|
2017
|
|
|
Mongoliako etxe tipiko baten aurrean jantzi tipikoa soinean duen artzai mongoliarrak, zergatik,
|
zertarako
eta nola inprobisatzen duen kontatuko digu.
|
|
|
|
Zergatik
eta nire poesia
|
|
|
Zuzenbide Fakultatean ari ginela irakurri genion zigor zuzenbidean aditu bati herrialde baten demokratikotasuna neurtzeko modu egoki bat izan zitekeela haren zigor sistemari, espetxe sistemari erreparatzea. Espetxe sistema irekia zeukan Nikaraguaren kasua ekartzen genuen ahora batzuek orduan, sistema irekia
|
zer
eta gerraren erdian!, azpimarratzen genuen; badakizue, iraultza sandinistarekin liluratuta bizi ginen aroa zen," la flor más linda de mi querer".
|
|
|
Baina, hori baino, zinez harrigarria izan zen literatura lan serioak aztertu ohi zituzten kritikari ezin serioagoek horrenbeste neke hartu izana,
|
zertarako
eta Ferreiraren ipuinari kritika egiteko. " Ez dagokit niri lan hau egitea", aitortu zuen The Fingerrek arestian aipatutako artikuluaren hasieran bere burua zuritu nahian edo,"... baina letra handien eremuan bastardo bat sartzen saiatzen bada, nirekin egingo du topo, eskuak zikindu behar baditut ere!".
|
|
|
Nori, ba?
|
Zergatik
eta entrenamendu batean aurre egin ziolako. Nori bururatzen zaio?
|
|
|
Sukaldekoak paketatzen ari ziren, eta Igonek ezustean atera zuen gaia, auto zaharra eta aurreko egunean tailerrean Martxelori esan ziotena. Azken egunetan ez zeukan beste konturik buruan, oso zaharra zela, aitaginarrebarena izandakoa, eta hala ibiltzea oso arriskutsua zela, direkzioa aspaldi izorratua, eta direkzioa konpontzea oso garestia izango zela, mila bat euro,
|
zertarako
eta ia hogei urte zituen autoa konpontzeko, eta horregatik edo harexegatik egunen batean ezustea izango zutela auto txatxu harekin, etxe berrian autoa ia egunero zutela, eta orain bi mila euroko diru-laguntza ematen dutela...
|
|
|
Ez nintzen, alaina, poeta klandestinoa, bere lurrean zegoela uste zuen arrotz ehizatua baino. Spinozari esker, argi nuen
|
zer
eta nor nintzen.
|
|
|
Ez ziren asko mugitu eta zarata bat entzuterakoan bueltatu egin ziren.
|
Zer
eta geriza bat, itzal iluna, ikusi zuten. Baita barre batzuk entzun ere.
|
|
|
Mekauen zotz! Talde islamiar batek, bahitu egin zituen gure ama semeak eta euren bizitzak arriskutik at geratzeko
|
zer
eta Harried ek zeukan" faraoien urrezko amuleto erraldoia" eskatzen zuten?
|
|
|
Jabetzen zen anfitrioiak atentzio apur bat baino ez ziola eskaintzen, eta bere begiak leihoaz haratago pausatzen zirela, leiho aurreko zelaian alegia. Ikaragarria zen,
|
zer
eta zoritxarreko urteurrenean egin behar izatea bisitaldia!
|
|
|
Edo Belandia akaso, gaztaroan eskolan irakurtzera behartutako liburuetan geratu zenak. Ez dago
|
zer
eta zein maitatu ala non bizi arautzen duen legerik.
|
|
|
arima hala tormentatuko,
|
zer
eta jolastearren.
|
|
|
Almadia bat egiten, koadrilak jakin dezan
|
zer
eta nolakoa den. Bakean utzi zuen bere lanetan, halakoetan ez baitzen oso berritsua izaten eta.
|
|
|
Berriro ere betiko eztabaida izan dugu:
|
zer
eta zertarako ikasi. Badira curriculumari begira bizi direnak.
|
|
|
Eta
|
zergatik
eta nola izango duen pena gehiago, eman daitezke bi arrazoi.
