|
2002
|
|
|
Ama hizkuntza gaztelania dudalarik, ez dut nik neuk esango gaztelania arrotz zaidanik.
|
Baina
nazio nortasunaren osagai gisa, gaztelaniak ez du esangura berezirik. Garrantzi handia ematen diot nik kontu honi.
|
|
2003
|
|
|
Eta aski aise bete zituzten bi puntu horiek, Alemaniaren kasuan, Otto von Bismarckek eta, Italiaren kasuan, Cavour kondeak.
|
Baina
nazio xumeagoak printzipio beraren izenean Europaren erdian iratzartzen hasi zirelarik, erresuma eta inperio zahar batzuen puskatzeak arazoak sortu zituen.
|
|
2004
|
|
|
|
Baina
Nazio Batuek ateratako txosten batzuk irakurritakoan iritziz aldatu nintzen.
|
|
|
–Orain ere kultur nazioaren irudikeriari lotuak gaude, kultura etnikoan dugulako jarria gure uste osoa, eta ez diogulako garrantzirik ematen kultura politikoari.
|
Baina
nazioa osatzen duen gizarte politikoa da benetan bateratzailea, askotarikoa eta kultura askotakoa; horrek bakarrik eratzen du herritarren eskubideak babesteko lege sistema, eta horrek bakarrik sendotzen du babesgarri zaion Estatu nazio burujabea?. 704
|
|
2005
|
|
|
Erresumako histo riak lantzen ziren eta aldi berean historia nazionalak.
|
Baina
nazio kontzeptua, jaioterriarekin loturik zegoena, modernitatean lurraldeko giza komunitatea5 Oihenarten laugarren mendeurrena. Cuarto centenario de Oihenart.
|
|
2007
|
|
|
Ikus daitekeenez, Itunera bildutako giza eskubideen babesa modu esklusiboan estatuen esku geratzen zen hasieran, eta ezin da esan oso eragingarria zenik.
|
Baina
Nazio Batuen Batzar Nagusiak, 1966ko abenduaren 16an, Eskubide Zibil eta Politikoen Nazioarteko Itunaren aukerako protokoloa onetsi zuen New Yorken, eta Espainia 1985ean atxiki zitzaion itun horri. Protokoloan berrikuntza garrantzitsua dago:
|
|
|
Berlin-ek alde batera uzten ditu zuhurki holako pasarteak, baina, esate baterako, inor gutxik azpimarratu ditu Kant-ek adina karaktere nazionalak eta horien araberako diferentziak ohitura nazionaletan694, are tokian tokiko ekonomian eta politikan, eta hizkuntzaren espezializazio modu bat ere garabide sozialean eta tratuan695 Zientzia eta literaturan bertan, kreatibitateak eta jeinuak Frantzia eta Italia edo Ingalaterran eta Alemanian forma diferenteak hartzen ditu, eta arrazoia, Kant-en ustean, Goethe eta Humboldt-en modu berberean edo erromantikoek bezalaxe, giza irudimena eta jeinu kreatzailearen izaera nazionalari eta lurrari atxikia egotea da696 Hizkuntzaren izaerari buruz Kant klasikoago edo kontserbadoreagoa da bere ikasleak baino: hizkuntzan berak ez du pentsamenduaren zeinuztapen soila baino ikusten697
|
Baina
nazioa Kant-ek, Herder eta Humboldt-ek adina ulertzen dizu hizkuntzagaz bat egina (jatorriarekin, Kant-en definizioan); «nazioaren izpirituaz» («Geist der Nation») Herder eta Humboldt bezalaxe mintzo
|
|
|
berdinak direlako beren artean, eta bestelakoak beste talde batzuetan eragi (te) n dutenetatik719 Hein horretan nazioaren kontzeptua erlatiboa da, «berekitasunaren» esferak erlatiboak diren bezala: ...linguistikoki, adibidez) izan litezke beste erlazio batean nazio bat bera (administratibo politikoki, esate baterako), edo beste hainbeste alderantziz; eta nazio (linguistiko) aren barruan ere diferentzia dialektalak daudenez, eta gizon emakumeen artean diferentzia kulturalak, esan daiteke jende batzuk eta besteak modu diferenteetan direla nazionalak, modu ezberdinetan txertatzen direla nazioan720
|
Baina
nazioaren esanahi edo modu ezberdinok lotuak eta esanahi oinarrizko, jatorrizko batek esplikatuak daude.
|
|
2008
|
|
|
Ni ere ez naiz negar egitearen aldekoa.
|
Baina
nazio proiektu bat gara, eta une batean Gipuzkoan egin behar bada indarra han egin behar da, eta Araban egin behar bada ba Araban.
|
|
|
Aristondok esan digu orain dela 25 urte baino nazioago garela gaur egun.
