|
2000
|
|
|
|
Baina
Elizan zaharra zena eta Monarkian Administrazio eta Eskola bidez egin nahiizan zen hizkuntz politika nahikoa aldenduak zeuden beren irizpide eta helburuetan.Eta, aldenduak ez ezik, kontra ere bai arlo batzuetan. Eliza erromatarraren EuskalHerriko (eta beste hainbat tokitako) hizkuntzazko kulturapenean historikoki alde kritikagarririk franko ageri bada ere, arlo honetan elkarren lehian jarri ziren bi botereenhizkuntz politiken aldea nabaria da.
|
|
2002
|
|
|
Ez da hori.
|
Baina
elizen barruan gustura egoten omen da. Sarritan, beste herri batzuetara joaten garenean, bertako elizak ikustera alde egiten du.
|
|
2003
|
|
|
Eta denetarik zegoen sakristian, sakristia guztietan bezala.
|
Baina
eliza hartako sakristian denetarik egoteaz aparte, beste gauza bat ere bazegoen: Tabucchi entziklopedia oso bat.
|
|
|
|
Baina
Elizak agintzen dituen neurri guztiak hartuta
|
|
2004
|
|
|
Jentila da nire ama, eta, behinola, gu gaztetxoak ginelarik, gurdi batean lotu zuen aitak ama, ta, seme alabekin batean, elizara eraman zuen bataiatzera.
|
Baina
elizara heldu ginenean, sutan jarri zen gure MARI, ta, lokarriak erreta, airean joan zen bere Murumendiko koba zulora, honela ziharduelarik:
|
|
2005
|
|
|
Eta iman harriak burdina harrapatzen du eta elizako orratzak harrapatzen ditu oinaztuak.
|
Baina
eliza ez da apurtzen. Ze oinaztua etxe normal batean jausten bada, apurtu egiten du etxea.
|
|
|
|
Baina
eliza ezin du apurtu, ze elizak etxe magikoak dira, eta elizak ezin ditu inork apurtu. Eta abadeak ere pertsona magikoak dira.
|
|
2006
|
|
|
Hori litzateke Donemiliaga Kukullako monasterioak hiribilduekin hainbeste auzi izatearen arrazoia.
|
Baina
elizekin ere ika mikak izan zituen etengabe, eliza haiek eskuratu nahi zituztelako Donemiliagak biltzen zituen zergak.
|
|
2008
|
|
|
Gizartean euskararen egoera kezkagarria da, eta horrek arduratu egiten nau.
|
Baina
Elizan, kezkatzeaz gain, min egiten dit. Behartsuen alde egitea baldin bada lehentasuna, gure Eliza urruti dago euskara hala kontsideratzetik, eta beraz, euskara indar utopikoa, komunitatearen sortzailea, kontsideratzetik.
|
|
2009
|
|
|
Abadeak be ez uste, gero, kolko barruan halako kili kili edo pikakada batzuk sentiduten ez ebazanik.
|
Baina
eleizea bere kontura eban eta, ezeren jaramon barik, nahi ta demoninoak eurakaz eroango baeben be, eleizea zaintzera joan behar eban berak. Luziano barik zelan, ostera?
|
|
|
Gure helburua da, hala ere, hiru meza horiek bi eta batera murriztea lehenengo fase batean eta desagerraraztea gero.
|
Baina
elizarekin kontu handiagoz jardun behar da; gure epaileak, hortaz, lege figura berrien bila ari dira orain, hiru meza horiek deskalifikatu eta legez kanpo uztea errazagoa izan dadin. Kontuan hartu behar da biztanleen% 70 baino gehiago dela fededuna Eskualde honetan.
|
|
|
batetik, Mendizabalen garaian saldu ez zirenak; bestetik, udalerrien ondasunak («Berezkoak eta Komunalak»); hortik datorkio emandako izena («zibila»).
