|
2000
|
|
|
Eta, nola manatzen duenaren etxean manatzen duenak baizik ez duen arrazoin, hala, gure artekoen falta eta hobena niri egotzi zidatean... egotzi ninditean, finean, gabrielitarren etxetik. Egia duk ezen ez zidatela Fulberto kalonjeak Abelardori egin ziona egin, noiz eta Fulbertok jakin baitzuen ezen Abelardo bere iloba Eloisarekin ibiltzen zela, eta neurekin daramatzadala oraino, halatan, neure gizonezkotasunaren frogak, nahiz eta
|
zertarako
ez dakidan, geroztikako haratuzte luzea kontuan izanik... baina ikusten duzue ene harreman haien ondore gaixtoa.
|
|
2003
|
|
|
Sekula ez dira ondo konpondu sugandilak eta ekilibristak. Sugandilak eta erleak, ostera, lagun handiak izan zitezkeela iruditzen zitzaion Matiasi,
|
zergatik
ez bazekien ere. Dena dela, ez zituen amets berean ikusi sugandilak eta erleak; sugandilak aurreragoko amets batean ikusi zituen Matiasek, zaharragoak iruditzen zitzaizkiolako.
|
|
|
Ez dut burutik kendu.
|
Zergatik
ez dakit. Telebistan ikusi nuen azken gauza.
|
|
|
Ez du maitalearekin bakarrik senarra engainatzen; bigarren egunerokoaz baliatuko da honen sentimenduak nahi bezala bideratzeko. Hiru pertsonaia hauen arteko harremanek ematen diote tramari behar duen tentsioa (ni hasiera hasieratik senar engainatuarekin identifikatu nintzen,
|
zergatik
ez badakit ere), baina, aldi berean, egunerokoei buruzko gogoeta jakingarriak egiten ditu. " Espedizioetako egunerokoek bi helburu zituzten:
|
|
2004
|
|
|
Bere lantokia suak hartu bazuen gozoa egongo zen neska! Zerbait esan nahi zion, zehazki
|
zer
ez bazekien ere. Ikusi.
|
|
2005
|
|
|
Eskuan duen argazkiari begiratu eta, azkenean, zer egin jakin ez eta Madokari erakutsi dio. Hau, Ametsek
|
zergatik
ez dakiela, barrez hasi da, masail zuriak gorrituta. Barre egin duen denbora guztian eskua aho aurrean eduki du; haizeak berokiak besoaren muturrean dituen luma moduko iletxo leunak orraztu dizkio.
|
|
|
Gogorik ez ezertarako,
|
zergatik
ez dakidalarik.
|
|
2009
|
|
|
nire egitekoa zen. Nik ez nuen ondo konprenitzen aitak
|
zergatik
ez zekien dendako lanetan, konplikaziorik ez bainion topatzen batere, eta pentsatzen nuen lau esku eta aho zirtolari batekin baino azkarrago egingo genuela bezeroekikoa sei eskurekin eta ahoa itxita. Baina, tira, denborarekin ulertu nuen badirela hainbat gauza ulertu behar ez direnak, hala direnak eta kito.
|
|
|
Teofilo Mariak ez bezala, Damasok atsegin zuen musika hura,
|
zergatik
ez bazekien ere: bere auzia, ordea, huraxe zen, hain zuzen, ez baitzegoen musikarik ez harri filosofalik haren galderak, gramatikari edo matematikari buruzkoak, filosofikoak nahiz existentzialak?
|
|
|
Altxamendu errebeldearen zuziak piztu ez beste ekin zion Tasio Loidik erresistentziari, hiriko beste falangista batzuekin batera, errepublikanoen aurka, kalez kaleko borrokaldietan. Tasiok berandu gabe jakin zuen Nazario Orbe eta Teofilo Mariari zerbait gertatu zitzaiela, zehatz mehatz
|
zer
ez bazekien ere: etxera zetozela desagertu, eta handik aurrera auskalo zer?
