|
2001
|
|
|
W. C. Auden poetak aholkatutakoaren ildotik, kritikak merezi duten liburuez soilik hitz egin behar
|
duela
uste baitugu eta horixe egiten ahalegindu baikara Saizarbitoriaren nobelekin: gure irakurle horizontea aberastu duten testuen irakurketa kritikoak proposatzen.
|
|
2002
|
|
|
Guztiak dute zure bearra, baita ez dakitenak ere; ta ez dakitenek, dakiten aiek baiño areago. Gose danak, ogibilla ari dela uste du, ta zure gosez baitago egon; egarri danak, ura opa
|
duala
uste du, baiña zure egarri da; geisoa, osasuna irrikitzen duala ta dago, baiña aren gaitza zure jabe ez izatean datza.
|
|
|
Labur erran: gauzaren bat badela, eztela ala nolabaiteko aldakuntza ukhan
|
duela
uste duzunean, berekiko eta bertze gauzeekiko ere zer gerthatuko zaion aztertu behar duzu, eta bakhoitzarekiko edo guztiekiko; hori eginez geroz, bertze gauzak aztertuaz, berekiko eta edozein bertze gauzekiko, gauzok badirela ala idurimenean sorthuak direla. Bakhar bakharrik hunelaxe dezakezu osokiro ihardun eta egia argiroki ebatzi.
|
|
2015
|
|
|
Euskaldun berriak, ene ustez, baieztatzeko, sendotzeko duen bide bakarra hizkuntzaren alderdi bizkor eta dinamikoaren (semantika) gako eta tranpak menderatzea da; beste guztia, etorriko da gero atzetik. Oker dabil, ene ustez, gaurkoz euskarak hiztun hutsak behar
|
dituela
uste duena. Hiztunak bai, baina hitz astuna bada ere," militanteak" behar ditugula esaten ausartuko naiz, nolabait izenak duen zentzu antiboluntarista erabiliz.
|
|
2017
|
|
|
Protagonistak, Rafael Gortari komikigileak, sorkuntza krisi sakona bizi du. Jeinutasun artistikoari buruzko ideia erromantikoen sinesle, bere baitan ere, nonbait ezkutaturik, sortzaile guztiz aparta batek egon behar
|
duela
uste du, baina oraindik ez du nortasun artistiko erabat singular eta transzendente hori erdiesterik izan. Batetik hain egiazkotzat sumatutakoa ez zaio bestetik agerikoa egin.
|
|
|
Juan Martinek berak esan bezala: " Berarekin nengoenean, ordea, hain nengoen beldurtuta egin edo esaten nuen edozer gaizki hartu, eta desengaina nezakeelako, non liluratuko zuen formula ziur eta erabatekoaren beharra sentitu bainuen;" maite
|
zaitudala
uste dut" eta antzekoak baino gauza tinkoago eta originalagoa batez ere." 149 Formula hori Eugeniari behin idatziriko hamabi lerroetan gauzatua zegoela uste zuen, hala sinetsarazi zion, bederen, idazkiak Eugeniarengan izan zuen eragin itzelak, emakumea seko maitemindurik geratu baitzen oharra irakurrita, ordura arte interesa baino gehiago
|
|
2018
|
|
|
Egunen batean, hegoak ebaki ez dizkioten txoria izango zatzaizkit, eta alde egingo duzu urrutira askatasun bila, bide berriak ezagutuz. Baina orain, orain neurea zara eta bitartean gozatu egin behar zaitut ahal dudanik eta ondoen, horrenbeste sufrimendu iragan ondoren merezi
|
dudala
uste dudalako, neure umea zarela esatea, neurea zarelako.
|
|
|
Eurek ezer ez zekiten batean, etxean ostendu zen eta beti bezala zeudela bere faltan ere ikusi zuen. Pentsatzen zegoen azkenean, etxeko ugazabandrea zorotzat hartua zuela eta horrexegatik, kate motzean lotuta eduki behar
|
zuela
uste zuela, neskame lanak zintzo egiteaz gainera, Augustori andre eroaren zainketan laguntzeko asmotan. Bera, zerbitzari ahozabala, zegoela burutik eginda irizten zitzaion Elbari, berari gehiago egingo ziola pentsatzen baldin bazuen.
|
|
2019
|
|
|
Bere bikotearekin sexu harreman gutxi
|
dituela
uste duenean eta etengabe gehiago eskatu edo aurpegira botatzen dionean.
|
|
2021
|
|
|
gustura eta gozamenera iristeko, oro har, eurek aukeratutako testuak lehenesten dituztela, eta zaletasunera iristeko oztopo ere badela argi utzi dute. Beste parte hartzaile batzuek, ordea, langai izango diren testuen aukeraketa zaletasunaren izenean ikasleen esku soilik uzteak arriskuak
|
dituela
uste dute, batez ere, erreferenteak eta kanona ikasi behar dela onartzen den momentutik, baina, orain arteko joera orokorrari eusteak ondorioak dituela ohartarazten du BIR1 ek:
|
|
|
Ondorioz, horrek identitate eta imajinario indibidualaren zein koletiboaren eraikuntzari begira eragozpen handia lekarke, beste hizkuntzek eta kulturek ekarritakoa bertakoa ordezkatzera eta horiek onartzera kondenatuz herria. Euskara eta euskal kultura literaturaren kasuan, konpromisoak handiagoa behar
|
duela
uste du parte hartzaile horrek bezala LIR1 ek eta IE6 k ere, euren iritziz, desideologizazio prozesu handian sartuta dagoelako euskal hezkuntza orokorrean. Beste hainbat faktore eta arrazoiren artean, hori ere hizkuntza hautuak baldintzatzen ari dela diote, eta, horrekin batera, euskal literaturaren ordez erdaretakoetara jotzea.
