|
2000
|
|
|
Haren inguruan, aulkitoetan jarriak, neska mutil taldea, aspertu itxuran bakoitzak bere eskuan atxikitzen zuen garagardo botilari begira. Janzkera goiti beheiti, hogei
|
urte
lehenagokoak izan zitezkeen, beren hartan harri bihurtuak. Haietaz, zerbitzariaz eta gu bioz aparte ez zen inor gehiagorik" Purplen".
|
|
|
Gelan hautsontzi bakarra zen, aspaldi honetako moda ergelari jarraikiz ezkontzetan banatzen diren horietarik: " Víctor eta Julia", elkarri uztarturiko bi eraztunen eta hiru
|
urte
lehenagoko dataren gainean. Zigarroa akiturik, apal liburu gabe baten gaineko bideoak miratzeari lotu nintzaion.
|
|
|
Pistolaren istiluaz geroztik txarrean zegoen Ximurrarekin. Musika aparatuan, Mick Jaggerren ahots gazteak hogei
|
urte
lehenagoko irudiak zekarzkidan. " Sweet Virginia".
|
|
|
Di Caprioren itsasoaren babesa bilatu nuen, atzera ere, hogeita lau
|
urte
lehenagoko fraideeneko ikasgelaren minean: Potzolok noiznahi ematen zidan bere azken maitemin ezinezkoaren berri, baina pupitre lerroan beti nire gibelean egoten zenez, ez nuen arreta plantarik egin behar izaten, bere hats beroegiaz garondoa goritzen zidalarik.
|
|
|
Atzealdean, idazkun berdina, letra tipo berean baina aise ere tamaina handiagokoan, eta haren gainean hogeita bat
|
urte
lehenagoko nire kaligrafia zaintsua: " Eduardo Saragueta.
|
|
|
Abuztuko ortziral horretan ere, Anaren beso papar belztuei so, lau
|
urte
lehenagoko harako Mertxe harekikoa zebilkidan gogoan, hurrengo bi egunak zertan eman behar ote zituen galdetzeko erretzen egoki aitzinean nuen panpinari. Horren partez, behako egin nion erlojuari.
|
|
|
trikua, poetak faunatik mitora ekarri duen beste marjinatu hunkigarri hori. Ziklo berri bat hasi da, baina lehen hazia hogei
|
urte
lehenagoko poema polimorfo haietan zegoen. Txepetxak bertsolariaren kantua erakarri baldin bazuen ere, naturako gauza ikusgarriek hartu izan dute gure kantagintza," Arboletan den ederrena da/ oihan beltzean pagoa"...
|
|
2001
|
|
|
Abortoa Frantzian 1975 arte legeztatu ez bazen ere (Espainian 1985 arte), guztiz esanguratsua izan zen 1972an Bobigny-n egin zen epaiketa, zeinetan Gisèle Halimi abokatu ospetsuak Michèle Chevalier gaztearen kasua defendatu baitzuen. Saizarbitoriaren nobelako protagonista hiru
|
urte
lehenagokoa bada ere, ezin esan irakurlearen begietara izenaren aukeraketa axalekoa suertatzen denik.
|
|
|
Maitasunari buruz, bihotz barrengo gertakaria den aldetik, ez digu deus berririk irakasten. Orduko ohiturei buruz, ordea, zenbat argi ez digute ematen bere neurtitzek eta ehun
|
urtez
lehenagoko Etxeparerenek puntu honetan!
|
|
2002
|
|
|
Paleoantropologoek aurkitutako aztarnen arabera, badirudi gaur egungo gizateriaren hastapenak 70 milioi
|
urte
lehenagoko aroan aurki daitezkeela. Diotenez, arratoiaren moduko animalia da gure aurre aurreko ugaztuna.
|
|
|
Hizkuntzalari modernoek Kristo baino 5 edo 7 mila
|
urte
lehenagoko berbak aurkitu dituzte iturri protoindoeuroparretan. Euskaldunon aitzurra eta aizkora berbak, diotenez, atzo goizekoak barik, tresna horiek harrizkoak ziren garaikoak dira, zaharrak, ordukoak edo.
|
|
|
Kristo baino sei bederatzi mila
|
urte
lehenagoko, fitxa idatziak, aurkitu dira Ekialde Hurbilean.
|
|
|
Santosek ez zuen bereizten jakin Joseluren begietan zegoen arrastoa harridurarena ala interesarena ote zen, baina hamalau
|
urte
lehenagoko akordua ekarri zion, semea umea zenean loak hartu aurretik Antoniak kontatutako ipuinek sortzen zioten aurpegiera bertsua iruditu baitzitzaion.
