|
2008
|
|
|
Baina euskara erabat normalduko bada, oso barneratuak
|
ditugun
uste ustel bi ere zeharo baztertu dira. Uste dute batzuek Euskara Batua dela euskara, eta, uste dute besteek, Euskara Batua dela euskara ona.
|
|
|
Aniztasuna bereganatzen zuen eredu horrek arrakasta eta onespen zabala izan zuen, hasiera hartan toki guztietako euskaldunek onartzeko izan zuten gogo zabala kontuan izanda, eta bereziki Bizkaian, hemengo euskara hartatik urrunduena izan arren. Hori dela eta, une honetan hor han hemenka jende batzuk euskalkietara itzuli nahi izateak, oinarrizko desakordioaren sintoma kez kagarritzat jo behar
|
dugula
uste dut. Eta gaitzespen nabarmenenak berton, Bizkaialdean, sortu izateak ere, termometro sentibera bihurtzen gaitu mendebaldeko euskaldunok, desbideraketen alarma seinale, gauzak hain ondo ez doazela erakutsiz.
|
|
|
Inausketa eta berrantolaketa berrioi esker sortzen ari den testuaren interpretazio berriari buruz aritu aurretik, Txakolinaren> ospatzeatik Hiru> gizon> bakarka> testura aldaketa edo gehiketa berri bat markatu behar
|
dudala
uste dut: hots, euskal herri kantuena.
|
|
|
Hori kontuan izanda, A. Villasante euskaltzainburu zen garaian, batik bat Ipar Euskal Herriko ordezkaritza sortu eta eraman zuen Jeanek, gai hau aurreko kapituluan azaldu dugularik. Horrez gaiz, Villasante berak proposatuta, batzarretako moderatzaile izendatu zuen Haritschelhar, horretarako berak baino doe hobeak
|
zituela
uste baitzuen. Ospakizunetarako plaza-gizon egokia zelako askotan delegatzen zuen berarengan.
|
|
|
Ohar egitekoa da Arana Goirik uste zuela Azkueri katedra «entxufez» eman zitzaiola, Larrazabal lekeitiar diputatuak erraztuta, hasieran Diputazioko gehienak abandotarraren alde omen zeudenean7 Diputazioan egon ziren eztabaiden aktak aztertuz nabarmen ageri da Arana Goiriren uste hori guztiz okerra zela, diputatuentzat zalantza Azkue eta Unamuno artean egon baitzen, Arana Goiri hasiera beretik baztertuz. Eta Larrazabalek Azkueri lagundu bazion ez zen izan Arana Goiriren aurrean baizik Unamunoren aurrean8 Nolanahi ere anekdotak argi erakusten du Arana Goirik bere buruarengan
|
zuen
uste sendoa.
|
|
|
Azkuek, ziurrenik konturatu gabe, 1907ko gutuneko termino bera errepikatzen zuen 1918ko hitzaldian. Batean etorkizunerako ideal gisa, bestean iraganeko euskaldunek espainolekiko
|
zuten
ustezko egoera deskribatzeko. Hola bada, Azkueren ideologia nazionalista moderatua (paktista) bere historiaren irakurketan argi islatzen zen, euskaldunak eta espainolak bi nazionalitate desberdin baina aliatu gisa irudikatzean, bai iraganean eta bai etorkizunerako itxaropenetan.
|
|
2009
|
|
|
Euskaltzaindiaren irizpideek, oro har, harrera ona
|
dutela
uste duzu?
|
|
2010
|
|
|
Hots, hildakoak eta joanik direnak hitz egiten jartzea. Fikziozko berbaldi zuzenaren mota da, zeinetan bat jar arazten den hizketan, normalean arerio bat, diskurtsoan hark
|
duen
ustezko posizioa hartuz. Prosopopeiaren ezaugarria da irudipenezko asmoak transkribatzen dituela, hau da, pertsonaia batek egoera jakin batean izan litzakeenak, baina ez dituenak izan, edo gaur izango lituzkeenak, baina hilik dago eta, beraz, ez ditu izango.