|
Baina
Elizaren ondasunek ere beren lekua izan zuten. Desamortizaziotik at gelditzen ziren artzapezpiku eta apezpikuen jauregiak, apaizetxeak, baratzeak, lorategiak eta abar:
|
|
|
Proportziorik ez dago gauza bati eta besteari ematen zaion garrantzian.
|
Baina
elizaren arazo bereziena ez da hori: eta gizartearena gutxiago.
|
|
2010
|
|
|
aitak idatzia utzi du karta bat, non argi eta garbi adierazten dituen gertatutakoaren motiboak, haren ohorea eta izen ona zalantza txikienetik gordetzen dituztenak.
|
Baina
Elizaren ordezkaria ere hemen dugu, eta aita kalonjeak berrets dezake nik esandakoa?. Eta don Anizetok buruaz bospasei aldiz baietz esan, eta Teofilo Mariak aurrera ekin zion:
|
|
|
entzuna bainago Pontxi delako hori arotza dela, eta lan batzuk egin nahi dituela, eliza bat eraiki ere bai, beste jainkozale sutsu batzuekin batera.
|
Baina
eliza eraikitzeko horrelako batzuk ditu. Jainkoak beste mana euri bat bidaltzen ez badu behintzat, txanpon euri urrezko bat edo??; zu harpa jotzen ari zintzaizkidan, Damaso, eta nik banekien; beste askotan ez bezala, baina, gogor egin nizun:
|
|
|
Zertara datorren hau guztia??; zaude lasai, Damaso, ez bainabil, aspaldiko partez, iparra galduta; buruan dauzkat, izan ere, zuk zeurean zuzendutako hitzak, zeinetan, zure umorearen berri jakinarazi ondoren. Marx anaien umoreak zurean izan zuèn garrantziaz mintzatzen zatzaizkit, besteak beste?, kritika latza egiten baitidazu: ?
|
Baina
Eliza eta umorea, dogma eta umorea, bestela esanda, termino kontraesankorrak dira per se?
|
|
|
|
Baina
Eliza eta umorea, dogma eta umorea, bestela esanda, termino kontraesankorrak dira per se?
|
|
|
" Arrain txikiak ehun, handiak berrehun... entzuna bainago Pontxi delako hori arotza dela, eta lan batzuk egin nahi dituela, eliza bat eraiki ere bai, beste jainkozale sutsu batzuekin batera.
|
Baina
eliza eraikitzeko horrelako batzuk ditu... Jainkoak beste mana euri bat bidaltzen ez badu behintzat, txanpon euri urrezko bat edo..."; zu harpa jotzen ari zintzaizkidan, Damaso, eta nik banekien; beste askotan ez bezala, baina, gogor egin nizun:
|
|
|
|
Baina
Eliza eta umorea —dogma eta umorea, bestela esanda— termino kontraesankorrak dira per se... eta nola ulertuko duzu, bada, nire umore hau, Erromako Elizako ministroa ere bazara-eta!
|
|
|
aitak idatzia utzi du karta bat, non argi eta garbi adierazten dituen gertatutakoaren motiboak, haren ohorea eta izen ona zalantza txikienetik gordetzen dituztenak.
|
Baina
Elizaren ordezkaria ere hemen dugu, eta aita kalonjeak berrets dezake nik esandakoa". Eta don Anizetok buruaz bospasei aldiz baietz esan, eta Teofilo Mariak aurrera ekin zion:
|
|
|
Zertara datorren hau guztia...?; zaude lasai, Damaso, ez bainabil, aspaldiko partez, iparra galduta; buruan dauzkat, izan ere, zuk zeurean zuzendutako hitzak, zeinetan, zure umorearen berri jakinarazi ondoren —Marx anaien umoreak zurean izan zuèn garrantziaz mintzatzen zatzaizkit, besteak beste—, kritika latza egiten baitidazu: "
|
Baina
Eliza eta umorea —dogma eta umorea, bestela esanda— termino kontraesankorrak dira per se... eta nola ulertuko duzu, bada, nire umore hau, Erromako Elizako ministroa ere bazara-eta!"; erantzun beharrean bainago, zuk bestela pentsatu arren, aintzat hartzen dudala umorea, gero eta aintzakoagotzat; zer uste duzu, bada, Erdi Aroan bizi naizela, iluntasunaren mende, irririk txikiena egit...
