|
2006
|
|
|
Ez
|
ditut
orain aipatuko soziolinguistika arloan, unibertsitate mailan, irakaskuntzarekin batera egiten diren beste zenbait ekintza: ikerkuntza, materialak sortzea, adituen inplikazioa, adituen arteko guneak irekitzea (informatika teknologiak aprobetxatuz), INGUMA datu basea eguneratzea, eta abar.
|
|
2008
|
|
|
Baina, Erramunen artikulu horiek ez ezik, bi argazki ere
|
baditut
orain begien aurrean. Bata HABEren 7 zenbakikoa da (1982ko ekainekoa).
|
|
2009
|
|
|
Nik BAT Soziolinguistika Aldizkaria nahi
|
dut
orain aipatu, esan bezala, Tillardegirekin lotura zuzena duelako. Adierazgarriak dira lehen zenbakietako testuak, bertan azaltzen direlako aldizkaria sortzearen arrazoiak, ibilbidearen nondik norakoak, atalak eta erabili beharreko formak, askotan, Txillardegi beraren hitzetan.
|
|
|
Alaia ez da poesigarri. Ez al
|
zenuen
orain arte nabaitu. Nekez azal daiteke munduko alaitasuna:
|
|
2011
|
|
|
Euskaraz kantatu nahi nuen eta hori izan zen nire motibazio nagusia. Punk musika talde batek Euskal Herrian euskaraz egin behar duela uste
|
dut
orain ere20.
|
|
|
1977an bezain beharrezkoa dugu oraingo euskaldunok, eta euskaltzaleok ez bestek baino gutxiago, gogoeta lan hori. Liburu Zuri hartako sarrerak, eta bertako zenbait esaldik, helduleku aproposa eskain diezaguke gogoeta horretan aurrera egiteko. orduan gaingiroki seinalatu ziren elementu batzuk berrikusi nahi
|
genituzke
orain. Batez ere hiru esaldi pasarteotan biltzen diren argudio bideak20:
|
|
|
2.1 perspektiba erlijiosoa eta metaforiko arrunta has gaitezen hitzaren adiera propiotik, perspektiba erlijiosoak (erlijio katolikoak24, ez protestanteak) emana dion eta eguneroko bizian zabal hedatua dagoenetik. erlijio katolikoak oso berea izan du purgatorio hitza: bai hitza eta bai kontzeptua. hala zuen gure haurtzaroan eta, azken urteotan kontuok aldatu egin badira ere zertxobait, bistan da lehengo definizio muinak uka ezinezko indarra
|
duela
orain ere. erdal hiztegi batek honela definitzen digu purgatorioa: a) en la religión católica, lugar donde las almas no condenadas al infierno purgan sus pecados antes de ascender al cielo. b) Cualquier lugar donde se vive con trabajo y penalidad. c) esta misma penalidad.
|
|
|
Diglosia hitzaren adiera popularrak erabateko indarra eta tiradizoa du euskal herrian. hala izan du 70eko hamarkadatik hona eta, garai bateko bits aparrak asentatzen edo hasi badira ere bazterretan, hala
|
du
orain ere. Adiera hori hain da popularra, hain da ezaguna eta zabal hedatua non askok, oinezko zein zaldun, aparteko definizioedo esplikazio beharrik gabe ontzat ematen duen, eta maiz erabiltzen.
|
|
|
...dago konpartimentazio egonkorrik, ez aurrez aurreko k eta B hizkuntzen erabilera arau onarpen zabalekorik. hots, hor ez dago diglosiarik. gurasoen edo aitona amonen mintzajardun arruntaren arau haustea, belaunaldi batetik hurrengorako shift desplazamendua sarri, da hor nagusi. horrexegatik da shift (mintzaldaketa alegia), eta ez diglosia (mintzabideari bere hartan eustea). zer dela-eta hasi behar
|
dugu
orain diglosiarik ezari diglosia deitzen, zer da" diglossie instable" delakoa?
|
|
|
zer da" bilinguisme substitutiu diglossic" hori? zergatik hasi behar
|
dugu
orain pertsona altuak" altuak" direla esaten, eta bajuak (beraiek horretaz jabetzen ez badira ere)" altu bereziak", zergatik hasi behar dugu abioiari" tren" esaten, eta trenari" abioi"?
|
|
|
Nik aldiz, baieztapen horri zenbait ohar eginen nioke. Izan ere, berreskuratze demolinguistiko nabaria gertatu den hainbat herri eskualdetan euskarak konpartimentazio soziofuntzional garbiagoa
|
du
orain duela berrogei urte baino. Hau da, orain lau hamarkada baino bereagoak ditu egun euskarak zenbait erabilera esparru (etxea, eskola, aisialdia...), nahiz eta bere bereak ez.