|
|
|
Altxamendu errebeldearen zuziak piztu ez beste ekin zion Tasio Loidik erresistentziari, hiriko beste falangista batzuekin batera, errepublikanoen aurka, kalez kaleko borrokaldietan. Tasiok berandu gabe jakin zuen Nazario Orbe eta Teofilo Mariari zerbait gertatu zitzaiela, zehatz mehatz
|
zer
ez bazekien ere: etxera zetozela desagertu, eta handik aurrera auskalo zer...
|
|
|
Teofilo Mariak ez bezala, Damasok atsegin zuen musika hura,
|
zergatik
ez bazekien ere: bere auzia, ordea, huraxe zen, hain zuzen, ez baitzegoen musikarik ez harri filosofalik haren galderak –gramatikari edo matematikari buruzkoak, filosofikoak nahiz existentzialak– isilduko zituenik:
|
|
2010
|
|
|
Lerro hauek idazten ari naizen heinean, zenbat kontu datozkidan burura!; baina ezin guztiak kontatu, ezta beste ehun urtetan ere; esan nahi dizudana da etengabe nabilkizula aukeratzen: hau jarriko dut eta beste hau ez, senak aginduta askotan, eta beste askotan
|
zergatik
ez dakidala, pasatu nuèn tuberkulosiaz ere liburu ongi potoloa bete baitaiteke, nik uste; hondarrean, ordea, funtsezkoa azpimarratzearekin konformatu dut?
|
|
|
Alferrekoa zirudien nerabeei ezer agintzea, gomendatzea, kontseilu ematea,
|
zertarako
ez zekiten energiaz beteta eta beti gehiago eta dena aurrera zen garaian. Horregatik, beharbada, Norak ez zuen ezer esplikatu.
|
|
|
Hots siku eta apal bat izan zen, ez ozentasunik ez oihartzunik gabea, eta CDan ipinita zeukan Su Ta Gar-en musikarekin ohartu ere ez zen egingo, gurpilek jauzitxo bat egin ez balute. Zerbait zapaldu zuela pentsatu zuen berehala, eta zerbait hori arrautzak izan zitezkeela bururatu zitzaion
|
zergatik
ez zekiela, konponbiderik gabeko zer edo zer apurtuko zuen beldurrez, beharbada.
|
|
|
Lerro hauek idazten ari naizen heinean, zenbat kontu datozkidan burura!; baina ezin guztiak kontatu, ezta beste ehun urtetan ere; esan nahi dizudana da etengabe nabilkizula aukeratzen: hau jarriko dut eta beste hau ez, senak aginduta askotan, eta beste askotan
|
zergatik
ez dakidala... pasatu nuèn tuberkulosiaz ere liburu ongi potoloa bete baitaiteke, nik uste; hondarrean, ordea, funtsezkoa azpimarratzearekin konformatu dut... lehenengo gauza, hauxe: berri gaiztoa —tuberkulosiaren aurkako borrokan gaixoak hiltzea zen araua, ez hiltzea salbuespena— ezin hobeto hartu nuen; gure amari esker, beharbada; jendeari" zerbait" erakusteko gogoa ere ez nuen makala, egia esan —anai arrebei eta guraso izebei bereziki—," neure munduan" bizitzeaz gain, heroi bat ere izan bainintekeen, adibidez; gainera, neure erlijioa nuen, gurutziltzatua gurtzen zuena:
|
|
2011
|
|
|
Sanjoanetako gau haren ondoren oso azkar pasatu ziren gauzak. Akordatzerako bi hilabete joanak ziren, eta neska urruntzen sumatu zuen Asifek,
|
zergatik
ez zekiela. Dantza frontoi ondoko ezkien azpian, garajera etorrarazi bide zuenekoa, gerora harrezkero igarri zion damu aurpegi gero eta nabarmenago hura, zenbat oroitzapen lauso, oroimena iraganaren moldatzaile, beti bezala artetsu, benetan jazo zena jazotzea nahi izan zuenarekin nahasian, edanaren ondorengo ajea estreinakoz, buruko mina, ezezkoaren mingotsa ametsaren gozoarekin bat, desegoki.
