|
2007
|
|
|
Baina argi geratu zena hau izan zen: modu nagusian administrazio izaera
|
duen
toki autonomiak ez bezala (udalerriek eta probintziak dute), autonomia erkidegoek politika izaerako autonomia dute eta, beraz, Konstituzioak eta Autonomia Estatutuek aitortutako arloetan berezko politika diseinatzeko eta betearazteko gaitasuna dute. Arlo horietan, betearazteko eta garatzeko eskumenez gain, legegintza eskumenak ere badituzte, eta estatuarekin dituzten harremanetan, eskumen printzipioa da nagusi, eta ez hierarkia printzipioa.
|
|
2023
|
|
|
Alde batera utziko dugu EKren 2 artikuluak eginiko autonomiaren aldarrikapena, horrek lotura handiagoa duelako autonomia erkidegoekin toki erakundeekin baino. EKk ez
|
du
toki autonomiaren definiziorik ematen, horrek ekarri duen auzitegien interpretazioarekin. ATELA URIARTEk esaten duenez:
|
|
|
1809ko otsailaren 6ko Dekretua, esate baterako23 Garai horretan, gaur egun toki autonomiarekin batera doan finantza nahikotasunaren inguruan ere, Garcia ARANDAk hurrengoa adierazi du: Udalerrien finantza autonomiaren inguruko ideia guztiz bazterturik gelditu zela eta Prefekturen inguruan eskumenen bat izan arren, Estatuarekin mendekotasunak hori baztertuko zukeen24 Beraz, argi ondorioztatu dezakegu Baionako Estatutuak ez
|
zuela
toki autonomia bermatzen eta toki erakundeen gainean Estatuaren kontrola argia zela izaera zuzentzailekoa.
|
|
|
Gastuei begira, kontuan izan behar
|
dugu
toki autonomiaren printzipioaren arabera EKren 137 artikuluak jasotzen den moduan ulerturik, toki erakundeek berezkoak dituzten interesak garatzeko aukera izango dute. Baina eskumenen banaketa lege baten mende gelditzen da EKren 31.3 artikuluarekin bat eginez eta eskumenen banaketari buruzko antolamendua kontuan izanik 133.4 artikuluarekin batera.
|
|
|
Euskadiko toki erakundeen inguruan eta finantza jardueraren inguruan geroago luzatuko gara, baina argi utzi nahi
|
dugu
toki autonomiaren inguruan EAEk egindako apostua. ATELA URIARTEk adierazten duen bezala:
|
|
|
Gainera, ATELA URIARTEk adierazten duen bezala EAEko toki autonomiak ikuspegi zabala dauka: " Legeak ez
|
du
toki autonomiaren kontzeptua definitzen, zeren eta, nire ustez, euskal legegileak hari buruz duen ikuspegia Estatuko oinarrizko legegileak printzipio autonomikoari buruz duenaren antzekoa baita, eta, beraz, oinarri dogmatiko ukaezintzat jotzen du, garatzen den arau esparruaren barruan, baina eduki zehatz eta zabala ematen dio, TAEHen printzipioekin bat etorriz" 259....
|
|
|
" Egia da auzitegi honek uste duela legezkotasunaren administrazio kontrolek ez diotela eragiten toki korporazioen autonomiaren berme instituzionalaren funtsezko muinari (Konstituzio Auzitegiaren 4/ 1981 epaia eta geroagoko beste batzuk). Baina kontuan izan behar da adierazpen horiekin Konstituzio Auzitegiak ezin zuela eta ezin
|
duela
toki autonomiaren edukia zehatz ezarri, baizik eta autonomia horren mugak ezarri behar ditu eta legegileak gainditu ezin zituen gutxieneko mugak finkatu behar dituela. Toki Araubidearen Oinarriak arautzen dituen Legearen 65 eta 66 artikuluak legitimoki erabil daitezke, eta ez soilik EKren 149.1.16 eta 18 artikuluak (Konstituzio Auzitegiaren 214/ 1989 Epaia, 23 oinarri juridikoa), tokiko autonomiaren eremua zabaltzen duen Estatuko legegintza aukera legitimo baten adierazpen gisa ere bai (Konstituzio Auzitegiaren 213/ 1988 Epaia)".
|
|
|
Toki autonomiaren benetako hedadura behar bezala ulertzeko derrigorrezkoa
|
dugu
Toki Autonomiari buruzko Europako Hitzarmenaren (TAEH) aipatzea. TAEH Europako Kontseiluaren barnean 1985 urtean egindako nazioarteko hitzarmena da, Espainiak 1985eko urriaren 15ean sinatu zuen eta 1988ko urtarrilaren 20an berretsi, EKren 94.1 artikuluak aipatzen duen Gorte Nagusien baimena jaso ostean.
|