|
|
|
erantzun labur baina kontzeptualki trinkoa, eta hizkuntza soziologiaren ikuspegitik diharduena, eman du odriozolak: " euskaldungoak jadanik galdua
|
duelako
orain dela hamarkada batzuk
|
|
2012
|
|
|
Arestian amish gazteek egin behar duten hautuaz hitz egin dut. Mormoiek duten beste bat aipatu nahi
|
dut
orain: sekta askok bezala, mormoiek proselitismoan teknologia fina landu dute, dakizuenez, misiolari jardun behar dute gaztetan:
|
|
2013
|
|
|
Emaitzen interpretazioak esan digu gure enpresan euskararen ahozko erabileraren datua ona ala txarra den, eta baita hori eragin duen faktorea edo faktoreak zein izan diren ere. Faktore edo arrazoi horietan eragin behar
|
dugu
orain eta, horretarako, era askotako ekintzak jar daitezke martxan.
|
|
|
Emaitzen interpretazioak esan digu gure enpresan euskararen ahozko erabileraren datua ona ala txarra den, eta baita hori eragin duen faktorea edo faktoreak zein izan diren ere. Faktore edo arrazoi horietan eragin behar
|
dugu
orain.
|
|
2014
|
|
|
Behar
|
bagenu
orain arteko gure kultura definitu bi puntu nagusi atxik nitzake: alde batetik ez da boteretik jiten, boterea zirikatzetik baizik, eta ez da akademia batetik heldu, baina petik goiti doana.
|
|
2015
|
|
|
Zer nolako jarrera dute familia kideek hizkuntz planifikatzaile gisa? Horrelako galderak eta horrelako ikuspegiak egoera berriak mahaiganeratzen
|
dituzte
orain arte" familia bidezko transmisioa" zena beste modu batean ikusteko. " Family Language Policy" (FLP) izeneko lan ildoak(" Familia hizkuntz politika" (FHP) gurean) protagonismo berria ematen dio familia guneari, bertan kokatzen baita haurren hizkuntz sozializazioa (horri loturiko prozesua gehi praktikak) eta, orokorrean, euren hizkuntz ingurumenaren kudeaketa.
|
|
|
Orain askoz gehiago entzuten dela esan zuen elkarrizketatuak, lehen irakasten ez zelako eta orain besterik ez dagoelako eskoletan;" denek
|
dute
orain libertatea". Orain egoera xamurragoa dela gaineratu zuen.
|
|
|
Nahi
|
dudana
orain da bi aditu hauei, Euskararekiko interesatu zirenak, eta beraiekin asko ikasitakoak garenez, gure esker ona ematea, baita gure BAT Soziolinguistika Aldizkaria bitartez ere.
|
|
2016
|
|
|
Benetako arnasgune dira Xabier Bengoetxeak aztertu dituen Tolosaldeko herriok: euskaldunen kontzentrazio demolinguistiko altua
|
dute
orain ere157, eguneroko jardungune informal basikoetan euskara da herrian nagusi, eta bi elementu horiei eskerrak beren ama hizkuntzaren belaunez belauneko jarraipena bermaturik daukate, oraingoz158, haurrek eta gazteek. Eskolak, bere bereak dituen xedeak betetzeaz gainera, ekarpen handia egiten dio euskara indarberritzeko saioari:
|
|
|
Arau zabal horretatik gehien aldentzen diren espazio geoterritorialak arnasguneak ditugu: hala izan dira XX. mendean eta hala
|
ditugu
orain ere. Horietan bakarrik du euskarak, eguneroko mintzajardun arruntari dagokionez, nagusitasun argia.
