|
2010
|
|
|
" Pena bakarra daukat, Vladimir: hil aurretik Euskal Herria ikustea gustatuko litzaidakeela, eta ez
|
dudala
ikusiko."" Zein paralelotan dago, ba?", galdetu zidan berak. " Ez, ez da horregatik esan nion.
|
|
|
Tximeleta gure gainetik pasa eta gero, Joseba gogoa beste nonbait
|
zuela
ikusi dut. " Zertan ari haiz pentsatzen?", esan diot.
|
|
|
" Ba al dakik, David? —esan zuen Sebastianek— Gure Ubanbe hau Donostiako klinika batera joan duk gaur eta probak egin zizkiotek boxeolari izateko balio
|
duen
ikusteko. Eta baietz esan ziotek, asko balio duela, eta diru asko irabaziko duela Campeon de Europa ateratzean.
|
|
|
" Orain ikusi egiten nauk, David. Baina laster ez
|
nauk
ikusiko!", esan zidan. Luze gabe, harkaitzaren azpian ezkutatu zen erabat.
|
|
|
Ezin nuen Adrianen jardunarekin burutu, eta kafetegiko bazterretan gelditzen ziren orrialdeak jasotzen hasi nintzen. Enbarazu egiten zidaten, ezin
|
nituen
ikusi. " Emaidak bat", eskatu zidan Martinek.
|
|
|
Galipentzu berrehun urte lehenago herri erdaldunduen ondoan zegoela, mintzairaren mugan alegia,
|
bagenuen
ikusia (ikus 28). Honek eta erdararen aldeko politikak, denborarekin, guztiz higatu zuten gizartearen trinkotasuna, eta hautsi egin zen, mintzaira azkarki ordezkatzeko giroa sortuz.
|
|
|
" Egiazki ezta hau Eskuararen zortea, ez eta ere Eskualdun haukien xedea, zeinek aitzinarazi behar bidean, nahiago
|
bailukete
ikusi osoki iraungia, eta ehortzia, erraiten dutelarikan ezen, Eskuara hitzetan agorra, eskasa, eta moldegaitza dela, eta ez dela deusetako...".
|
|
|
Eta zama honen pisuak lekuan berean iltzatzen gaitu, estatiko eginez. Zenbatetan ez ote
|
ditugu
ikusi gure izate eta hizkuntzaren arteko korapiloak maitasun beraz gorroto, baikor orduan ezkor, opets ka etengabean heldu zaizkigun sentimenduen artean ihalozka, nehoiz trenkatzeko bidean, mugimenduan ezin jarriz. Estatiko, errauts anitz airatu arren.
|
|
|
966. Ez
|
zuen
ikusiko, eta ez ikusiarena egingo zuen, edo bazekien eta disimulatzen zuen, denetik zerbait, beharbada. Baina azkenean, izan behar, denak gara apur bat Guillermo Ichu.
|
|
|
Esan nahi dut, hau ere ez dela testamentua, ez ezertarako agindua. Begirada libre altxa dezakezula, eskuak hutsik eta aske
|
dituzula
ikusteko.
|
|
|
Fabrika batera sartu eta zikina aurkitzea bezain normala, aktibitatearen ondorio. Ez dago Kongoko egunerokoan gero, Leopold IIren aurkako kanpainaren testuinguruan, eleberrian azalduko zen tonu apokaliptiko eta denuntziarik.1159" Gaizkia" banala eta arrunta dela esan zuen Hanah Arendtek, Adolf Eichmannek Macbethen antzik ez
|
zuela
ikustean. Tragedia handiak ez zuen aktore handiren beharrik izan.
|
|
|
Egunerokotasunera itzultzen garela esaten da, akabatu dela politikaren sasoia.1235 Baina politikarik ez dagoela dioenak, ez
|
badu
ikusten, seinalea da politika beraren baitaraino sartu dela. Ikusten ez denean dago, agian, politika endredatuen jendearen egunerokotasunean.
|
|
|
Orain hogeita hamar urteko Aljerreko kasbako sahararra ikusten dut Aaiuneko kaleetan korrika. Atzera begira mintzo naiz, ezin
|
dut
ikusi etorkizuna.
|
|
|
" Harrokeriaz itsuturik dago moroek Espainian espainolek Marokon baino eragin handiagoa
|
dutela
ikusten ez duena". 649
|
|
|
Eta meskita handi bat ikusi nuen begirada argigabeen bestaldean, hamasei urte
|
nituenean
ikusitako pelikulako kaleen artean. Historia liburuetako Jema el Kebir ote zen meskita zahar hori?
