|
2002
|
|
|
Bertakoak zur eta lur geratzen ziren. Hemengo pentsamoldearekin doan jende asko kexatu egiten da, zer zikina den hango dena, zer miseria jaten duten…
|
Bertako
jendea mespretxatzen dute, eta klase ezberdintasunak jartzen dituzte elkarbizitzan. Guk gutako bat gehiago bezala hartzen ditugu.
|
|
|
|
Bertako
jendeak nola ulertzen du mendi puntara igotzeko seta hori?
|
|
2005
|
|
|
3 aldiz merkeago aterako litzaiguke, baina ezin dugu horretan erori.
|
Bertako
jendea, bertako lantokietan eta bertako produktuekin egitea da gure bidea». Irazuk esaldi batean utzi du garbi:
|
|
2006
|
|
|
Hala ere, hauetako hiririk garrantzitsuena Treberi zen.
|
Bertako
jendeak armada hornitzera bideratu zen eta irabazitako dirua bertako enpresatan inbertitzen zuten. Berehala gari, abere eta ardo inportaziorako enpresak sortzeko nahia piztu zen eta herrian artilezko eta metalezko produktuak egiteari ekin zioten.
|
|
|
|
Bertako
jendea ere miresgarria zitzaidan, xaloa bezain jakintsua. Familia guztietan dago begia galdu duen alabarik, hanka falta zaion semerik edo eskua moztua duen gurasoren bat.
|
|
2007
|
|
|
Hona etortzen ziren egun batzuk igarotzeko asmoz eta ahalik eta boilur gehien biltzeko asmoz.
|
Bertako
jendeak ez zekien oso ongi zertara zetozen. Baina deigarri gertatzen zitzaien biltzen zutena, oso usain berezia baitzerion.
|
|
2009
|
|
|
|
Bertako
jendeak ez ditu ondo ikusten GKEetako kooperante horiek?
|
|
|
–Hasieran beldur ginen?, azaldu du Edu Muruamendiaraz Aukera Dantza taldearen eta lanaren zuzendariak,, baina gogotsu gaude Gernikan dantza egiteko.
|
Bertako
jendeak bizi izan zuen bonbardaketa, eta lana gustatuko zaiela uste dugu?.
|
|
2010
|
|
|
Euskal estiloko etxea, alegia, zurezko egitura, armarri eta guzti.
|
Bertako
jendeak harrera beroa egin zigun. Adinean sartuak ziren gehienak, euskara zekiten askok, kurioski gurea baino egiazkoagoa zirudien euskara, ederragoa behintzat, hitz batean esateko:
|
|
2011
|
|
|
Mende berriaren jaiotzarekin batera itzuli zen oraingoan, eta lehen baserriz osatutako herriak fabrikek indartuta aurkitu zituen.
|
Bertako
jendeak, andaluzen begietara oraindik basatiak izan arren, bazituzten nahikoa perratxiki patriketan. Hizkuntza arrotz egiten zitzaien, baina Diegok, oraindik ere euskaraz zerbait ulertzen zuenez, eta hitz gutxi batzuk esateko gai ere bazenez, azkar irabazi zuen fama hango jendearen artean.
|
|
|
–Gizarte horietako (nazio hizkuntza beregainak) rol sorta guztiak hitzez mamitzeko orduan aski izaten da, gehienetan, kasuan kasuko unifying, state building hizkuntza horiekin.
|
Bertako
jende askok, gehienek normalean, hizkuntza horixe bakarrik daki jakin?. Mikel Zalbide,. Ahuldutako Hizkuntza Indarberritzea:
|
|
|
Herriko biztanle bat erasotua izan da.
|
Bertako
jendearen artean eztabaida pizten da: gaizkileen atzetik joatea edo sheriffa itxarotea dira aukerak.
|
|
|
Egia da Portugaleko beste herrialdetik Espainia alderat pasatzen zirela, baina aipatutako herri hau dugu emigraziorako lekurik erabiliena eta, beraz, gehien aipatzen dena.
