|
2008
|
|
|
« Baionan ez duta entzun pilotaz besterik ere jastatu
|
duzula
zure ahal eta dohainekin? »
|
|
2009
|
|
|
Non ere, noreki ere bainiz, Pena
|
dut
zutan pentsatzez; Hal, ere, hanbat neur, etsai niz, Laket niz hortan penatzez.
|
|
2010
|
|
|
[IV 137] Baña ecusten badu, prest arquitzen cerala, becatutic aldeguiteco, eta umilqui aguertzen
|
dituzula
zure zauri, edo becatuac, cer, uste dezu, beregan esango duala Confesoreac. Esango du, guerrari, > elean> gaizqui> irten> bacera> ere.
|
|
|
« Urte bat edo biren buruan, zure haurrak eskola hasiko du. Nahi
|
zenuke
zure haurrak euskara ikas dezan eskolan? »
|
|
|
Galde irekia: « Zergatik nahi
|
duzu
zure haurrak euskara ikas dezan? »
|
|
|
Laginan zeuden 501 gurasoetan %56 etorkinak ziren eta, %44 Euskal Herrian sortuak. Lehen galdea zen« Nahi
|
zenuke
zure haurrak, euskara ikas dezan eskolan? ».
|
|
|
« Urte bat edo biren buruan, zure haurrak eskola hasiko du. Nahi
|
zenuke
zure haurrak euskara ikas dezan eskolan? »
|
|
|
3 galdea 282 gurasori: « Zergatik nahi
|
duzu
zure haurrak euskara ikas dezan? »
|
|
2014
|
|
|
Alegia, jende batzuk zuk erran nahi
|
zenituenak
zuk erranen zeni tuzkeen baino hagitzez hobeki erraten ari zirela jadanik.
|
|
2016
|
|
|
Hasteko, badut aski bizi hontarik... Aski
|
badut
zuretzat, zuretzat eta Oihanaldekotzat lan eginik. Tenora liteke konduen egiteko.
|
|
|
ERRETORA: Ba(...) Zure kofesioa bali da, eta hura berriz eni ez aipa(...) Jainkoaren ordainarenganat jin zirenaz geroz, hortarik ageri da Jainkoari nahi ziniola barkamendu galdatu(...) Kontrizionezko aktan ere hala erran duzu «Ene Jainkoa, handizki damu
|
dut
zu ofentsaturik»(...) Aditzen duzu: «Zu ofentsaturik»...
|
|
|
Jes! Iduri
|
luke
zuretzat amodiotan dela. Kasu emazu haatik.
|
|
|
Ez ote gira biak gizon arraza bereko? Nahi
|
dut
zure moltsak pisatzen duela eneak baino gehiago. Bainan, ez du moltsaren kargak egiten gizontasunaren pisua.
|
|
|
Horien atzaparretan erortzea hil hobian sartzea bezalakoa duk. Ez ahal
|
duzu
zuk Ida, gure Filipa horretarat bultzatuko!
|
|
|
APEZA: Pena
|
dut
zuretzat.
|
|
|
IDA: Hainbertze itzalen artetik, segur zerbait on ere
|
baduela
zure emazteak, nik pentsatzen dutana da.
|
|
|
Ez dautzut galdetzen zure senarrarengandik bereizteaz. Nik pentsatzen dutena da, egun batez zure senarra uzten baduzu, ni hor
|
nauzula
zu prest hartzeko.
|
|
|
JENDARMEA: Suertea
|
duzu
zuk eta senarrak, biek fede berekoak baizirezte. Gure etxean ez du holakorik.
|
|
|
Uste dut beren erreglamenduz, jendarmeek ez dutela joan behar bakarrik bizi den emazteen etxerat. Zer behar
|
zuen
zuregandik. IDA:
|
|
|
KLOTILDA: (Kontzetik jalitzen da) Zer
|
duzu
zuk hola ene mespresatzeko. Ez, ez baituzu lehen aldia gisa hortan mintzo zirela nitaz...
|
|
2021
|
|
|
Honelakoak ziren zure aita Jauna eta bai bertze aitzinekoak ere. Bada ez
|
duzu
zuk ere zeure arrazaz ukatu, ez zara zeure leinutik eta etorkitik hastandu, berezi eta ez aldaratu. Zeren[...] joan zinen Gorteera, eta[...] ekarri zenuen[...] ordenantza eta manamendua.