|
|
2003
|
|
|
1745aren ondoko mende erdian zehar, fenomeno elektriko mota berri oso gutxi gehitu ziren beren zerrendetara. Haatik, zenbait alderdi garrantzitsuei zegokienez, mendearen azken bi hamarkadetako elektrizitateari buruzko idazkiak Gray, Du Fay eta Franklinenetatik ere urrunago zeudela zirudien, elektrizitatearen XVII. mende hasierako lehen ikertzaileen idazkiak ehun
|
urte
lehenagoko aurrekariekiko zeudena baino. 1740 eta 1780 arteko uneren batean, elektrizitatearen ikertzaileak, talde gisa, astronomoek Antzinatean, higiduraren ikerlariek Erdi Aroan, optika fisikoarenek XVII. mende amaieran eta geologia historikoarenek hurrengo mendean lortutakoa eskuratu zuten.
|
|
2004
|
|
|
Hori esaten zuen berak zeraman arropa hiru
|
urte
lehenagokoa bait zen. Hartzarekin hizketan zebilela amak deitu zion:
|
|
|
Karmeleren azken boladako begirada goibel eta tristea notizia harekin berriz piztuko zela pentsatu zuen txapa bat eta beste bat mozten zituen bitartean. Azken aldian ezpain artean antzeman zion estutasuna azkenik desagertuko zela pentsatu zuen, eta berriz aurkituko zuela bi edo hiru
|
urte
lehenagoko Karmele etxean.
|
|
|
Bada, edadeko behia. Edadeko behiak ahaztu egiten du bezperan gertatutakoa, baina bizi bizirik dauka buruan berrogei
|
urte
lehenagokoa. Nolanahi ere, neronek esango dizut otsoengandik alde egin egunean agindutakoa.
|
|
2005
|
|
|
Gezurra badirudi ere, hitzok Kristo baino bi mila
|
urte
lehenagokoak dira: Khakheperresenb izeneko eskribau batek idatzi zituen Egipton.
|
|
|
Idazteari utzi eta Samuelen argazkiari begira jarri zen Piedad. Berrogeita hamahiru
|
urte
lehenagoko hizketaldi bat gogoratu zuen. Hizketaldi zoro bat.
|
|
|
Estatua finkatu eta sendotzeko lur gehiago bereganatzea onirizten zion, hiru mila
|
urte
lehenagoko mugetara heltzea, hots, gure Jainkoak emandako lurrak berreskuratzeko zuzena.
|
|
|
Hitzez hitz sinatuko zituen orain ere, hogei urte lehenago idatzitako lerro haiek, hala otu zitzaion, begirada kaieretik jaso gabe. Eskuindar izanik ere, ez zeukan bere burua inmobilista besalper haietakotzat, eta hargatik, bere iritzia hogei
|
urte
lehenagoko gogoetekin lerrokaturik izateak arrasto mingotsa ekarri zion eztarrira.
|
|
|
Atzera berriz, atzeraka. " Apezpikuaren araua" ari zela ezartzen argitu zion Arrutik A.ri, sakondura kalkulatzen ari zela, hiru
|
urte
lehenagoko uholdeetan urak eramandako gorpuak aurkitzen ari izan zenean zion ikasia zuhariari berari. Metro t’erdiz barnera zeuden, aitzurkariek uste zutena baino sakonago, lehen zulaketa egina zutenetik ez oso urrun.
|
|
|
Bazekien nondik nora, bai, euskaldunak ginelako ez genien guk berehalakoan barkatuko lau
|
urte
lehenagoko portaera koldarra inglandarrei.
|
|
2006
|
|
|
zaharrena da. Karbono bidezko datazioak 5.000 eta 6.000 urte bitarteko antzinatasuna ematen dio; hau da, Stonehenge eko monolitoak baino 1.000
|
urte
lehenagokoa omen da.
|
|
|
Onuradunei dagokienez, kontuan izan behar da aipatutako egoeran dagoenlangile orok ez daukala prestazioa jasotzeko eskubiderik, prestazioaren onuradunaizateko legeak zenbait baldintza eskatzen dituelako. Sorospenaren onuradunakizango dira inorentzat lan egin eta haurdunaldi bitarteko arriskuaren ondorioz lankontratua etenda duten emakumeak, baldin eta Gizarte Segurantzan afiliatuta etaaltan badaude, eta lan kontratua eten baino bost
|
urte
lehenagoko epean, gutxienez, 180 egun kotizatu badituzte. [Ikusi GSLO 135.1 art., GSLO 130, a) artikuluarekinharremanetan jarrita eta AHPE 16 art.]
|
|
|
Egoera honetan dagoen langile orok ez dauka prestazioa jasotzeko eskubiderik, legeak prestazioaren onuradun izateko zenbait baldintza eskatzen duelako.GSLOren 133 ter artikuluaren arabera, sorospenaren onuradunak izango dirainorentzat lan egiten duten langileak, emakumeak nahiz gizonak, aipatutako atsedenaldiak badituzte, baldin eta Gizarte Segurantzan afiliatuta eta altan, edo altarenpareko egoeran badaude. Onuradunek egiaztatu behar dute erditu, familian hartzearen inguruko erabaki administratibo edo judiziala izan zein adopzioa eratzekoebazpen judiziala izan baino bost
|
urte
lehenagoko epean, gutxienez, 180 egunetankotizatu dutela. AHPEren 4 artikuluak, arau hau garatzen du, nazioartekoadopzioaren kasurako arau bereziak ezarriz, besteak beste.