|
|
|
Nik itsasaldera joan nahi dut eta ez didate uzten. Hemen, itsasaldea telebistan baizik ezin
|
dut
ikusi. Aitonak, aitak, amak, denek lotzen naute eta debekatzen didate hura ezagutzea.
|
|
|
—Hara, oraindik orain zakilari heldu diot —erantzun du Hodjak—, eta nire herrian egoten den bezalaxe dago, lasai asko zintzilik bi koskabiloen artean. Bestalde, gora begiratu eta, zeruan ilargi bera
|
dut
ikusten. Baduzue beste galderarik?
|
|
|
Argel en esklabo egon zen denboran parada anitz izan zuen itsaso ohoinen erlijioa ezagutzeko, ernegatuekin mintzatzeko, eta mulha deritzen jakitunak entzuteko; eta handik, konparazio egiten zuen erlijio kristauarekin, finean ez
|
zituela
ikusten elkarretatik hain diferent; non, jainko bat bera baizik ez dela, Azken Judizioa gertatuko dela eta amoina pagatu behar dela, bada, hori oro sinesten zuten kristauek!
|
|
2011
|
|
|
" Haren hizkuntza, laborari gehienen hizkuntza bera da: lapurtar eta baxenabartarra, xuberotar kotsu batekin, hain ontsa oratzen ditu non aditzen baitugu orok. Euskaldun egiazkoaren aharantza du; euskara zahar garbiaren begitarte gozoa
|
dugula
ikusten, eta aditzen hots maitagarria, berehala emaiten dauku gogoak. Nork erakatsia ote zakon berari?
|
|
|
Hona, bada, gauzak xeheki ikertuz, zertsu
|
duten
ikusi aipu ditugun gizon jeinutsu eta jakintsuek.
|
|
|
—Ez dakit zuk aipatu duzuna bera
|
dudanez
ikusi, baina, egia dena da ezagutzen baititut itxura eta ara horretako marmutxak.
|
|
|
gehiago ezin daiteke! Bizkitartean,
|
dugun
ikus zein ote diren harek jan ditzakeen bihiak: ogia eta ilar xehea; ez dut nik bertzerik ezagutzen.
|
|
|
Su hiltzen bezala dabiltza arra eta emea, ez jakin nondik ase beti bi buruak irekirik dauzkaten kume horiek. Nork ez
|
ditu
ikusi haien harat honatak, ez baitute gantza lodi arte hartan!
|
|
|
Arboletako har eta marmutxak bertze edozein baino laketago zaizkio. Horra zertako
|
dugun
ikusten ardurenik arboletan dabilela. Eta nola arboletako harrak baitira edo azalaren azpian, edo mamian barnago sartuak, mokoaz zilatuz behar du okilak haietaraino heldu.
|
|
|
Aurrenak han guang du izena: nahiz begiratu, ez
|
duzue
ikusiko; nahiz astindu, ez duzue nabarituko; nahiz eraso, ez duzue inor zaurituko eta, norbait zaurituta ere, ez diozue arrastorik utziko.
|
|
|
Zer
|
du
ikusirik Antigonak alaba gehien horrekin? " Mila ispilutan multiplikatu" zen anphora etorri zitzaidan orduan gogora, eta Laboak ere kantatutako Etiopia hartako lehen zirkuluko ardatz gisa betidanik izan dudan poema:
|
|
|
Faxisten planak, zeinahi ere diren, desegin behar ditugu. Beso armatu indartsu bat
|
dugula
ikusten badute atzera eginen dute beren asmoetan. Chuck Norrisen bahiketa egin dezakegun defentsarik hoberena izanen da, propaganda ekintzarik eraginkorrena.
|
|
|
Etimologia azalpena: Oinarria ez da argia, baina genitiboaren hondarkia
|
baduela
ikusirik, antroponimoa dela erran daiteke. Oraingo ebakera, dena dela, herri etimologiaren ondorena da.
|
|
2012
|
|
|
Zer nahi
|
zenuke
ikusi?