|
|
|
Hauek, beren aldetik, harriturik daude, ia sinistu ezinik, zein handia den lortu duten aurrerapena". "
|
Baina
Elizak ez daki hauei ebanjelioa nola erakutsi" (Cardia, 56 or.). Zehatzago oraindik, arazo honi buruz honela ematen du bere iritzia Cardia maisuak berak: " Ebanjelizazio berriak bereziki Europan eta naziorik aurreratuenetan, kontuan izan ditu askatasunik eta burujabetasunik handienean bizi diren herriak, eta gero eta aberastasun handiagoa maite dutenak, bai kulturan bai ekonomian eta baita espirituan ere.
|
|
|
Antzinakoak ez du, berez, lehen bezala jarraitzeko modurik.
|
Baina
Eliza hau nolakoa izango den. Auskalo!
|
|
|
|
Baina
Eliza berriak ez du hormarik, betierekoa baita.
|
|
2011
|
|
|
Entzikliken harian, apaizen eliz hitzaldietan gai sozialak leku zabalagoa hartu zuen eta, horrekin batera, diktaduraren bidegabekeriak ere maiz salatzen ziren.
|
Baina
elizetan ere, belarriak erne zituela izaten zen erregimenaren aldeko jendea eta behin gure fraideari entzun eta Gotzaindegian jarri zuten salaketa. Gotzainak zigortu egin zuen eta harrezkero ez zuen onik izan?
|
|
2012
|
|
|
" Kalean ipintzen genuen aurrena, Munarren hasieran, Garibaiko autobus geltokian gero.
|
Baina
eliza barrura eramatea pentsatu genuen, apurtu eta egiten zituztelako". Orain formatu txikiko jaiotzak egiten dituzte, kutxatan agerraldika sartuta." Lan handia eskatzen du, eta urtez urte eszenak gehitzen goaz".
|
|
|
" Mila esker, Jainkoak erruz itzuliko dizue zuri eta Autor gure herritar zintzoari erakutsi duzuen eskuzabaltasuna".
|
Baina
eliz gizonek zergatik ez dute inoiz galderarik egiten diru emaitza oparo bat egiten zaienean? " Diru asko da!
|
|
|
XVI. mendean, protestanteek Eliza Katolikoa gaitzetsi zuten.
|
Baina
Elizak iharduki zuen: 1537an, Ignazio Loiolakoak 1 dok. jesuiten anaidia sortu zuen.
|
|
2013
|
|
|
–
|
Baina
Elizak ez du besterik egin eta, sor Paula! Eta okerrena zera da, gure ebanjelioetako Jesus pobreen alde lerratu zela, eta Eliza aberatsen alde.
|
|
|
Mendeetan zehar heriotzaren ikuspegia aldatuz joan zen, dena den, eta XIX. mende bukaeran eta XX. mendean gizartearen zati handi batek ez zuen infernuaren beldurrik edo zeruaren itxaropenik.
|
Baina
Elizak jarraitu zuen itxaropen mezuekin eta heriotzaren ondoko fasearen edertzearekin: horrek onargarriago egiten bide zuen heriotza.
|
|
|
|
Baina
elizak baino ospe handiagoa ekarri dio Zalvideari eraikin xumeago batek. Izan ere, 1816 urte inguruan, fraideak errota bat eraikiarazi zuen misiotik milia gutxi batzuetara.
|
|
|
Francisco de Elizari emandako instrukzioetan, Bodegak enfasi bereziz aipatzen zuen bertakoekin adiskidetzeko beharra, harremanak hondatuta baitzeuden aurreko urtean Esteban Martinezek buruzagietako bat, Callicum, hil zuenez gero.
|
Baina
Elizaren ahaleginek ez zuten mesfidantza uxatzea lortu. Aitzitik, hainbat gorabehera odoltsuk indioen ezinikusia areagotu zuten.