|
|
|
Iraultza deitu ohi dena, Europan, Frantziak egin ei zuen (ehun ken bat
|
urte
lehenagoko iraultza ingelesa –1688– ez da aintzat hartu ohi gure artean – gure kultura, frantsesaren kopia da). Baina Espainiak bere Iraultza deitu ohi dena abiatu zuenean, erresuma zaharrean ez zen gelditzen Antzinako Erregimenik iraultzeko:
|
|
|
Barne prozesu ulertzeko bihurri samar batean, bi burdinbide ezberdinetatik batera balihoa bezala dabil, Bilborekiko lotura zaharrak, alde batetik, 1894an PSOEn militatzera darama, Espainia sozialaz kezkaturik (baina, nahiz Salamancan bizi, Bilboko asoziazioan afiliatua); eta ber denboran, bestetik, sorterri berrian" arimarekin Gaztelaren bila" –Goethe k esango lukeena–, En torno al casticismo izenburupean ezagutzen diren saioak publikatzera 1895ean, Espainia eternalaz meditazioak252 1897 Paz en la guerra nobelaren argitalpen urtea da (nobela filokarlista bat, labur eta gaizki esateko: hamar
|
urte
lehenagoko konferentziarekin sintonian) 253, eta aldi berean krisi erlijioso pertsonalarena, handik harako guztizko zaputzarekin positibismoari eta" fede itsurako" konbertsioarekin razionalismo eta zientismo ororekin apurtuz. " Misio salbatzaile" baten eta erruduntasunaren kontzientziak gatibatzen du.
|
|
|
Hurrengo egunetan, bertze horrenbertze gehitu zitzaizkien Arberoatik, Ortzaizetik eta are Lapurdi aldetik ere, Makeako bizkondeak ekarriak. Horra zen Lüküzeko jauna bera ere, bere seme, ezkutari eta peoiekin batean, hamabi
|
urte
lehenagoko azpikeria ahantzarazi nahirik. Agaramont bere betiko etsaiaren lerro berean agertuko zen behingoz.
|
|
|
Garrüze jendez indartzeko eta begiak arrotzen mugimenduei erne edukitzeko, bertze manurik ez zuen hartu Migel Mailuk. Aitatxi ezjakina zen politikan, baina itsu batek ere ikus zezakeen Henrikek errefera eman nahi ziola bere koinatuari, sei
|
urte
lehenagokoen ordaina.
|
|
|
hark ere erbestea hautatu zuen, bere jaun zuzenekoen aldean. Ezin haiei oroitarazi zenbait
|
urte
lehenagoko hitza. Egunetik arrats, Mariak diru sostengua galdu zuen.
|
|
|
Iazko ateraldiak ikusteko guti izan zuen bederatzi
|
urte
lehenagokoarekin. Lehen lehenik adina.
|
|
|
Nafarroako zutoihalaren pean egundaino gudukatu den armadarik handiena. Haiekin batean, bortz
|
urte
lehenagoko iheslariak heldu ziren.
|
|
2007
|
|
|
Frankisten erasoaldia zela medio, ez zen ahozko epaiketarik egin baina gerra ostean mundu osoan zehar emandako hitzaldietan eta bereziki 1956an egindako Euskal Mundu Biltzarrean, egun hura hizpide izan zuten, Jose Antonio Agirrek buruturiko txosten nagusiaren bitartez. Hogei
|
urte
lehenagoko abagune hartan biktimak «gure jendailak» erail zituztelako eta aginte tresnek kale egin zutelako errudun jotzen zuen bere burua lehendakariak berak, nahiz eta erailketak Euskal Gobernutik kanpo zegoen esparru politiko batek anarkistenak gehienbat sustatu. Adierazpen hori salbuespen bikain bezain esanguratsua izan zen, Espainiako Estatu osoan, ez alde frankistan ezta errepublikanoan ere, antzeko sarraskien inguruko aitorpenik ez baitzen egon ez gerra zibileko garaietan ezta ondorengo urteetan ere.
|
|
|
Alderantziz, hizkuntza horren erabilera %3, 2tik %2, 7ra beheratzen da, 1993 eta 2001aren tartean, 2006an %3, 6ra igotzeko, hau da 13
|
urte
lehenagoko maila gailentzeko. Itxuraz kontraesangarriak diren joera horiek ulertzeko, euskarazko irakaskuntzaren eta demografiaren datuak kontutan izan behar dira.
|
|
|
Ikertzaile gehien gehienak iritzi horretakoak dira, edo uste dute, gaur eskura ditugun datuen argitan, ezin daitekeela halakorik frogatu; edota beste hizkuntzaren batekin lotura edo paralelotasun bat bilatzekotan ere, euren artean legokeen substratu berdin antzinaantzinakoa litzatekeela, milaka
|
urte
lehenagokoa.
