2017
|
|
Haizea epel eta maitekorra deneko munduak sortzen ditu. Zelaiek, existitu ere egiten ez den berdea
|
duten
munduak. Itsaso baredun munduak.
|
|
Hosto zabalak ditu, haizemaile itxurakoak. Ospe handia
|
dute
mundu osoan landare honen hostoetatik ateratako hariak baliatuz hariok zenbat eta finagoak, orduan eta baliotsuagoak egiten diren" sombrero Panamá" deituriko kapela finak.
|
|
Genetikari esker ez, baina zientziak eman digun progreso izugarri eta izuarazlearen ondorioz munduan milaka familia eraldatu baitugu, familia horretako kide bat edo bi edo gehiago betirako erauziz. Esan nahi dut, demagogia merkeetan jausita ba ote da demagogia garestirik?, betikoan gaudela, mundura diseinuzko haurrak ekartzea baino daudenentzat merezi
|
duen
mundua egitera ez ote jarri litzatekeen indarra. Ikerketa geratu gabe, noski.
|
|
AGU: Alaba
|
dut
munduko argi bakarra zahartzaroan. Bera gabe ez nuke bizi nahi.
|
|
Gaztaroan Europarekin amesten nuen bezala, orain mundu justuago batekin egiten dut amets, behartsu eta aberatsik gabeko mundu batekin, arrazakeriarentzat ateak hertsiak
|
dituen
mundu batekin.
|
|
Baina zin degit Jupiterrez, bere Handientzaren ordezkaria naizelarik lurrean, Sevillak gaur egiten duen bekatu honegatik bakarrik, alegia, zu etxe honetatik atereaz eta sano zaudela esateaz, sekula sekulorum oroituko den gaztigua ordainaraziko diodala, amen. Ez al dakizu ba, legegile ziztrin horrek, gauza naizela holakorik egiteko, esan dudan moduan, Jupiter tunante naizelako eta eskuan
|
ditudalako
mundua mehatxatu eta hondatu ditzaketen oinaztarri kiskalgarriak. Baina gauza bakar batez baino ez dut herri ezjakin hau gaztigatu nahi, alegia, euririk ez egiteaz Sevillan ez bere barrutian ez eskualde osoan hiru urte luzez, betiere, mehatxu hau egin den egunetik zenbatuta.
|
|
Milaka kasualitateren bilduma da bizitza. Milaka buelta eman behar
|
ditu
munduak bi pertsona ezagutzeko. Begirada edo irribarre batzuen atzean dauden aukera guztiak eguzkitsu loratzeko.
|
|
Berriro ere milaka desiok egingo dute hegan sutan bilduta, eta Dreisha, Brahim, Hassanna, Aziza, Nayad, Ahmed eta beste askoren begietan Lek ikusiko dut gaur, irribarrez. Merezi
|
baitu
mundua mugitzea haur batek irribarre egin dezan.
|
|
Itsasoak, haserre denean, bere gaitzaldiak dituenean, badirudi irentsi behar
|
duela
mundua. Orduan, halako moldez irakiten du, non baldin bridarik ez balu, ordenatua ez balego, lur guztia estal bailezake.
|
|
Gure Jaungoikoak, ikusirik jarri zitzaizkiola gaiztakeriari jendeak, esan zuen bihozmin handi batekin tactus dolore cordis intrinsecus (Has 6:6), zeren berak nahi ez
|
zuena
munduko bekatuek eginarazten baitzioten:
|
|
Bai, ordea, balio dute beste anitz gauzatarako: balio
|
dute
munduko on tenporalak erdiesteko, graziaren bidean eta disposizioan jartzeko, bekatu gutxiago egiteko eta ohitura ona ere hartzeko. Eta hau da san Tomasek esaten duena (Scriptum super Sententiis, 4, 14, 4 & 15, 1, 3):
|
|
ihardetsi nion ozen. Askotan pentsatu izan dut ostalariek izan behar
|
dutela
munduko kontalaririk onenak.
|
2018
|
|
Hain zuzen, Harry Silver Jack Gladneyren lehengusu urruna dela esan genezake. Harryren aburuz, Nixonek aitaren rola bete
|
zuen
mundu historian. Aitatasun kontzeptuaren alderdi politikoa baino gehiago alderdi biologikoa interesatzen zaio; hots, Nixonekiko lotura biologikoak zeintzuk diren aztertzea du obsesio.