|
|
|
|
Baina
Elizak eta Ralphek zuekin joan behar dute.
|
|
2014
|
|
|
Baliteke.
|
Baina
elizaren praktika hori izan da, nirea ere horren barruan ulertu behar da. Nirea eta beste askorena.
|
|
|
Musika egiteko erabili izan dira kanpaiak.
|
Baina
elizekin lotzen dira gehienetan. Bosgarren mendean, elizkizunetara deitzeko erabiltzen hasi ziren fededun katolikoak.
|
|
|
Jaunak ez dira beti hoberenak, ez.
|
Baina
Elizak denborarekin ikasi du, nagusiak beti jende hoberena ez izan arren, are jende hoberena askotan nagusien biktima izan arren, hierarkia nahitaezkoa dela jendartea ongi joateko; nahitaezkoa dela jende askoren bizitzaren sakrifizioa jende gutxi batzuen bizitza espiritual noblea posible izateko2522 Gizarte bizitzako, lege handi bat, da jaunak eta jaunpekoak egotea eta behean askoek gutxiak gora altxatzeko lan egitea.
|
|
|
|
Baina
Elizaren ordezkaria zara.
|
|
2015
|
|
|
|
Baina
eleizetan be sermoiak grabau eta egiten ziran, ezta?
|
|
|
Amari azaldu diot zure amagatik egiten dudala.
|
Baina
elizan. Eta hain gazte?
|
|
|
|
Baina
elizak behin eta berriro pertsona guztion eskubideak zapaltzen ditu, hain zuzen ere emakumeonak eta familia patriarkalaren eredu zaharrak eusten dituenak, non emakumeen eta gizonen rolak eta estereotipoak garai bateko egoera gogorazten baitigu. Elizak ez du familia eredu berrien errealitatea onartzen eta gizakien sexualitateari buruz ikusmolde atzerakoiari eusten dio burugogor legeak onartutako aniztasun sexualari, norberak bere gorputzaren eskubidea izateari, sexu askatasunari eta antisorgailuei uko eginez.
|
|
2016
|
|
|
Izan ere, ni ez naiz kristaua, Jainkoari eskerrak.
|
Baina
Elizari onartu behar zaio bi mila urteko historiak zer edo zer irakatsi diola: aditurik baldin badago bekatu kontuetan, hori Eliza da, eta, ondorioz, horren inguruan mendeetan zehar landutako doktrinak abiapuntu ezin hobea eskaintzen zidan nire remakerako.
|
|
|
zitezkeen Frantzia berrian.
|
Baina
Eliza Estatuaren kontrolpera igaro zen, kleroa Estatuak....................
|
|
|
Dudarik gabe, Euskalherrizaleen mugimenduak bazukeen bere eragina, Euskaldun gazteen Biltzarraren bitartez.
|
Baina
Elizaren inguruan sortu zen Euskaldun gazteriak, izugarrizko bultzada emanen ziona antzerki mugimendu horri. Izan ere, bizimodua, laborantza eta Elizaren inguruan egiten baitzen, apaizek eta serorek zuten gazteria kudeatzen.
|
|
|
Hirugarren agerraldiaren bukaeran Etxahunek konfesatzera joatea erabakitzen du.
|
Baina
elizara sartzen delarik trufatzen entzuten ditu izakia goaitatzen direnak, ezin du hau jasan eta joaten da, izakiak ez du ulertzen eta begiratzen du joaten. Etxera sartzen da.
|
|
|
Eternitaterako kondenatuta daude!
|
Baina
Elizak gogorarazi nahi digu nork salbatuko gaituen malignotzar horiengandik.
|
|
2017
|
|
|
Garrasika, alarguna atzeraka hasi zen, bi plegutan okertua, jira egin zuen eta saiatu zen berriro elizara sartzen korrika eta behaztopaka.
|
Baina
elizako atari koxkan Mavrandonis zaharra zegoen, isilik, beso biak ate gainean hedaturik sarbidea mozten.