|
|
|
EAEn oso igoera argia izan du gela barruko euskal jardunak; Nafarroan eta, apalago, Iparraldean ere euskararen ikasgelako erabilerak gora egin du azken 50 urtean387 Egia da administrazioeta zerbitzu alorrean ere aurrera egin duela euskarazko jardunak, oro har, azken hamarkada hauetan. Egia da euskal irrati telebistak
|
ditugula
orain eskueran, lehen ez bezala, bertako edukia euskaraz jaso ahal izateko; euskal egunkari aldizkariak ere hor dauzkagu egungo egunean, irakurle potentzialen hautakizun; euskal kultura kontsumoaren elikagai izan litezkeeen argitalpenak eta zabalkunde bideak ere ugaritu egin dira azken hamarkadotan. Lan esparruan ere ez dirudi, oro har, atzera doanik kontua:
|
|
|
3) Bilakaera soziokulturala: Familiak eta ingurumen hurbilak lehen baino babes indar ahulagoa
|
du
orain: sozializazioaren gero eta zati
|
|
|
Bilakaera soziokulturala: Familiak eta ingurumen hurbilak lehen baino babesindar ahulagoa
|
du
orain: sozializazioaren gero eta zati handiagoa familiatik kanpora osatzen da;
|
|
2017
|
|
|
Zergatik ez da posible egungo Euskal Herriaren inolako konpartimentazio politikarik euskaldungoari dagokionez? Euskaldungoak jadanik galdua
|
duelako
orain dela hamarkada batzuk arte eskualde batzuetan erroturik egon den euskarazko egitura sozioekonomikoaren izaera autonomo erlatiboa. Oinarri sozioekonomiko autonomo horrek ahalbideratu izan du euskal komunitate diglosikoaren iraupena (Odriozola, Bat aldizkaria 2011:
|
|
|
Mutilen artean zein elkarrizketa mistoetan datuak nahiko parekoak izan dira, beti ere, datu positiboagoak lortuz 2 eta 3.mailakoen artean. kale neurketan eskuratutako emaitzak besterik ez direnez, datuak falta zaizkigu jokabide horren arrazoiak azaldu ahal izateko. aurrera begira, Leticia Garcia Fernandez, Nekane Arratibel Insausti eta Asier Irizar Mezo – Euskararen ezagutza eta erabilera binomioa: ...ek aitortu dute euren bizitzaren beste esparruetan baino euskara gehiago erabiltzen dutela huhezin. horrek hizkuntza ohitura eta portaera aldaketak eragin ditzake eta, ikasturteak aurrera egin ahala, erabilera handiagoa egiten duten neurrian, testuingurua euskaldunagoa bilakatu eta hizkuntza hori erabiltzera motibatuak sentitu daitezke. hala ere, ziurtasunez hala izan den ezin dugu justifikatu, ez
|
baitugu
orain 2 eta 3 mailan dauden ikasleen daturik.
|
|
2018
|
|
|
profesionalizazioa, sektorializazioa, auto zentratzea, burokratizazioa, hazkunde krisiak, birkokatzeak... eta berregituraketak ere, Herri elkargoaren sorrerarekin, adibidez. Gainera,
|
badu
orain bi urte, Lurralde kontratuaren baitan proposatutako hizkuntza politikaren indar hartze eskasagatik, Euskal Konfederazioak eta Kontseiluak EEPko Aholku batzordetik ateratzea erabaki zutela. Horrek guziak euskararen alorrean lan egiten dutenen arteko distantziak handitu ditu.
|
|
|
Izanen nintzen desberdin desberdina zenta ez nuen euskara ikasiko beraz ez nintzen bertsotan hasiko beraz ez nituen... eta beraz azkenean euskara nere identitatearen parte da bainan batzuentzat naturala da, sortzen dira euskal familia batean eta ez dute pentsatzen;" nere burasoak ez baziren euskaldunak izan...", naturala da haientzat baina neretzat ez da hain naturala izan. Batzuek ikasten dute euskara, ikastolan mintzatu dira, kurtso orduetan eta punttu, eta ez dute gehiago galderarik, ez dizkiote galdera gehio pausatzen haien buruari, bainan ni, zinez nere eraikuntzaren parte izan den zerbait da eta euskarari esker egiten ahal
|
ditut
orain egiten ahal dudan guzia[...]. Zinez da tresna bat nere eguneroko bizian eta ni eraikitzeko eta beraz ez banu ikasi euskara ez nintzen orain den Nahia izanen.
|
|
2019
|
|
|
a) egunaren zati ohargarria (%16 inguru) euskaraz betetzen dute neska mutilek, maisu maistrekin eta eskola lagunekin; b) euskaraz irakurtzen eta idazten ikasten dute, lehen ez bezala; c) herriko euskararen errejistro informal intimoez gainera hizkuntzaren aldaera jaso formalaz baliatzen ikasten dute hainbatean; d) erdara (gaztelania eta, partez, ingelesa) ikasten dute orobat (ik. zalbide 2016). Lehen ez bezala, alde
|
dute
orain eskola. alde eta, gizarte berri honetan, oso beharrezko. hizkuntzaren geroa ez du ordea, arnasguneetan ere, batez ere eskolak bermatzen34 mintzajardun arruntaren eguneroko erabilera espektro zabala35 da, beti eta nonahi, osasun oneko hiztun elkarteetan arau nagusi. hori da munduko hizkuntza bizi sendo guztien jarraipen bide normala, belaunez belaun bere buruari eusten diona eta, eten urratz... Jarraipenbide horri sendo eusteak lehentasun argia du, ahuldutako hizkuntza bizirik gordetzeko eta, hortik abiatuz, ahuldutako hiztun elkartea bere osoan indarberritzeko. gune horiek dira, hainbat adituren ustean (ikus aurrerago S. altube36 eta J. Fishman), ahuldutako hizkuntza indarberritzeko saio arrakastatsu ororen abiaburu nagusia eta sostengu gotorrena.