|
|
Baina Poetry Parnassus, antolatzaileek adierazi bezala, lurralde komun bat baldin bazen, zergatik egin hizkuntz bakarraren aldeko apustua? Are gehiago, zertarako behar
|
du
munduko herritarrak pasaportea mugarik gabeko munduan ibiltzeko?
|
|
Batez ere, poza transmititzen dute, alaitasuna, ilusioa, kemena, adorea, indarra, zuzentasuna. Koloreztatu gura
|
dugun
mundu zati honetan beharrezkoak dira ilusio katalizatzaileak. Eta horrela ikusten ditut nik pailazook.
|
|
Hizkuntzak mundua sortzen du, berbalizatuz. Hitza ez
|
duenari
mundua murrizten zaio, txikiagotu, mundu soziala behinik behin.
|
|
Agian, euskarazko sorkuntza beharrezkoa den eremuetan eta gainera erabilera bereziki erakargarria duen horietan gastatu behar da diru gehiago. Gazte euskaldun ondo prestatutako asko dago internet bidez eragin izugarria
|
duen
mundu" izkutu" horretan dabilena, non irudiarekin batera hizkuntza ere erabiltzen den. Ingelesa beharrean, edo harekin batera nahi bada, euskara erabiltzeko ziztagarriak jartzea ezinbestekoa iruditzen zait.
|
|
" Donuts" saltzaileen kasuan banatzaileak berebiziko eragina du, Panda Softwareren kasuan zer axola dio kontseilari ordezkaria nongoa den programatzaileek euskaraz egiten badute... Baina horrezaz gain, kultur ekoizpenetan hizkuntza aldetik eragileak zein diren zehaztu behar
|
genuke
mundu sinbolikoaren eragina baldintzatzeko (Katalanaren legean berebiziko garrantzia eman zioten orain 15 urte) eta horrela lan munduarekin batera hainbat esparru, formalenetatik intimoenetaraino. Tesia hauxe izan zitekeen, erabilera esparruen kategorizazio berri baten beharra eta horren araberako plangintza baten garapena.
|
|
Manamendu igorten
|
du
mundu guzietarik
|
|
Jainkoak emakumea maite
|
du
mundu guztiaren gainetik.
|
|
Ertzaintzari argi ibiltzeko eskatu dio epaileak, eta manifestazioaren kontra egiteko, jarritako baldintza horiek betetzen ez badira. Israelgo eta Alemaniako poliziek omen
|
dituzte
munduko segurtasun eta kontrol sistema eraginkorrenak. Ertzaintzan aspaldidanik dute aditu horien berri.
|
|
Eta, agertoki horretan, erretratuak dira haren nortasun zigilu, planteatzeko zuen modu berezi eta partikularragatik. " Garai hartako erretratugintzako profesionalek gehiegitxo eszenaratzen eta gainkargatzen zituzten, eta haien aldean, Eulalia Abaituaren lanak inguruan
|
duen
mundua artifiziorik gabe ikusteko garbitasuna transmititzen du, beti giza elementua protagonista dela(...). Aurrez zehaztutako arau formalik gabeko enkoadratzeko modua ikus dezakegu", idatzi zuen Patxi Cobok" Iraganeko begiradak" erakusketaren katalogoan (Bilboko Euskal Museoa, 1998).
|
2019
|
|
Gure porrot nabarmenak, ordea, pragmatikoagoak egin gaitu. Egun ez
|
dut
mundua aldatu nahi beno, hau ere ez da guztiz egia, mundu ezberdin bat nahi nuke baina orain badakit ez dudala inoiz ikusiko, eta konformatu egiten naiz pertsona bakar bat aldatzearekin. Eta badakit, Enararen bizitza aldatu egin dugula.
|
|
Baina tira, esan bezala agurrek ez
|
dute
mundua geldiarazten eta, handik aurrera, Yolandak izeneko neska batek eramango zuen gure taldea.
