|
2002
|
|
|
Ilusioak, alde batetik, eta egiten genuen hartan sinesteak, bestetik, gainditzen zituen oztopo guztiak, eta Everest bera sokarik gabe ere azpitik goiti igotzeko gai sentitzen ginen. Garai hartan(" denbora hartan" entzuten genuen meza nagusian, baina" denbora" deitzen badut badirudi orain dela bi mila
|
urte
gertatukoaz ari naizela eta hori ere soberaxko da), orain bezala, ederki saltzen ziren hiztegiak, gramatika osoak edo zatikakoak, eta aditzen koloretako paradigmak, baina, egun, gauzak aldatu dira pixka bat. Egun, erosleak aukerak egiten ditu, zuk badakizu hori, eta ez dizut hemen esan beharrik.
|
|
2003
|
|
|
Nola ez nekien zenbaiteraino zeukan horrek zentzurik, momentu horretatik aurrera espioi nobela bezala garatzen ari nintzena beste zerbait ere bihurtu zen, han kontatzen ari nintzen guztiari beste ikuspegi bat kontrastatzeko beharra sentitu nuelako. Hau da, istorioa orain dela 40 bat
|
urte
gertatzen ari bazen, gaurko ikuspegitik ere hari kontrapuntu emateko beharra sentitu nuen, nobela horretan fikzioa den guztia datu errealekin egiaztatuz.
|
|
2005
|
|
|
Azterketa egiteko lana MIT (Massachussets Institute of Technology) ikerkuntza institutuko talde bati eman zioten; lanaren zuzendariak Meadows senar emazteak izango ziren. Lantalde haren lanaren emaitza gisa, 1972an Meadows Txostena atera zen argitara," Hazkundearen mugak" izenburu adierazgarriaz, mezu garbia baitzuen, Txostenaren aurretiko azken 20
|
urteetan zehar
gertatzen ari zen hazkunde ekonomiko kontrol gabearentzako muga fisikoak badirela alegia. Txosten hura, zenbaitek katastrofistatzat jo bazuen ere, gizarte osoari zabaldutako arreta dei garrantzitsu bat izan zen.
|
|
2008
|
|
|
...dialektoz eskaintzea, berak halaxe esanak balitu bezala; autobus publiko batzuetan irteera> barik, urteera> idaztea; euskalkiak hizkuntzatzat harturik, horiek normaltzeko arauak web orrian eskaintzea; unibertsitatera selektibitatea egitera dato zen ikasle batzuek, Eubako ikastetxe famatu batekoek, adibidez, euskara batua ez dakitelako aitzakiaz azterketak euskalkiz egitea, aspaldiko
|
urteotan
gertatzen ari denez. Biblia osoa euskaraz daukagunean, oraindik mezako liturgia, aita gurea barne, lurraldez lurradeko euskalkietan izatea, maiz hiztunen egiazko euskararekin bat etorri ez arren (Eibar, Oñati, Oiartzun, Hondarribia, Irun...).
|
|
|
Iragarpen guztiek egoerak txarrera egingo zuela zioten; horietatik optimistenek 2050 urtean 102 milioi biztanle izango zirela zioten43. 2003 urteko jaiotza tasa milako 10,4koa zen bitartean, heriotza tasa 16,5ekoa zen. Bizi itxaropenak jaiotzean ere behera egin du, azken berrogei
|
urteetan
gertatzen ari zen prozesua bazen ere, independentziaren garaitik areagotu egin da. Horretaz gain, 1999 eta 2002 urteen artean heriotza tasa% 10 hazi zen faktore ezberdinak direla-eta:
|
|
2011
|
|
|
Izan badira, baina kostata ikusten ahal izaten dira pantaila handian azken
|
urteotan
gertatzen ari den krisialdi ekonomikoaren inguruko pelikulak. Are gehiago horiek krisi horren erantzuleen bila jotzen badute.