|
|
2018
|
|
|
Txundituta geratu nintzen. Abangoardiazko komiki aldizkaria,
|
zer
eta euskaraz! Napartheid.
|
|
|
Enpresei lan kontratu elebidunak egiteagatik pizgarriak ematearen ideia ona da eta egin beharrekoa (aztertu egin behar
|
zer
eta nola) baina elebitasunaren aldeko sustapen gisa ulertzen dut. Ez, horrela, botere gunearen aldaketa ekarriko lukeen erabaki edo tresna gisa.
|
|
|
Halere, badira erakunde gutxi batzuen esperientziak hor, zeintzuetan kostata bada ere, lortu duten euskara zerbitzu hizkuntza izateaz gain ohiko lan hizkuntza ere izatea; baina honetara heltzeko borondate handia behar da: lehenengoz bermatu behar da erakundearen hizkuntza gaitasuna (Hizkuntza Eskakizunen sistemak, bere akats eta guzti, bete lezake funtzio hau); gero erakundearen eginkizunen mapa eta solaskideen mapa egin behar da, zehaztu ahal izateko nork egiten duen
|
zer
eta norekiko; azkenik, behin lan zirkuituak aztertu direla, Hizkuntza Irizpideak diseinatu eta betearazi behar dira. Noski, gure kasuan, irizpideok lehentasuna eman liokete euskararen erabilerari helburua baita erakundearen jarduna euskaratzea.
|
|
|
|
Zer
eta nola antolatzen da gizakion mundua, hori da benetako gakoa
|
|
|
Munduaren bukaera bezalaxe izan zen guretzat. Zuhaitzetara jo genuen babestera;
|
zertarako
eta han inguratu eta hil gintzaten familiaz familia. Horrelako asko ikusi genuen egun hartan, eta nik ikusi egin nahi nuen, gainera.
|
|
|
Zer esango diat ba! Nik ez horrekin eta are gutxiago nire berezko senarekin ez niake antzemango ez
|
zer
eta ez non.
|
|
|
Ari ala ez ari, hor dago koska,
|
zer
eta nola ari. Eta oholtzan horrela ageri.
|
|
|
Tradizioak zabal eta zehatz aholkatzen du
|
zer
eta nola jokatu behar den heriotzunean, zein diren bete beharreko errituak, hilak zelan eta zertarako agertzen diren, zer egin hurbiltzen direnean eta nola lagundu beste munduan bakea erdiets dezaten eta, horrela, biziei ere bake eman diezaieten. Asmo didaktiko nabaria dute horietaz mintzo diren mitoek eta haien zerrenda luzea askotan aurkeztua izan da Euskal Herrian.
|
|
|
Abantaila ateratzen ahal da hortik, mitoen egonkortasunak eta aldaerak, bertsio antzekoak baina ez berberak, osagarriak edo alderantzizko zentzua dutenak: nork
|
zer
eta noiz kontatu, alde batera edo bestera jotzen du istorioak, eta beti ere, nork bere arranguren edo esperientzien gisara eratuko du. Erredundantziek eta diferentziek mitologiaren aniztasuna erakusten dute, haren birtualitate mugagabeak.
|
|
2019
|
|
|
Senarrak eta anaiak erregutu zioten, altxatzeko. Baina, berak negar egiten zuen, mina zuela, ezin zuela, ez dakit
|
zer
eta badakit zer...
|
|
|
Hans saiatu zen sokari heltzen. Nolabait heldu zion, baino bultzadaren indarrez, kanoa zilipurdika joan
|
zer
eta Thornton jauna hankaz gora. Ur nahasiak zeuden lekuraino, hain zuzen, lekurik txarreneraino.
|
|
|
Berak ere bihotz ona zuen, baina beti ametsetan bizi behar. Ez dakit
|
zer
eta badakit zer asmo berri, proiektu arraro. Baina bihotz ona eta emankorra.
|
|
|
Bisitariak aulki nagusietan ipini zituzten.
|
Zer
eta, gero konterriko jaun garrantzitsuena zela sona zabaldu zen. Aurpegi argal eta kartoizko azala zuela zirudien.
|
|
|
Eman diote elkarri eskua.
|
Zer
eta eskua... Hitz egiten egon dira...