|
|
Gauza bera egin genezake Bretainian hiruburuarekin4, beraien nortasunaren eta nazionalismoaren banderatzat harturik baitaukate. Esbastikaren bitasunak antzekotasun handiak
|
ditu
munduko hamaika bazterretan, esate baterako, ekialdetarren oinarrizko printzipioen ikur magikoa den ying yang delakoarekin, edo aurkako bi aurpegi zituen Jano jainko erromatarrarekin... edota euskaldunon sinesmenetan agertzen zaizkigun aurkakoak diren jainko jainkosen bikote ugari eta esanguratsuekin: Mari eta Maddu, Atarrabi eta Mikelats, Eki eta Ilazki, Amalur eta Itsaso, Ostots eta Sugaar...
|
|
Eta naturaren eta izaki magikoen arteko identifikazio horretan oinarritzen zen gure kosmos ikuskera zaharra. Horrez gain, oso kontuan hartu behar
|
dugu
mundu magiko horren bidez gure arbaso zaharrek izakien (eta gizakien, prefosta!) hilkortasunaz, bizitza mugatuaz adierazpen konformista eta itxaropentsua bilatzen zutela. Beste modura esana, bizitza mugatuari sentidu bat xerkatzen zioten.
|
|
Gauzak horrela, zertarako den, mapa bat hala bestea erabiltzen dela gogorarazi du Ibáñezek: " Demagun mapa batean azaldu nahi
|
dituzula
munduko erlijioak, hizkuntzak edo geologia kontuak. Kasu horretan, mapa isoareal bat erabiltzea da egokiena, agertzen diren lurraldeen neurria benetako azalerarekiko leiala izan dadin.
|
|
Gaur egun, era askotako zakilak
|
dituzte
munduan dauden milaka espezieetako arrek: jabearekiko handiak, txikiak, lau burukoak, birakariak...
|
2020
|
|
Biribilagoa da Iban Zalduarena, biribilena ipuin honegatik bakarrik merezi du bildumak, migrazio desberdinak hizpide. Eneko Bidegain eta Maritxu Lopeperenek, ustez 2050ean kokatuta egonagatik, antz handiegia dute dagoeneko intuitzen
|
dugun
munduarekin.
|
|
Batzuetan iruditu zait arima biki bat" gorroto
|
ditut
munduko parke guztiak"," txiki txikitan ez dira politak". Baina bikiago izango ditu seguru Marie Darrieussecq" Lehen bi hilabeteetan erdizka baino ez naiz izan munduan, esaten zidatena erdizka baino ulertzen ez nuela, jendea erdizka ikusiz, liburuak gaizki irakurriz" edota Annie Ernaux" Bi urtetan, bizitzaren lorean, nire bizitzako askatasun guztia haurtxoak arratsaldean egiten duen lo kuluxkaren suspentsera mugatu da".
|
|
Edota" Kotte", ikurrinaren legeztatzearen 25 urtemugaren aitzakian, etorri ez zen iraultzaz mintzo dena" erosotasuna aukeratu du: onartu du bere porrota, ez
|
du
mundua aldatu, kito", ibili ziren bideak zalantzan jartzen dituena" Oraindik barruan zagok. Ez zian zigorren murrizketarik onartu.
|
|
Hitz egin behar baita, idatzi behar baita, hor gertatu denari buruz, han gertatzen ari zena hemen ere gertatzen ari zelako. Ez da alegoria liburua, bada, oso lotura zuzena
|
duelako
munduan gertatzen ari diren askapen borroka guztiekin eta, ez bakarrik orain dela gutxi arte gertatzen ari zenarekin, historian zehar gertatu denarekin ere bai. Horregatik ekin nion saiakela berri honi.
|
|
Liburu horren azalean esaldi zahar bat irakur daiteke euskaraz. Veneziako San Marko Plazan dagoen Herriko Etxeko paretan dagoen mezu zahar bati ateratako argazkia da... eta ez da euskara, noski, baina euskararen arabera irakurtzerik badago zeren, honetan ere, dakigunaren arabera irakurtzen
|
dugu
mundua.
|
|
Eta ari gara, gure gudari modura, mundu galdu bat salbatzen; aitzitik, bizitzea merezi ez
|
duen
mundua suntsi dezagun, liburuaren mundua den bezalakoa birrindu eta eraldatu behar dugun ere berean. Ez da nire kezka bakarrik, Brigitte Vasallok, Louise Chennevièrek, Liliane Giraudonek edo Georges Perecek antzerako gauzak idatzi baitituzte idazletzari buruz.
