|
2000
|
|
|
Gris gras, gris gras, gris gras... Neure artean banuen itxaropen lasaia, paperontzi baten atzean ezkutatuta, Edurnek ez ote
|
ninduen
ikusiko edo. Ez nien ezer entzuten, itsasoaren hotsak eta bainuan ari ziren neskek, olatuak gerriraino iritsi eta, ateratzen zituzten kurriskek eragotzita.
|
|
|
" Ez nintzen gogoratzen. Aurre  koan aipatu zenidan behin sagar betekada bat izan zenuela eta harrezkero ezin
|
dituzula
ikusi ere egin". (Nik esaten ahal nion berak duen lehorreriarako oso egokiak direla, osasunerako inondik ere donuts ak baino egokiagoak, baina ohi bezala katuak mihia jan dit...; ni lotsa  garri uztearren, edozer egingo lukee  la  koan nago).
|
|
|
Orduan esan izan balidate hark gerora hartuko zuen norabidea, ezinezko iritziko niokeen. Hala gauzak, Dabid maisuak klase partikularrak besterik lortzen ez
|
zuela
ikusirik, bestelako lanetan hasi zen izena ematen: etxez etxeko saltzaile, inkestagile, gauzaintzaile...
|
|
|
Denver atzealdean utzi, eta Mendebalde menditsuan barneratzen hasi garenean, Aspen inguruan ekaitza lehertu da. Nik beti atsegin izan dut aterpetik euria nola ari duen begiratzea, tximistek iluntasuna nola urra  tzen
|
duten
ikustea, eta gaur ere furgonetako kristalari itsatsia egon naiz, gozo, gogoa hara honaka zebilkidala.
|
|
|
esate baterako, behin Patxirekin Gasteizko Florida parkean izan nuen hitzordua: Patxik hango kristalezko tabernan zerbait hartzera gonbidatu ninduen, oso ederra bai  tzen, epeletan kafe bat hartu bitartean, kanpoan elurra nola ari
|
zuen
ikustea; eta, zer mila sorgin, ederra baitzen norbait zuregatik txora txora egina dagoela jakitea, eta emeki emeki lehen musua emateko nola makurtzen zaizun ohartzea, nahiz eta gero doi bat gogoz kontra zeure burua baztertuz erantzun (orduan nik ez nuen beste amodio baten beharrizanik sentitzen, baina atsegina gertatu zitzaidan Patxik nirekiko agertu zuen, nola esango nuke, miresmena?; Patxi haiz... Hala ere, gero ez nintzen ausartu Dabidi egia esatera; ez dakit, haren erreakzioaren beldur izan nintzen eta, bestalde, argi neukan ez zela ezer gertatu eta, halaber, ez nuela Patxiren laguntasuna galdu nahi.
|
|
2001
|
|
|
Nire ustea da hori, eta barka bekit ustea uste bezala, beste irozgarririk gabe, hemen azaltzea; bestelakorik, gainera, erraz aurki daiteke sostengu bila hasiz geroz. Dena den, gogo
|
duenak
ikus dezake nola agertzen diren gertatuak eta gertatu ustekoak" kondaira" honetan, eta hitz hau Txillardegik berak" Orangutanen ugartea" n usatu zuen eran hartu dut. Aldizkari honetan ikusi zuen argia, 1957, 1
|
|
|
Gizona gizonari dagokion legez jokatzen ikusteak harritzen gaitu, egia esan, bestek ez bezala. Ez ote
|
genuen
ikusi nola joan zen Monsieur Vincent âez zen film txarraâ tximistak egiten gure artetik, karitateari buruz zalaparta gehiegitxo ateratzen zuelako edo, gure kritikak, edozein Sor Angélica edo Madre AlegrÃa laudorioz betetzen duen kritika horrek, txintik esan gabe?
|
|
|
gero, beharbada eta gehienez ere, euskaldun izan gaitezke, hiz  kuntzaz nahiz bestelako izatez. Orainago ere, 1914ez geroz, ez ote
|
dugu
ikusi eta ikusten" nazio" arteko klase borroka nonbait eta noizbait âeta ez langileriaren eragitezâ landatu ziren mugarriez mugaturik dagoela. Aho betean aitortuko dituzte, bestela bezala egiten baduzu galdera.
|
|
|
" Euskaldunek, poesiara aski emanak izanagatik, ez dituzte orain arte honen legeak bete; bete ez ezik, bai baitirudi haien berririk ere ez dutela izan". Bi huts aurki  tzen
|
ditu
ikusi dituen kobletan: hitz emeekin bertso arrak egin nahi dituztela (hitz urritxekin bertso ordotsak esango zukeen berak13) eta elisio eta sineresi direlakoei ez dietela jaramonik egiten.
|
|
|
Alderdikeria, seta, Saussureren esprit de clocher delakoa izaten dira gidari bakar. Ez ote
|
dugu
ikusten zer gertatzen den hiri arteko elkarte edo batasun berriren bat izendatu behar den bakoitzean. Amorerik ezin eman eta azkenik, ezinbestean, antzinako oinarririk ez duen asmakari hutsalen bat hartzen dute ontzat batzuek eta besteek.