|
Bertako
jendeen esanetan urte bitartean herriko 500 bat pertsona gutxi gorabehera joan zen Frantzia aldera. Honetaz gehiago hitz eginez, eta kalkuluak atereaz, Quadrazaiseko biztanleriatik XX. mendean 3.000tik 4.000 pertsona bitarte Frantziara joan zirela esan zidaten.
|
|
|
piramide demografiko oso gaztea; ekonomia ahulak eta monopolistikoak —petrolioa kasu batzuetan eta oso esku gutxitan kontrolatua, nekazaritza industriala multinazionalek kontrolatua eta turismoa—; gobernu autoritarioak eta fosilizatuak, islamismo erradikalari galga eragiten ziotelako (edo) AEB eta Europako gobernuen babesa ziurtatua.
|
Bertako
jende gazteak topatzen zuen irtenbide bakarra, alde egitea; alegia, batez ere herrialde zentralei eragiten dien krisi ekonomikoak oztopatu duenean egoerak eztanda egin du. Analista askok esaten zuen egoera aspaldiko partez lehertzekotan zegoela halako lekuetan.
|
|
2012
|
|
|
50 urtetik goitikoak dira anitz, lehenbiziko aldiz lanik gabe gelditu diren pertsonak».
|
Bertako
jendeak, etorkinek ez bezala, familiaren babesa izan dezakete egoerak okerrera egiten duenean. Horrek ere, dena den, arazoak sor ditzake hemendik aurrera, Igeak nabarmendu duenez.
|
|
|
Herrian geratu nahi izanez gero, toki segurua zen, inork ez zintuen bahituko.
|
Bertako
jendea zuri laguntzeko prest zegoen. Nahiz eta gerra irekia izan, hobe da arriskua non dagoen jakin.
|
|
|
Maila lokala, beraz, erabakigarria gertatzen da GIren aldeko planifikazioan.
|
Bertako
jendea, bere indarra, sormena eta energia ez badira harrapatzen, ez dago GIri buruz hitz egiterik. Argi dago proiektuek porrot egingo dutela beharren identifikazioa eta garaturiko estrategiak komunitateen balioen, euren pertzepzio edo lehentasunen aurka egiten badira (Rodriguez, 2000).
|
|
|
jartzen zuen eraikin batera sartu zen (kartela japonieraz zegoen, jakina).
|
Bertako
jendea beldurtuta, ziur zegoen bere markagailuak gora egingo zuela, eta pozik jarri zen.
|
|
|
Izugarrizko esperientzia izan da, bizitzan bizi izan dudan gauzarik sinestezinena, agian. Holandan oso ondo egon gara, oso herrialde polita eta interesgarria da duten bizimodua, asko disfrutatu genuen, baina Zambiako esperientzia izan da ni gehien markatu nauena.
|
Bertako
jendea, bizimodua, laguntasuna… ikusitako guztiak bete nau, nahiz eta gauza gogorrak ere ikusi ditugun.
|
|
|
Gertatu da jadanik Grezian, Irlandan eta Italian, eta bizitzak aurrera darrai.
|
Bertako
jendeak gorriak eta beltzak ikusten segitzen du, demokrazia oso mindua gertatu da, batez ere Italian interbenitzeko moldeagatik —de facto Europar Batasunak inposatu du teknokraten gobernu bat, Berlusconi presidente hautatuak amore eman ondoren—, berJakin 189 martxoa apirila tan dagoena izatez protektoratua, kolonizazio garaiko figuraren birmoldaketa, ote den eztabaida daiteke...... Enfin, egia da hori guztia, baina finean ekonomikoki porrot egindako estatuak dira (eta politikoki ere, Greziako gobernuak gezurra esan zuen kontuak aurkezterakoan eta Berlusconirena esperpentikoa zen), Europar Batasunean daudenak eta moneta euroa dutenak.
|
|
|
Jada hasi dira ehunka pertsona iristen eta inguruko basoetan jarri dira bizitzen.