|
|
|
Pozik ekarri zituen Gretak hamar
|
urte
lehenagoko oroitzapenak; azken batean, horretara joaten zen memoriaren hirira.
|
|
|
Berriro isildu zen. Lisa saiatu zen laguna imajinatzen, eta hogeitaka
|
urte
lehenagoko gazte potolo izerbera hura etorri zitzaion gogora, Vesparen kontra pixa egiten.
|
|
|
" Zure ile luzea eta larruazala ikusirik, batek baino gehiagok pentsatuko du ijitoa zarela", esaten zion semeak, txantxetan, kontu hori hizpidera ekartzen zutenean. Eta orduan hogei
|
urte
lehenagoko irudiak gogora etortzen zitzaizkion: Neska bat ikusten zuen Vespa baten atzeko aldean, txima luzeko mutil baten gerriari helduta, Bulebarreko autoen artetik bidea eginez hondartza alderantz.
|
|
|
Hain zuzen ere, euskara erabiltzen duten haurren kopurua mantentzen, baita pixka bat igotzen da 1993 eta 2001 artean, %5, 1etik %5, 2ra igaroz, ondoren %4, 8ra jaisteko. Alderantziz, hizkuntza horren erabilera %3, 2tik %2, 7ra beheratzen da, 1993 eta 2001 artean, 2006an %3, 6ra igotzeko, hau da, 13
|
urte
lehenagoko maila gailentzeko. Itxuraz kontraesankorrak diren joera horiek ulertzeko, euskarazko irakaskuntzaren eta demografiaren datuak kontuan izan behar dira.
|
|
2008
|
|
|
Hori garrantzitsua da. 1967an mapa bat aurkeztu zuen, baina ehun
|
urte
lehenagoko beste mapa berdin bat bazegoen. James Gall izeneko elizgizon batek egin zuen.
|
|
|
35 Joanes Leizarragak, adibidez, 1571an bera Beraskoizko semea zela zioskun. Orain dela bi mila urte Barcino, > Burdigala, > Massilia> eta Neapolis> deitzen ziren hiri haiek, denboraren poderioz gaur Bartzelona, > rdele, > Marseilla> eta Napoli> bilakatu zaizkigula onarturik ere, egia aitortuz, nik ez dazagut mundu zabalean, laurehun
|
urte
lehenagoko idazle batek bere herria aipatzeko zerabilen izena, gaur egun horrenbeste aldarazi duen zibilizazio hizkun tzarik, gurean bezala, XVI. mendearen azkenaldiko Beraskoitz> hura XX. mendean era ida tzian Beskoitze> bilakatzeko punturaino. Eta forma bereko izenez ari naiz, ez Sankt> Peterburg>/ > Petrograd>/ > Leningrad> edo Leopoldville>/ > Leopoldstad>/ > Kinshasa, Euskal> Herria>/ > Euzkadi> bezalako itzulpen eta aldaketez.
|
|
|
eta. Lauaxetaren? olerkiak baino hamasei
|
urte
lehenagokoak zirela Azkueren hitzak. Eta praxia are aitzinekoagoa, 1888an Bilboko euskara katedran ezarri zenean abiatua.
|
|
|
Izan ere, 1914ko gutunean, Euskal Akademia une hartan sortzeko nahikoa gogo ageri zuen, aurrerago ikusiko denez. Baina orain bost bat
|
urte
lehenagoko kontu horri helduko diogu.
|
|
|
Beraz, orain arte uste zena baino 300
|
urte
lehenagokoa da Stonehengeko lehen harri zirkulua. Zirkuluen antzinatasuna ez ezik, beste zenbait datu ere ondorioztatu dituzte azterketatik.
|
|
2009
|
|
|
Foruen galerarekin desagertu ei ziren Vínculo izeneko elkarteak, 1876 urterako Bizkaian. Hogei
|
urte
lehenagokoa da Marutxeagako idazkia, eta harrian idatzitako gauza guztiak legez, iraunaraztea zen egileen helburua.
|
|
|
Magnesioak hipertentsioari nola eragiten dion ere aztertu izan da; azken ikerketa 2006an egin zuten (pertsona helduekin), Newcastleko Unibertsitatean (Erresuma Batua), eta lau
|
urte
lehenagoko meta analisi batek agertu zituen ondorio berberetara iritsi zen: magnesioak arteria presioari nola eragiten dion ikusteko egin ziren probek ez zuten lortu emaitza aski sendorik.
|
|
|
Berokiko sakelatik argazki bat atera zuen. Irudia bi
|
urte
lehenagokoa zen, Punta Canan eman zituzten oporretan hartua. Biok beltzaran eta irribarretsu agertzen ziren, elkarri eskutik helduta.
|
|
|
Edo bazen nik ezagutzen ez nuen daturen bat bostehun
|
urte
lehenagoko kontu ilun haietan. Ugartez oroitu nintzen, eta buru-hezurraren kutxari buruz Bordatxon esandakoaz.
