|
2002
|
|
|
Egia esateko, obabar zikloa dei geniezaiokeenak harrera oso ona izan du, eta Premio Nacional de Narrativa delakoa irabazi aurretik ere jarraitzaile asko zituen euskal irakurleen artean. Adibidez, Bi letter jaso nituen oso denbora gutxian (1984), Sugeak txoriari begiratzen dionean (1984) eta Bi anai (1985) narrazioek lau edizio izan zituzten batez beste 1988 arte, eta 20.000 ale inguru saldu zituen obra bakoitzak, kopuru handiak inondik ere, kontuan hartzen bada
|
urte
haietako euskal merkatu potentziala.
|
|
2004
|
|
|
Laguntza haiek guztiz urgentziazkoak izan ziren eta diskrezionalak, ez baitzen ez arauketarik ez deialdi publikorik egin; eta kopuruan handiak izan ez baziren ere (orduko hamar milioi pezeta inguru, 60.000 euro, eman baitzitzaion film bakoitzari), nekez konpentsatzen zituztenak Euskal Herrian ekoizteak zekartzan kostu gehigarriak, instituzioen borondatea erakusten zuten, gutxienez, EuskalHe rrian zinema egin zedin. Hartara, esan daiteke
|
urte
haietan Euskal Herrian batez ere zinema egiteko kapital sozialaren metatzea eta sareak estutzea gertatu zela. Kapital ekonomikoa geroago etorriko zen eta emaitza Euskal Herrikozinemagintzaren susperraldi entzutetsua izango da.
|
|
|
Lehen urteetan zentsura EDIGSAkoek pasatzen zuten, kantuen hitz guztiak horien babesarekin pasatzen ziren. Kataluniarrek pasatu behar zuten zentsura errazagoa zen,
|
urte
haietan Euskal Herrian pasa zitekeena baino. Dena euskaraz eta erdaraz aurkeztu behar zen.
|
|
2005
|
|
|
Gizartean eztabaida zabaldu zuen eta
|
urte
haietan euskal gizartean eta kulturan gertatzen ziren kontraesanen eredu bihurtu zuen bere bizitza.
|
|
|
Esan dugunez
|
urte
haietan euskal gaiei buruzko kultur aldizkari bakarra, Herranenaz gain, Iruñeko Revista Euskara zen. Gainera, Revista Euskara soilik Nafarroako Asociacion Euskarako kideen artean banatzen zen eta elkargoko bazkide izan gabe ezin eskura zitekeen23 Gasteizko proiektua, aldiz, lehenagoko El Ateneo buletina ez bezala?
|
|
2007
|
|
|
Karmelo gazterik zela, familiako arazo batzuk tarteko, Zumaiara joan zen bizitzera, eta hemen sortu zen Bonifacio, geroago Gernikara joateko. Iñigo Aranbarri eta Jose Luis Otamendiren Loiolarik ez balitz liburuan (2005, Uztarria Kultur Koordinakundea) ageri denez, Espainiako" Gerra aurreko
|
urte
haietan euskal literaturan eta kultur jardunean izena da" Bonifazio Etxegarairena. Poesia, historia lanak, legeen azterketak, soziolinguistika eta bestelako hainbat jorratu zituen.
|
|
|
19 Gutunaren zirriborroan ageri denez, ad hoc arrazoi bereziak erabili zituen Intxaustik, aldizkariaren defentsan:
|
urte
haietan Euskal Herriak bizi zuen krisiari, sozial, kultural eta fedekoari, aurre egiteko beharrezkoa zen Jakin aldizkaria berriro argitaratzea, balio kristauak zabaltzeko, inguruan indartuz zihoan ideologia marxistari ere aurre egiteko.
|
|
2009
|
|
|
16 Euskarari ematen zaion garrantzia oso azpimarragarria da, batez ere orduko
|
urte
haietan Euskal Herrian bertan euskara, ikaskagi bezala, eta euskaraz, komunikabide tresna bezala?
|
|
2010
|
|
|
|
Urte
haietan Euskal Idazleen Elkarteko zuzendaritzan egon nintzen Patri Urkizu presidentea zelarik, eta 1990eko azaroan Mallorkako Galeuzcara joan ginen. Han Henriette Airerekin berriro hitz egiteko parada ukan eta haren Baionako etxean egon nintzen garaiaz mintzatu ginen.
|
|
2011
|
|
|
|
Urte
haietan Euskal Herriko errealitatetik urrundu egin bazen ere, Uribek euskal gatazkari heldu zion berriro Días contados filmean (1994). Garai hartan opera entzuten hasi zen eta Carmen obra pelikula bilakatu behar zuela sentitu zuen, baina bere Carmen, protagonista, yonkia izango zen.
|
|
2012
|
|
|
Larrakoetxeak berak nahiko ongi laburbiltzen du frankismo bukaerako
|
urte
haietan euskal itzultzaileek itzulpenaren bidez lortu nahi zutena. 1976an Kardaberaz bilduman argitaratutako Shakespeareren itzulpenen 5 liburukiaren hitzaurrean, Shakespeareren antzerki lan guztiak euskaraz jarri dituela esaten dio irakurleari,, euskeraz irakurteko zaletasuna euskaldunen artean bizkortzeko?