|
Bertako
jendea laztuta dago, ez mundua amaitzera doalako, baizik eta herrixka hori ez dagoelako prestatuta milaka eta milaka pertsona hartzeko. " Munduaren amaiera dator, aldaketa bortitza gainean dugu diote igarle eta aditu esoteriko horiek, 2012 urtea sufrimendu ziklo baten bukaera baita." Apokalipsiaren egun horretan soilik salbatuko omen dira mendixka magiko horren magalean babesten direnak.
|
|
2013
|
|
|
Era berean, bidaia horren ikus entzunezkoa proiekzioa ikus daiteke. "
|
Bertako
jendea elkarrizketatu genuen, eta bildutako materialarekin dokumentala egin dut".
|
|
2014
|
|
|
Arrazoirik ez zen horretarako.
|
Bertako
jendea preso hartu zuten! Frogarik ba al zen, bada?
|
|
|
Alternatibak bilatzeko ikerketak martxan daude, baina dena den, Kongon ditugun lagunekin hitz egin eta gero gure jarrera da hango minerala ustiatzen jarraitu dadila.
|
Bertako
jendeak esaten du meatzaritzan jarraitu nahi duela, baina baldintza egokietan: bertatik ateratzen den etekina beraientzat izan dadila.
|
|
|
|
Bertako
jende asko hurbildu zen, berrehun bat pertsona, eta Ibar Berde Bakartiko beste herrietatik ere etorri ziren, ez gutxi, beste berrogeiren bat. Gainera, donazioak izan ziren, bereziki Ibar Berde Bakartiaren lehen zelaietan ezarritako fabrikenak, Suchard izan zelarik guztien buru, zeren —" ezinbestean", enpresaren ordezkariak esan zuenez—, pabiloia uzteaz gain, bazkariko postreaz arduratu baitzen, txokolatezko bizkotxoa edo brownieak edo moussea, bakoitzak nahi zuena.
|
|
|
|
Bertako
jendeagatik, agian.
|
|
2015
|
|
|
|
Bertako
jendeak, hasieran, mesfidantza pixka batekin begiratzen zigun. Euskaraz egiten genien guk agurra, baina (berehala konturatu ginen) frantsesez erantzuten ziguten beti.
|
|
|
|
Bertako
jendearen iritzia jaso nahi zuen, eta ez zuen denbora askorik galdu oskorri tropikalei begira, ez mulaten ibilera ipurdiformearen atzetik. Habanara heldu eta politikaz galdezka hasi zen jendeari, jende askori.
|
|
|
–
|
Bertako
jendearentzat lan hobeak eta hobeto ordainduak
|
|
|
Bere aldetik, Minurso NBEko misioak azpimarratzen du mendebal Saharako lurraldeak bizi duen kinka larriak hango bereko jendetza gaizki uzten duela.
|
Bertako
jendeak bizipide gehiena kontrabandatik ateratzen du, dela kontsumo arrunteko gauzak, dela armak eta Saheleko lurraldeetara doazen gerrilariak pagaraziz.
|
|
|
Beste behin, Euskal Herriak ukanen du udatiarren bisita; batzuk biziki urrunetik jinen zauzkigunak, itsasbazter hortara edo berdin mendi eskualdeko herrietara.
|
Bertako
jende frango beste norapait joanik ere, hiri inguruetan jende metatzeak eta ibilgailu galkatzeak haundiak izanen dira uztailaren erditsutarik agorrileko azken asteak arte. Halaber, kutsadura jende kopuruaren araberakoa da beti.
|
|
2016
|
|
|
Segur gaurko kargudunak salatuko lituzketela euskaldunak gaur egun herriko lurrak eta etxaldeak berdin berdin saltzen direlarik.
|
Bertako
jendea zanpatzera ez dituzte tropak ekartzen, baina diruak hartu du tropen tokia eta kanpokoek dituzte ontasunak erosten eta bertakoak kanporatzen. Gaur egun oraindik garaikide gelditzen da antzerki hau.