|
|
Baina XXI. mende honetan euskaldunok lortzen dugun burujabetza maila lortzen dugula ere, gaur egun ditugun arazo eta erronka gehienek bere horretan jarraituko dute, independentzia lortu duten eta hizkuntza gutxituak
|
dituzten
munduko estatu gehienetan gertatzen den bezala. Edozein estatus politiko lortzen dugula ere, eta mende honetan zehar, eremu batzuetan edo askotan euskarak nagusitasuna lortu arren, gaztelaniak eta frantsesak jarraituko dute Euskal Herriko eremu askotan hizkuntzarik nagusienak eta erabilienak izaten, aldaketa soziolinguistikoak mantsoak izan ohi direlako eta aurrean ditugunak oso hizkuntza indartsuak direlako.
|
|
Ez dut uste izenik ematea beharrezkoa denik, guztiok baitaukagu buruan hainbat lagun, neurriz kanpoko bihoztun pertsonak zirela munduari frogatu behar omen ziotenak, gizateriaren arazoek atsekabetuta zeuzkatenak eta euren dirutza lizunen zati (ez oso esanguratsu) bat kausa bati edo besteri emateko eskuzabaltasuna erakusteko beharra zeukatenak. Haien talentu erraldoia, haien bertute anitz eta ia jainkotiarretako bat besterik ez zela jakin behar
|
zuen
Munduak, jendeak.
|
|
Ia bat nator besteekin. Haiek uste
|
dute
mundua gizonarentzat egin zela, nik uste dut litekeena dela mundua gizonarentzat egin izana; haiek uste dute frogarik badagoela, gehienbat froga astronomikoak, mundua gizonarentzat egin izanarenak. Nik uste dut ebidentziak bakarrik daudela, ez frogak, hala izatearenak.
|
|
Ameriketara, alde egiten dut inork ezagutzen ez
|
nauen
mundu berri baterantz, libre izango naizen lurralde batera, zu bezalako urraiztar begigaiztoak jasan behar izango ez ditudan hiri bat sortzearren saiatzen naiz aditzera ematen nola edo hala baina inolako gogorik gabe.
|
|
Nima Yushij poeta irandarrak() egoera hau iragartzen zuten hitzak idatzi zituen Nire etxea hodeitsua da poeman: " Eguzkiaren aurrean paratzen naiz/ itsasoaren gainean botatzen dut begirada/ haizeak hondatua eta suntsitua
|
du
mundu osoa".
|
|
Charles Fombruni, Erreputazioaren Institutuaren sortzaileari, hauxe galdetu diote aste honetan elkarrizketa batean: nork
|
du
munduko erreputazio onena. Erantzuna:
|
|
Inork ez du inoiz Lord Howe edo Ontong Jaba, honela ere deitzen baita, bisitatzen. Thomas Kook Sonek ez
|
du
munduko zoko hartarako txartelik saltzen, eta turisten burutik ere ez da pasatzen. Misiolari zuri batek ere ez du hura hankaz zapaldu.
|
|
Zakarra zara, eta horixe da zure espezieko espiritu bati gerta dakiokeen okerrena erantzun zion Jaunak. Diozun guztia esana
|
dute
mundu zabaleko moralistek, behin baino gehiagotan esana ere. Iturri agortua da; ez baduzu indarrik edo originaltasunik agorturikoa berritzeko, hobe duzu isildu eta erretiratu.
|
|
Nola ez
|
zuten
mundu aldaketa onartuko, hark ekarri bazien etxean zuten eta herrian bakarrenetarikoa zen auto bateria, pare bat bonbilla argitu eta sakelakoak kargatzeko balio ziena. Nola ez, jakinik eskolako nepalera narrasa alboratuta Kathmandun hain ilustratuki ikasitako estatu hizkuntza anpulosoari esker bere maila erakutsi zezakeela herrikideen miresmenaren aurrean.
|
|
" Bere burua hiltzen duenak konpondu egin nahi
|
du
mundua, oreka birrerosi nahi du, bere patuari dagokion absurdutasun atala fundiaraziz.