|
|
|
Mexikon. Kristoren Legionarioak izeneko taldearen fundatzaile Marcial Macielen pederastia kasuak oso ezagunak dira?, Nikaraguan, Costa Rican, Puerto Ricon, Kolonbian, Argentinan, Urugain, Perun, Venezuelan edo Txilen ere salatu dira kasuak.
|
Baina
elizak abusuen berri izan bezain pronto salaketa horien parte izan behar ote zuen galdetu zitzaionean, hala erantzun zuen, esaterako, Txileko Santiagoko apezpiku Francisco Javier Errazurizek: –Apezpikua aita eta artzaina da, ez bakarrik fededunena, baita apaizena ere.
|
|
|
Hori beste bortizkeria mota batzuekin ere gertatzen da.
|
Baina
elizak badu ardura bat, hierarkia da, beraz gauza batzuk kontrola ditzake. Nik Mendizabalekin hitz egiten nuenean moskeatzen nintzen, iruditzen zitzaidalako uko egiten ziola prozesu bat abiatzeari onartzeko bere ardura, harik eta lagun batek esan zidan arte nik gogoratzen niola berak gogoratu nahi ez zuen zerbait.
|
|
|
elkarren ondoan bizi zitezkeen Frantzia berrian.
|
Baina
Eliza Estatuaren kontrolpera igaro zen,
|
|
|
Juduak, protestanteak eta katolikoak elkarren ondoan bizi zitezkeen Frantzia berrian.
|
Baina
Eliza Estatuaren kontrolpera igaro zen, kleroa Estatuak....................
|
|
|
"
|
Baina
Elizaren batasunean haustura hau eragin nahi dutenetako batzuk hiri berdinean [Toledon] odol israeldarraren oinordekoak direnen artean judaizatu omen duten zenbait daudela argudiatzen dutenez,[...] judaizatzearen krimen gaitzesgarriagatik konbiktuak izan direnek kanon santuekin bat datorren zigorra merezi izatea arras justua da, goraipatzekoa, eta inola ere ez zentsuragarria. Eta gauza bera esan daiteke gugandik gertu dauden mendietako zenbait lagunekin gertatutakoari buruz.
|
|
|
Ulertzekoa eta bidezkoa da Elizak bakea nahi izaitea, bakearen alde egin behar da lan, eta poztu bakea dela-eta.
|
Baina
Elizaren bakea mundu zapalduaren bakearekin lotuz; hau da, miseria eta bortizkeria pairatzen duten herriek igurikatzen duten bakearekin; eta absolutu bihurtu gabe, kristauei gerta dakiekeen hoberena eta elizentzat probetxugarriena balitz bezala. Gogorarazi behar da justizia funtsezkoa dela erreinuaren eraikuntzan, eta hura gabe ez daitekela bakerik izan.
|
|
2018
|
|
|
Gizonak behin gurdian hartu omen zuen sokaz lotuta.
|
Baina
eliza aurrera iritsi zirenean, andra hori su ta gar jarri eta sokak erreta airatu omen zan eta Muru aldera joan.
|
|
|
|
Baina
elizaren agintea ez zen Iruñeak zeuzkan arazoen eragile bakarra. San Zernin eta San Nikolaseko bizilagun etorri berriei emandako foruek burgesia bat eratu zuten, industriari eta merkataritzari esker pixkanaka aberasten joan zena, eta gero eta indar handiagoa bereganatu zuena administrazioan eta gizartean.
|
|
2019
|
|
|
|
Baina
Eliza ohartu zen.
|
|
|
|
Baina
Elizak gazteluari eraso zion.
|
|
2021
|
|
|
Asierrek esaten duen guztia hor dago, orban asko eta justifikatu ezina justifikatzerik ez dago.
|
Baina
Eliza hori baino askoz gehiago da. Eta edertasun asko, maitasunetik egindako eta maitasunezko ekintza ugari ere ikusi dezakegu.