|
|
|
Sprachinsel direlakoen azterbide soziolingustikoa aski itzaldurik dago azken hamarkadotan, motibo ezagunengatik: kontzeptuari erantsi zitzaion nazi kutsuaz gainera, eki europako Sprachinsel aleman gehienak galdu egin ziren II. mundu gerraren ondoren eta nola hala bizirik iraundako apurrak azken hatsa ematen ari dira (ikus kurt rein, 1999). gaiak
|
badu
orain ere, ordea, ezin ukatuzko bizi indarrik aleman hizkuntzako esparru akademikoan: ikus, adibidez, Csaba Földes, 2006:
|
|
|
6 automozioa guztion eskura dago. autobide nagusiak zein garraio zerbitzuak, eta horien bidez herriburu, hiriburu eta merkatalgune aktiboenak, aski hurbil
|
ditugu
orain. Isolamendu fisikoa zartatu eta hutsaldu egin da. gero eta herritik urrunago egiten da lan:
|
|
|
Baina emaitza nagusia nekez aldarazi lezake horrek: exposureeta interaction orduen perspektibatik nagusitasun argia
|
du
orain ere ahozko jardunak, batez ere asteko ordu gehien xahutzen ditugun plano inforEskola garrantzitsua da beraz. Baina bere neurrian:
|
|
|
• III.4.4 kontzeptualki diferenteak diren gauzak zaku berean sartzeko arriskua. aurrez aurreko jardun arrunta (batez ere entzunerantzun interakzioan oinarritua) eta etxeko zenbait jarduera, tartean telebista ikus entzutekoa, ez dira gauza bera. ...iena. gauza bi dira, ez bat, aurrez aurreko interaction bizia eta telebista bidezko exposure delakoa. harreman biziko interakzio arauetan txertatuena eta, horrenbestez, mintzajardunaren belaunez belauneko transmisiorako eragingarriena, lehenengoa (aurrez aurreko harreman jarduera) da. egia da erdara hain nagusi deneko telebistak (ez irratiak24) eta internet ek lehen ez bezalako itzala eta sarbidea
|
dutela
orain. egia da gero eta ordu gutxiago egiten direla etxean, familia osoa elkarren ondoan eta aurrez aurre izanik, euskaraz, eta telebista irrati internet bidezko erdal orduak gero eta ugariago direla. Behera egin duen arren euskarazko
|
|
|
kike amonarrizek eman du lehen pausoa. Besteok
|
dugu
orain hitza.
|
|
|
Lagin hautatuan hamalau pertsonak ez daukate euskara hutsa lehen hizkuntzatzat: gaztelera+ euskara dute 11 ikaslek; arabiera, batek; portugesa, beste batek; eta gaztelera eta portugesa, beste batek. hala ere, horietako bostek euskara
|
dute
orain etxeko hizkuntza; gaztelera, beste lauk; biak berdintsu, beste hiruk; portugesa, batek; eta portugesa eta gaztelera, beste batek. Bada, hamalau ikasle horietatik %21, 42k bakarrik (hiru ikaslek) ez dute izan euskara hutsezko elkarrizketarik.
|
|
2021
|
|
|
Horren harira, ez genuke gurean egiten denaren gaineko irudi hanpaturik eman nahi. Gure planetan harreraren eta hizkuntza zein kultura aniztasunaren gaiak lantzeko urrats sendoak eman baditugu ere, aunitzez ere gehiago da egiteke
|
duguna
orain arte egin duguna baino. Aurreikusten diren asmo horiek guziak garatzeko borondate irmoa eta bitartekoak beharrezkoak izanen dira; izan ere, planean aurreikusitakoa egikaritzean dago gakoa.
|
|
2022
|
|
|
Emaitzak hobetzeko, baina, interes taldeak euskararen alde aktibatu behar
|
ditugu
orain arte baino gehiago. Baina, aldi berean, esku hartze egituratuagoak diseinatuta, zuzenean helburu den hartzailearengana jo ordez, fokua aldatuta.
|
|
|
Hezkuntzari dagokionez, Karta hamaika urteko derrigorrezko eskolatze aldirako soilik aplikatzen zen, baina 96 Lege Proiektuko neurriek eragina
|
dute
orain Cegep delakoetako goi mailako irakaskuntzan, bereziki ingelesezko ikastetxeetan. Azken horiei matrikula muga bat ezarriko zaie hurrengo hamarkadarako, eta, bestalde, frantsesezko cegepetan matrikula handitzea aurreikusten da.
|