|
|
Poetok maite
|
dugu
mundua,
|
|
Alainen ezkontzarekin, Alain deitzen baita niri laguna, jende asko bekaizkeriak erreta dago. Jendeak uste
|
du
mundu guztiak izan behar duela beraiek bezalako materialista hutsala. Baina Alain ez da horrelakoa.
|
|
Nola bihur zezakeen mundu guztiak askatasun hori errealitate bat? Zer egin behar
|
zuen
mundu guztiak aberats izatera iristeko. Kazetariek normalean ez zioten horrelako galderarik egiten, Egurrola leku txarrean ez jartzeko agindua baitzekarten, honek publizitate espazio zabalak erosten baitzituen hedabideetan; baina baten batek halako zerbait galdetu balio," lan egitea" eta" arriskuak hartzea" erantzungo zukeen Endika Egurrolak, berak egin zuen bezala.
|
|
Itzela izan behar du besteek zurekiko dauzkaten sentimendu onez beti susmatzea. Barkatu espresioa, baina infernu bat izan behar
|
du
mundu guztiak zure dirua maite duela, eta ez zu, sinestea, edo susmatzea behintzat.
|
2021
|
|
Laurogeiko hamarkadan, taldekide guztiak oraindik institutuan zeudela," Reagan Youth" punk taldearen abeslari bezala nahikoa sona lortu zuen. Ez
|
zuten
mundu edo nazio mailako arrakastarik lortu, ezta dirurik irabazi, baina haien abestiak, haserrea eta umorea biltzen zituztenak, Reaganen eskuin muturreko politikekin oso kritikoak, entzutetsuak izan ziren musika alternatiboaren zirkuituan.
|
|
Manu, ez
|
duzu
mundu digitalean asko egiten, baina ideia ona iruditzen zait. Maria Irisarrirekin harremanetan jarriko naiz behin Lorentxorekin dena ongi dagoela egiaztatu ondoren.
|
|
Bainuetxe haietan hiru aste baino gehiago gelditu ziren eri guziak, egin zuten hobekuntza zela-eta itzultzen ahal zirela jakin zuten arte. Baina abiatzekoak zirelarik euriteak etorri ziren, hain harrigarri eta handiak, non bazirudien Jainkoak ahantzia
|
zuela
Mundua urez berriz ez suntsitzeko Noeri egin agindua; zeren Cauterets horretako etxola eta aterpetxeak oro hainbertzeraino bete zituzten urek, non ezinezkoa izan baitzen han gelditzea. Espainia aldetik helduak ahal izan zuten bezala itzuli ziren mendietan gaindi, eta bideen berri zutenak izan ziren hartatik libratzen ongien ibili zirenak.
|
|
Bekatua gora eta bekatua behera, infernuko sutan bukatuko ginela zabaldu zuten, jende sinesbera sufriaraziz. Nahikoa sufrimendua
|
dugu
mundu honetan, apezek oraindik gehiago sufriarazteko.
|
|
Zortzigarren egunean, garaipenaren egunean, Gasirrek bere zortzigarren semeari lur eman zionean, heroi handi hura harri baten gainean eseri, eta lehendabizikoz bere bizitza guztian, malko lodiz hasi zen negarrez, doluz eta deitorez. Alferrik ziren bere heroi izate guztiak; bakarrik zegoen betirako, ezer gabe, eta aurki ahaztua
|
zuketen
munduan ziren guztiek.
|
2022
|
|
Bada, ahantzi hori ere, Landetako itsasoa hain zen bortitza, non ezinezkoa baitzen bainatzea. Baina, tira, itsasoa, behintzat, ikuspegia mugatzen ez
|
zuen
mundu irekia, arnas zitekeen aire gazi bizia. Eta han, ikusmugaz bestaldera, neskatxaren erroak, bere ametsak han nonbait, inoiz baino hurbilago.
|
|
Ortzadarraren gainean, erle gidarien burrunba lagun, euri berri bihurtuko dela badaki Anak. Ama lurrarengana itzuliko da, halako batean, denborak inongo garrantzirik ez
|
duen
mundu honetatik.
|
|
Batzuetan. Uste
|
dut
mundu guztiak bezala. Beti nahi izaten da hobeto bizitzea.