|
|
|
–Ez nuen Nabokov en Lolita ko protagonistak bezala berariaz egunerokoa letra narrasez idazten, bertan kontatzen zituenak neskatoaren amak uler ez zitzan, ezinbestean baizik?, hasten nintzaien. ?
|
Zergatik
ez dakidala eta oso denbora gutxian, letra txikitzen, narrasten eta etzaten hasi zitzaidan, neuretzako ere ulertezin bihurtzeraino?, jarraitzen nuen, eta adiskideren batek gomendatutako ariketak egiten nola hasi nintzen esplikatzen nien, eskolan ikasi genuen bezala, grafia borobilarekin letrak osatzen eta erdi paretik (gerri paretik esan dezagun) elkarri lotzen ikasi behar izan bainuen berriro, n... Baina letra borobila egiten arreta jartzen nuen bitartean, ezin izaten nuen pentsamendu baten indarra, burutazio baten distira paperean ezarri.
|
|
|
Ikus dezakezu bala bat buru batean sartzen arrangura eta erresuminik gabe eta ikus dezakezu argi eta garbi, komikietakoa dirudien ekintzen sekuentzia geldoan, hil berri den horren heriotza ekibokazio bat izan dela, oraindik
|
zergatik
ez jakin arren. Ikus dezakezu gorpua nola erretiratzen duten eta ikus dezakezu odolaren gainean zerrautsa edo botatzen dutela, ikus ditzakezu katuari sakatzearen ondorioz pertsona, izaki, giza-emazteki, organismo bizidun haien guztien baitan gaitzak eta birusak zelulekin pokerrera ari ziren bitartean, zerbaiti, mekanismo fatal bati eragin diozula.
|
|
|
Nora ezean sentitu nintzen, isilean egoteko planak nituenez gero; gorroto dut bizilagunak ni baino zirriparratsuago entzutea, guanteran pentsatu nuen, desiratu joan zedin, lehenbailehen alde egin zezan.
|
Zergatik
ez daki jendeak isilean izaten zoriontsu; Robert! Vodka!
|
|
2012
|
|
|
Ikara ezin uxatuzko batek hartu zidan gorputza; eta, azkenean, larritasun zeharo arrazoigabe baten deabrua sartu zitzaidan bihotzean. Arnasestuka eta borrokan hura gainditu nahian, tente jarri nintzen burkoen gainean, eta, gelaren belztasuna miatuz, han entzun nituen?
|
zergatik
ez dakit, ez bada senak hartara bultzatu ninduelako, hots apal eta zehaztu gabe batzuk, ekaitzaren etenuneetan iristen zirenak, bitarte luzeetan, ez nekien nondik.
|
|
|
Beraz, gehiago argitzea nahi zuen zer esan nahi nuen legeaz eta beronen administratzaileez hitz egitean, neure sorterriko egungo egoeran oinarrituz betiere; zeren eta berak uste baitzuen Natura eta Adimena aski gida zirela animalia adimendun batentzat, guk baginela pretenditzen genuen bezala? zer egin behar duen eta
|
zer
ez jakiteko.
|
|
2013
|
|
|
Kontatzen dutenez, goizero saskia eskuan hartuta neska bat joaten da zelai horietan barrena entsaladarako loreak biltzera. Bidean zer kantatzen duen ez dakit, baina doinu inozoren bat ezpainetan duela irudikatzen dut ezagutzen ez dudan neska hori, baserrietako leihoetatik mutilzaharrek otso begiekin begiratzen diotela eta,
|
zergatik
ez badakit ere, arrisku handiegiak hartzen dituela iruditzen zait.
|
|
2014
|
|
|
Nekatuta nengoen. Ni ere kokoteraino nengoen, nahiz eta
|
zergatik
ez jakin. Ez neukan arrazoirik, ez nintzen gutxiengo kaltetu baten kide, eta ez nintzen ezertan berezi, ez nuen nire bizitzaren errua nori bota, hori ere ez nuen.