|
Baina
nazioa ulertzeko ezin konta ahala irudikatze modu daudela ohartu gara saio honetan bertan. Nazio politikoaren kontzientziaz den bezainbatean, agian hobeto gaude orduan baino.
|
|
|
–Euskara nazioa da berez.
|
Baina
nazioa ez da hizkuntzan bakarrik oinarritzen?.
|
|
2009
|
|
|
–
|
Baina
nazioek errepublikano izatera bultzatzen dituzte. Eta bultzatzen duenak, azkenean, behartu egiten du.
|
|
|
Eta halaxe da.
|
Baina
nazio estatuaren muina eta oinarria kapitalismoa izanez gero, ze demokrazia mota izango da. Giza eskubideak eta herrien eskubideak ala diruaren interesak eta nazio estatu indartsuen boterea bermatu eta defendatzeko adinakoa?
|
|
2010
|
|
|
Basoen zaintza finantzatzea eta lurraren berotzea bi gradu zentigradotik behera mugatzea ditu jomuga proiektuak.
|
Baina
Nazio Batuen Erakundearen (NBE) erabaki irmoa izateko, Cancunen bildutako 192 herrialdek onartu behar dute.
|
|
|
Ifni eta Sahara Mendebaldea 1958ko urtarrilean bihurtu ziren ofizialki probintzia espainol.
|
Baina
Nazio Batuen Erakundeak bultzaturiko deskolonizazio akordioen presiopean, handik hamar urtera, 1969ko ekainaren 30ean, Ifni Marokori entregatu zitzaion, aurreko itsas aldean arrantza egiteko eskubidearen truke.
|
|
|
Hortik ateratzen dugu dena, perlak eta adreiluak, emozioak eta borondatea.
|
Baina
nazioa eraikitzeko eskubidea borondate kolektiboaren ondorioa da, ez historiarena. Historiaren interpretazioaren nolanahikotasunaz aparte, historiaren bidea jarraitzea bezain arrazoizkoa eta bidezkoa izan daiteke historia aldatzea.
|
|
|
Ilustrazioaren ideiak ere kosmopolitak ziren, baina XVIII. mendearen amaieratik aurrera liberalismo nazionalista nagusitu zitzaion unibertsalismoari.
|
Baina
nazio bakoitza mundu osoa balitz bezala ezarri ziren arauak.
|
|
2012
|
|
|
Recalcitrat undique tutus.
|
Baina
nazio bikain hura konkistatzeko proposamenen ordez, nahiago nuke Europa zibilizatzeko behar beste biztanle beren artetik bidaltzeko gaitasuna edo gogoa izango balute, guri ohore, justizia, egia, neurritasun, hiritar jarrera zintzo, sendotasun, kastitate, adiskidetasun, onginahi eta leialtasunaren hastapenak irakatsi ahal izateko. Gure arteko hizkuntza gehienetan ditugu oraindik bertute horien izenak, eta autore moderno nahiz antzinakoetan aurki daitezke; hau neuk baiezta dezaket egin ditudan irakurketa txikien ondorioz.
|
|
2013
|
|
|
|
Baina
nazioa eraikitzen zutenek bazekiten baserria ere nazio eraikitze prozesu horretan integratu behar zela, Anne Marie Thiesserenustez. Hots, ez da ikusi behar baserria hiriaren kontra eta beraz frantses nazioa baserriren kontra.
|
|
2014
|
|
|
Nazioaren kontzeptu objektibo, kultural, prepolitikoari à la Herder esentzialismoa egozten zaio; arriskua ez dago zergatik ukatu.
|
Baina
nazio subjektibo, nahizkoa, hori deskribatu ohi den bezala, kasik automatikoki, arbasoen hilobien lurra, bilakatzen da:
|
|
|
Alegia, beren ondotik mundua herrestatu behar zuten nazioen kolaborazioa, munduaren progresorako beharrezkoa, eten du gerrak.
|
Baina
naziook beren progreso propiorako ere beharrezkoa zuten elkarri laguntzea eta elkar osatzea; orain, gainetiko munduarena ez ezik, beren buruen kaltea eta lorrina eragingo dute. –Elle [gerrak] aura semé une haine violente entre les deux portions de la race européenne dont l, union importait le plus au progrès de l, esprit humain.
|
|
|
Gogoan izan, adibidez, tur kian Mustafa Kemal Atatürk presidenteak joan den mendearen lehen herenean bultzatu zuen turkieraren idazkeraren erreforma, arabiar alefatotik latindar alfabetora aldatuz10 Katalunian, berriz, joan den mendearen hasieran Prat de la riba Bartzelonako di putatu nagusiak Pompeu Fabrari deitu zion, garai hartan Bilboko industri ingeniarien Eskolako kimika irakasle katedraduna zenari, berak katalan hizkuntzaren batasunaren proiektua gida zezan.