|
|
Ez badugu gure eskuak denon eskuekin estutzeko indarrik, ez badugu gure besoetan munduko haurrak jasotzeko samurtasunik, ez
|
badugu
mundutik armada guztiak erauzteko borondaterik; planeta txiki hau gorputz beltz eta ihar bat izango da espazio beltzean.
|
|
Jende ona
|
baduk
munduan, ez zegok ukatzerik. Oraindik ere barrez ariko dituk, goizeko ordu haietan Kanadatik irteteko txartel bat behar zuela esanez agertu zaien inuzente harekin gogoratuta, baina esan beharra zegok emakume ziniko samar haren laguntzarik gabe oraindik ere han ibiliko hintzela, hire motxila hartu eta bueltaka, zer egin jakin gabe, seko amorratuta.
|
|
Jauna, atxikiago
|
nauzu
munduko bertze edozein gizon baino, zeren, zure aholkuei esker, espero baitut gaur gauean ukaitea hainbertze urtez gutiziatu izan dudana.
|
|
Emazkiozu zorionak eta handitu beraren diru saria. Gartziak bazekien hura gutxi zela bertzeekin egindakoarekin konparatuz, baina ezin
|
zuen
mundu guztia goraipatu. Edonola ere, zerbait gehiago merezi zuelakoan bere eskuzabaltasuna erakutsi zuen.
|
|
Adibidez, esaten dugu elektroi bat nukleo atomikoaren inguruan orbitatuko BALITZ BEZALA dela. Inguratzen gaituen eta ulertu nahi
|
dugun
munduaren" irudi" zientifikoak ditugu, eta pentsatzen dugu munduak funtzionatzen duela irudi horiek mundua bera BALIRA BEZALA. Sakon sakonean:
|
|
Oso harro gaude zuetaz, eta demetriaz bete nahi
|
genuke
mundua, baina zuek bezalakorik inon ez!
|
|
Eta oreka horren ondorioz, naturak animalia guztiei eskaintzen zien behar duten janaria. Horregatik
|
ditun
munduan zehar dauden animalia guztiak hain beharrezkoak.
|
|
Emakumearen kondizioa definitu ohi duen dialektikak berak moldatzen du txearen inguruan duen jarrera: emakumeak bere burua harrapakin bihurtuz harrapatzen du, amore emanez askatzen da; mundu bat konkistatu nahi
|
du
munduari uko eginez. ―
|
|
Jarrerengatik egiatan ari zirela nabari zen; hala ere, sufrimendua gehiegizkoa iruditzen zaidanez kezkatu zaitut. Zenbat sufritu behar
|
duten
mundura haur bat ekartzeko! Jakin izan banu ez genuen ume bat ekarriko.
|
2023
|
|
Zertarako bestela hainbeste logela? Halaxe espero
|
zuen
mundu guztiak, ez bikote ezkonberriak bakarrik, nik neuk ere espero nuen. Baina seme alabak ez ziren aurreikusitako epean heldu.
|
|
Baina mutikoak ordu arte ez zuen inoiz ikusi hainbeste koloretako izaki bat, inoiz ez hain gertutik izaki hegodun bat. Txoritxoa bakarrik eta triste zegoela iruditu zitzaion, eta horrexegatik ez zuela kantatzen eta hegan egiten, horregatik ez
|
zuela
mundua txioz betetzen eta ez zuela eguzkia bezain gora hegan egiten. Lagun egiten saiatu zen.
|
|
Orduan, orduantxe, bai, bi besoak nire aurka estutu, eskuak lotu eta gorantz egin zuen. Gero haren burutik gora helduta, biok batera aurrean
|
genuen
mundua ikusi eta horri oihukatu genion. Haren orroaren oihartzuna bildu nuen dardarka.
|
|
Idi jole abenturez jardun da atertu gabe gero. Erasmuseko lagunekin urtero egin ohi
|
dituen
munduko azken zokoetarako motxila bidaiak izan ditu hizpide, duela bi urte Kongo, iaz Yemen, aurten Myanmar eta Kanbodia eta datorrenean auskalo nora, betiere bost arkakusoetako ostatu ospeletan eta ni txunditzearren isiltzea hobe zituen pasadizo izugarriak aletuz. Ene!
|
|
gainera, desio
|
dut
munduan ahal bezain beste pertsona mota egon daitezela,
|