|
|
|
Galdetu zioten: " Behan jauna, zer nahi
|
zenuke
ikusi aurrena Espainiara egiten duzun lehen bisita honetan?". Eta Behanek, izpirik ere urduritu gabe, horrela erantzun zien:
|
|
|
Zer nahi
|
zenuke
ikusi? 81
|
|
|
Eta kaltegarria izan daitekeela erakusteko Atxagak frantziar idazle erromantiko baten izena (Theophile Gautier) gogoratu zuen. Parisetik atera zen orduan modan zegoen" tour bat" egitera (tourista bat zen) eta Espainiara etorri zen lehendik espero
|
zuena
ikustera. Espainia lotzen zuen odola, zezenak eta moriskoen eraginekin eta horrela, Irungo muga gurutzatu baino lehen, Urruñan bertan, hasi zen zezenen odola nonahi antzematen, eta Irunen edozein lekutan nabaritzen zuen moriskoen influentzia.
|
|
|
Argirik gabe, begira gelditu natzaio aitaren aurpegi umelari; adarren artetik
|
dut
ikusi amaren ahots irekia. Badoan urteak, zein bakarrik utzi nauen badoan urteak, ezki artean errezatuz, euriari so, zer naizen ez dakidala, nor naizen gure etxeko belazean, gurasoen errautsak ezpain amilduetan, gurasoen errautsak begi muin isiletan non nagoen galdetuz.
|
|
|
Inoiz ez
|
dut
ikusi bilatzen dudana.
|
|
|
Badaki halako paketearekin ezin izanen diola segitu, baina badaezpada ere burua bueltatu du pixka bat urruntzean. Gizon abandonatuaren begiek ezin
|
dute
ikusi. Lasaitu eta pausoa mantsotu du, Parte Zaharrera bidean.
|
|
|
Eta papotik larru zati bat aterarik —nahi
|
duzu
ikusi? — erran, eta haren baitako eraztuna hartu zuen; eri batean jarririk, eskua higitu zuen erdiko harri gorriari distirak eragiteko:
|
|
2013
|
|
|
—Ez al
|
duk
ikusten borroka egin duela, esan zion amak.
|
|
|
Hamarrak jota itzuli zen maiordomoa, eta Aitari oihu egiteko eskatu zion Linori, zer
|
zuen
ikusteko. Lino, giltzak poltsikoan zituela, Aitari ate joka hasi zen.
|
|
|
Zeramatzan mapak, Jacques Nicolas Bellin kartografo frantsesarenak, ez zion ezertarako balio, eta ez zekien non edo noiz aurkituko zuten lurra. Dena kontra
|
zutela
ikusita, eta gizon gehienak gaixorik zeudenez gero, komandantea bera barne, Bodegak itzultzea erabaki zuen abuztuaren 22an, 57° 58' N posizioa erdietsi ondoren.
|
|
|
Iluntzen ari
|
zuela
ikusirik, haiengana joan eta, interpretearen bitartez, erretiratzen ez baziren hil egingo nituela adierazi nien. Kasu gutxi egin zidaten eta, han jarraitzen zutela ikusirik, sar* Sutan gogortutako punta zorrotza duen makila, jaurtitzeko arma gisa erabiltzen dena. jentuari agindu nion oldartzeko haien kontra soldadu batzuekin, ea ikaratzen ziren, eta, hala ez bazen, lantzen kirtenekin ekiteko.
|
|
|
Hiru indio muino erdiraino jaitsi, eta gora eraman nahi izan zituzten gure bi gizonak, beren lagunak zeuden tokiraino. Gureek, gailurrera eraman nahi
|
zituztela
ikusita, halakorik ezin zutela egin adierazi, eta bertan jan zuten bizkotxoa, edo haren puska bat. Gero kideengana itzuli ziren, gertatutakoa kontatzera, denen bistan gertatu bazen ere.
|
|
|
Alferrik zen kanoi balek egindako zuloak larru puskekin edo zeta gordinarekin tapatzen saiatzea. Horrela jarraitzerik ez
|
zutela
ikusita, Alzolak bere iritzia eman zuen: " Jaunak, ea zer egin nahi duzuen, alferrik ari gara eta.
|
|
|
Santa Ana ontzia arpilatzen, gaiztakeriarik eta lotsagabekeriarik handienak eginez, jarraitu zuten hogeita bederatzira arte. Orduan, zama non kargaturik ez
|
zutela
ikusita, ontziak gainezka zeuzkatelako, mastak eta aparailuak moztu eta su eman zioten ontziari, jende fedegabearen eta fede Katolikoaren arerioen erara". 20
|
|
|
Su eman aurretik eliza lastoz bete
|
zutela
ikusi zuen Oterminek, eta, labur esanda, dena txikituta eta hondatuta utzi zutela.