|
|
|
–Miretsi egin nuen,
|
zergatik
ez nekiela! –erantzun zion neskatxak?.
|
|
|
Ni urduri jartzen nintzen, eta amorrarazita, eta neure buruarekin eztabaidan ea Kurtzekin argi eta garbi hitz egingo nuen ala ez; baina inolako konklusiorik atera aurretik, bururatu zitzaidan nire hitz egitea edo nire isiltzea, alegia, nire edozein egintza, hutsaren hurrengo gertatuko zela. Zer axola batek zer zekien edo
|
zer
ez zekien. Zer axola nor zen zuzendaria?
|
|
2015
|
|
|
Bai, Charles Tansleyk ere nabaritzen zuen. Gauza asko nabaritzen zituen, eta batek asaldatzen eta kordokatzen zuen bereziki,
|
zergatik
ez zekien arren. Asko gustatuko zitzaiokeen Ramsay andreak prozesioan ikusi balu, toga eta burukoa jantzita.
|
|
|
Gezur eta egia erdien artean igaro da elkarrizketa, erdi herren, erdi maskal, hirurak baitaude mesfidantzaz beterik. Erasoari buruz ezer ez aipatzea deliberatu du arrantzale euskaldunen lagunak,
|
zergatik
ez badaki ere, susmoa du arazoak ekar diezazkiokeela aipatzeak ere. Elkarrizketa agortutzat emanda, gaua bertan pasatzera gonbidatu ditu magistratuak bi apaizak, eta gatzatuta daukan arkume eder bat erre du sugarretan.
|
|
|
–Ikastol eta eleiz askotan...? Nik orduan ez nekien testu hori Txikiarena zenik; hil izkribuak ez dira, eskuarki, hildakoak idatziak, ezpada handik edo hemendik hartuak; alabaina,
|
zergatik
ez dakidala, hitz haiek Mendizabalek berak idatziak zirela pentsatu nuen, edo imajinatu nuen. Lehen pertsonak ematen duen indarragatik izango zen (nik neuk ere dagoeneko ez dakit idazten lehen pertsonan ez bada), eta han zetzanaren bizitzarekiko berdintasunagatik:
|
|
|
–Nola ez zekiela ezer?
|
Zer
ez zekian?
|
|
|
Egunotan gogoratzen aritu naiz, txikitan nola jolasten genuen batzuetan polizia eta lapurretara, eta nola niri ez zitzaidan gustatzen polizia izatea,
|
zergatik
ez nekiela. Ba, orain ere ez daukat argi arrazoia baina lehen baino garbiago dakit sekula ez naizela polizia izango.
|
|
|
Beldur zen baina, egin beharra zuenez, altxatu, dutxa bat hartu eta bidean jarri zen. Bilbo paretik igarotzean,
|
zergatik
ez zekiela, pozik zegoen; Zornotzan, Gernikarako errepidea hartzean berriz, beldurrez. Zugaztietako herrixkan gelditu zen, tabernarik ba ote zegoen galdetzeko.
|
|
|
Astebete lehenago, umeak ekartzera etorri zen igande arratsaldean, lanarekin irabazten zuen erdia eskaini zion Markelek euren egoera legala konpondu bitartean; Ostaizkak ez zuen onartu. Ez zuten gehiago hitz egin eta Ostaizkak egoera berria zentzu guztietan ezagutu nahi zuen, ezagutu beharra zuen, zer egin zezakeen eta
|
zer
ez jakiteko.
|
|
2016
|
|
|
Lekuko gehiago igaro dira epailearen aurretik, tartean lapurrak balkoitik leihora sartzen ikusi zituen auzokoa. ...itu guztia, hark sumatu baitzituen lapurrak eta hasi baitzen zaunkaka modu hain berezian non ikusi baino lehen ere bai baitzekien lapurrak ari zirela idazlearen etxean sartzen eta, zakurraren merituak kontatzen hasi delarik, gauza benetan harrigarriak kontatu ditu, musika generoak, jazza eta klasikoa nola bereizten dituen edo telebistako aurkezleak nola ezagutzen dituen, esate baterako, eta, berak
|
zergatik
ez badaki ere, kate frantsesak gustatzen zaizkiola erantsi du, beharbada haietan zakur ederragoak agertzen direlako. Hori izan da eguneko unerik dibertigarrienetakoa.
