenez gero ari da lanean, ‘noiztik’ alegia; perpausen esanahiak ere erakutsi dezake inoiz zein den adiera: Ameriketara joan zenez gero, ez da itzuli esaldiko perpausa, esate baterako, ez da kausazkoa, norabait joatea ez baita, arrunki behintzat, ez itzultzeko arrazoia.
|
|
|
Beste batzuetan, ordea, kausazko adiera nagusitzen da. ...a adierazten duten perpausak azalpenezkoak dira, ezin baitira denborazkoak izan (Europarra denez gero, pasaporterik gabe ibil daiteke Europa guztian); berdin uneko irakurketa nekez duen egoera adierazten dutenak (Jakintsua denez gero, harengana jotzen dugu aholku eske), edo ezezkoak (Entzulerik etorri ez denez gero, bertan behera utzi dugu hitzaldia); orobat, perpaus nagusia iraupenekoa ez denean(
|
Eguna
argitu duenez gero, lanera joan da), edo geroari dagokionean (Eskatu didazunez gero, emango dizut aholkua; Londresa joan zarenez gero, balia ezazu aukera ingelesa ondo ikasteko).
|
|
2023
|
|
|
— Irakasle eta hezitzaileen prestakuntza, proiektu osagarriak (Liburuaren
|
Eguna
, Euskararen Eguna, Euskal Astea eta antzerakoak).
|
|
|
— Irakasle eta hezitzaileen prestakuntza, proiektu osagarriak (Liburuaren Eguna, Euskararen
|
Eguna
, Euskal Astea eta antzerakoak).
|