|
|
|
NE1 ek ere irakaskuntzara iristen den jendeak, nahigabe edo nahita, batez ere unibertsitatetik ateratzen den irakaslegaiak edukiak eta oso presente
|
dituela
uste du, zer egin behar den, eta horregatik ematen zaiola ematen zaion garrantzia curriculumari. Hala eta guztiz ere, maiz zuhaitzak ez duela basoa ikusten uzten pentsatzen du parte hartzaileak eta, ondorioz, irakasleak curriculuma osatzeari begira egoten direla iruditzen zaio bestelako hezkuntza beharrizan batzuk asetzeari begira baino, DBHn bereziki.
|
|
|
Edonola ere, ikus entzunezkoen erabilerak, dela irudia edo bideoa, dela audioa edo musika, literatur sorkuntzan geroz eta pisu espezifiko handiagoa
|
duela
uste dute IE7 k eta IE4 k, eta sorkuntza horrelako euskarri anitzeko ekoizpenetara geroz eta gehiago bideratzen bada, kontsumoa eta bi gaitasun horietarako behar den prestakuntzak horri begira ere egon behar duela, hezkuntzatik zein etxeko heziketatik azken hau nagusiki. Irudiaren kasuan, Haur eta Gazte Literaturan garapen esanguratsua izan duela adierazten du IE7 k, irudigintza bera eta bere funtzioak, baina baita irudigileei edo artistei dagokienez ere, eta apaingarri izatetik osagai literarioa izatera igaro dela eransten du IE2 k.
|
|
|
Hartara, irakasleei tresnak eskaintzea garrantzitsutzat jotzen du EIAE3 k eta, gainera, baliabideek gero eta euskarri nahiz pauta metodologiko gehiago
|
dituztela
uste du, baina gakoa baliabideen erabileran datzala uste du, eta formazioak batez ere horri heldu liokeela. Norabide hori arrakalatzeko xedez, argitaletxeetatik bi bide esploratzen ari direla azaltzen du elkarrizketatuak:
|
|
|
GE4 k dioenez, literaturarena" zeharka barneratzen den konpetentzia" izan daiteke, literaturan murgilduta garatzen baita konpetentzia literarioa, eta hori diziplinartekotasunak eta metodologia aktiboek errazten duten zerbait da. Hezkuntza komunitate osoa inplikatu behar dela baieztatzen du elkarrizketatuak, eskola askok proiektu bidez irakasteko saltoa eman duten arren, ikaslearen errealitatetik hurbilago egon nahi badute, proposamenek gelaz gaindiko bokazioa izan behar
|
dutela
uste du. Hainbat dira (IEE1, BE1, IE7, GE4, LIR1, LIR3, AIR1, IE10, NE1) metodologia aldaketa baten alde agertzen direnak irakaskuntzan, oro har, eta literaturaren irakaskuntzan, modu zehatzagoan, heziketa literarioa erraztu dezaketeen estrategiak inplementatzeari begira, baina proposamen teorikoaren eta errealitateak eskaintzen dituen aukeren arteko arrakala handiegia dela oraindik onartzen dute.
|
|
|
Hala ere, aldaketak ez dira funtsezkoak eta sistemikoak, eta honek ez dakar euskal literaturaren kontsumo eta zaletasun handiagoa euskarazko beste kultur adierazpide batzuetan, agian, bai, ez eta duen balioespena handitzea ere, nahiz eta horretarako beharrezko urratsa izan. GIR1 en arabera, Estatu espainiarrean kultura espainiarra, baldin badago, ez da asko sustatzen eta horrek irakurmenean edota, oro har, literaturan eragina
|
duela
uste du, eta hori horrela, euskararekin" arazo bikoitza" dagoela, beraz. Ildo beretik," humanitateek, eta literatura moduko jakintza arloek are gehiago, hezkuntzan zein gizartean oro har prestigio falta handia dutela" aintzat hartu behar dela baieztatzen du BE1 ek.
|
|
|
Hala ere, gabezia eta testuinguruen inpaktua ez da irakasleetara edo arlora mugatzen, ikasleengan ere eragina
|
duela
uste baitu IIR1 ek. Irakurgaien aukeraketara itzulita, irizpide eta baliabide falta salatzen dute irakasleek, baina horiekiko dagoen gabezia ikasleengana ere iristen dela antzematen du:
|
|
|
Hezkuntzan gertatzen dena gizartean gertatzen dena ulertu gabe aztertzeak marjina txikia
|
duela
uste du Azkarragak (2010: 4), ikuspegi soziologikotik begiratuta eta, Mills en irudimen soziologikoa aipatuta," mendeko aldagaia" delako hezkuntza," gizarte ikuspegi zabalagotik ulertu eta azaldu beharreko azpisistema", hain zuzen ere. Azken batean, hezkuntzan gertatzen diren fenomeno ugarik gizartea edota problematika sozial zabalagoa dute atzean, eta bertan dauden inertziek eta aldaketek baldintzatzen dute erabat.
|