|
2005
|
|
|
3 Segurtasun epearen kasuaren antzera, legegileak delitu guztietarako betekizun arruntean ñabardura berezi bat gaineratu du delitu astun xamarrak pilatzen diren erregimen juridikoan. Kasu honetan ez dira eragiten bost
|
urte
baino gehiagorako espetxealdi zigorra duten delitu astunak, baizik eta delitu batzuen kondenak batera gertatzean muga objektibo jakin batzuk gainditzen dituzten delitu pilaketak. ZK (Zigor Kodea) 78 artikulua izan bazen, 1995eko Zigor Kodea onartu zenez geroztik:
|
|
|
Abiapuntu berbera da lehen eta orain: 78 artikulua bakarrik jar daiteke martxan baldin eta benetan ezarri diren espetxealdiaren
|
urte
kopurua eta epaian ezarri zena nabarmen ezberdinak badira: alegia, bete behar dena, epaian ezarri zen kondena nominalarekin alderaturik?
|
|
|
Muga objektibo eta gaindiezin batzuk kontuan eduki behar dira: hala nola, 20
|
urte
baino gehiago (edo, salbuespenez, 25, 30 edo 40) ez dela beteko edota zigorrik astunenaren hiru halakoa baino gehiago ez dela betearaziko. Epaian zigorrak, guztiak, ezartzen dira, baina gero aipatu metaketa juridikoaren mugak martxan jar daitezke eta benetako kondena murriztu.
|
|
|
Epaian zigorrak, guztiak, ezartzen dira, baina gero aipatu metaketa juridikoaren mugak martxan jar daitezke eta benetako kondena murriztu. 78 artikuluaren abiapuntua epaian ezarritako espetxe
|
urte
kopuru nominalaren eta metaketa juridikoaren ondorioz ateratzen denaren arteko alde nabarmenean dago.
|
|
|
Aipatu abiapuntua gertatuz gero, alegia azkenik ezarritako kondena epaietan ezarritakoaren erdia baino gutxiago balitz, 78 artikuluaren xedapena hurrengoan datza: bai hirugarren gradua, bai askatasun baldintzatua, bai irteteko baimenak, bai eta espetxeetako onurak ere, emateko orduan, neurketa erreferentzia ez dela izango, betearazi behar diren
|
urte
kopuruarena, epaietan ezarri zirenena baizik. Beraz epaietan ezarritako urte kopuru nominala oso altua izanez gero, 78 artikuluaren ondorioz aipatu erakunde juridikoak praktikan behin betiko blokeaturik gertatuko lirateke, barneratuak askatasun erregimenik edo irteteko baimenik espetxealdi osoan zehar lortzerik izango ez duelako.
|
|
|
bai hirugarren gradua, bai askatasun baldintzatua, bai irteteko baimenak, bai eta espetxeetako onurak ere, emateko orduan, neurketa erreferentzia ez dela izango, betearazi behar diren urte kopuruarena, epaietan ezarri zirenena baizik. Beraz epaietan ezarritako
|
urte
kopuru nominala oso altua izanez gero, 78 artikuluaren ondorioz aipatu erakunde juridikoak praktikan behin betiko blokeaturik gertatuko lirateke, barneratuak askatasun erregimenik edo irteteko baimenik espetxealdi osoan zehar lortzerik izango ez duelako.
|
|
|
Terrorismo delituei 78 artikuluko bi erregimen ezberdin aplikatu ahal zaizkie: bata, bi terrorismo delitu edo gehiago egin direnean eta horietako batek, behintzat, 20
|
urte
baino gehiagoko espetxealdi zigorra aurrikusten baldin badu. Izan ere, kasu horretan delitu pilaketa egiteko muga objektiboa 40 urtekoa izango da-eta eta horren ondorioz ex legem aplikatu baharko da zigorrak betearazteko sistema berezia.