|
|
|
Bertrand Etxauzen aitzinekoak nolakoak ziren kontatu ondoren, lehenbiziko bada ren bitartez argudio berriari (ez
|
duzu
zuk ere...ukatu) ematen dio hasiera; Bertrand Etxauz bera ere aitzinekoen gisakoa dela frogatu nahirik. Eta argudio berri hori garatzean eta honen ondorioa beraz en bidez adieraztean, berriz ere beste argudio berri bati (ez eta ohorearen iraungitzaile ere) ekiten dio, bada aurrean ezarririk.
|
|
|
Inaziok ez du ihardesten. Eta bertzalde, nondik
|
du
zure lagunak planta gabeko arropa hori? (Laphitz).
|
|
|
Halaber da ezagutzen beretik herioa, ezen lastimagarria uzten du hatz ondoa (Etxeberri Ziburukoa); Bada lege dugu examinatzeko doktrinan ezkondu baino lehen guziak, ezi zer erakutsiko du ez dakienak? Halaber ikasi gaztetik emazteki lanak josten, errokan, ogi ta lixua egiten, kozinatzen, ta gainarakoak (Lizarraga); Artizarrak bertzetarik abantaila darama; halaber da anderetan ni penatzen nauena (Etxepare); Maite
|
dut
zure begitartea, maite zure boz eztia,/ halaber zure irri gozoa, zure izaite guzia (Xalbador); Baldin maiz erortzen badira, halaber maiz jaikitzen dira; baldin maiz egiten badute bekatu, halaber maiz erremediatzen dute (Axular).
|
|
|
Ezen ere ager daiteke mendeko osagarriaren buruan: Nahi
|
duzu
zuk ezen egin behar zenduen deskargua eta egin eztuzuna zure ondokoak egin dezan (Axular).
|
|
|
Nahi dute [ezen denak joan gaitezen], nahiz maiztasun handikoak ez izan subjuntiboarekin. Nahi
|
duzu
zuk ezen egin behar zenduen deskargua eta egin eztuzuna zure ondokoak egin dezan (Axular); Madrillera baño len, esaten ziolarik ezen ifiñi zitzala Gobernuko Sekretari guztiak lengo oñean (Iztueta).
|
|
|
Nahi izan bezalatsu antolatzen da nahiago/ gurago izan predikatua ere: Nahiago
|
dut
zuk ikustea [tzea perpaus osagarria]; Nahiago dut nik ikusi [tu nahiago izan aditz perifrasia]. Hobe izan predikatuak, aldiz, bi moldeen arteko zalantza ageri du, are hizkera berean eta hiztun/ idazle berarengan:
|
|
|
Zehar galdera egiazki galdera denean, ezezagun gisa ematen den osagai hori identifikatzea eskatzen da: Jaun Marcel, orainokoan isilik izan zaitugu, eta jakin nahi
|
nuke
zuk ere zer irizten diozun (Irigoien); Zuzenean galdetu zidaten zer herritakoa nintzen (M. Mujika). Gainerako zehar galderetan, adizki nagusia nolakoa den, hala interpretatzen da.
|
|
|
[ni bizi naizen etxearen dotoretasun maila> zure etxearen dotoretasun maila]. Gauza bera
|
dugu
Zure ikastetxean baino irakasle gehiago dago nirean esaldian ere; ‘nire ikastetxea’ eta ‘zurea’ dira konparazioaren terminoak, eta irakasle konparazioaren ardatza —gehiago rekin doana—; termino bien ‘irakasle kopurua’ da, hortaz, alderatzen dena: [nire ikastetxeko irakasle kopurua> zure ikastetxeko irakasle kopurua].
|
|
|
[liburuaren aspergarritasun maila> liburuaren loditasun maila]. Gauza bera
|
dugu
Zure ikastetxean maisu baino maistra gehiago dago esaldian; ‘maistra’ eta ‘maisu’ dira konparazioaren terminoak, erreferentziazkoa hau eta lehen terminoa hura; aldi berean, ordea, maistra da konparazioaren ardatza ere, gehiago zenbatzailearekin doana eta konparazioaren gaia seinalatzen duena; ‘maistren kopurua’ beste objektu baten kopuruarekin alderatzen da, errefere... [zure ikastetxeko maistren kopurua> zure ikastetxeko maisuen kopurua] 3.