|
|
2012
|
|
|
Orain arte, euroaren eremuan egonda, moneta indartsu baten inguruneankokatzearen abantailak eduki ditu Euskal Herriak, baina ondorio kaltegarriak horrenzuzenean pairatu gabe, harik eta krisiak eztanda egin zuen arte. Alabaina, krisiakdirauen lau
|
urteotan
gertatzen ari dena kontuan hartuta, litekeena da egoera horiamaitzea. Guztiak adierazten du garapen politikoak behartuko gaituela hautatzera, hori ala moneta ingurune indartsu ala ahul batean kokatzea ezarriko digu.
|
|
2013
|
|
|
Euskara helduaroan ikasi duten hiztun kopurua oso garrantzizkoa da, baina hazkunde benetan handia 25
|
urtetik beherakoen artean
gertatzen ari da, hezkuntzaren eredu elebidunari eta murgiltze ereduari emandako babesari esker. Babes horren erakusle da, esate baterako, 3 urtetik gorako haurren artean murgiltze ereduak izandako goranzko bilakaera:
|
|
|
Eta zoritxarrez, hori da nagusitu den hautua gobernuetan, hori da nagusitzen den politika instituzioetan aurrekontuetan, behin eta berriro ikusten ari garenez. Gobernuak aldatzen dira baina politikak berdinak izaten jarraitzen dute, herriaren kontra eta herriaren kaltetan hartzen diren erabakiak direla jakinik ere.Greba deitu dugun eragileok etengabe eta hamaika modutan mobilizatu gara azken
|
urteetan
gertatzen ari den guzti honen kontra. Eta instituzioetan dagoenari begiratuz, ez dugu inolako zalantzarik:
|
|
2014
|
|
|
XX. mendearen bigarren herenaren amaieran, guztiz errotuta zeuden fenomeno horietako batzuk, eta garai hartako Euskal Herriak zerikusi gutxi zuen 1891koarekin. Dena den, Gerra Zibilak haustura nabarmena eragin zuen aurreko
|
urteetan
gertatzen ari ziren hainbat prozesutan, eraberritze politikoan, sozialean eta kulturalean bereziki.
|
|
2015
|
|
|
Geopolitikaren ikuspegitik azken
|
urteetan
gertatzen ari den aldaketa izugarria da. AEBk Gerra Hotzaren bukaeran lortutako hegemonia kolokan dago aspaldi eta hura ez galtzearren egindako esku hartzeak ondorio latzak izan ditu:
|
|
2016
|
|
|
Ez da samurra Garoñako zentral nuklearrarekin azken
|
urteetan
gertatzen ari dena ulertzea. 2012ko abendutik geldirik dago zentrala, eta legez 2013an agortu zitzaion ustiapen aldia.
|
|
|
d) Euskara indarberritzeko saio zabalaren altzoan zer leku, eta zer lehentasun, dagokie egunetik egunera ahulduago ditugun arnasguneei? Zer elementu ekonotekniko, soziokultural, lurralde antolamenduzko (tartean etxegintza) eta juridiko hartu behar dira kontuan, hein batean bederen kontrolpean gordez, hizkuntzaren azken gotorleku naturalotan ere, azken hamar hamabost
|
urteotan
gertatzen ari den bezala, euskaltasun beteak nabarmen behera egin ez dezan, e) Hizkuntza handien (gaztelania frantsesen, oso beste neurrian ingelesaren,..) eta euskararen arteko bizikidetza zein ardatz nagusiren jira-biran antola liteke XXI. mende honetan, hizkuntza ahularen kaltegarri izango ez den modus vivendi luze asmozkoa eratzeko474?