|
|
|
zerekin erre dizkiote? Beraz, bi galdera gehiago,
|
zergatik
eta zerekin. Goazen lehenarekin.
|
|
|
Sorbona bat batean utzi eta batxilergoan ahozko azterketatik alde egin zuenean bezala, Mouriezi suspentsoa jarri ziotelako... Zenbat jestio egin behar izan nuen nire aitarekin batera, huraxe bezalako egun bero batean, Renaud (Rennesen artillero zegoena) Legiora joateko konpromiso batetik askatzeko,
|
zergatik
eta brigada sadiko batek mutil ergel bat martirizatzen zuelako... Eta nola baztertu zuen (egun batetik bestera) dotorezia sotil baina zorrotza, eta jertse eta txapinezko zabarkeriara nola eman zen, zergatik eta miresten zuen gizon bat, familia ospetsu bateko nagusia, eskrupulurik gabeko Tartufo bat baizik ez zela frogatu ahal izan zuelako...
|
|
|
Zenbat jestio egin behar izan nuen nire aitarekin batera, huraxe bezalako egun bero batean, Renaud (Rennesen artillero zegoena) Legiora joateko konpromiso batetik askatzeko, zergatik eta brigada sadiko batek mutil ergel bat martirizatzen zuelako... Eta nola baztertu zuen (egun batetik bestera) dotorezia sotil baina zorrotza, eta jertse eta txapinezko zabarkeriara nola eman zen,
|
zergatik
eta miresten zuen gizon bat, familia ospetsu bateko nagusia, eskrupulurik gabeko Tartufo bat baizik ez zela frogatu ahal izan zuelako...
|
|
2020
|
|
|
orduko hartan aski ez(: " irakurketa xalo xamarra, piperrik gabea" omen Mugetan eleberriarena), Hasier Etxeberriaren beste liburu bati heldu dio oraingoan,
|
zer
eta omenaldia egiteko edo. Ez dira gutxi utzi dizkigunak, tartean, gustura irakurtzekoak, Damian Arrutirenak.
|
|
|
Zehatzago amona zenaren etxe handira, paseoan.
|
Zer
eta korraleko tejabana azpian esertzeko goxo goxo, gaueko freskura atseginean. Mendizaleen ohitura hautsiz, Etxauritik eguerdian aterako da ni bidaiaria, lau egunen buruan besta egiteko.
|
|
|
" aitortu beharrekoa ematen du: hasteko, inbasorerik ez zegoela; gero, herriaren altxamendu espontaneoa, elizak eta nobleziak xaxatu eta antolatua izan dela; eta, amaitzeko, gerra krudel hori, independentzia gerrarik edo baino, gurutzada erlijioso bat izan dela, Errege Katoliko eta Filipe II.aren tradizio espainolik hoberenean,
|
zer
eta" impíos, incrédulos, deístas, ateístas, herejes, apóstatas de la Francia y de la Europa toda", hots, pentsamendu ilustratu jakobino modernoaren inbasioaren aurka". Horixe dago, bada, estatu nazio espainolaren eraikuntzaren hasmentan.
|
|
|
Bereizketa horrek xenofobiatik ez du ezer, baizik eta curriculum jatorritik. " Kanpoko/ bertoko", bestalde, ez da bereizketa geografiko hutsa, huskeria litzatekeena, baizik eta nork non duen erabakigunea,
|
zertan
eta hezkuntza kurrikularrean. Motzenak ere garbi ikusten du gai horren garrantzia.
|
|
|
Duela urte asko, polizia lanetan hasi berria zela, eta artean halako etxe kaleratzeak pil pilean ez zeuden garaian, etxe batera joan behar izan zuen.
|
Zertara
eta bertakoak kanpora botatzera. Etxekoek irten nahi ez, eta nagusiak borrak erabiltzeko esan zion.
|
|
|
Non eta bertako gizartean.
|
Zertarako
eta gizarte hori kohesionatzeko. Milibanden arabera, herritarren aurrean funtzio publikoan lan egiten duten lagunek hau da, soldata administraziotik jasotzen duten enplegatuek ingelesez ondo hitz egiteko gai direla frogatu dute, Erresuma Batuan laboristek aginduz gero.