|
|
|
Cassanok bezala. Eta ehunka
|
urte
lehenagoko erromes italiarra bezala, norbaitek hil egin zuen. Non, eta Cassanoren gorpuzki atal bat zintzilik izan zuten harrizko gurutzearen parean gainera.
|
|
|
Aita semeak ez baitziren berdinak alor hartan, zazpi
|
urte
lehenagoko gertaera batek ere ederki erakusten zuenez.
|
|
|
Gixunekoak gure ingurura behatu zuen gero, jende gehiagoren esperoan iduri. Sala barnean ez bezala, sei
|
urte
lehenagoko harrotasuna agerian zuen berriz.
|
|
|
XIX. mende osoan zehar hainbat eta hainbat bider errepikatu ziren militarrenkolpe baten antzera hasi bazen ere, 1936ko uda ez zen lau
|
urte
lehenagoko 1932kosanjurjadaren garaia. Ez Espainian ez Europan.
|
|
|
Belaunaldi berri bat adinera heltzean liburuz, tintaz eta ideiez egindako gerraamaitu ez bazen ere, esan daiteke 60ko hamarkadan argitaratzen hasi zirela gerrariburuzko borrokatik at idatzitako lehenengo lanak. Ordura arteko historiografia etapublizistika lubakietako obrek osatua bazen ere, norberaren posizioen babeserakoedota etsaiaren jardunari erasotzeko, 1936ko Gerra amaitu eta Gerra Hotzaren unegorienak baretu bezain laster, belaunaldi berri batek bideak zabaldu zituen
|
urte
lehenagoko gertakizunak apasionamendu alderdikoi barik idaztenhasteko. Gainera, lubakietatik at idatzi zen gerrako lehen historia hau Espainiazharaindiko historialariek egina izan zen, agian ezinbestean atzerritarrek egina.Nahi eta nahi ez kanpotarrek idatzia, zeren Espainian ez zegoen adierazpen askatasunik ez katedra libertaterik.
|
|
|
230): ehun
|
urte
lehenagoko Eskualdunak IparEuskal Herrian bakar bakarrik banatzen zituen beste, hain zuzen.
|
|
|
Aita semeak ez baitziren berdinak alor hartan, zazpi
|
urte
lehenagoko gertaera batek ere ederki erakusten zuenez.
|
|
|
Lehenengoz, 2008ko Espainiako hauteskundeetan abertzaleak gutxiengo izatera pasatu ziren Euskal Herri penintsular osoan; Hegoaldeko lau probintzietan, alegia. Lau
|
urte
lehenagoko hauteskunde estataletan, Gasteizko gobernuko hirukoak (EAJ, EA eta EB) PSE PP multzoak baino 30.000 boto gehiago lortu zituen (Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan). 2008an, 202.080 gutxiago (%33, 4 gutxiago).
|
|
|
Jalwa al Abbar izeneko neska mulsuman batek idatzi zuen orain mila urte, eta, dirudienez, mila eta bostehun
|
urte
lehenagoko poema bat omen du iturri.
|
|
2010
|
|
|
Baina oker ari naiz. Lehenengo urratsa, izan ere, hiruzpalau edo lauzpabost
|
urte
lehenagokoa izan zen, nik zazpi zortzi bat nituela, zu zeu ere gogoratuko baitzara nola garaitsu hartan, hiriko ferietan, prestidigitadore bat egokitu zitzaigun, kapelupetik uso bat ateratzen zuena, harik eta Domingok petardo bat jarri eta usoa hegan joan zitzaion arte.
|
|
|
Arkeologoek ondorioztatu zuten ez zitekeela lur jotzerik egon,, egitura batek lurra jotzen duenean azpian ez direlako inoiz horren material ugari edo askotarikoak aurkitzen?. Arkeologoek galdetzen zuten baita ere nola eta zergatik erabili zen ehunka
|
urte
lehenagoko zaborretako materiala idazteko, material berria erabili baldin bazezaketen. Halaber, horrenbeste material toki berean agertu izana susmagarria zela nabarmendu zuten.
|
|
|
Egongelatik, Jonen jaka ekarri nuen. Banekien ez nintzela hamar
|
urte
lehenagoko bera. –Hamar urte lehenago ez zintudan makila batekin ere ukituko?
|
|
|
dela planteamenduagatik, dela darion pentsaera irekiarengatik edota furfurian zeuden pentsalarien eragin zuzenarengatik, Buruxkak apartekoa da guztiz gure letren errepublikan. Esaterako, Buruxkak agertu zen urte ia bertsuan Txomin Agirre Garoa argitaratzen hasi zen atalka, baina orduko kultura modernoaren kale munduko kezkei ez ikusiarena eginez, ehun
|
urte
lehenagoko Peru Abarka baserrizaleak urratutako ildoari jarraituz eta hartan sakonduz. Era berean aipa daiteke 1910ean Baionan soilik liburuxka bi plazaratu zirela, Jean Barbierren Nere kantuak eta Etienne Decrepten Maitena pastoral lirikoa, eta ez bata ez bestea ez ziren prosazkoak.