|
|
2012
|
|
|
Hemendik aurrera ez du sinetsiko euskal literaturak euskara jaso bat lortzen lagun dezakeenik, eta are kaltegarria ere izan daitekeela pentsatuko du. Batetik, moralaren ikuspuntutik arriskutsua izan daitekeelako, 77 eta, bestetik, hizkuntzaren auzia literaturagileek ez baizik eta hizkuntza gaietan ondo jantzitakoek konpondu behar
|
dutela
uste duelako. Hori egin ezean, greziarrei gertatutakoa gertatuko zaie euskaldunei ere, literatura ona izan arren hizkuntza zikin kutsatu bat besterik ez dutela lortuko, alegia:
|
|
|
Etorkizuna ez dagoen bezala. Hizkuntza
|
dugula
uste dugunean, gramatika dugu soilik, eta hiztegiak. Eta esperantzaren gramatika.
|
|
|
104. Ideia faltsu bat da, nire ustez, euskara gaztelerarekin edo frantsesarekin homologablea dela pentsatzea. [...] gorreria eta amnesia litzateke diglosiak eta benetako hierarkiak atzendu eta euskarak gaztelerak edo frantsesak duen gaitasuna eta funtzioa
|
duela
uste izatea? (Sarrionandia 2010b:
|
|
|
Beraz, bai Bustosentzat bai Escandellentzat, testuinguruak (edo informazio pragmatikoak) solaslagunek dituzten sinesmen multzo aldaerrazak eta subjektiboak dira. Zehatz esan, solaslagunek egoera jakin batean hizketaldi bat egoki nahiz desegokitzat jotzea ez da kanpoko egoera objektiboaren araberakoa, solaslagunek egoera horrezaz
|
duten
ustearen araberakoa baizik. Adibidez, agindua ematen duenak benetako agintea izatea ala ez izatea ez da ardurakoena hizketaldiaren ilokuziozko (eta perlokuziozko) indarrerako, soslaslagunek hala uste izatea baizik.
|
|
|
Hau da, ez dio E1 oinarrizko enuntziatuari oztopo bat jarriko. E2 enuntziatu parentetikoan ematen den informazioak esatearen ekintzari berari (enuntziazio mailari) nahiz esatariak esan duen horri buruz
|
duen
uste iritzien munduari (modalizazio mailari) eragingo dio bereziki.
|
|
|
Adibideek erakusten digute, beraz, Mitxelenaren testuetan, ia euskal literatura osoan bezala, nabarmen ageri dela Bibliaren ukitua eta distira, baita erlijio gaiak mintzagai ez zituztenetan ere. Beraz, kritika hauek irudikatzenduten norentzakoak ere erlijio kultura, eta bereziki kristau erlijio kultura ezagutzea du eskakizun; izan ere, Mitxelenak bere testuetan Liburu Santuko hainbeste esaera tartekatzen baditu bere norentzakoak erlijio ezagutza horren oinarriak
|
badituelako
ustean tartekatzen ditu, informazio pragmatiko horren jabe badelako ustean.
|
|
|
Azalpen hori, nolerebait, esatariak berak atera duen ondoriora edo dedukziora iristeko oinarri litzateke: , uste
|
dudana
uste izateko eta uste hori adierazteko arrazoia?.
|
|
|
Beraz, ez da E1 oinarrizko enuntziatuaren zuzeneko eragile edo motibo, bere galbahetik pasatako ustezko balizko arrazoi bat baizik. Esan duen horri buruz
|
duen
ustearen adierazle, E1 oinarrizko enuntziatuan esandakoaren ustezko arrazoi baten azalpena da; ez, ordea, baitaurrizkiarekin eta eta enklitikoarekin gertatzen zen bezala, esatearena berarena.
|
|
2013
|
|
|
Begiak eta hortzak zorrozturik beha dago Verdun eta Nancy hirier. Azken huntara nahi
|
luke
uste jauzi egin lehen bai lehen. Bainan oilo bat edo bertze eskastu direneko, zuhurra duen etcheko jaunak hedatzen ditu artekak.
