|
2014
|
|
|
Bestalde errusiar dirua, errublea deitua, are beherago doa eta hemendik harat Putinek kasu egin du doblezka bere kartak nola jotzen dituen. Nahiz Europarekin gaizki jarria den momentu huntan, Xinarekin segurik biziki sartzen ari da bainan honek ere ez dio altxatuko naski bere errusiar dirua, zeren Xinak ere lanik aski
|
baitu
munduko beste konkurrentziarekin. Nora joko du orduan Putinek?
|
|
2015
|
|
|
Entzunak izanen direa? " Merezi
|
dugun
mundua dugu" zion berrikitan Abd Al Malik kantariak," mundu hobea ez zaigu zerutik eroriko, borrokatu behar da hortarako".
|
|
|
" ALTERNATIBAren dinamika, partido politiko eta botere publikoeri begira, mendekotasunik gabekoa da... Helburutzat
|
du
mundu gizakoiago eta solidarioago baten eraikuntzaren alde lan egitea. Hau, bistan dena, guziz bateraezina da ideia eta jarrera xenofobo, arrazista, seksista, homofobo, baztertzaile, diskriminatzaile, anti-demokratiko edota bortitzekin.
|
|
|
" Deklarazio horrekin xutik ezarri ditugu arrakasta ukaiteko baldintzak". ONU k agurtua
|
zuen
munduaren esfortzua baina galdegiten zuen oraino borondate gehiago erakustea, delako 2 graduen azpitik izaiteko. Bestela, adituak beldurtuak dira sistema klimatikoa hanpatuko dela.
|
|
|
Hil gaztigua kendua
|
dute
munduko 133 estatuk. Moratorio bat indarrean daramate beste 35 estatuk, hil kondenarik burutu gabe badaude hamar bat urte honetan.
|
|
|
Hazparneko urtxintxek intzaur gostu bat kausitzen diote Hazparneko taloari; zenbeitek erraiten dute ezkur gostua duela; basurdeek aldiz ez dute dudarik, arto gostua du! Eta guk diogu Hazparneko taloaren gostuak ez
|
duela
mundu zabalean parerik! Hazparnek parerik ez duen baino gehiago!
|
|
|
Lukasen ebanjelioan kondatua den gertakaria. Hori egin zuen hobeki erakusteko Jesusek
|
duela
mundu guzia argitzen... Diote ere, orduan sortu zela, bai eta laster hedatu, krepen egiteko usaia, aita sainduak krepak eskaintzen eta Erromarat beilatiar kondu egun hortan jiten ziren guzieri...
|
|
|
Kontrola pasatu eta berriz berera jiten da motorra. Zuzendaritzak onartu du 11 milioi auto diesel
|
badituela
munduan sistema hori daramatenak (VW, Audi, Seat edo Skoda markarekin). Winterkorn zen denen buru eta asteazkenean demisionatu du eskandalaren ardura onartuz.
|
|
|
Txinak Amerika harrapatu izanak errexten du bien arteko elkarrizketa eta heltzen dira orain erabaki komun batzutara, hala nola kutsadura sailean. Segurrenik gauza ona da elgar adi dezaten, baina ez
|
lukete
mundua berek bakarrik ereman behar (Yaltan gertatu zen bezala). Egia erran, hor dira Europa Batua, Errusia, India eta besteak... R.K.
|
|
|
Zu Urmeneta zara, Iruñean familia ezaguna, inportantea izandakoa, zure anaia Kukuxumuxuren sortzailetariko bat. Zuk ere parte hartu duzu horretan, nola bizi
|
duzu
mundu guzian zabaldu den proiektu hori. New YOrk Hozta Iruñea...
|
|
|
Baditu ere petrola edo petrolio erresalbu pizkorrak. Hortakotz ote
|
dute
munduan gaindi ainitz agintarik lausengatzen hango presidenta, ez ikusiarena eginez giza eskubideak ostikatuak direnean?
|
|
|
Euskal bestetan ezagutuena da munduan, eta urte guziz alimaleko jendetza handia biltzen da Iruñera uztailaren 6tik aitzina bederatzi egunez ospatzen den elgarretaratze erraldoi huntara. Eta Iruñean eta Euskal Herriko beste xoko batzutan ospatzen diren sanferminek
|
badute
munduko euskal komunitateetan oihartzun eta segidarik. Izan ere, ospatu, Diasporako anitz komunitatetan ospatzen da San Fermin, Txupinazoz, kantuz, bazkariz edota gezurrezko zezenen aitzinean korrika.