|
|
|
Hernando de Grijalva zen lehenengoaren kapitaina, eta Diego de Becerra bigarrenarena. Instrukzioei jarraituz, aurreko espedizioan aztarrenik utzi gabe desagertutako Hurtado de Mendoza aurkitzen saiatu behar zuten lehenbizi, eta, ezinezkoa bazen, uharte berriak bilatu eta perlarik
|
bazuten
ikusi. Pilotu nagusia, Fortun Ximenez delako bat, ez zen, nonbait, oso gizon diskretua, eta, itsasoratu baino lehen, aberastasunez betetako lurrak ezagutzen zituela esaten ibili omen zen denei:
|
|
|
Miresgarriak egin zitzaizkien gure ardi, oilo eta usoak ere, zuhurki gordetzen genituenak, ontziko norbait gaixotzen bazen ere. Baina gehien gatibatu eta poztu zituena kanpaiaren soinua izan zen, apropos joarazi baikenuen, inoiz entzun gabeko belarrietan zer oihartzun
|
zuen
ikusteko. Hainbeste gustatu zitzaien ezen, ontzian egon ziren denboran, noizbehinka haren ondora joan eta jo egiten zuten.
|
|
|
Izan ere, inurri apaiz hark termita bikotekide bat izana zuen Afrikan misiolari egon zen garaian. Eta noski, ezin
|
zituen
ikusi ere egin!
|
|
|
Tintirintina, nire minina, bost zentzuak dizkidazu nahasi: listua ahoan mikazten zait ezin
|
bazaitut
ikusi.
|
|
|
Taupada sozialari dagokionean ere, horixe da egitea dagokiguna: munduko joerekin eta gureekin surf eginez, zer egin nahi
|
dugun
ikusi, aditz gama osoan.
|
|
|
Goraxeago esan dugu: " munduko joerekin eta gureekin surf eginez, zer egin nahi
|
dugun
ikusi, aditz gama osoan: zer hartu, zer berritu, zer saihestu, zer liseritu, zer aldatu, zer ukatu, zer kopiatu, zer hobetu...
|
|
|
Eta ba al dakizue zer gertatu zen ondoren? Ixunke nerabeak entzuleria osoa adi adi
|
zuela
ikusita, bazirudien ez zeukala inolako presarik, ezta bukatzeko inolako gogorik ere. Agerikoa zen egoeraren jabe bilakatu zela eta denborak zeharo kudeatzen zituela.
|
|
|
—Ikusiko
|
duzue
ikusiko ohol zahar hau uhandituta berazten denean...
|
|
2014
|
|
|
Zorigaitzez, liberalak ere ez ziren arrano haren atzetik hegaldatzeko gai, eta ezin
|
zituzten
ikusi zain zeuzkaten hiru konpainia karlistak. Hantxe zeuden, harkaitz artean gordeta, eta hantxe jarraituko zuten harik eta haiek, haitzartean barneratu arte.
|
|
|
Urtean behin egiten dut metro bidai hau; inoiz ez
|
dut
ikusi inor begira balkoi bateko beira bikoitzaz bestaldetik.
|
|
|
Malenkoniarako parada ematen dit urteroko metro bidaiak: parez pare eserita dagoen emakume hori bigarren aldiz ez
|
dut
ikusiko, edo makurragoa dena, datorren urteko bidaian ikusiz gero ez nuke ezagutuko, edo are makurragoa, emakumeak ez ninduke ezagutuko bi minuturen buruan nasan ikusiz gero.
|
|
|
Bidean ez dugu deus galdu? Aipatu sekuentzia hori filmean
|
dut
ikusi, internetetik deskargatu. Ez da antzerkian aditu handia izan behar ohartzeko afaltiarren begitarteetan zerbait pasatzen dela.
|
|
|
Abertzalea barne. Hiriart Urrutik euskara salbatu nahi
|
du
ikusten dituelarik Hazparneko familiak Baionari so, aliantza berrien bila abian, beren alabentzako ezkontza abantailatsuak desiratzen eta ordu arte Eliza atxiki duten familiak, hots gure antolaketa politikoaren egitura kulunkatzen ikusten baitu. Labegueriek ere gazte denborako zinak utzirik, ez du erakutsi sekulan euskara egoera diglosikotik ateratzeko xederik bere gobernatze moldean, eta hori diot anakronismoa parrez par behatuz, zeren horren seme espiritualak, abertzale kolorez arratindatuak, beti horretan baitira.