|
|
2016
|
|
|
Denbora eskasez agian Mitxelenak antzerki horien azterketaren sakontzeko aukera ez zukeela izan erranen dugu. Uste dugu Mitxelenak antzerki horiek ezagutzen zituela, agian ez denak, ikerketa eremutzat ez zituen hartu, Izan ere, antzerkiak hurbildik irakurriz, kritika asko merezi baldin badituzte ere, ez dira maila baxukoak, haien interesa ez datza soilik hizkuntzaren aldetik, ikerlari askoren ikerketa merezi
|
dutela
uste dugu, ezagunagoak izan daitezen.
|
|
|
Euskaraz bakarrik ibilki den antzerki talde profesionalik ere ez dago, euskara hizkuntza ofiziala delarik. Haizpea Goenagak antzerkiak instituzioetatik laguntza handia behar
|
lukeela
uste du. Ipar Euskal Herrian behar bera ikusten dute, baina ez da hau jorratzen duten lerro nagusia, nahiago dute taularatze lana hobetu horretarako jendea formatu, antzerki hobeak egiteko.
|
|
|
Erran dugun bezala literaturak helburu didaktikoa dauka gizakiaren aldatzeko, galdera garaikideen aitzinean erantzuna ekarri behar dela uste du Victor Hugok. Literaturak ez du soilik edertasuna landu behar, aurreratzea, zientzia eta gizartea lagundu behar
|
dituela
uste du.
|
|
|
Robbe Grilleten arabera, aldiz, obra bat sortzen bada zerbaiten adierazteko literatura gibelean gelditzen da. Idazlearen engaiamenduak literarioa izan behar
|
duela
uste du, bide horretatik aurkituko duela bere funtzioa, zerbaitentzat balio izatekotan. Proustentzat artista gizartearen zerbitzurako aritu behar da, arte herrikoia, baina bere arteari pentsatuz, aitzinean duen egiari so eginez, bere artearen egiari.
|
|
|
Geroztik, aldizkari eta gehigarri batzuetan informazio osagarria zabaldu izan da. Euskal antzerkiaren historia horren bilduma oso bat merezi
|
duela
uste dugu, agertu diren informazio guziak bilduko lituzkeen lan oso bat.
|
|
|
Nola gauaz ohetik gizonak hartu eta garbitzen zituzten...
|
Badut
uste, karlista horrek zautan, bere gisan gogoan sartu, apezak, norbait gorako eta ohoragarrizko mailetik zirela.142
|
|
2019
|
|
|
Gasteizen euskararen erabilerak izandako bilakaera kontuan izanik, hiriak ahalmen handia
|
duela
uste dugu. Alegia, ekimenak Gasteizen oso erantzun zabala izan dezakeela uste dugu.
|
|
|
Patrizio Antonio Orkaiztegik ohorezko euskaltzain izateari uko egin zion, eskaintzarengatik eskerrak emanez, bere burua zahartuegia ikusten zuelako kargu horretarako, eta modu berean eta arrazoi berarengatik uko egin zion euskaltzain urgazle izateari Pedro Miguel Urruzunok ere. Georges Lacombek, berriz, hasieran uko egin zion euskaltzain urgazle izateari, euskaltzain oso izateko merituak
|
zituela
uste zuelako. Meritu horiek ukatu gabe, Azkuek ez zion ondo irizten Lacombe euskaltzain oso izendatzeari, Euskal Herritik kanpo bizi zelako eta maiz huts egingo zuelako bileretan.
|
|
2021
|
|
|
42.22.2d Alde berbera
|
dutela
uste dugu hori bezalako beste bikote hauek ere: Zergatik diozu bada, kristau zarela?; Zergatik diozu beraz, kristau zarela?; Nork esan zizun bada, etortzeko?; Nork esan zizun beraz, etortzeko?