|
|
|
Gabonetako oporretan, Argi eta Jaumaren etxean egin nituen zortzi egun. Ez nuen gogorik Argiren aurrean paratzeko, ezin izango nuelako Martini buruzkoa saihestu, baina joan ezean, Argik antzemango zuen zer edo
|
zer
eta okerragoa izango zen nire gezur koldarra agerian geratzea. Hala ere, Argiri berari ere ezin izan nion egia aitortu, gertatutakoak eta Martinen mututasun tematiak min handiegia eragiten zidatelako eta ahotik ezin nuelako ezer atera ihesaldi ulertezin hartaz.
|
|
|
Barre egiten zion bere amak esaten zizkion hitzei, zer egingo zion ba, tutik ere ez bazuen sherpa hizkuntzatik ulertzen. Barre,
|
zeri
eta amak aurrez aurre zuen semearen kontra botatako akusazioei.
|
|
|
Ez digute kontatu, ordea, Somaliako uretan ez dagoela aginterik, ez dagoela arrantza kuotarik, barra libre dagoela sekulakoak eta bi egiteko. Eta ez digute kontatu bertako arrain bankuak akabatzen ari garela, atzera ere Europarrok Afrikara joan garela,
|
zertara
eta lapurtzera, beti egin dugun bezala.
|
|
|
Bihar arte! Eta zu, Semion Semionitx, etorri arratsaldean bisita egitera, eta arduragabe hutsa
|
zerenez
eta beharbada ahaztu egingo duzunez, egin korapilo bat musuzapian...
|
|
2021
|
|
|
Nire irakasleak ez zuen, ez, samaritanoarena egiteko egun onik, eta are gutxiago lehengai onik, antza. Eskaileretan behera zihoala koitaduak
|
zertan
eta nola hanka sartu egin zuen asmatzen bide zen. Zer esanik ez, Iñakik jasotako hutsapilean justizia dibinoaren nolabaiteko aztarnarik zegoela begitandu egin zitzaidan.
|
|
|
|
Zergatik
eta, batez ere, zertarako ari zara gizagaldu horren atzetik?
|
|
|
" Aurriak ez dira ezeren itzal", pentsatu nuen, lehenago beste askotan bezala. Hondakinen artean begiratuz ikusten zenez, hondakinok
|
zer
eta osorik zegoen zerbaiten parte izanak ziren, kasu honetan etxe handi baten parte, bai. Baina etxe hura jausi egin zen halako batean, eta harrezkero ez dago zer eginik; hondakinetan hamaika mende emanda ere, ez nuke jakingo nire irudimenaz etxea berriro zutik ikusten.
|
|
|
nausi eskualdun bazkaria. Eskualdunek bakarrik zakie jaki ona zer den,
|
zer
eta nolako jakiek duten egiten
|
|
|
Done Benitoren arauak une guztietan ziren agerian:
|
zer
eta noiz jan ahal zituzten hainbat jaki edo noiz egin barau; noiz eta nola egin behar zuten otoitz; nagusiei zor zitzaizkien ohoreak eta haiei men egin beharra; aginduak betetzeko beharra; isiltasuna gordetzeko agindua; gutxi jatea eta gutxiago lo egitea... Ezerengatik, huskeriengatik izaten ziren zigorrak.
|
|
|
Nor nau Laurak, pasa denbora hutsa, etxebizitza saltzaile gonazale lizun bat?
|
Zergatik
eta batez ere zeren beldur ote naiz?
|
|
|
Lehenbizikoz ere hemen Torreviejan eta edonoiz azaltzen zaidan iraganaren zama astunaz libre sentitzen naiz, batez bere inori nire iraganaren berri ematerakoan; hain zuzen ere Lauraren aldamenean goxo goxo egondakoan ere barrenak goitik behera zeharkatzen zizkidan erresumina; hau da, harekin halako naretasunean egoteko eta are gutxiago gozatzeko eskubiderik ez nuelakoan. Nolabait ere,
|
zertaz
eta batez ere nortaz ezkutatzen naizen ondo baino hobeto baldin badakit, ez nago ordea oso ziur zertarako etorri naizen honaino, zer galdu zaidan Torrevieja bezalako herri zimel eta mamizko arimarik gabeko honetan. Asmoa zen Laurengandik zenbat eta urrunago egon, hau da, gero eta ziurrago berari, ni ikuste hutsaz ere, bigarrenez minik egitea ezinezkoa zitzaidakeelakoan, kaletik goazela ezustean elkarrekin topo egitekotan ez bada ere.