|
|
|
Frantsesez theAtre bourgeois deitzen dena, edo antzerki klasista, burumuinaren apainketa batean sinesten du, orain telebista kate guziak tapatzen dituzten umorista horiek dute lekukoa hartu beren mikro hf ekin. Gaude mesfidati halarik ere, Baionako antzokian
|
dut
ikusi Wajdi Mouawad en antzerkia azken 10 urte hauetan ikusi dudan antzerki antzerkiena.
|
|
|
Manex Fuchs Urruñan bizi zen eta hurbildua izan zen zuzendaritzaren segurtatzeko, taldearen kudeantza barne eta ene ustez aski esperientzia aberatsa izan zen. Andoni Iturrioz Larraldeko jabea elekatu nuen eta aipatzen zuen, bera lekuko izan baitzen, entseguetan zen giroa, jendek hori ez
|
zutela
ikusten baina antzerki horrek sortu zuen euskal giroa.zaila baita errateko. Konbentzi erraza nintzen, deskribatzen zidan antzerkia, antzerkiak ekartzen duen giroa finkatua delarik nonbait.
|
|
|
Ez ginen gaizki jarriak baina atentzioa zen jarri behar jargietan. Antzerki herrikoi baten abiapuntuan
|
du
ikusten esperientzia hori eta parrokiako antzokietatik kanpo. Izan ere Hiru Puntturen helburuetarik zen antzerkia ematea epe motzean, sua lastoan bezala, iparralde erreala irauliz, beraz ohituraz bisitatzen ez ziren parte guzietan, salak diren bezala baliatuz.
|
|
|
Ohar gaitezen berriz Salbatore deitzen duelarik zirtzilak, bere baitarik hasten dela mintzatzen zeinua. Ipuina duela zortzi ehun urtekoa
|
du
ikusten kontatzaileak, 12 mendekoa beraz. Mendibe eta Hergaraiko herrien sortzea du solas edo mesolitiko eta neolitikoaren artekoa, arrantza, ihizi ttipi eta fruitu, berak jinen biltze garaia utzirik lur lantzera pasatzen garen denbora?
|
|
|
Egiten duten pilaketak badu regresio esanahia baina beste zerbaitetara lerratzen da ere. Pilaketa egiten delarik haur jokoa
|
dugu
ikusten eta irri egiten du jendeak, jubilazio bat bada. Borroka mutiko eta neska gazte guzien joko mundiala da:
|
|
|
Etxeko andereak zaintzen zituen bere hilak meza denboran. Biziki berantago, beretter ginelarik, biziki maite
|
genuen
ikustea, turista batek delako etxeetako kadira doble horietarik bat ebasten zuelarik, etxeko anderea jin aitzin, nola delako jabeak botatzen zuen handik. Alabaina, jar leku eta jatorri nozio izpirik ez genuen, etxeko andereak berak ere ez berdin, baina jabetza eta jo edo helatu aitzin norbaiten etxera sartzea zer zen ikasten genuen orduan.
|
|
|
Azpimarratzekoa da, zapatari dantza, barberaren dantza, irri edo isekagarriak badirela Lapurdin. Toberatik atera eta tobera galtzearekin utziak ala maskaradetan bezala buhameen, kauteren dantzek dituzten ihaute alderdiak
|
ditugu
ikusi behar, beren ipurdi erakuste eta uzkerrekin? 56
|
|
|
Onartzen du berak zenbait gauza" huts" egin zituela alde horretarik Gure Herria ri egin zion gutun batean. Basandereetan kanpoko andere handi batzuen eskarnioa
|
zuen
ikusi, denek Garazin badakitela Basajaunarekin zer ikusirik badutela.
|
|
|
Bestalde gogoan badaukagu arte hori zein herritarra izan den, jakin behar da betidanik bertsozale errabiatuenak, sasi bertsolariak, herri bertsolari" ttipiak"," txarrak" izan direla. Horiek
|
dituzke
ikusi Herellek:
|
|
|
Bazen hor adineko aho handi bat eta Leize bizkarretik heldu zen xendera bazela erraten zidan. " Lehen, badik hamar urte ez nizala izana, bazuan gerezi ondo bat han xendera heltzean holako bat (erakusi zuen hesol baten loditasuna), orain ez zakiat nolakoa den, menturaz hola (eskuekin beti eta zabalago) behar bada hola." Nik ez
|
nuela
ikusten gerezi ondorik eta gizona joan zen dudan ezarririk ene lekuaren ezagutza. Lagunak erran zidan" zozoa, behar hakon erran hola zela (metrako heina), isilduko zuan ba fite, segur nuk baduela ehun urte ez duela han zangorik sartu.