|
|
|
Ondoko gauean, gauerdi inguruan, neuk ere
|
zergatik
ez nekiela, hiriko kontrako aldean nenbilen bizikletaz, Aingeruen Harresi barruko aldetik luzatzen zen bidexka lau sigisagatsutik. Ilargi bete zoragarria zegoen:
|
|
2017
|
|
|
Txapeldun izaten jarraitzen omen zuen eta saio bakoitzean frogatzen zuen hori, saio guztietan ematen zuen bere maila, igotzen zen besteen gainetik batzuetan eta jaisten zen hurrena kideei laguntzera eta zabaltzen zien bidea eta ikuskizunak nahikoa lotura bazuela ikusten zuenean hausten zuen berriro oreka eta jartzen zituen kantukideak hankaz gora entzuleen gozamenerako. Labur esateko, maisu bat izaten jarraitzen zuen, baina poliki poliki eta inork
|
zergatik
ez zekiela, ezinezkoak ziruditen akatsak egiten hasi omen zen eta, okerragoa dena, potoren bat egin ote zuen hotsak zabaldu ziren. Azken gertakari horrek piztu zituen alarma guztiak, eta Dokumentazio Zentrokoek jarraipen gertuagoa egiteko eskatu zioten.
|
|
|
beso sendo, irmo, mamitsu eta beteak ageri baititu, iletxo geruza mehe horail batek estaliak; lanaren lanez izerditzen bada, tanto ñirñirkariak agertuko dira iletxo horail horietan bezala bekoki eta lokietan, eta halako batean gelditu eta keinu pausatu batez eskugaina eramango du kopetara, hango izerdia txukatzeko edo, eta niri beso osoa ikusteko aukera paregabea emango dit, bai eta, are, zera: bata edo soinekoaren mahuka azpitik besapeko ile mataza iluna, izerdi perlaz dizdizka,
|
zergatik
ez dakidala halako zirgit eta zarrazta itzela eragiten didana, bizkarrezur osoa goitik behera inarrosten didan zirrara, eta bat batean eztarria lehortu eta egarri banaiz ere ez naiz altxatzen, belaunak dar dar izango ditudan beldur. Orduan Inesek, zer edo zer sumaturik edo nik al dakit, zuzen begiratu eta, hau beroa?, esango dit, eta,, nahi al du berorrek baso bat ur?, edo halakoren bat botako dit, eta nik, ahotsa menderatuko ote dudan zalantzan, baietz egiten diot buruaz, begiradari bare eta begitarteari lasai eusten saiatzeaz batera, urduritasunak salatuko nauen beldurrez.
|
|
|
beharbada obramentuon aipamenarekin orain artean hain gutiziatsu eta atsegingarri iruditu zaidan gorputz horrek nazka eta narda emango didala hemendik aurrera. Bidezko eta tajuzko gogoeta da, baina gure gogoak baditu nonbait ezagutzen ez ditugun bidetxior ondo makurrak, ordeka eta lautadak baino gehiago amildegi eta malkarrak, zeren, nik
|
zergatik
ez dakidala, gorputz eri, ezgauza, zikin sortzaile horrekiko grinak iraungi eta amatatu beharrean, harekiko limurdura eta irritsa, bere gorputzaren hondar emaitza lohi likitsotara ere irristatu eta labaindu baitzaizkit. Honek erakusten dit argiro eta behin berriro, lehengo froga guztiak aski eta gehiegi izanik ere, deabruzkoa dela nire apeta lizun hau, naturazko gurariaz ere harantzago doana, nahiz eta, hartara pentsatzen jarrita, oroitu uste dudan, halakoetan ez naizela izan bakarra, bakanak izanik ere honelakoak ere aipatzen baitituzte liburuek, bekatuaren eta atseginkeriaren zulo lohian sarturik eta sorturik daudenak norainoko itxuragabekerietara, zenbaterainoko itsukerietara irits litezkeen agertzeko.
