|
2008
|
|
|
Orotariko> Euskal> Hiztegia> eta Egungo> Eus > raren> keta lan> koa>) 3.> Nafarreraz idatzitako literaturaren eska siak eta nafar euskalki edo herri hizkera batzuen aztertze4 ezak berekin ekarri dute orain arteko hiztegietan Nafarroako euskararen gainean dugun informazioa urri sama rra izatea. Hori ikusita, ezinbestekoa da bildu gabeko hizkeren (edo erdi bilduta dau denen) lexikoa jaso eta aztertzea. Horretarako, jakina, gizalanaz gain, euskararen aldeko jarrera behar genuke agintariengan, gobernukoetan zein herri administraziokoetan, egin nahi
|
dugun
lana egiteko baliabide eta laguntza ekonomikoak behar bai tira. Testu idatzien gabeziaren aurrean, ahozkotasunari eman zaio garrantzia:
|
|
2009
|
|
|
Oro har, filosofiaren ikuspegitik, corpusen bila goaz. Nahi
|
dugu
lan egin, baina lan egin gaurko teknologien arabera. IKT batzordea bete betean doa.
|
|
2013
|
|
|
Eta euskal gizartearen %80 inperioaren alde agertu zen, 1870eko maiatzaren 8ko hauteskundeetan. Baserri mundua kontserbadorea zen mundu «gogorra» zelako eta «pobreak indarra
|
zuen bitartean
lan egiten zuelako, bestela irabazi guztiak galduko zituelako» eta babesgune bakarra familia zelako. Euskal Herrian ere nagusiki baserri mundua izanik, aise uler daiteke zergatik ziren kontserbadoreak.
|
|
2021
|
|
|
Bi ezaugarri nabarmendu dituzte gramatikariek: a) Partitiboa onartzen du lehen osagaiak, ez
|
du
lanik egin, ez du minik hartu, ez du negarrik egin... Egia da aditz esapide hauetako batzuetan izenak ez duela partitiboa hartzeko aukerarik, ez, behintzat, bestelako ñabardura semantikoren bat erantsi gabe (ez du hitz egin/ ez du hitzik egin, ez du inoiz hutsegin/ ez du inoiz hutsik egin).
|
|
|
19.3c Postposizio hauek guztiek, itsatsiek nahiz askeek, era bertsuan lan egiten dute: sintagmaren buru dira eta ezkerretara osagarri bat
|
dutela
lan egin dezakete. PS= IS+ P gisa irudikatuko genuke, xehetasunetan sartu gabe.
|
|
|
23.2.1.3.1e Partitiboa onartzen du lehen osagaiak gehienetan, ez
|
du
lanik egin, ez du negarrik egin... Egia da aditz esapide hauetako batzuetan izenak ez duela partitiboa hartzeko aukerarik, ez behintzat bestelako ñabardura semantikoren bat erantsi gabe (ez du hitz egin/ ez du hitzik egin, ez du inoiz hutsegin/ ez du inoiz hutsik egin).
|
|
|
Ezezkoetan, bat egiten du aditz modalak partizipioarekin: ez du ogia ekarri nahi, ez
|
du
lana egin behar, ez du lana egiten ahal/* ez nahi du,* ez behar du edo* ez ahal du.
|
|
|
Osagarri hori askotan perpaus osoa izaten da; sarri ko atzizkia daramana, baina inesiboan edo instrumentalean ere azal daiteke: Egin nahi
|
duzun
lana egiteko trebe da gizon hori; Perretxiko guztiak ez dira jateko onak izaten; Ez naiz zure arazoak konpontzeko gai7; Liburu hori ulertzen zail (a)/ gaitz (a)/ erraz (a)/ neke da. Osagarria bestelako postposizio sintagma bat ere izan daiteke:
|
|
|
24.3.3.2f Adberbioa/ PS/ adjektiboa+ egon aditzarekin osatutako egitura batzuetan predikatu konplexuen eta egitura predikatiboen arteko muga ez da beti argia izaten. Horrela, argi egon (argi dago gai hau labainkorra dela) edo garbi egon (garbi dago ez
|
duzula
lanik egin) predikatu konplexutzat hartu lirateke (§ 23.2.1.3.5). Baina adi egon (Josune adi egoten da klasean; gobernua adi dago, zer gertatuko), oker egon (oker daude arazoa erraz konponduko dela diotenak) edo zain egon (erantzunaren zain daude langileak) gertuago daude predikazio egituren ezaugarrietatik.
|
|
|
Autoreek osagaien arteko lotura horren ezaugarriak zedarritzeko azterketak egiten dituzte. Badira berezitasun sintaktikoak, batzuetan determinatzailea ezinbestekoa da (euria egin); beste batzuetan ezinezkoa(* loa egin); zenbaitetan determinatzaileak esanahia aldatzen du (gauza desberdinak dira lan egin eta lana egin); desberdintasun sintaktikoak (ez
|
du
lanik egin/* ez du hankarik egin); egin aditzaren eta izenaren arteko harreman semantikoak aski desberdinak dira, eta zenbait kasutan egin aditzak ez du" pisurik", galdua du esanahia: lan egin, irri egin, negar egin edo barre egin alde batean daude, baina hanka egin edo piper egin bezalakoak beste batean.
|