|
|
|
|
Bertako
jendearentzat lan hobeak eta hobeto ordainduak
|
|
2017
|
|
|
6
|
Bertako
jendea konbentzituta ikusten da erreferendumaren zilegitasunari dagokionez; nahiz eta, agerikoa den gobernuak bere esku dagoen guztia egingo duela hala ez izateko.
|
|
|
Garai batean Gaztelugatxen harkaitz sinple bat besterik ez zegoen, eskailera eta elizarik gabe.
|
Bertako
jendeak ospakizun handietan haraino igeri egiten zuen, eta ondoren goraino eskalatzen zuten. Herritar haiek urte askoan zehar bizi ahal izan ziren inguru hartan.
|
|
|
Lehen unetik gizarteratzen saiatu nintzen, nire ohiturak baztertu gabe baina euskal kulturaz aberasten ahaleginduz.
|
Bertako
jende asko ezagutu nuen, eta euskaraz ikasteko saiakeretan ere ibili nintzen. Bartzelonan ezagututako afrikarrek esan bezala, gure herritarren egoera hobea zen Bilbon Bartzelonan baino, hiri txikiagoa delako eta atzerritar gutxiago daudelako, edo jendea irekiago delako agian.
|
|
|
Anitzez jende gutiago dabil.
|
Bertako
jendea ere ikusten da karrika horietan, eta turista kopurua, berriz, aisa ttikiagoa da. Eraikinen dotorezia handia da edozein bazterretan, baina karrika hauetan are ederrago dirudite, eraikinak ikusteko eta horiez gozatzeko tarte eta arnasa gehiago dagoelako batez ere.Udaletxe zaharrera ailegatu garenean, eguerdia izateko minutu bakar batzuk falta dira.
|
|
|
2017ko udan, behintzat, Eginon (Araba) zen Juan Kruz Mendizabal, eta meza eman, eman zuen.
|
Bertako
jende edadetuak komentatu zuen, oso jatorra, zela).
|
|
|
Izan ere, aurrerago ikusi nuen euskarak ate asko irekiko zizkidala.
|
Bertako
jendearen hurbiltasuna sentitzeko garaian, adibidez; errespetu hori sumatzen duzu," euskara ikasi du!". Jende asko harritu egiten da.
|
|
2018
|
|
|
" Haien zain egon gara?", galdetzen du David Gramontek, eta ezezkoarekin erantzun: "
|
Bertako
jendearekin, nahiz ez gureak izan, bada zerbait egiteko, elkarlan bat. Azken 40 urte horietan pixka bat trabeska begiratu gaituztenek, gaur egun erranen nuke beste ikuspuntu batetik begiratzen gaituztela.
|
|
|
Hiruzpalau taberna daude, eta han ibiltzen gara gustura.
|
Bertako
jendea ezagutu dugu, eta izugarrizko harremana egin dugu".
|
|
|
Jose Saramagoren Caín izugarri maite dut.Zer gustatu zaizu Iruñetik?
|
Bertako
jendea, oso irekia iruditu zait.Yaqui kulturatik maite duzuna. Hango dantzak:
|
|
2020
|
|
|
" Lehen kutsatuak Espainiatik edo Italiatik etorritakoak izan ziren.
|
Bertako
jendea kutsatzen hasi zenean ezarri zuten alerta egoera"
|
|
|
Nik argi nuen ez nentorrela pentsamendu horrekin, eta ahalegindu naiz nire bizimodua Bilbon ala Donostian izan zitekeenaren antzekoa izan zedin.
|
Bertako
jendearekin erlazionatu, kultura ezagutu...
|
|
|
Produktuen eskaintzari dagokionez, lehen berrikuntza izan da hau, baina egoera hobetzen doan heinean, aurtengo proposamen eta berrikuntzen berri ematen joango dira Sagardoa Route elkarteko kideak.
|
Bertako
jendeak eta kanpokoak sagardoaren kulturaz goza dezan aurtengo urtean ere.