|
|
|
hots, Euskal Eskola Publikoaren legea99 Berrikuntza hori ere ez da, gainera, alderik aldekoa: bizkarrezur nagusiari dagokionez hamaika
|
urte
lehenagoko EEN berresten du, funtsean, 1993ko EEP legeak. Horrela, 1993ko legeak ere bi elementuok ditu ardatz:
|
|
|
Baina oker ari naiz. Lehenengo urratsa, izan ere, hiruzpalau edo lauzpabost
|
urte
lehenagokoa izan zen, nik zazpi zortzi bat nituela... zu zeu ere gogoratuko baitzara nola garaitsu hartan, hiriko ferietan, prestidigitadore bat egokitu zitzaigun, kapelupetik uso bat ateratzen zuena, harik eta Domingok petardo bat jarri eta usoa hegan joan zitzaion arte. Gizon bat ere bazegoen ondoan, prestidigitadoreari duro bat eskaini ziona —duro bat garai hartan dirua zen gero! —, baldin eta kapelutik beste uso bat ateratzen bazuen... baina prestidigitadorea usoaren atzetik joan, eta gizona oihuka hasi zitzaion:
|
|
|
Ziur nago gaitz ulertu bati zor zitzaiola jarrera hura, baina oraindik ez dakit zein. Urruti zirudien lau
|
urte
lehenagoko gutun trukeak. Arraroa izan zen, Atxaga normalean pertsona sinpatikoa izan ohi da eta.
|
|
|
Gatazka politikoaz ari da lehen xedapen indargabetzailea ere, 1839ko eta 1876ko lege ezeztatzaileak indarrik gabe geratzen direla dioenean. Konstituzioa baino ehun eta berrogeita hamar
|
urte
lehenagoko gertakariak jasotzen ditu testuak. Bazen, beraz, gatazka politikoa, ETAk bere indarkeria absurdo eta gizagabeari ekin baino ehun eta hirurogeita hamar urte lehenago.
|
|
|
Giro politikoan itxaropena nagusitu zen, su etenean egonik ere oraindik indarkeria ekintzak baziren. Gizarteak ere bazuen esperantza, eta horren erakusle izan zen hauteskunde eguneko parte hartzea; abstentzioa %30ekoa izan zen, lau
|
urte
lehenagokoa baino hamar puntu gutxiago.
|
|
|
Lesakako Jauregi sonatukoa zen Doña Katalina Zabaleta andrea, eta hamar
|
urte
lehenagoko kontuetan ere aipatzen da zentsu hori, 1737ko apirilaren 23ko batzar agirian: Que asà mismo procuren que a Juan Bauptista de Borda administrador que ha sido del Palacio de Zavaleta en Lesaca se le de parte de los reditos del censo de los duzientos ducados que la villa debe.
|
|
|
Aldika, Lehen Begiek ikusten zutena bat egiten zen Bigarrenek ikusten zutenarekin, eta dena nahasten zitzaidan buruan: Urtzako uraren iluna hogeita bost
|
urte
lehenagoko gerra gertaerekin; haltzen hosto hotsa Angelenganako susmoarekin.
|
|
|
Joseph Conradek Kongon 1890ean idatzi zuen egunerokoa beste perspektiba honetatik leitzen bada, are ikaragarriagoa da. Heart of Darkness tinta beltzez1158 idatzi baino ia hamar
|
urte
lehenagoko testua da egunerokoa. Negozioa, indarkeria, hondamen eta gorpu arrasto berbera da, naturaren parte balitz bezalakoa, ia naturala.
|
|
|
Nazio estatuen kartografiak" geogorputzak" kreatu zituen. Baina hor gorputz asko daude, Kobrezko txanpon erromatarra, gure aroa baino 330
|
urte
lehenagokoa, idiaren irudiarekin. Latinez, pecunia, ‘dirua' edo ‘jabetza', pecus hitzetik dator, hau da, ‘abere' hitzetik. mugen gainetik, bizikidetzaren bila.
|
|
2011
|
|
|
Homo georgicus duela bi milioi urtekoa dela diote, eta, hala, Afrikako lehen irtenaldia ere ordukoa dela proposatu dute, uste baino 200.000
|
urte
lehenagokoa.
|
|
|
Afrikan sortutako homo adarreko lehen banakoak (Homo habilis) duela bi milioi urte inguru atera ziren kontinentetik, eta Georgiara iritsi ziren. 1991z geroztik Dmanisiko aztarnategian aurkitutako fosilak, Homo georgicus direlakoak (Afrikako Homo habilis en ahaideenak), ez dira duela 1,77 milioi urtekoak, orain arte uste zuten moduan, 200.000
|
urte
lehenagokoak baizik. Halaxe dio Jordi Agustik, Dmanisiko aztarnategiaren inguruko ikerketa egin duenak.