|
|
|
|
Urte
haietan euskal kulturan, oro har, hausketa berezi bat jazo zela esan dugu jada.Bai eta, hausketa hori, nobela batek ekarri zuela neurri batean ere. Eleberri hori, gerora eta oraindik gaur egun ere euskal letretan ezaguna den Jose Luis AlvarezEnparantzaren lehenengo nobela izan zen:
|
|
|
Eliza eta Estatuaren presondegia() liburua (Txalaparta, 2011). Zamoran preso egondakoen testigantzetatik eta kartzelarekin edo
|
urte
haietako Euskal Herriko egoerarekin lotutako hainbat dokumentutatik abiatuz, kartzela berezi horren historia kontatzea eta garai hartako egoera soziopolitiko eta erlijiosoa islatzea du xede. Artikulu honetan, horren inguruko xehetasun eta gogoeta batzuk nahi nituzke erantsi, Euskal Herriaren azken hamarkadetako historiaren kapitulu honen memoria osatzeko asmoz.
|
|
2015
|
|
|
–Baziren aunitz eskual besta garai haietan San Franciscon; party ak egiten genituen Basque Clubean eta pic-nic ak udan?. 60 eta 70etako
|
urte
haiek euskal komunitatearen urte bizienak izan zirela gogoratzen dute, euskaldunak batuen eta antolatuen zeuden sasoia izan ei zen,, elkarren behar handiena genuen garaia baitzen?. Frederic neba zen Clubeko presidentea, eta Zazpiak Bat dantza taldea eta klika banda sortu berriak zituzten Juan Telletxea lesakarrak eta biek.
|
|
|
|
Urte
haietan euskal nazionalismoaren gorakadak bozkariatzen zuen Migel Jabier nerabea, eta goibeltzen euskararen galerak Pirinioan: " Nazionalistak ugaritzen ari ziren Erriberan.
|
|
|
afiliazioa finkatu, zerbitzuak hobetu, greba kutxa sendotu eta egokitu, lanbide federazioen kongresuak antolatu... Dena den,
|
urte
haietan euskal industriak jasan zuen alimaleko birmoldaketak eraman zuen ELAko koadro eta zerbitzuen lanaren zati handiena: garrantzia handiko lantegiak itxi ziren129 eta beste askok langile kopurua murriztu zuten, langabeziak 200.000 laguneko langa gainditu zuen, eta eskualde osoak basamortu bihurtzeko arriskuan aurkitu ziren; bere onenak eman behar izan zituen sindikatuak krisiaren ondorenak kudeatzen, ahal zena salbatzen, eta kaltetuentzat ahalik eta irtenbiderik moduzkoenak erdiesten.
|
|
2018
|
|
|
Izan ere,
|
urte
haietan Euskal Herria eta euskal herritarrak goitik behera aldatu ziren, munduaren parte zabal bat eta mundutarren parte zabal bat aldatu ziren noranzko eta hein bertsuetan. " Gerra osteko urte amiltsu haietan gizakia eta bizitza bera ulertzeko modua aldatu zen", idatzi du Alaitz Aizpuru garai eta gertakari haietan aditu den filosofia arloko ikerlariak (2015).
|
|
|
Jean Etxeparek etxeko selauruan bahitu behar izan zuen banatu barik, Buruxkak zeharo eskandalagarria suertatu baitzen. Esan gabe doa,
|
urte
haietako euskal letretan gai pentsatu ezinekoak dira amodio librea eta bikote ereduak, eta are pentsatu ezinekoagoak homosexualitatea, masturbazioa edota zoofilia: horietaz mintzo da «Amodioa».
|
|
|
Horietan guztietan mamia euskaldunen eta euskararen sufrikarioa izanik, fikziora moldatutako euren errealitatearen isla dira lan hauek. Hiru antzezlanok, beste zenbaitek bezala, ez zuten
|
urte
haietan Euskal Herrian argitaratzeko aukerarik izan, are gutxiago eszenaratuak izateko egokierarik, zentsuraren begiak hizkuntzan, istorioaren muinean eta idazleengan jarriak baitziren.
|
|
2020
|
|
|
Arrazoi horiengatik, askoz ere erabilgarriagoa da euskal gizarteak diktadura frankistaren amaieratik bizi izan duen eraldaketa sozio ekonomiko7 osoari erreparatzea, langabezia handia, gizarte desberdintasuna, industriaren desegitea eta biolentziak markatutako nazioarteko irudi bat, gaur egun ditugun erronkei modu positiboan erantzuten ikasi ahal8 izateko esperientzia gisa.
|
Urte
haietan euskal gizarteak bizi izan zuen krisia ere sistemikoa izan zen, eta ohiz kanpoko erantzuna lortu genuen9.
|
|
|
Nerabezaroan areagotu egin zitzaidan buruhauste hori. Kontuan izanda garai hori 70eko hamarkada zela, eta
|
urte
haietan Euskal Herrian zegoen borroka giroa, nire sentipen abertzalea zauritzen zidan abizenak. Zalantzarik gabe, Alijostes ez zen jatorri euskaldunekoa, eta lehen begiratuan, esan zitekeen arabiar traza zuela.
|
|
2021
|
|
|
Gutierrezen lana bezala, zine amateurra da Frankoren lan hau, baina intentzio guztiarekin egindakoa,
|
urte
haietan Euskal Herria hartu zuen gauza berriak probatzeko sukarrak hauspotutakoa. Izatez, elkarren lagunak ziren bi zuzendariak, pasio partekatu horrek egindako lagunak.
|
|
|
1983an estreinatu zen Ikuska 18 dokumentala bertsolaritzaren barruko eta barrurako begirada erakutsi zuen prozesu honen ginga moduko bat izan zen. Era berean, Ikuska saila
|
urte
haietan Euskal Herrian landu zen ikus entzunezko proiektu garrantzitsuena izan zen (Martinez, 2011: 46).
|
|
|
sei zenbaki guztira, 1978tik 1980ra bitartean. Hiru
|
urte
haietan euskal literaturari eginiko ekarpen handia nabarmendu izan da.
|