|
Baina
nazio askotan, autogobernu propioa izan arte, ez da grafia ren arautzea gertatu, eta kasu horietan administrazio eta irakas kuntzaren premiei erantzuteko presaka eta korrika aritu beharra izaten dute.
|
|
2015
|
|
|
Goitik beherako eta behetik gorako naziogintzaren bi eredu historikoak izango lirateke.
|
Baina
nazioak Estatua eraikitzeak berez ez du ‘naziogintzarekin’ zerikusirik (berdin izan liteke nazioaren desegintza). Aparte, jakina, Zurich eta Innsbruck eta Brixen, esaterako, nazio alemanekoak, baina Italia, Austria, Suitza Estatuetako hiriak direla.
|
|
|
Esaterako, ez da propio nazioaren kontzeptuaz.
|
Baina
nazioaren kontzeptua eta nazio arazoa nola, kasi zuzenean inon tratatu gabe, orrialdeak zehar sakon eta luze tratatzen den, liburuko abilezia subtil askoetako bat da. Gauzak eta arazoak euren testuinguru osoan ikusi behar dira.
|
|
2017
|
|
|
Arestian urraturiko beste ildoari jarraiki, oso zentzuzkoa da, orobat, egungo nazioarteko sistema politikoak sustatu estatu banaketari asegarria ez iriztea, are arbuiagarria iriztea ere, ez baitago ezein irizpide arrazionalik herri batzuei nazio izaera aitortzeko eta beste batzuei ez.
|
Baina
nazioa jatorri bakar eta aratz batetik ernaturiko izate berezi eta organikotzat hartzea euskaldun oro" enbor bereko adar [tzat]" jotzean Metxak egin legez ez da zertan nazioa ulertzeko arrazoimenak eskain diezagukeen modu bakarra izanik. Zuzena al da identitate puruak aldarrikatzea mundu globalizatu honetan gizabanakoen arteko harreman interkultural gero eta ugariagoei esker nahasketa gune trinko eta aberatsak etengabe sortzen ari direnean?
|
|
|
[...] Gauza berberak ezberdinak diren izenekin izendatzen dituzte zeinak, ordea, hizkuntza berekoak direneta ia ondokoak diren herrixkek zailtasunez ulertzen dute elkar.
|
Baina
nazio baten eta beraren anaia bezala aitortzen dute euren burua (XIII, 195).
|
|
2019
|
|
|
euskal etnian finkatutako Euskal Herriaren eta euskal herritarren askapen integral gisa (Hainbat egile, 1979b).
|
Baina
nazio borroka eta klase borroka lotu zituenez, ñabartu egin zuen etniarekiko eta hizkuntzarekiko ikuspegia (Jauregi, 1981). Izan ere, euskararen alboan euskal langileak jarri zituen nazioaren oinarrian, Euskal Langile Herria definitu baitzuen nazioaren subjektu gisa.
|
|
2021
|
|
|
“Ez dut inola ere esan bitartekaritza neutralaren plana ez dela orain arte azaldu didaten onena.
|
Baina
nazio neutral baten buru naizenez, iritzi independentzia ere zaindu behar dut gerrari buruzko proposamen desberdinak aztertu behar baditut: nork daki.
|
|
2022
|
|
|
Alde batetik, Nazio Batuen sistema unibertsala deituak lortu du, maila arauemailean bederen, goren gradua kontsidera daitekeena; hau da, mundu mailan badugu nahikoa kode, arau, erakunde eta batzorde gure planeta honetan gertatzen den gatazka, injustizia, zapalkuntza edo bidegabekeria oro aztertu eta konponbidean jartzeko aukera ematen digutenak.
|
Baina
Nazio Batuen Erakundeak berak ez du arau zuzen horiek indarrean jartzeko behar adinako aginterik.
|
|
|
Horrek ez du kentzen noski bertan bizi diren gutxiengo etnikoen eskubideak behar bezala atxiki behar ez direnik.
|
Baina
nazio lurralde batean bizi den komunitate etniko baten eskubideak ez dira eskubide nazionalen parekoak. Besterik da delako komunitate etnikoa jatorrizko nazioa izatea (Krimea, adibidez?), horrelakoetan bere eskubideak nazio ororen parekoak baitira.
|
|
2023
|
|
|
|
Baina
nazioak kolektibitate horien guzien tokia hartua du; nazioak edo estatuak; izan ere, ezin da nazio hitzari aurkitu beste definiziorik baizik eta estatu beraren autoritatea aitortzen duten lurraldeen multzoa.97 Erran daiteke, gure garaian, diruak eta estatuak ordeztu dituztela beste atxikimenduak oro.
|