|
|
|
1775ean Benjamin Franklinek posta bideak neurtzeko prototipo bat baino ez zuen egin. Baina asmatzaile ezagunaren biografia askotan berari egozten diote ehunka
|
urte
lehenagoko asmakizunaren merezimendua.
|
|
|
Integrazio maila bat, ez erabateko burugaintasuna, berekin izango duen konfigurazio soziokultural, etnolinguistiko, ekonotekniko eta politiko operatiboaren alde dago bera. hori aintzakotzat hartzen ez duen moldaera ghettoa da Mitxelenarentzat. euskal herri beregain hutsa, zeharo beste hiztun herrietatik zorrotz isolatua, ez du koldok bideragarri ikusten eta, are, kalte iturri izango dela iruditzen zaio. desiragarri ez ezik beharrezkoa ere badugu euskaldunok, bere ustez, halako integrazio maila bat, bai plano linguistikoan eta bai bestelakoetan. Abbadia Xahoren, zaldubiren, Campionen eta beste hainbaten ehun
|
urte
lehenagoko Zazpiak bat bihotz hunkigarri hari lokarri argiak erantsi dizkio errenteriarrak. Argi dio zergatik:
|
|
|
Ofeletik, Dabiden uritik, hasi ginan hurrengo goizean goiz; Jebuseuen, kasurako, Jesus baino mila
|
urte
lehenagoko harresiak ikusi genduzan. Jarraian, ura belaunetaraino geunkala, eta lastargien eta esku argien argitan, Ezekiasek arerioakandik babesteko harri artean egindako zulo luzea igaro genduan.
|
|
|
Barriztapenak barriztapen, hogei
|
urte
lehenagoko oroipen onak errepikatu ziran nigan.
|
|
|
Orain, Kopenhageko Unibertsitateak gidatutako nazioarteko talde batek ile horren DNA sekuentziatu du, eta, emaitzan oinarrituta, ondorioztatu du aborigenak duela 70.000 urte Afrikatik migratutako gizakien ondorengoak direla. Horren arabera, gaur egun Asiako biztanle gehienen jatorria izan zen migrazioa baino lehenagokoak dira; 24.000
|
urte
lehenagokoak, hain zuzen.
|
|
|
Hamar
|
urte
lehenagoko kontuak aipatzen hasten hintzen emakumea hintzen dagoeneko, bizikleta hartu eta, Gladys zutabekoekin bat eginez, oporretako azken egunak nuklearraren aurkako protestaldi hartan emango hituela pentsatu huenean. Martxaren egun handiaren bezperan izan zunan, Lemoizko plazan egin zen jaialdian.
|
|
|
Bat batean, bidaiatzeko desio bizia piztu zitzaidan, eta pausoz pauso, adiskide hilaren ohoretan 16
|
urte
lehenagoko ibilbidea errepikatzekoa. Bitarte horretan armairuan gordetako motxila zabar eta zahar hura atera eta bizkar gainean probatu nuen.
|
|
|
Hamabost eguneko lan utzialdiak zemaidan patxada baliatuta (etxean ume txiki bi izanda eduki dezakezun patxada erlatiboa betiere), bestalde, 2004ko urtarriletik 2008ko irailera bitartean idatzitakoa berrirakurri nuen. Bost
|
urte
lehenagoko kezka nagusiekin garapen ereduaren krisia batetik, lokalaren eta globalaren arteko dialektika beti konplexua bestetik erabat identifikatuta jarraitzen nuen, baina ez neukan hain argi abiapuntuan baliaturiko hipotesia: hots, erritmoa jaitsi beharrarena, neugandik hasita, abiada eroan ez delako posible ez taxuzko komunikaziorik ez ganorazko garapenik.
|
|
|
A. 270), Hesiodorena bigarrena (K. A. 720), apez batek esana da hirugarrena, Kristo sortu baino 2.000
|
urte
lehenagokoa; eta, azkenik, laugarrena Babiloniako hondakinetan aurkituriko buztinezko edalontzi batean idatzi zuten, duela 4.000 urte baino gehiago...
|
|
2012
|
|
|
zaharrek geroz eta euskara gutxiago erabiltzen dute ia eremu guztietan, bereziki gune informaletan (etxean, lagun artean, kalean...). Horren oinarrian, lehenik eta behin arrazoi demografikoak daude (baina ez horiek bakarrik, aurrerago ikusiko dugun bezala), gaur egungo zaharrak" erdaldunagoak" baitira, batez beste, 20
|
urte
lehenagokoak baino. Zaharrenek ez bezala, belaunaldi berriek goranzko joera erakusten dute aztertutako eremu gehienetan, eta aldaketa joera bereziki positiboa da belaunaldi gazteenetan.