|
|
2016
|
|
|
Sortze Juantorena hotel jatetxeko Melanie eta Bixente Teilletchea zorionean
|
ditugu
mundura emanik hirugarren semea, Jon izendatu dutena. Bizi luze eta urosa desiratzen diogu sortu berriari eta goresmenak aitama uroseri eta goraintziak etxekoeri.
|
|
|
Beraz, errealitatea bera da Jainkoaren sakramentu eta ez
|
dugu
mundutik nihora joaite beharrik Jainkoa aurkitzeko: mundu huntan dugu barnatu behar, eta egunerokoan bereziki.
|
|
|
Hain lerro laburretan ezin
|
dugu
mundu guziaren itzulia egin denek konprenituko duten bezala. Bainan nola ez pentsa geografiako hain gune beroeri?
|
|
|
Hazparneko urtxintxek intzaur gostu bat kausitzen diote Hazparneko taloari; zenbeitek erraiten dute ezkur gostua duela; basurdeek aldiz ez dute dudarik, arto gostua du! Eta guk diogu, Hazparneko taloaren gostuak ez
|
duela
mundu zabalean parerik! Hazparnek parerik ez duen baino gehiago!
|
|
|
Gazterik ohartu zena ederlan sailari, Oteiza eta holako batzuen ezagutza eginik. Erakusketa frangotan parte hartua
|
du
mundu guzian gaindi, Australiaraino ere Ameriketan gaindi. Edo berak edo beste artixta batzuekin partzuer.
|
|
|
Egun, elgarretaratuak gira iragan urtearen bilduma baten egiteko eta hasi urteari ongi etorri erraiteko. Iragan urteaz ari girelarik, gogotik ezin kenduak
|
ditugu
mundua inarrosi duten atentatu horiek guziak, izan diten Frantzian edo mundu zabalean, azkenik atzo Burkina Fason. Beldurra hedatu nahi dute denetan bainan ez giten zepo hortan sar, egon gaiten xutik eta elkartasunean.
|
|
|
Gainera denetan aroaren edo klimaren itzulia bera arras norapaikatua... Kapitalismo handiak ez
|
baitu
mundu zabalean ez mugarik ez bihotzik, pesta ederrik egiten bide du hor gaindi bere diru negozioekin. Beharrik jendea orain arras arranguratua dela ematen du.
|
|
|
Marte eta Vénus, Amodio eta Psike, Paris eta Helena, Adam eta Eva, Marko Antonio eta Kleopatra, Romeo eta Julieta, Tristan eta Isolda... Historian zehar izandako bikote famatuak begiratzea baizik ez da baieztatzeko maitasunak
|
dituela
munduko sinesmenak eta erlijioak sortzen, giza historia sortzen duen bezala, haundia eta ttipia. Interesa gaitezen beraz artistak hainbeste inspiratu dituenari; bikote oroigarri hauen epopeia haundiak irudikatuz, gizonen eta haien garaiaren epopeia ttipiagoak ere, edo batzutan haien maitasunezko bihotz pilpirak idatziz.
|
|
|
Eta baduela lan lurraren lau hegaletan. Halere Izpirituan fidatzen naiz eta gogoen elkartasunak mugiarazten ahal
|
duela
munduko gauzen abiada sinesten dut.
|
|
|
1959an erosi zuten ostatu bat zaharkitua bainan toki onean, errotik berritu eta han iragan dituzte 30 urte, hiriko ostatu ospetsuenetarik egiten zutela: egunean 300 bat bazkari emaiten zituzten, 11tan bankuetako langileentzat, eguerditan nornahirentzat eta oren batean bankeroentzat, kliente
|
zuten
munduko jauneria handiarekin; hauek sahets borta batetarik sartzen ziren eta haientzat ederki antolatua zuten sotoan jaten, begiluze eta kurios haizolbean. Klientak mundu guzikoak izanez, bazituzten inglesa, japoniarra, errusoa eta beste mintzo zuten xerbitxariak.
