|
2002
|
|
|
Naturarentzako Mundu Funtsak ohartarazi duenez, gobernuek neurririk hartzen ez badute, 2030
|
urterako
giza ongizatea gutxitzen hasiko da.
|
|
|
Duela aste gutxi, Estatu Batuetako Zientzien Akademia Nazionalaren «Proceedings» aldizkarian argitaratutako ikerketa batek adierazten zuenez, gizakiaren baliabide eskaerak Lurraren birsorkuntza ahalmena %20 gainditzen du, biztanleria hazkuntzako, garapen ekonomikoko eta aldaketa teknologikoko egoera hipotetikoetan oinarritutako estrapolazioek adierazten dute 2050 urtean planetaren gaitasun biologikoaren ehuneko 180 eta %220 artean kontsumituko dugula. Naturarentzako Mundu Funtsak (WWF) egindako «Planeta Bizia 2002» txostenean azaltzen dira proiekzio horiek, eta, gainera, gobernuek presazko ekintzak egiten ez badituzte, 2030
|
urterako
giza ongizatea gutxitzen hasiko dira, bizi itxaropenaren, hezkuntza mailaren eta produktu ekonomikoaren arabera. Abuztuaren 26tik aurrera Hegoafrikan egingo den Garapen Jasangarriari buruzko Goi bileran hartu behar dira ekintza horiek.
|
|
2003
|
|
|
Azken bostehun
|
urteetan
giza jardueraren ondorioz 816 espezie desagertu dira.
|
|
2004
|
|
|
Duela ehunka milioi
|
urtetik
giza genomaren bilakaera berreraikitzen laguntzen die biologoei akuario arrain batek. “Tetraodon nigriviridis” da genoma bahitu zaien puxikako arrainetako bigarrena, eta haren “bizitzaren liburua” gizakiarenarekin alderatuz, zehaztu ahal izan da noiz bizi izan zen bi espezieen azken arbaso komuna eta nolakoa zen.
|
|
|
Ikertzaileek azalduko dute nola eragingo liokeen txirlaren txertoak melanoma gaiztoari. Azal minbiziaren jatorria duela milioika
|
urte
giza genoman sartu zen birusa da. Birus horrek minbizia eragiten du zeluletan proteinak sortzean.
|
|
2005
|
|
|
Beste erronka bat Nazioarteko Kimikariak Erabiltzeko Ikuspegi Estrategikoa (SAICM) da. Ikuspegi horren arabera, produktu kimikoak" 2020
|
urterako
giza osasunean eta ingurumenean eragin kaltegarriak murrizteko moduan ekoitzi eta erabili behar dira". Arriskuaren ebaluazioa NBIPren arabera, produktu kimiko horiek kalteak eragin ditzakete nerbio eta immunitate sisteman, minbizia eta ugaltze nahasteak eragin ditzakete eta haurren garapen normala alda dezakete.
|
|
|
Herri osoak dira gizarte modernoan komunikatzeko tresnarik oinarrizkoena eskuratzeko ezintasunaren ondorioak pairatzen dituztenak. Horrela, oinarrizko hezkuntzaren eskubidea urratzen da, duela 50
|
urte
Giza Eskubideen Deklarazio Unibertsalean aitortu zen eskubide formala. Berehalako helburua Hurrengo hamarkadako helburu nagusia da munduan eskolara joaten ez diren 861 milioi analfabeto heldu eta 113 milioi haur alfabetatzea, herrialde garatuetan bizi direnak barne.
|
|
2008
|
|
|
Horrekin guztiarekin bat egin du Holmesek: azken
|
urteotako
giza krisi handienetako batzuetan (Somalian, Sudanen…) egoerak okerrera egin du lehorteen ondorioz, eta barne gatazkak areagotu egin dira. Elikagaiak erosteko 1.900 milioi dolarretik 2.600 milioira igaro dira, hau da, %37ko igoera.
|
|
|
Erosketa ekologikoak Nazio Batuen arabera,
|
urtean
giza kontsumorako ekoizten diren elikagaien herena galdu edo alferrik galtzen da. Ingurumen, ekonomia eta gizarte arazo hori areagotu egiten da Eguberrietan:
|
|
2011
|
|
|
|
Urtean
giza kontsumorako ekoizten diren elikagaien herena (1.300 milioi tona inguru) galdu edo alferrik galtzen da. Hala adierazten du NBEk eskatu berri duen txosten batek.
|
|
|
Giza Eskubideen Egunaren ospakizuna dela eta, UNESCOk nabarmendu du “udaberri arabiarraren” mugimenduak “mugarri bihurtu duela 2011
|
urtea
giza eskubideak defendatzeko eta sustatzeko borrokan”. NBEko Giza Eskubideen Goi Komisarioak, Navi Pillayk, adierazi du Tunisian eta Kairon, Benghazi eta Dara’an egiten diren protestek, eta geroago eta testuinguru desberdinetan, Madrilen, New Yorken, Londresen, Santiagon eta beste hiriburu batzuetan, gobernuei gogorarazten dietela giza eskubideak bermatu behar direla.
|
|
2012
|
|
|
Duela 30
|
urte
Giza Immunoeskasiaren Birusa (GIB) detektatu zen lehen aldiz. Infekzioa hasi zenetik, Espainian 80.827 hies kasu jakinarazi dira, eta gaur egun prebentzioa da birusari eusteko tresnarik eraginkorrena eta merkeena.
|
|
|
Gabonetako gainerako sinboloak ere ingurumena gehiago errespetatzen dute: material birziklatuekin egindako eta birziklatutako zor txartelak, kontsumo txikiko argiak eta tenporizadorea, etab. 3 Alferrik xahutzea saihestea
|
Urtean
giza kontsumorako munduan ekoizten diren elikagaien herena (1.300 milioi tona inguru) galdu edo alferrik galtzen da, NBEren arabera. Ingurumen, ekonomia eta gizarte arazo hori areagotu egiten da Eguberrietan:
|
|
2016
|
|
|
Eta, noski, janaria ez xahutzea: Nazio Batuen Erakundearen arabera (NBE),
|
urtean
giza kontsumorako munduan ekoizten diren elikagaien herena (1.300 milioi tona inguru) galdu edo alferrik galtzen da. Horri aurre egiteko, hainbat jarraibide bete daitezke, adibidez, erosketaren zerrenda aztertzea produktu gehiegi ez eramateko, elikagaiak etxean antolatu, guztiak jan edo izozkailuan produktu galkorrak gorde.
|
|
|
Irudia: woodley wonderworks 4 Elikagai gutxiago alferrik galtzea
|
Urtean
giza kontsumorako munduan ekoizten diren elikagaien herena (1.300 milioi tona inguru) galdu edo alferrik galtzen da, NBEren arabera. Espainian, familiek egunean 3,5 milioi kilo janari baino gehiago botatzen dituzte zaborretara, Nekazaritza eta Arrantza, Elikadura eta Ingurumen Ministerioaren (MAPAMA) datuen arabera.
|
|
2018
|
|
|
Azken
|
urteotan
giza salmonelosia gertatu den kasuetan, Europako Batasuneko (EB) beheranzko joera amaitu egin da. bitartean, Salmonella enteritidis kasuen proportzioa handitu egin da gizakietan.
|