|
|
|
Bilakaera orokorraz hitz egiterakoan esaten genuen bezala, ordea, belaunaldi gazteenen erabileran izandako bilakaera positiboaren kasuan ere, moteltzeaz hitz egin beharrean gaude, eta azken bost hamar urteotan hazkundea gelditu egin dela ere esan daiteke hainbat eremutan. Horrela, eremu informaletan, 2011ko datuek ez dituzte bost
|
urte
lehenagokoak hobetu (eta haurren kale erabilerari buruzko datuekin ere horixe bera gertatzen da). Ikusi egin da etorkizuneko ikerketek joera hori baieztatzen duten edo ez.
|
|
|
Harrituta begiratu nion, elementu estrainio bati moduan, ikusten nuen aurrenekoa balitz bezala. Bi
|
urte
lehenagoko ezkontza hartatik geratuko zen jakaren sakelan jasota, pentsatu nuen. Orduan, izan ere, erabili egiten nituen.
|
|
|
Patzikuk kantatzea proposatu zuen bazkolondoan, eta bi
|
urte
lehenagoko afari bat oroitu nuen, Azkoitian hitzaldi baten ondoren antolatzaileekin egin genuena. Giro ederra zegoen, beroa, eta Pakori otu zitzaion Benitori esatea:
|
|
|
Gogoeta bat hamar minututan borobilduko zuen une batean, eta handik hiru urtera gogoeta harekin hiru ordu laurden luzatuko zen. Baina noski, hiru urteren ondoren ez zen gogoeta bera, ezin zitekeen izan, Benito orain dela hiru urteko hura ez zen bezala, gu hiru
|
urte
lehenagokoak ez ginen bezala. Bizirik dagoen sentiberatasun bat ezin delako berdina izan, ezta egun batetik bestera ere.
|
|
|
–Ezin gauza bera erran?, pentsatu zuen Jonek, zur eta lur. Nolabait, espero zuen hamaika
|
urte
lehenagoko gazte bixi hura aurkitzea. Baina Julia emakume lodi eta traketsa zen orain.
|
|
|
Hori besterik ez zen izanen. Hala ere, hamabi
|
urte
lehenagoko txosten bat zen, oso posible zen harrezkero Juliak suntsitu izana. –Ez?, gogoratu zuen Jonek,, marijakintsu horrek erran dik txostena poliziari erakusteko prest zegoela?.
|
|
|
Iruñeko Donibane auzoko helbide bat ageri zen txostenean. Hamaika
|
urte
lehenagokoa zen, Betelu Frantzian atxilotu zuten garaikoa. Bazitekeen harrezkeroztik putakume hark etxea saldu izana, edo beste tokiren batean bizitzea.
|
|
|
Gutun azala zabaldu eta paper batzuk atera zituen. Hamaika
|
urte
lehenagoko egunkarien fotokopiak. –Belateko mendateko malkar batean agertu da emakume iruindarraren autoa?,. Belateko istripuan desagerturiko jaioberriaren bila jarraitzen dute erreskate taldeek?.
|
|
|
Baina liburua 1970ekoa zen, eta hitzaldi multzoa. Borgesek berak aipatzen zuen data grabazioan? 1965ekoa, bost
|
urte
lehenagokoa.
|
|
|
Egin ditugun bi ikerketen alderaketa nahiko zuzena izan daitekeela frogatzeko, hona beste datuinteresgarri bat: hamar
|
urte
lehenagoko euren nazio sentimenduan aldaketarik egon den galdetzean,, lautik hiruk berdin sentitzen direla diote: % 79 Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan;% 76, Ipar EuskalHerrian; eta% 70 Nafarroa Garaian.
|
|
|
Gaztetako lagunekin kartetan ibiltzen zen txokora begiratzen du. Bertan dago hogei
|
urte
lehenagoko mahai metaliko bera, bertan daude Karlos, Tomas eta Andoni ere. Mariok pausotxo batzuk ematen ditu lagunenganaino, begiak malkotan.
|
|
|
Txillardegik 1977an idatzia da honako hau, hogei
|
urte
lehenagoko Euskal Herriko egoera politiko eta kulturalaz ari dela:
|
|
|
Egunkari soilduko esaldi apur bat fribolo horrek hogeita sei
|
urte
lehenagoko gertaeren oihartzun kamutsa dakarkit oroimenera. Ahantzia nuen gertaera bat etorri zait gogora tximinien ke zirimoletan gora.
|
|
2013
|
|
|
Horra, bertze behin, 35
|
urte
lehenagoko Margarita xarmagarria.
|
|
|
Zeruaren nahiz infernuaren lana izan, hemeretzi
|
urte
lehenagoko lekuan zen sotoko haritzezko eta burdinazko ate gotorra. Murru nagusiei ere harriren bat falta zitzaien, baina ez nabarmentzeko maneran.
|
|
|
Mutikoa 30
|
urte
lehenagoko lekaioen arropa koloretsuaz zegoen jantzirik.
|
|
|
Horretan ez zen aldatu, ezta bere amaren ur ozpinduetara lerratu ere. Bizirik zegoen 35
|
urte
lehenagoko doinu jostaria, erranari halako kutsu likits neurtu eta trufari bat eransten ziona.
|