|
|
|
diogu, zeren eta hirugarren graduaren kasuan edota askatasun baldintzatuaren kasuan betearazpen sistema zorrotza alboratzekoa izan baititeke kondena agortzeko bostena edo zortzirena falta denean. Teoriaz beraz 32 edo 35
|
urte
bete ondoren (40 urtekoa orain da-eta, betetzeko kopuru gorena), zaintza epaileak kontsidera lezake ea hirugarren gradua edo askatasun baldintzatua salbuespenez ematekoak diren, horretarako gizartean birsartzearen aldeko iragarpen bakoiztua egon delarik.
|
|
|
Bost
|
urte
baino luzeagoak diren terrorismo delituen kasuetan segurtasun epe automatikoa eta bihurtezina zegoen bezala (ZK 36.2 art.), ZK 78 artikuluak are astunagoak diren delitu pilaketetan oraindik are zorrotzagoa den beste segurtasun epe antzerakoa ezarri du, erdia ez baizik eta ia espetxealdi oso osoa eraentza itxian betetzera eramango duena.
|
|
|
Segurtasun epea, arestian genioen bezala, bost
|
urte
baino gehiagorako zigorra ezarri den kasuetan soilik aplika liteke.
|
|
|
Interpretazioaren arazo iturri bost
|
urte
horien neurketa bihurtu zen. Bost urteak zigor bakar batenak izan behar al dira derrigorrez edota balioko luke, segurtasun epea martxan jartzeari dagokionez, zigor ez hain astunak gehitzearen bitartez (hala nola, bi zigor, 4 eta bi urteko espetxealdiena) bost urte baino gehiago aterako balitz?
|
|
|
Interpretazioaren arazo iturri bost urte horien neurketa bihurtu zen. Bost
|
urteak
zigor bakar batenak izan behar al dira derrigorrez edota balioko luke, segurtasun epea martxan jartzeari dagokionez, zigor ez hain astunak gehitzearen bitartez (hala nola, bi zigor, 4 eta bi urteko espetxealdiena) bost urte baino gehiago aterako balitz?
|
|
|
Interpretazioaren arazo iturri bost urte horien neurketa bihurtu zen. Bost urteak zigor bakar batenak izan behar al dira derrigorrez edota balioko luke, segurtasun epea martxan jartzeari dagokionez, zigor ez hain astunak gehitzearen bitartez (hala nola, bi zigor, 4 eta bi urteko espetxealdiena) bost
|
urte
baino gehiago aterako balitz?
|
|
|
Hori inon baino argiago islatu da terrorismo delituetan. Gogora dezagun, esaterako, segurtasun epea, terrorismo delituetan, atzera bueltarik ez duela; edo baldintzapeko askatasuna modu ez ohikoan aurreratzeko aukerak terrorismo delituetan ex legem erabiltzerik ez dagoela; edo delitu pilaketen kasurik gogorrenetan 40
|
urte
benetan, eraentza itxian, betetzeko erregimen berezia ezarri dela.
|
|
|
pasa dezan. Espetxealdia betearazteko tratamenduaren gradurik leunenak (hirugarrena eta laugarrena alegia) indargabetzearekin batera, espetxealdiaren iraupena bera ere nabarmen luzatu da, gaur egun 40
|
urte
arteko espetxealdia, benetakoa eta oso osorik eraentza itxian betearazteko modukoa, posiblea delarik.
|
|
|
Baina ziabogak nora eramaten gaituen oraindik ez dago batere argi.
|
Urteetan zehar
ez da zalantza teorikorik izan, presoen gaineko tratamendua planteatzerakoan birgizarteratzea edo birtxertatzea helburu nagusia zenik. Galdera, orduan, bada:
|
|
|
Lehenengo estrategiaren barruan hurrengo aldaketak kontuan hartu behar dira: segurtasun epe berria, bost
|
urte
baino gehiagorako espetxealdi zigorretan ezartzen dena eta hirugarren gradua, edo eraentza irekia, lortzea atzeratzen duena (36.2 artikulu berria, Zigor Kodekoa); zigorrak benetan betearazteko eraentza berria (78 artikulu berria, Zigor Kodekoa), zigor batzuk batera pilatzen direnerako bai eraentza irekia, bai askatasun baldintzatua, bai espetxeetako onurak, bai eta baimenak ere, lortzeko epe neurketa berezia ezartzearen bitartez, aipatu erakundeak martxan jartzea nabarmen, edota betiko?