|
|
|
Bainan hor ez dutea trufatzea baino gehiagoko zerbait egiten? Ez ote da ba sail hortan beste ainitzetan bezala izari bat atxiki behar dena, denak elgarrekin ahal bezen lasaiki bizi behar
|
dugun
mundu huntan. Egia erran, duela ja urte parrasta bat, aldizkari berak kasik marrazki bera agertua zuen eta orduan nehor etzen biziki kexatu...
|
|
|
Ranking horretan bigarren lerroan datorkigu bere 86.000 herritarrekin Andorra. Lau banku
|
baditu
munduan barreiatuak, banku bat 21.500 biztanlerentzat. Laugarren lerroan datorkiguna beste lurralde galdu bat dugu:
|
|
|
Gamesa: kontratu haundiak Txina eta Amerikar Estatu Batuetan Itsasoan kokatu parke eolikoek arrakasta ederra
|
badute
munduan zehar eta Gamesa enpresak, Iberdrolaren laguntzarekin, kontratu ederrak irabazi ditu Txinan eta Ipar Ameriketako Estatu Batuetan. Europan, dagoeneko, 82 parke eoliko badira instalatuak.
|
|
|
Sortze Bastida Iribarrenean bizi diren Serge Zarranz eta Maite Oçafrain bikote gaztea zorionean
|
dugu
mundurat emanik bigarren haurra. Xalbat en ondotik huna Naia.
|
|
|
Zernahi gauza salgai izanen dira, brik a brak gisa, hala nola jantziak, zapatak, jostailuak, liburuak, muble ttikiak, deko eta abar. 40 urte hauetan elkarte hunek sekulako lana eramaiki
|
du
munduan zehar eta bereziki Afrikako herri aldetan behar handietan dagozenen laguntzen. Gure egun guzietako arrangurak bazterrerat utzi ondoan eta ikusiz zer kenka txarrean dabilan hoinbertze jende, urrats bat galdegina zauku, gure laguntza ekartzera, den ttipia izanik ere.
|
|
|
Eta ikaslearen ahalen erritmoan da quzia antolatua, bakoitzaren errespetuan. Pedagogia horrek jendearen askatasun kulturala du zutabetzat eta gaitzeko hedadura hartua
|
du
munduan gaindi. Hego Euskal Herrian, Trokoniz herrian (Araba), duela zortzi urte eman zituen lehen urratsak Waldorf Steiner
|
|
|
Bastida Belarreko Andoni Larre eta Amaia Haiçaguerre zorionean
|
ditugu
mundurat emanik lehen haurra, nekatto bat Mikele izendatu dutena. Xabadenenean bizi diren Miguel Marcio Pereira eta Idalina Marques Gonçalves ere halaber, hauena mutikoa haatik, Joao Guilherme izena eman diotena.
|
|
|
Kantu xahar batek ere hori hola dio: " lore baten galtzeak emaiten daut pena zeren hura
|
bainuen
munduan maitena..." Ziburun, penatuak daude lore bat galdu baitute, ez baitezpada munduan maitena zutena orobat bainan arras berea zaukatena halere. Herri loreztatuen sailkapenean bazuten alabainan lore bat ardietsia eta kendua izan zaiote baizik eta ez dutela aski indar egiten loreztatzearen alde.
|
|
2017
|
|
|
BUENOS AIRESKO LIBURU FEIRA. Espainola mintzo
|
duen
munduan Mexikoko Guadalajara-koarekin batera, garrantzitsuena da, eta bere 43 ediziora heldu da aurten. Euskarak, euskal liburuek eta Argentinako euskal komunitateak presentzia ukanen dute 2017 huntan ere, ohi bezala Juan de Garay Euskal Argentinar Fundazioaren stand aren bidez. Azoka ostegun huntan hasi eta maiatzaren 15eraino luzatuko da.
|
|
|
Beraz zuek, jendekiek, bi zangotako aberek, jakin nahi mina duzuela saguek nola ikusten duten
|
zuen
mundua Euskal Herrian. Oino holakorik!
|
|
|
Jo aitzina halere zernahi jende kurutzatuz, aleman soldado aitzindari larderiatsu bat, dena oihu eta zalaparta, hotel baten jabea, alde bat ari dena diru poxi bat nori nola kenduko dion, eta holako errekitu atrebitu batzu... Franco aipatzen da, Petain ere ikusten, alderdi jeltzaleari pasan ximiko bat egiten eta biziki polliki sartzen dira untsa ateraldi gogoetagarriak, hala nola erraiten delarik gauza guziak aise hobeki joan litazkeela emaztekiek
|
balute
mundu hau kudeatzen! Uste duzue sinesgarri direla holako erranak?