|
|
|
Xingolak galtzetan txirikordatuak dira eta herensugearen ezkatak egiten. Hau
|
du
ikusten Jean Mixel Bedaxagarrek Baigorriko bolanten galtze gurutze horietan, hola marrazten dituzte haurrek ja arrainen ezkatak. Luzaideko dendarien ekarpena determinantea da galtzen josteko forman eta edertasunean.
|
|
|
Lehengo atorrek papo brodatua zuten, lili eta izarrak, harizko aihenak, gatinak eranstean dendariak ez zituen alabainan kukutzen, pinpirinak jostean berdin. Gatina libre jauzkarietan en sautoirberen arteko bihurdikaduretan aihenak
|
ditut
ikusten nik. Libertimenduaren diskurtsoan," dena duena sortzeko" baita, maite dut sekretu gisa urre eta diamantez bada ere, ukan dezaten bolantek perfekzionetik begiratzen dituen zerbait.
|
|
|
Baina ez du sekulan erran oriotarrak, jakintza utzirik, bere mementoan mementoko enbeia eta inspirazioak segitzen zituela. Euskal paisaiak, dudarik gabe zibilizazioak orratuak
|
ditu
ikusten, jakintza herritarrari jarraikitzen zaio, cromlecharen edukia (hitz jokorik gabe) du jakintza modernoz berriz irakurtzen. Herritartu nahi ditu bere aitzinamenduak eskola, transmisio sistema eraldatuz edozein biztanleri kausitzeko.
|
|
|
Bertsoa hizkuntzaren egitearen lekua da, hizkuntzak erran dezakeenaren muturrean dabil eta horretako da gaia hain funtsezko, hain garrantzitsu hizkuntzak erran dezan hunkitzen gaituen guzia, eta brentsa dezan aforismo batean, erran zaharren eta esapideen forman liseriketa atera dadin.
|
Badu
ikusteko funtzionalitate batekin, izate batekin, filosofia batekin. Adbertsitateari, etsaigoari ateratzen dio posizionamendu bat, sexuen arteko harreman berria hor egiten da, hizkuntzaren ebidentzia eta gardentasuna, bertsolariak euskaltzaindia ziren eta Euskaltzaindiak eta beste guziek nahi ukan dute funtzio hori usurpatu.
|
|
|
Parada behar du kuadrilla horretan sartzeko sorche ren ideia nahi badugu atxiki. Niretzat Haize berri edo Eihartzeko betebeharra horretan
|
nuen
ikusten eta ez difusioa egitean hirian bagina bezala, jada beste nonbait aipatu ditudan hiriko praktika" burgesak" eskarniatuz. Formakuntza funtzio dute.
|
|
|
Dantzaren ondotik banatzen da taldeka eta borta irekirik ari gara lanean. Eskubide
|
dugu
ikusteko nahi den denbora eta deus egin gabe egoteko ere. Gionoren Jean le bleu liburuan, hau Provencekoa zen, aitak haurrari musika klaseak eskaintzen zizkion, eta ez zioten erakusten jo egiten.
|
|
|
" Auzo herriko gaztea naiz, Hiruak bat ekoek zer muntatu duten ikustera jina, Beñat bezala gaxte naiz, atzematen ditut herriko jende ezagunak, baina beti burasoen filtrotik
|
nituen
ikusi orain arte eta hor horien estiloari, mintzatzeko berezitasunari egokitu behar dut nihauren lengoaia, ni egonez, baina ni hori fabrikatuz ere pertsona publiko gisa, etxea beti gogoan. Behar den bezalakotasuna, etxearen ordezkaritza, etxen entzun eta arraentzuna dudalarik:
|
|
|
Marx edo Sartre ez dira entzuten hor badirenez ere. Gorri eta xuri seme alaba izan, Bordeleko kanpusetik ikusiz, heziketa bera ukan dute hemengo gazteek, han besteei konparatuz balore sistema bera
|
dutela
ikusten dute eta elkarrekin ateratzen. Hango liberazio sexualarekin topo egiten dute eta kondoiak kontra sentsuan ezartzen dituzkete, oroitu bazaie erostea, ez da aise garai hartan, zaintsu gara memento horietan eta daubla!