|
|
|
Eta zer?
|
Zer
eta emen prankotarra, atzo goizean agerturiko arrotz lapurra baizen besterik. Eta zeiñek ez dauka lapur bat irainduteko eskubidea?
|
|
|
Baina ezin pentsa daiteke eguzkia gizakiei begira egon zitekeenik: inurriak bailiran, elkar hiltzeko eta hilik geratzeko ahalegin zentzugabe eta hutsaletan,
|
zergatik
eta umekeria hutsak izan ez ezik, ulertu ere batere ongi ulertzen ez ziren arrazoiengatik. Hala ere tiratzaileen bizkarrak eta kondenatuen aurpegiak argitzen zituen.
|
|
2022
|
|
|
Hiru hitzon tripodean finkatzen da: zerbait naiz, zer bat,
|
zer
eta katu. Ez dakit katua izatea zer den, zehazki.
|
|
|
Fisikoki, biak nahastu, lege fisikorik bat ere hautsi gabe...
|
Zer
eta KATU BAT, kutxan sartu. Partez etxekoa eta partez oihanekoa den izaki bat.
|
|
|
Etxea altzari eta argazki zaharrez beteta dago, eta Albertok istorio eta pasadizo ugari kontatzen ditu, altzari eta erretratu horiekin lotuz. Hasieran B Albertorekin bakarrik bazegoen ere, berehala azaldu dira beste bisitari batzuk, eta gizonak ongi aprobetxatu du Bren presentzia noizik eta behin hari galdera batzuk eginez, eta bai euskaldun bat
|
zer
eta nolakoa den azaltzeko ere: unerik gogoangarriena, Bri bisera kentzeko eskatu dionean izan da, gainerako bisitariei azaldu nahi baitzien euskaldunon burezurraren frontisa nondik norakoa zen; ez dago esan beharrik froga betetzeko adina eta gehixeago ere bai, aukeran eskaini duela Bk.
|
|
|
Horrek azaltzen ei dik
|
zergatik
eta nola desagertu zen hemendik yaghan herria: ez lur lapurretarik, ez indio ehiztaririk, ez ganaduzale handirik, ez urre bilatzailerik...
|
|
|
Estandarra duten hizkuntza guztietako hiztunek dakite estandarra
|
zertarako
eta noiz erabili behar den, eta dialektoak zertarako eta noiz erabili behar diren. Eta ez dute horretan huts egiten:
|
|
|
Estandarra duten hizkuntza guztietako hiztunek dakite estandarra zertarako eta noiz erabili behar den, eta dialektoak
|
zertarako
eta noiz erabili behar diren. Eta ez dute horretan huts egiten:
|
|
|
Estandarra duten hizkuntza guztietako hiztunek dakite estandarra
|
zertarako
eta noiz erabili behar den, eta dialektoak zertarako eta noiz erabili behar diren. Eta ez dute horretan huts egiten:
|
|
|
Estandarra duten hizkuntza guztietako hiztunek dakite estandarra zertarako eta noiz erabili behar den, eta dialektoak
|
zertarako
eta noiz erabili behar diren. Eta ez dute horretan huts egiten:
|
|
|
Iruñean ere nabari zen urte oparoa, salerosketetan ere mugimendu handia izan zelako. Urte oparoa izanda, jende apalak bezala, jauntxoek, nobleek eta erlijiosoek bazuten
|
zer
eta zerekin erosi. Auzo guztietako saltoki eta dendetan lan handia egiten zuten.
|
|
|
Juarrosekoak eta Burebakoak behintzat erregearen babespean zaudete izan zen Santioren ezusteko adierazpena. Azenarik ez zuen sumatzen
|
zergatik
eta galdetu beharrik gabe jaso zuen gizonaren azalpena.
|
|
|
Kontaidazu Ibeaseko erasoa.