|
|
|
Zernahi gauza salgai izanen da, brik a brak gisa, jantziak, zapatak, jostailuak, liburuak, muble ttipi, deko eta abar. 40 urte hauetan elkarte hunek sekulako lana eramaiki
|
du
munduan zehar eta bereziki Afrikako herrialdetan behar handietan dagozenen laguntzen. Senperen, astero ostegun goizetan biltzen dira elkarte huntako bolondresak, puskeri bizi berri bat eman nahizik eta ogi soberakinak ere purruskatzen dituzte beharretan diren lekuetara igortzeko.
|
|
2018
|
|
|
Gaur egun 80 818 langilek osatzen dute taldea. Adarrak
|
baditu
munduan zehar: hala nola 19 Txinan berean.
|
|
|
Israeldar gobernamenduarekin harreman tinkoa
|
duten
munduko buruzagiek erantzukizun larria dutela salatu nahi izan dute, horietan frantses gobernamenduak. Bururatzeko hor ziren mugimendu desberdinek aho batez Palestinarreri beren elkartasun osoa adierazi dute, minutu bat isiltasuna eginez.
|
|
|
Joano ta gehiago entzuten da bakoitza bere ber bizi dela kasu egin gabe ea auzoa untsa den edo ez. Gehiengo handi batek eskuko telefono, tableta edo ordenagailua erabiliz uste
|
du
mundu guziarekin komunikatzen ari dela, ororen buru bakarrik delarik tresna hotz baten aitzinean. Ustez konektatua den, deskonektatua jendarte oso bati!
|
|
|
1.078.600 lanpostu oso okupatzen ditu. Horien herena ezbaian Parisaldean kokatzen da, eta Akitania Berria lurraldean 93.000 2016an Frantziak
|
du
munduko turista kopururik handiena errezibitu.
|
|
|
Gerla ozka batez goititu da Donald Trump Ameriketako Estatu Batuetako presidentea eta General Motors ibilgailu enpresa larriaren artean. GM ek gaur egun 110 000 langile
|
ditu
munduan barna. Azaro honetan jakiterat eman du lau ekoizpen unitate Estatu Batuetan, bat Kanadan eta beste bi bestalde hetsiko dituela, horrela 14 000 langile karrikan emanez.
|
|
2021
|
|
|
Heldu den hilabetean, azaroaren 1etik 12rat, Eskoziako Glasgow herrian, iraganen da COP 26 deitu klima aldaketari buru egin nahi
|
duen
munduko herrien gailurra.
|
|
|
zen, eta arrakasta ere halakoa izan zen. Gisa huntako ekimen gehiago behar
|
ditugu
munduan, gure musikariak, gure kultura, finean gu eta gure sortzaileen emaitzak baitira gure enbaxadaririk onena eta egiazkoena.
|
|
|
Kitorik dira eta klaseetako lehena emana dute aste huntan. Bi gelditzen dira oraino, eta nahi duena, nahi
|
duen
munduko partetik sartzen ahal da. Ez da aitzinetik jotzen jakin behar, ez eta musika ezagupenik ukan behar.
|
|
|
" Haien herrak neure buruari eragiten ez uztea erabaki nuen. Ez
|
nuke
munduko inongo armada zerbitzatuko, Palestinako lurraldeko egoerak, ene sinestea azkarstzen du" gehitzen duela.
|
|
|
Alemaniako Curevac enpresa farmazeutikoa COVID kontrako txertoa garatzen ari da. Txerto horren eraginkortasuna eta segurtasuna egiaztatzeko, 30.000 entsegu kliniko egin behar
|
ditu
munduan barna. Horietako 2.000 nonbait han Araba, Bizkaia eta Gipuzkoan gauzatuko dira, Osakidetzako Biodonostia eta Biocruces Bizkaia Osasun Ikerketako Institutuaren bidez.