|
|
|
Basa jaunak bi istapez Ilunatze pasatzen du eta Donamaria potzetarik goiti Galarbera sartzen. Duny Petrek hola
|
ditu
ikusten bolantak ere. Ezberdintasuna da ez dutela lurra hunkitzen ez oihurik botatzen.
|
|
|
1979an, maskarada montatu zuten Barkoxen," egiazko" maskaradaren egiteko asmoarekin," lehengo maskarada osoa," ziotenez. Han
|
genuen
ikusi lehen eta azken aldikotz branlea, dantza osoa, erran nahi baita, soka dantzen moldean (eta ez bakarrik branle jauztea bost aintzindariak lerroan), karakoiltziarekin amaiturik.
|
|
|
Klarinek lekuko nagusiak eta gortea sarrarazten, protokolo ontsa antolatu hura. Gehiago dena, hor
|
ditugu
ikusi, lehen aldiko euskal kultur espresiobide gehienak eskuz esku elkarren osagarri kabalkada bere jatorrizko lekuan (preseski dantzariak folklorekeriaren desbideratze itsusienak ezabatzen saiatzen ziren garai hartan) eta bertsolariak, herriak mendez mende orratu zien lekuan, eta heien artean Mattin zena nagusi. Besta oso bat, ikusgarri bat, belaunaldiz belaunaldi antolatua, moldatua bere errituekin, pastoralak bezala herri guzi baten parte hartzea eskatzen zuena.
|
|
|
Jada aipatu dut euskaldunek beren dantzari egiten dioten mesede eskasa edo besteak bezala pleñitu izan naiz jendeak ez diola bere kulturari kasu ematen, baita madarikatu kultura eskaseko jendea ez baitzen jiten gure ikuskizun miresgarrien jastatzera. Jaz, libertimenduan, kabalkadak bide nagusia hartzen zuen eta abantzua hartua
|
nuen
ikusteko hea xehela ezarria zen libertimendua antzezteko plazan. Elurra kaskoetan zen, aroa hotz bizi, eta augurio funtzio betetzen baitu ihauteriak ardura, argi zuri eta azkar batek ferekatzen zituen bolanten panpak.
|
|
|
Mitoak dio aitak, kartzelako negu luzetan, beroki bati buelta eman ziola, kide sastre baten gidaritzapean, baina nik ez nuen sekula aita jostorratza eskuan
|
zuela
ikusi, ezta beste lanabes batekin ere. Luma eta arkatza salbu.
|
|
|
Hori bai, etxean makina bat arrosario zegoen. Ez nuen sekula aita arrosarioa eskutan
|
zuela
ikusi, baina oraindik gordeta daukat kartzelan zegoela soka urdin bat korapilatuz egin zuen arrosarioa.
|
|
2015
|
|
|
Elkarrizketatuaren beraren hitzetan, nobela irakurria zuen naski, baina beste zuzendari hark aspaldi errodatutako filma ez zuen ikusi, eragin horretatik libre bere bertsioa guztiz originala eta berariazkoa zatekeelakoan. Iruditu zitzaidanez, faltsukeria haren bitartez zuzendariak bi filmen artean konparaziorik ez egitera eraman nahi
|
zituen
ikus entzuleak, bere errefrito hura estreinako bertsioaren isla zurbila baizik ez zela jakinda.
|
|
|
—Artzainak ilargia ez
|
genukeela
ikusiko esan zuen. Hodeietan zul° bat da; zononez mmutu batzuetarako argirik badugu.
|
|
|
—Ez
|
dut
ikusten. Baina besterik ezin da izan.
|
|
|
Ez lagundu iheslariei. Batzuek nahiz bestetzuek zain
|
duzuena
ikusi duzue.
|
|
|
—Ez
|
ninduen
ikusi. Hobeki esanda, ez ninduten ikusi, gizon batez eta bi neska mutiltxo batez lagundurik baitzegoen.