|
|
2021
|
|
|
Gelaz barruko jarduerak ez ezik, hamaika izan dituzte bestelakoak, beren herrialdean ez duten aukera izan dezaten Lazkaon. "
|
Bertako
jendearekin hitz egiten saiatu gara. Tertuliak ere antolatu izan dituzte, eta Maritxu izeneko andereño bat ere izan genuen, ikastolaren sorrerari buruzkoak kontatzen.
|
|
|
Eta horrela lurraren izpiritua herriko buruzagi bihurtu zen.
|
Bertako
jendearekin batera esertzen zen, emakumeek sukaldeko lanak egiten zizkioten, sukaldari onak baitziren, eta lurraren izpiritua ez zen gehiago aspertu handik aurrera, eta otorduen ondoren tabakoa errez historiak kontatzen zituzten.
|
|
|
|
Bertako
jendeak beste modu baten ikusten zuen.
|
|
|
Banakien zaila izanen zela Miarritzetik herri batean bereziki nahi nuelako bizi, Saran.
|
Bertako
jenderik ez nuen ezagutzen, baina behin baino gehiagotan, handik pasatzean herriko plazan gelditu nintzen, bertako giroa eta edertasuna baliatuz, baita inguruetan ere, hala nola herria zeharkatzen duen galtzadan lasaiki ibiliz. Nork ez du Sara maite?
|
|
|
|
Bertako
jendea eta hizkuntza.
|
|
2022
|
|
|
Haiek idatzi gabeko arau hori hautsi zuten.
|
Bertako
jendeak harrituta begiratzen zien. Asteburuetan Sonderkommando ak joaten ziren haiekin.
|
|
|
Duela 55 urte hasi nintzen interes horrekin, apaiz ordenatu berritan Mendialdera bideratu nindutenean.
|
Bertako
jendeak laster ikusi zuen nik interesa nuela historian eta tradizioan, eta, horregatik, mendian aurkitutako objektuak ekartzen zizkidaten. Nik gero Arabako arkeologia museora eramaten nituen, bertako adituek azter zitzaten.
|
|
2023
|
|
|
«Arroka beltza da, oso berezia.
|
Bertako
jendea ere zoragarria da. Abentura ederra izan zen».
|
|
|
|
Bertako
jendearekin harremana josteaz gain, Kroaziak masa kontsumoan ez erortzeko aukera onak oparitu dizkio, bertako merkatuetara joanez eta bertako jendea ezagutzeko desafioa hartuz. Erran gabe doa turista izateak karbono aztarna handiagoa eragiten duela.
|
|
|
Jendeak nahiago izaten du Bilbon, Getxon edo Galdakaon lan egin.
|
Bertako
jendea da [Udaltzaingorako LEPetara] gehien aurkezten dena, eta ez du aintzat hartzen herrietako lana. Guk nahi dugu, baina, aintzat hartzen duen jende hori aurkeztea.
|
|
|
|
Bertako
jendea nahiko indibidualista da, ez dago Baztango auzolan sentimendu hori. Nire testuinguru iduritsua duen jendearen falta dut.
|
|
|
Zer ekarpen egin diezazuke euskarak?
|
Bertako
jendearekin gehiago komunikatzea. Lanean asko lagunduko lidake eta nire hazkunde pertsonalean ere bai.
|
|
|
Bazterrak miatzen eta galdezka hasi ziren ikerlarietako bik eskualdea oso ondo ezagutzen zutela azpimarratu dit. "
|
Bertako
jendea, bertakoen larru kolorea dutenak, bertakoekin harremanerako sentsibilitatea dutenak... hori plus handia izan zen". Horietako batek lortu zuen Jhon Asprillaren deklarazioa.
|
|
|
Nik betidanik ezagutzen nuen Aulesti, nire jaioterritik oso gertu baitago.
|
Bertako
jendearengan pentsatzen nuenean jende berezia zela sentitzen nuen, bazegoela zaletasun bat, edo kulturari garrantzia ematen ziotela. Zentzu komunitarioan ere antzematen nuen kohesio sozial sendoa zegoela.
|