|
|
2022
|
|
|
zat, aliatu baten
|
ukaitea
munduko lurralde horretan, Amerikar Estatu Batuen ondoan, xantza handia zen,
|
|
|
f Orain baietz erran behar
|
dute
mundu justu, sustagarri, solidario eta baketsu baten
|
|
|
Izan ere, Ebanjelioaren iragarpen lekua ez da fededunak Jainkoari eskerrak edo aintza emaiteko biltzen diren lekua, baizik eta Jainkoa gehiago ezagutzen ez duen eta Kristok munduko oinazeak jasaiten
|
dituen
mundua. Ez du munduaz ezjakinean egoiteagatik sufritzen, baizik eta karitate faltagatik, gizakiek elkarri eragiten dizkioten sufrimenduengatik.
|
|
|
Izan ere, Ebanjelioaren iragarpen lekua ez da fededunak Jainkoari eskerrak edo aintza emaiteko biltzen diren lekua, baizik eta Jainkoa gehiago ezagutzen ez duen eta Kristok munduko oinazeak jasaiten dituen mundua. Ez
|
du
munduaz ezjakinean egoiteagatik sufritzen, baizik eta karitate faltagatik, gizakiek elkarri eragiten dizkioten sufrimenduengatik. Elizak berezko eskubide baten izenean irakasten duen morala beharrik ez du munduak, zeinaren interpretatzaile hoberena, bakarra ez bada, bere burua jotzen baitu.
|
|
|
Ez du munduaz ezjakinean egoiteagatik sufritzen, baizik eta karitate faltagatik, gizakiek elkarri eragiten dizkioten sufrimenduengatik. Elizak berezko eskubide baten izenean irakasten duen morala beharrik ez
|
du
munduak, zeinaren interpretatzaile hoberena, bakarra ez bada, bere burua jotzen baitu. Jendeak bere parekoekin hitz egin nahi du, beren zailtasunen berri dakitenekin, errealitate eta zailtasun berberak bizi dituztenekin.
|
|
|
OMENALDIA. Eusko Jaurlaritzak
|
badu
munduko euskal komunitateendako Aholku Batzorde bat, non Diasporako hiru lagun, munduko Euskal Etxeen ordezkari diren. Urkullu lehendakaria buru, Batzordea iragan astean bildu da, Jaurlaritzako eta euskal hainbat instituzioko ordezkariak kide.
|
|
|
Lehena, herrien arteko desberdintasunen gainetik, jendeen arteko desberdintasunak herri guzietan handitzen ari direla, Errusia eta Txina barne. Hemeretzigarren mende hastapenetik joan den mende hondar arte, kolonialismoaren eraginez, herrien arteko desberdintasuna handituz joan da, bainan 1980tik goiti herri bakotxean diren aberats eta pobreen arteko desberdintasunak du gaina hartzen eta orain munduko %10 aberatsenek eskuratua
|
dute
munduko ontasunen hiru laurdenak, %50 pobreenek ontasunen %2 baizik ez dutelarik.
|
|
2023
|
|
|
Ez gira gu, gizonak, hobekienik jarriak hortaz jujamendu baten ekartzeko. Hala ere, hamabost bat urte huntan abiatua den" Me Too" (Ni Ere) mugimenduak aldaketak ekarri ditu, hori bai, bederen boterea
|
dutenen
mundu injustu hortan. Politikari, kazetari, artista, kirolari edo elizgizon, ez dira gehiago tenpesta baten arriskutik aterpetzen ahal, demokrazia oraindik nagusi den lurraldetan bederen.
|
|
|
Bere lana eskaintzen du janariaren eta lo egiteko lekuaren truke, eta euskaldunen familietan ari da, haurrak eta xaharrak zaintzen, euskara edo ingelesa erakasten, etxeko edo arrantxuko lanak egiten, garbiketak egin edo janaria prestatzen, eta bertako eguneroko bizitza bertakoekin eta bertako maneran bizitzen. Abendu hondarrean heldu zen Montevideora, eta geroztik euskara eta euskalduna izatea ukan du lagungarri bidearen egiteko, eta baieztatu ahal ukan du euskarak balio
|
duela
munduan ibiltzeko, borta irekitzaile baita, lagun egile, eta euskaldunen arteko elkartasunak balio duela etxetik hain urrun, euskara eta euskal kultura etxe direla euskaldunen Amerikan. Montevideotik Buenos Airesera, Patagonia (Argentina eta Txile), Bariloche, Andeen mendilerroa bi aldeetarik... paraje eta jende abegikorrak dira harrematera eta ikusi ikastera heldua denarendako.