|
|
|
Pentsatu dut, une batez, Ane noizbait itzuliko balitz, haren mutilak sorbaldetatik astinduaz galdetuko liokeen antzera. Baina Lucia ez da Ane, ez da inora joan, ez dute bahitu, lehen zen bera da, edo beste bat agian, baina inora mugitu ez eta,
|
zertan
ez dakidan arren, hemen dagoena.
|
|
|
zehar ikasiko duzuenaren aurrean zer dakizuen eta
|
zer
ez dakizuen azaleratzeko: a) Testu baten
|
|
2018
|
|
|
–
|
Zer
ez dakit. Zer?
|
|
|
Jakiteko begiratzen nion, jakin nahi nuen nor zen Marie Claude Carpenter. Zergatik zegoen han eta ez beste nonbait, zergatik zen, orobat, hain urrunekoa, Bostongoa, zergatik zen diruduna,
|
zergatik
ez zekien inork deus ere hari buruz, inork deus ere ez, zergatik eratzen zituen hartara bortxaturik bezala bilera haiek, zergatik, zergatik ageri zen haren begietan, oso urrun, barruan, begiradaren barru barruan, heriozko partikula hura, zergatik. Marie Claude Carpenter.
|
|
2019
|
|
|
Hala ere, korderik gabe egon zen bitarte guztian gogoa betiko samindu zion amesgaizto ilun eta errepikakor bat izan zuen, zertzelada sinple batean laburbiltzen zena:
|
Zergatik
ez dakielarik, Bilbora joan beharra du greba egun batez. Eguerdian, tranbiatik jaitsi eta banketxe baten atarian geratu da lagun baten zain.
|
|
|
Melodia ezaguna egiten zitzaion, baina, amarekiko kezka buruan bueltaka zerabilenez, ezin argi pentsatu. Hala ere,
|
zergatik
ez zekiela, sentipen desatsegina eragiten zion errepika poz jario hark. Eta halako batean ez zitzaion, bada, pianolako fox trot dontsu hura gogoratu!
|
|
2020
|
|
|
Bere lanetan oso barrutik aztertu du atzerrialdiaren aurretik bizi izan zuen barne erbestealdia, jendearen begiradan sumatzen zuen gorrotoa, berak
|
zergatik
ez bazekien ere sentitzen zuen lotsa eta bere buruarekiko gaitzespena, kaletik zihoanean lurrera begira joateko joera.
|
|
|
A ze txorakeria, Arlet, pastelaren erdia baino ez al da hobea pastel osoa? Baina denbora, denbora, denbora irabazi behar nuen,
|
zertarako
ez banekien ere.
|
|
2021
|
|
|
Eta armiarmak ere bidali zituen norbaitek, estalpeei egiantza handiagoa emateko edo. Nola eta
|
zergatik
ez dakit baina han zeuden behintzat. Eta museoa konkistatuta zeukaten.
|
|
|
Hasieratik oso garbi neukan ez zela nire bidea baina, era berean, beti pentsatu nuen ondo etorriko zitzaidala.
|
Zertarako
ez nekien, ez nintzen batere kontziente. 13 urte nituenean, futbolera jolasten nuen, tibia eta peronea hautsi nituen, urtebete egon nintzen geldirik, bueltatu nintzen dantzatzera...
|
|
|
Arantxa izan da berarekin hitz egitera gerturatu den bakarra, eta barkamena eskatu dio.
|
Zergatik
ez daki Anderrek, Ander ez delako Arantxa. Beharbada gero dituen hitzak gorde ditu.
|
|
|
Eta,
|
zergatik
ez bazekiten ere, benetan gauza ederra iruditu zitzaien jolasik ez jakitea. Robbieren aurpegi argala erne zegoen.
|
|
2023
|
|
|
|
Zer
ez daki. Noiz arte izango gaituzten?
|