|
|
|
Orduan burrego batek, iganik egur metaren gainera, sartu zion ezpata bihotzean. Eta hainbertzenarekin haren arima saindua hegaldakatu zen Jesus jaunaren besoetarat (Joanategi); Aldeko iturrian xurga xurga edanik,
|
badut
uste lo kuluxka bat ere egina nuela, noiz eta ere iruditu baitzitzaidan, burrunba mutu ilun bat, urrun urrundik heldu, entzuten nuela. Xutitu nintzen, eta, hainbertzenarekin, burrunba sumatu nuen nireganik hurbilago (Barbier); Egun berean bost mitin eman zituen eta hainbestenarekin ahotsik gabe geratu zen.
|
|
|
7 Ekialdeko euskalki batzuetan onartzen dira horrelako adibideak, hala nola Aitorrek Miren badu maite eta Mirenek
|
badu
uste hori ongi dagoen. Kasu horietan,* edun ek aditz nagusi gisa jokatzen du, eta ez aditz laguntzaile moduan.
|
|
|
39.1.5.2a Har ditzagun literatura tradizioko adibide batzuen egokitzapen hauek: Mutil koskorra zelarik, asko zekien; Nahi ez nuelarik, horretan sartu behar
|
nuelako
ustetan abiatu nintzen; Gurutze horretan isilik zaudela, hitz egiten didazu.
|
|
|
Helburu horretarako, ere askotan erabili izan da menderagailua duen aditzari erantsirik: Mutil koskorra zelarik ere, asko zekien; Nahi ez nuelarik ere, sartu behar
|
nuelako
ustetan abiatu nintzen (Mitxelena); O Nere Salbadorea. Ta nola Gurutze horretan isilik zaudela ere, hitz egiten didazun (Kardaberaz).
|
|
|
Etxepare); Baina ordu dugu apezaz mintzatzeko.
|
Badut
ustea, lenen lehenik hortarik hastea nahiko ote zukeen berak. Apez zeukan alabaina oroz gainetik bere burua (Larre).
|
|
|
– Baldintza perpausa, alegiazkoa: Garaiz etorri izan balitz adina eskubide
|
duela
uste du.
|
|
|
Uste edo aurresuposizio hori kasu bakoitzeko testuinguruak ezartzen du: baliteke uste izatea Andaluzian izaten naizen bakoitzean hango laguna bisitatu behar dudala; era berean, Donostiara joaten naizen bakoitzean Kontxako badia ikusi behar
|
dudala
uste izan dezaket. Hor oinarrituko da kontzesio balioa, aurresuposizio horietan, edo, hobeto esateko, kasuan kasuko aurresuposizio horiek haustean.
|
|
|
(Iraizoz). Aurreko adibideetan, egoera zein den kontuan izanik, hiztunak bere ustez aukera sendoenak liratekeenei buruz galdetzen du (‘perretxiko bila joatea’; ‘ezbeharren bat gertatu izana’; ‘galilearra izatea’), nahiko ziurtzat
|
dituen
uste horien zuzentasunaz. Baina beste askotan ‘hiztunarentzat aukera okerra, sinesgaitza edo ezustekoa’ dela adierazi nahi izaten da, galdera erretorikoen kutsuarekin, enfasia emanez:
|
|
|
Instrumentalean nitaz da forma erabiliena (eta niri buruz itzulia, jakina): erruki nitaz; ez
|
luke
uste onik nitaz!; arduratu nitaz!; ez kezkatu nitaz.
|
|
2023
|
|
|
Lorenako Henrike, Guiseko hirugarren Dukearen eta Liga Katolikoaren buruzagiaren hilketa gertatu zen, Bloisko jauregian. Henrike III.a Frantziako erregeak eragin handiegia
|
zuela
uste zuen eta 1588 Es tatu Nagusietara deituta, Guiseko Henrike konspirazio batean erori zen eta erregearen berrogeita bostek, errege guardia pertsonalek, exekutatu zuten. Bere anaia, Luis II.a Lorenako kardinala, erail zuten aldi berean.
|
|
|
Gero eta sinestuago dago gizartea, garai batean familiarenak eta gizartearenak ziren ardurak eskolak berak bere gain hartu behar dituela. Euskararen erabilerak ere —ez ezagutzak soilik— eskolaren bizkarretik bermatu behar
|
duela
uste da.
|