|
|
|
EAEn laugarren indar politikoa zela PPk Madrilen onartutako lan erreformak inoizko blokeo handiena ekarri du euskal lan harremanetara azken lau urteotan, Confebaskek hasieratik heldu baitzien arautegi berriak ematen zizkion abantaila itzelei, eta ELAk eta LABek ez baitute sekula onartu eragileen arteko desoreka ekarri duen erreforma hori.Bada, patronalak eta gutxiengo sindikalak gehiengo sindikalari izkin egingo dion irtenbidea eman diote usteltzen ari den blokeoari, legeak eragin mugatuko itunak ahalbidetzen dituela aprobetxatuta. Euskal sektoreetan azken
|
urtean
gertatzen ari den estatalizazioa geraraztea helburu dutela diote Mahaiko kideek; euskal itunak blindatzea litzateke itun horren xedea, lan harremanetan eta, areago, bake sozialean ondorio ezezagunak eragin ditzakeen itunarena. Lan erreformak Espainiako hitzarmenei ematen die lehentasuna, eta, hemen baino gehiago eta azkarrago sinatzen ari direnez, CCOOren eta UGTren erabakiz, gero eta euskal langile gehiago geratzen ari dira Espainiako akordioei lotuta.Jaurlaritzak ez du begi onez ikusten prozesu hori, ezta Lan Harremanen Kontseiluak ere, Tomas Arrieta presidenteak behin eta berriz esan duen gisan, besteak beste, euskal lan esparrua are ahulago uzten duelako.
|
|
2020
|
|
|
Castellsen trilogia argitaratu zenetik igaro diren hogeitik gora
|
urteek
gertatzen ari ziren aldaketa sozialen munta agerian uzteko nahikoa informazio eskaini dute. Aldaketa horiek eragina dute giza esperientzien eta horiek kontzientzia modu zehatz bihurtzearen arteko bitartekotza komunikatiboko espazio guztietan.
|
|
|
Albistean pittin bat aztarrika eginez gero, baina, agerian uzten digu Estatu espainiarrean azken
|
urtetan
gertatzen ari den komunikabideen kontzentrazio prozesua, eta horrekin, komunikazio talde erraldoien sortzea. Datu bat, Atresmedia eta Mediaset komunikazio taldeen artean, telebistako publizitate guztiaren %85a eskuratzen dute gaur egun. Hain zuzen, Espainiako Ekonomia ministerioko menpeko den Merkatuen eta Lehiaketaren Batzorde Nazionalak (CNMC) Atresmediari 38,2 milioiko eta Mediaseteri 38.9 milioiko isunak jarri zizkien 2019ko azaroan, lehiakortasunaren aurkako praktikak egiteagatik, telebistako publizitatearen komertzializazioaren arloan.
|
|
2022
|
|
|
Gauzak honela, euskara helduaroan ikasi duten hiztun kopurua garrantzizkoa izan arren, hazkunde benetan handia 25
|
urtetik beherakoen artean
gertatzen ari da. Hain zuzen ere, 1991 urtean, ia adin tarte guztietan, jatorrizko euskal hiztunak gehiengo ia osoa ziren.
|
|
|
FARCek akordioa beteko duela ere esan zuen, Gobernuak ere hala egitea espero duela gehituz. Munduan indarrean dauden zenbait gatazka eta gerra aipatu zituen gero, Palestina eta Israelen arteko luzea, kasu, edo Sirian azken
|
urteotan
gertatzen ari den suntsipen etsigarria (eskerrak B bakarrik zegoen telebista aurrean, inuzente aurpegi nabarmenegia geratuko baitzitzaion une horretan, Timochenkok aipamen segida horretan aipatu ez zuena entzuteko esperantzaren eraginez edo).
|
|
2023
|
|
|
Eskola gizartean bizi den egoeraren isla dela esan ohi da, eta euskararen gaitasun mailari dagokionez ere halaxe da. ereduan ikasten duten ikasleen emaitzei erreparatzea besterik ez dago, azken
|
urteetan
gertatzen ari zaigun egoeraz jabetzeko. isei ivei erakundeak eaen egin ohi duen Ebaluazio Diagnostikoa da gizartean jazotzen ari den, eta irakaskuntzan oro har bizi dugun, egoeraren erakusgarri. Aipatu erakundeak 2022ko otsailean argitaratu zuen Txosten Exekutiboaren arabera, EAEn Bigarren Hezkuntzan ikasten ari diren ikasleen euskarazko komunikazio gaitasuna behera egiten ari da urtetik urtera.
|