|
|
|
Begi haien leihoetatik begiratzen zuen hari ezin irudikatu biziaroetako gertaera arruntak, ez zorionekoak ez zoritxarrekoak. 1938ko maiatzaren arrats batean baizik ezin
|
dut
ikusi oihukatuz gorriak eskapatu dira, kagoendios hil behar ditugu. Gero, arropa armairukoan zeukan kutxa batetik kartutxo guztiak atera eta jakaren sakeletan sartu bitartean sukaldetik pasatu eta etxetik arrapaladan atera, ehiza eskopeta eskuan zeramala.
|
|
|
Etzanda gaude, buruak lurrari atxikita; haitzaren eta lurraren babesa baizik ez dugu. Ezin
|
gaituzte
ikusi. Zakurrei, ordea, ezin estali gure usaina.
|
|
|
—Hainbeste egun ilunpetan pasatu ondoren ezin
|
zuen
ikusi. Itsuturik zegoen.
|
|
|
Berarekin gogoratzen zen, eta negarrak estutzen zuen kontsolamendurik gabe. Inoiz gehiago ez
|
zuela
ikusiko iruditzen zitzaion, sekula ez zela Paristik itzuliko, hartaz ahaztu egingo zela betiko. Paris, Paris.
|
|
|
Hogei kapitain hautaturik gaude, Akademiako lore eta argia, Alemaniara joateko boluntarioen espedizioan eta bertan ikasketak eta praktikak buka ditzagun. Agian baimena izanen dut
|
zuen
ikustera etortzeko sanferminen aitzin. Ongi zaudete denok?
|
|
|
[.] Zortzi edo hamar egun pasatuko dira oraindik ateratzerako. Baina aurretik, jakina,
|
zuen
ikustera etorriko naiz eta zuen kezken lasaitzera, ez baitira batere zuhurrak, zeren, erran nizun moduan, adizale gisa baikoaz misio horretan arizale gisa bainoago. Erraiozu amari horrela, egia delako, eta ez naizelako pozik egonen hura trankil ez baldin badago.
|
|
|
1976ko Udalak deus ez
|
zuen
ikusteko Urmenetak gidatu zuen harekin. Laster azaleratuko ziren barne zatiketak gehiengo progresistadun gobernu taldean, gibelean utziko dutenak alkate errenkada luzea ondoko hilabeteetan:
|
|
|
ELAk pozik hartu zuen autonomiaren bidetik emandako pausotxoa zirudien LABen keinua; eragile politiko gehienen oniritzia ere jaso zuen ekimenak.460 ETAk ez zuen, baina, aintzat hartu bi sindikatuen eskaera eta," gobernuak daraman gerra politika errotik aldatzeko borondaterik ez
|
duela
ikusita", amaitutzat eman zuen ekintza armatuen etena" ekainaren 30eko gauerditik aurrera". 461
|
|
|
Hori ziur Ismaeli ez zaiola pasatzen. Pentsalari ekintzaile edo gidari bezala deskriba litezkeen hauetatik inor ez
|
dut
ikusten dantzatik kanpo geratzen. Hain da oinarrizkoa dantzatzea, iparrez zalantzan, analisietan berde eta abagunearen irakurketan desados gaudela ohartuko bagina ere.
|
|
|
Zer esan nahi du horrek? Beharrik ez ote
|
dute
ikusten gure gazteek. Helduengan, gatazka politikoa bere gordinean bizi izan duten generazioengan, garbi ikusten dut konpentsazio emozional bat dela.
|
|
|
Sanzek ez zituen denak berekin. Eztabaidaren hasieran botoa sekretua izatea proposatu zuen, baina garaipena argia ez
|
zuela
ikusita, azeleragailutik hanka altxatu zuen. Riezu modu hartan kanporatuz gero, gobernu barruan liskarrak ireki eta oposizioak aukera hura euren intereserako erabiliko zuela jakinik, kontseiluari proposatu zion Riezuk zuzendaritzan jarraitzea, besterik ez.
|
|
|
Riezuk bost hilabete gehiago iraun zituen aurrezki kutxa barruan. Ekainean 60 urte bete zituen, eta CANen jada ezer egitekorik ez
|
zuela
ikusita aurre erretiratu egin zen. Erakundea utzi eta berehala, azaleko helbidea banan banan eskuz idatzita gutun bana igorri zien 1360 langileei.
|
|
|
—Zer berri, konpai? Nahi
|
duk
ikusi zer dagoen zorro barnean, e. Ikus, bada!
|
|
|
—Ez
|
huen
ikusi Osmanik bilduriko sardina sarda. Oren honetan eta hortxe, kaiaren ondoan hedatu zian sarea!
|