|
|
|
2 Segurtasun epe berria (ZK 36.2 art.). Xedapen berri honen arabera, bost
|
urte
baino gehiagorako espetxealdi zigorrera kondenatua izan denak ez du tratamenduaren hirugarren gradua eskuratzerik izango zigorraren erdia pasatu artean. Arau orokorra orduan hurrengo hauxe bada:
|
|
|
Pentsabide karlistakoa zen, Esteban Bilbaoren bulegokide, Errepublika garaian euskal estatutuaren idazleetako bat (batez ere, epaitegien antolakuntzari buruzko arloan), Bizkaiko foru zuzenbidearen babesle sutsua, eta Bizkaiko Abokatu Bazkunean kargudun eta arduradun. Euskaltzale amorratua, hil arte izan zen Euskaltzaindiaren idazkaria, batik bat, gerra osteko
|
urte
ilunetan, orduan aritu baitzen Azkuerekin batera, Euskaltzaindiaren lanak eta kezkak aurrera eramaten. Idazle moduan, aipatzekoa da Zurtasun gogoa (1923) liburua, Gregorio Mugika zenak eginiko testu baten euskarazko itzulpena.
|
|
|
Inor gutxik jakingo du gaur eguneko jurista euskaldunen artean, berori izan zela, lehen lehen, zuzenbidearen alorrean ohiko izaten diren kode horien euskaratzailea. Zehatzago esateko, Erromako Elizaren Araudia, alegia, zuzenbide kanonikoaren esparruan 1917
|
urtean
argitaratu zen testua. Erromara joana zen 1924 urtean Larrakoetxea.
|
|
|
Zehatzago esateko, Erromako Elizaren Araudia, alegia, zuzenbide kanonikoaren esparruan 1917 urtean argitaratu zen testua. Erromara joana zen 1924
|
urtean
Larrakoetxea. Hantxe ondu zuen lege testu horren euskarazko bertsioa, gerora ere, urte askoren buruan, Kardaberaz Bazkunak argitaratuko zuena, 1978 urtean.
|
|
|
Erromara joana zen 1924 urtean Larrakoetxea. Hantxe ondu zuen lege testu horren euskarazko bertsioa, gerora ere,
|
urte
askoren buruan, Kardaberaz Bazkunak argitaratuko zuena, 1978 urtean. Bestelako lan sakonak ere egin zituen zuzenbide kanonikoan nahiz euskal literaturan.
|
|
|
Erromara joana zen 1924 urtean Larrakoetxea. Hantxe ondu zuen lege testu horren euskarazko bertsioa, gerora ere, urte askoren buruan, Kardaberaz Bazkunak argitaratuko zuena, 1978
|
urtean
. Bestelako lan sakonak ere egin zituen zuzenbide kanonikoan nahiz euskal literaturan.
|
|
|
1936
|
urtean
eratu zen Eusko Jaurlaritzan bera dugu bultzatzaile eta arduradun nagusia, justizia eta kultura sailburu moduan, Aldizkari Ofizialaren elebitasuna (gaztelaniaz eta euskaraz) sustatzeko eta babesteko. Hartara, euskarak izan zuen, foru galeraren garaitik lehendabizikoz, zuzeneko presentzia eta izatea legearen esparru ofizialean.
|
|
|
Horrek motz eta urri iraun bazuen ere, Leizaolak, horratio, ez zion euskal kulturgintzari utzi. Euskal literaturaz nahiz herriaren etorkizunaz arranguraturik, Eusko Jaurlaritzaren bigarren lehendakariak, nahiz erbestaldi luzean nahiz azken
|
urtetako
etxe itzuleran, beti gorde zuen bere euskal sena eta esku erakutsia.
|