|
|
|
Antartika Antartikan turismoa 1957a baino lehen ez zen existitzen. Populazioaren kopuru ttipiena
|
duen
munduko lekuetarik bat da. Helmuga ezohikoa, oraindik bidaiari gehienentzat ezezaguna den tokiak bisitari guti ditu.
|
|
|
EUSKARA IRAKASLE MUNDUAN. Euskara eta euskal kultura eskolak eman nahi
|
dituzu
munduan. Etxepare Euskal Institutuak zabalik du epea martxoaren 17ra arte Montevideoko Errepublikako Unibertsitatean; Poznango Adam Mickiewicz Unibertsitatean; Leipzigeko Unibertsitatean; Helsinkiko Unibertsitatean; Berlingo Freie Unibertsitatean; eta Bartzelonako Unibertsitate Autonomoan eta Bartzelonako Unibertsitatean irakurle izateko.
|
|
|
Ez denak ber denboran, munduko lehenengo euskal etxeetan — Australiako Townsvilleko North Queensland Basque Club eta Sydneyko Gure Txoko Basque Club EEetan— urte berria errezibitu zutenetik, San Frantziskokoan gauza bera egin zutenera 19 orduko tartea pasatu baitzen, holakoa baita bizi
|
dugun
mundu hau, oren bera baina 19 oren bizkitartean.
|
|
|
Heldu den ortzirala San Sebastian eguna da, eta besta egun handia Gipuzkoako Donostian, hiriko zaindariaren besta eta danborrada eguna. Baina San Sebastian besta eta danborradak oihartzun handia biltzen du baita ere Diasporako leku batzuetan, eta heldu den asteburuan ospatuko dute, batetik donostiarrak eta euskaldunak bizi diren munduko hainbat lekutan, eta horrekin batera, data hau heien besta eta ospakizun egun berezia bilakatua
|
duten
munduko euskal etxe eta komunitateetan, bereziki Argentinako Necochean, Mexiko Hiriko Euskal Etxean, Madrilgo Euskal Etxean eta Shanghaiko Euskal Etxean... baina ez hor bakarrik. Aurten gainera, pandemiak bi urteko geldialdia ekarri zuelarik, irrika eta gogo arras biziz ari zaizkio beha hitzorduari, hondarreko egunetan errepikak eginez eta guzia prestaturik betiko moldean danborra jo eta Sarriegiren aireak, bozkarioa lagun, mundu zabalera hedatzeko.
|
|
|
Denbora batez Elizako buruzagiek uste ukan zuten gobernuen gainetik zaudela, bereziki Erdi Aroan, gobernu horiek ahul zireno. Aita Sainduak enperadoreari manatzeko pretentzionea
|
bazuen
mundu honetako aferetan ere, baita ezadostasun larri bat gertatzean, haren kargutik kentzekoa. Eredu ohargarri bat historian gelditu zaigu:
|
|
|
2008az geroztik Nazio Batuak abiatu egunak mundu osoko emazteen kontrako indarkeria salatzeko eguna da, kontzientziak pizteko, indarkeriaren kontrako aldarrikapenak plazaratzeko, emazte batzuk jasaiten
|
dutena
mundu osoan jakina izan dadin. Gauzen aldatzea denen esku da, mobilizatzea beharrezkoa da.
|
|
|
Enpresa gehien gehienek erabaki dute erritmo horretan segitzea. Hilabete sariak apaldu gabe, lau eguneko asteak arrakasta gero eta handiagoa duela erakusten dute 2023an entseguari lotzeko xedea
|
duten
mundu guziko ehun baino gehiago enpresa handik, partikularki Erresuma Batuan, Irlandan, Kanadan, Estatu Batuetan, Zeelanda Berrian eta Japonian. Espainian badu urte bat orain esperimentazioa abiatu dela, 160 enpresetan.
|
|
|
Munduko merkatuetako prezioen gorabeheren ondorioz, fortuna handiek dute oraino aberastasun gehiena berenganatu. 2012 eta 2021 urteen artean populazioaren %1 diren munduko aberatsenek, ontasun guti
|
duten
munduko populazioaren erdia baino 74 aldiz gehiago irabazi dute.
|