|
|
|
28.6.3.8a Nolabaiteko antza izan dezakeen arren, zuzen zuzenean aurkaritzako juntadurari ez dagokion beste erabilera bat ere badute bi hitzok; erabilera murriztailea deituko dugu, eta ondoko adibideotan ageri da: Ez dut maite zu baizik/ baino; Ez
|
dut
zu baizik/ baino maite; Zu baizik/ baino ez dut maite.
|
|
|
13.3.3d
|
Badu
zu izenordainak beste erabilera bat ere: batzuetan modu inpertsonalean edo generikoan erabiltzen da.
|
|
|
Euskalkien artean badira diferentziak honetan ere: Ez
|
zuen
zure haserreak azkenera arte iraun (Elizen arteko Biblia), baina Azkeneraino sendo irauten duena, horixe izango da salbatua (Asisko Frantzisko, Asisko Klara).
|
|
|
16.3.4i Konparazio egituretan ere: Anitz gehiago dirateke oraino erraiteko gelditzen direnak (Etxeberri Sarakoa); Eta irabazi zuen hura guzia eta anitz gehiago (Mendiburu); Neror baitan baino sineste anitz hobea
|
nuke
zu baitan (Duvoisin); Den itsuenak ikus dezake, bertzalde, anitz gutiago aski litekeela (J. Etxepare); Honengandik hartzen duena baino anitz gutxiago (Mitxelena); Antolatzaileek anitzez gutxiago espero zuten (Berria); Prefosta, axuria arditegian ez zen baraurik egoten, jaten zuen egunean hiruretan bederen, ematen zuena baino anitzez gehiago (Borda);[...] unibertsitatean inbestitzen duena baino anitzez gehiago itzuli diola unibertsitateak gizarteari BPGean eta lanaren emankortasunean (Pérez Iglesias, Salaburu).
|
|
|
Hurrengoetan, berriz, izen bihurtua da: Ekar ezazu saindu hori; Sainduek lan handia
|
dute
zurekin. Eta ondoko beste hauetan, saindu izena beste izen berezi bati lotua ageri denean, aposizioa dugu:
|
|
|
Ahala edo beharra adierazten da horrela, sarritan: Ez dago harekin hitz egiterik; Opor onen pasatzeko ez duzu urrun joaterik; Horretan ez egoan sartzerik (X. Amuriza); Nik hona etortzerik ez
|
banuen
zu niregana joango zinela ziurtatzen zenidan (X. Mendiguren Elizegi).
|
|
|
Ez ziren bideak asko segur (Axular); Ez da asko gaizkirik ez egitea (Axular); Asko goizik latinen kultura eta hizkuntza ezagutu zituztela (Mirande); Egunero Jainkoaren obrak meditatu behar dira, ala astean egun batez asko da? (Leizarraga); Asko
|
duzu
zuk manatzea, asko hitz bat erratea (Gazteluzar).
|
|
|
Esan bezala, predikazioari lotua azaltzen da: Laguntzarik ez badugu, galduak gara/ gaude; Nekatuak aurkitu nituen ikasleak; Atzerriko egonaldiaren ondoren zeharo antzaldatua itzuli zen Mirentxu; Ahantziak
|
ditugu
zuk eman zenizkigun aholkuak; Mindua du oraindik belauna izandako erorikoagatik; Askatuak ikusi dizkiot oinetakoaren lokarriak haur horri; Sukaldeko lanak bukatuak utzi eta lotara joan zen Mikel; Bustia iritsi nintzen etxera erauntsiaren ondoren. Era honetako moduzkoak predikatu nagusi nahiz bigarren mailako predikatu izan daitezke, eta elementu predikatiboen ezaugarri eta baldintza guztiak betetzen dituzte; euskalki eta erabilera kontuak alde batera utziz, tuta eta turik moldeekin bezalako balioa izaten dute.
|
|
2023
|
|
|
Ez
|
luke
zure diagnostikoak mugarik Ez dut inoiz eritasunik ikusten
|