|
|
|
Goiz batean, handik egun batzuetara, ikusi zuen gazte bat gerturatzen ermita aldera.
|
Baina
elizara sartu ordez, etxolarantz egin zuen. Buruarekin ere egin zion diosala gazteak apaizari.
|
|
2022
|
|
|
Gizonak behin gurdian hartu omen zuen sokaz lotuta.
|
Baina
eliza aurrera iritsi zirenean, andre hori su ta gar jarri eta sokak erreta airatu omen zen eta Muru aldera joan. (Seme bat apez egin zen, beste bat, aldiz, ekaitzegile:
|
|
|
hori dena beharrezkoa eta merezimenduzkoa izanik ere, Arantzazuko basilikako –nahiago dut eliza hitza erabili– elizako kanpoaldea da, kanpotik ikusten den eliza, azalekoa alegia, ederra eta berezia.
|
Baina
elizak barru bat ere badu eta Arantzazukoaren kasuan handia, gainera. Pelloren barruko elizaz gutxi hitz egin da.
|
|
|
" Jaun Errukiorraren aurrean adierazten dugu guk ere, omisioaren eta isiltasunaren bidez, geure partea izan dugula geure herriak juduen kontra egindako izugarrikerian". 1 Nire irudiz, kristau bat erruduna da baldin Jaun Errukiorraren aurrean gaizkia gaizkiarekin ordaintzen badu, alegia, milioika judu erail balituzte haiek eragindako kalteren baten zigor gisa; orduan bai, orduan elizek errukiaren kontra bekatu egingo zuten.
|
Baina
elizen erru partea izugarrikeria haiei baldin bazegokien, haiek dioten bezala, orduan auziak Justiziaren Jainkoaren esparruan behar luke egon.
|
|
|
Haatik errelijoari jasanarazten zion pertsekuzioa baztertzen zuten pasiboki, eta hori ere ezin onartua zitzaien iraultzaile antikristauei.
|
Baina
elizarekiko lotura Euskal Herri guzikoa zen, eta ez bakarrik mugako lapurtarrena. Arrazoi militarrak ordea ulergarriak ziren.
|
|
2023
|
|
|
|
Baina
eliza, bistan dena, toki sakratua da, eta mezetara joaten dena ez da afizioak bulkatuta joaten, fedeak edo sinesmenak bulkatuta joaten da, naski, bai eta kristauen komunitatearekin bat egin eta haren parte sentitzeko asmoz ere. Agian asmatua den goitiko adierazpen horrek, beraz, badu probokaziotik, eta erlijioa zezenketen pare jartzea eskandalagarria izateko bokazioa duen konparazioa da segur aski.
|
|
|
festa erlijiosoa denez, Elizak ordaindu behar luke argiztapena.
|
Baina
Elizak kandela egun ditu hauek, eta ez gara orain hatza zaurietan sartzen hasiko...
|
|
|
|
Baina
elizak ez du autokritikarik egin behar?
|
|
|
|
Baina
elizaren jarrera gai honetan defendaezina da.
|
|
|
|
Baina
Elizak falta barkaezina egin zuenean, bere patua instituzio monarkikoekin elkartzean, bizi publikotik moztu egin zen. Deusek ez zezakeen hobeto zerbitza estatuaren asmo totalitarioa.
|
|
|
Egia da nazioarteko elizak eta partiduak badirela.
|
Baina
elizei dagokienez, bada. eskandalu bat onartezina: izan ere, apaizek eta eliztarrek denbora berean, seguraz ere fede eta bihotz garbitasun berarekin, jainkoari eskatzen diote alderdi baten ala bestearen armadaren garaipena; eskandalu hau aspaldikoa da; baina gure mende honetan erlijiozko bizitza nazioari sekula baino menderatua dago; eta partiduei dagokienez, edo ez dira fikzioz baizik nazioartekoak, edo delako nazioartekotasunak nazio jakin bati buruzko erabateko mendekotasunaren forma dauka.
|
|
|
|
Baina
eliz mutil ere izan nintzen, arraioa! ".
|