|
Zer
eta non gertatu da?
|
|
|
Eta hala ere. Oinek kuxinetik jauzi egin dute eta belaunak tolestu zaizkio, ia konturatzeke, sofaren gainean dago zutik, besoak luze, egunkariko argazkiari begira, nolatan halakorik, non eta han,
|
zer
eta hori, nola eta hala... harridurak ez dio esku artetik ihes egiten. Argi dago, bai, mundu hau ez dagoela 162 cm-ko izaki hutsal eta kaltebera baten neurrira eginda.
|
|
|
" Bizitza aztertzea izan da nire lana eta ez dakit
|
zergatik
eta zertarako baden" Severo Ochoa.
|
|
|
Ez dizut onartuko.
|
Zer
eta nola egin agindu behar al didazu?
|
|
|
I.
|
ZER
ETA ZERTARAKO
|
|
|
I.
|
ZER
ETA ZERTARAKO
|
|
|
Manexi betiko geldituko zitzaizkion iltzatuta irudi triste eta goibel haiek burmuinean; bere bizitzan ezagutu zituen lehendabiziko bi pertsonen heriotzak izan ziren eta haiek marka sakona utzi zioten barnean. Ez zuen ongi konprenitzen
|
zergatik
eta zertarako gertatzen zen heriotza, zer esan nahi zuen; baina ederki asko zekien, ukuiluko animaliak bezalaxe, hildako pertsona haiek ez zituela
|
|
2023
|
|
|
Mirenen arnasketa aztoratu zen berriro ere. Nolatan eta
|
zertan
eta zergatik askoren ondoren Irati azalpenak ematen saiatu zen baina amak ez zion hitz egiten utzi. Bolantea askatu gabe pasta kutxa lurretik hartzen saiatzen zen bitartean irratia piztu zen bat batean, erabaki propioak hartzen zituen irrati hura.
|
|
|
Nork zekien parkea jendez gainezka zegoela, eta hala eta guztiz eta hain ohiko duenez ere... Zer edo
|
zer
eta laster asmatu beharrean nago honezkero errietarik ez izateko edozein huskeriaren kontura. Bien bitartean, berriz, hobe dut tutik ere ez esatea.
|
|
|
A ze jaleoa!: poliziak ez ziren grisak, ez berdeak, baizik eta marroiak..., ez urdinak, azken batean denak berdinak (ez gorri ezta beltzik ez zen oraindik), eta gazteak oldarrean, eta non sartu jakin ezinik gu (ez koldarkeriagatik, ardoa edanda pipa erreta kortei asmoan, fregaketa itzelerako ez geundelako...), eta halako batean,
|
zer
eta gutako batek taberna dirudien letreroa ikusten duela, `Cañas´ jartzen zuelako...
|
|
|
Zuk, ordea, ez duzu bide horretatik segitu nahi. Ilonari
|
zer
eta nola erantzun pentsatzen ari zarela, hesia estutzetik tenkatzera doala ohartu zara. Sukaldeko traste zikinen artean, ataka zailean aurkitzen zara etxekoandre zentzu galdutakoaren zepoan trabatuta, hura pega pega eginda baituzu.
|
|
|
Irribarrea galdu gabe baina apur bat urduri, Falconeko blusa korporatibo farmer aren botoiak banan bana aletu eta titi kopa liberatuaren pean, titi txiki eder eseri zuztar xut esnekarak eskaini zizkizun eta zu satiro eta lerdetsu zu tentu handiz ukitzen hasi zintzaizkion (elearen ale hau ez diozu, noski Ray solaskideari kontatu, Githa ezagutuko baitu seguruenik egun señora errespetagarria den aldetik eta ez zaizu komeni). Gero, uste duzu felazio trakets bat paratu zizula, edo saiatu zela behinik behin, baina puntu horretara iritsita oroitzapenen joskura urratuengatik ez zaude ziur
|
zer
eta nola gertatu zen, bertsio eta hipotesi ezberdinak baitarabilkizu zure miserien hagiografo zaren horrek balizko edo benazko zupaldiaren inguruan. Diamantedun eraztunaren dirdira gogoan duzu, hori bai.
|