|
|
|
Ajuria Eneako Itunak hilketaren ondoan emaniko erantzunak, Herri Batasunaren isolamendua eskatuz, enfrentamendu zibilaren gogortzea bultzatu zuen; Ajuria Eneako irakurketa antiterrorista hutsa gailendu zen, eta isildu egin zuen hartan gatazkaren konponbidea elkarrizketa bidez etorri behar
|
zuela
ikusi nahi zuen oro. Alderdi instituzionalen sistema guztia gelditu zen antinazionalismoaren banderaren lehian ziharduten bi alderdiek, PPk eta PSOEk, egoeraren gainean eginiko irakurketaren mendean.
|
|
2002
|
|
|
Besteen aurrean ez zidala hitzik aterako etsi zuenean, beste bide batetik saiatu zen, eta esan berri nuena paper batean idazteko agindu zidan. Baina, hartarako ere erabakirik hartzen ez
|
nuela
ikusirik, eskola amaitutakoan bertan geratu behar nuela  jakinarazi zidan, eta mehatxatu egin ninduen, esanez, ezen, agindutakoa bete arte, ez nuela etxera joaterik izango.
|
|
|
Ez nuen hilketaz eta hildakoaz hitz egiteko adorerik. Ez
|
nuen
ikusitakoa inorekin partitzeko ez kemenik ez barrenik. Zer esan behar nion?
|
|
|
egiten dizkidan nahi
|
dut
ikusi,
|
|
|
Egia esatekotan, zenbaitetan ez nau harritzen halako joerak izatea. Baina uste dut, hala ere, hor anitz
|
badugula
ikusteko eta ikasteko.
|
|
|
Egun, erosleak aukerak egiten ditu, zuk badakizu hori, eta ez dizut hemen esan beharrik. Eta irakurleak zer esan ez, anitzez ere handiagoak, aski
|
duzu
ikustea zenbat liburu dauden etxean erosiak, eta zenbat irakurriak. Bada, horretara nindoan, orain, denboraren buruan, euskal idazle onak ditugula gure artean, literaturaz maitemindu eta letrak denak nahaste jarri beharrean, bata bestearen aldamenean ederki lotu, kateatu eta elkartzeko gai diren idazleak.
|
|
|
Trebe dena, artifizioetan jantzia da? Eta hala bada ere, zer
|
du
ikusteko artifizio batek lehergailu batekin. Euskararen etxeko misterioa.
|
|
|
Kontua da, ordea, aldez edo moldez, barneko nahiz kanpoko arazo eta arrazoiak direla eta, egia bada orratza makur bidean egon daitekeela, Euskaltzaindiak bere etorkizuna irudikatu behar duela berriz ere eta, euskaltzale guztion onerako, bidean berriz ere indartsu ageri behar duela, eritasunetik atera eta lehenago baino bizkorrago lanean jartzeko. Edo sinpatikoek ez ote
|
dute
ikusiko hau. Diot nik, adiskide gazte, honekin bat etorriko zarela, bai baitakit zuregan ere oraindik akademiak baduela itzala, hala erakutsi dizute-eta eskolan, eman dituzun urteetan.
|
|
|
Laster ailegatuko zi  tzaigun etxera bueltatzeko garaia. Hala ere, oraindik
|
bagenuen
ikusi beharreko leku bat: Yosemite parke naturala.
|
|
2003
|
|
|
Sei urte bete
|
zituenean
ikusi zuen semeak aurreneko aldiz Eiffel Dorrea, koinatuak opari ekarri zion entziklopedia batean. Umeak jada begiz joa zuen mekanoa.
|
|
|
Irribarre egin duk. Hogei bat urte
|
dituk
ikusten ez duala. Gogoan duk, hala ere, haren adorea institutuko asanbladetan.
|
|
|
Hatsa hartzen zuen. Segitzailerik
|
bazuenez
ikusteko noizbehinka, laburki itzulikatzen zen. Baina nehork ez zuen Etxea agentziaren inguruetan sumatu.
|
|
|
Eta orduan barre egiten utzi zidaten, ezen, egia esatera, koadroa benetan zen bitxia. Ez dago tragikotasuna baino gauza komikoagorik; ez dago gauza barregarriagorik agure xahar bat banana azal batekin irristatu eta lepo hezurra nola txiki  tzen
|
duen
ikustea baino. Gurea, baina, oraindik hobea zen:
|
|
|
Ukuilu horietan zikinkeriak, urte mordoan bazter guztien jaun eta jabe, heroi baten jarduna aldarrikatzen zuen, eta Herkulesek iritsi eta mendikakateak
|
zituen
ikusi.
|
|
|
Gero frogatu ahal izan nuenez, hitzak" ongarri" eta" simaurra" ziren. Morganek ukuiluko labirintoetan barrena gidatu ninduen, eta, halako batean, mendikakateak
|
nituen
ikusi.
|
|
|
¿ Ez
|
dituzu
icusi Prancesac pede bagaric, Jaungoico bagaric, Erregue bagaric, legue bagaric, alemanijen guisaan alcarregaz naastuta? ¿ Ez dituzu icusi, ardi artian sartutaco otso gosiac leguez, alcar zatituten, illten ta amaituten?
|
|
|
¿ Ez dituzu icusi Prancesac pede bagaric, Jaungoico bagaric, Erregue bagaric, legue bagaric, alemanijen guisaan alcarregaz naastuta? ¿ Ez
|
dituzu
icusi, ardi artian sartutaco otso gosiac leguez, alcar zatituten, illten ta amaituten? ¿ Ez dituzu icusi, Abadiac, Prailiac, eta Monjaac Prancijaco libertadiaren iguesi erreinuti campora esquian, euren burubac librau ezinda, edo ezcutau ezinda?
|
|
|
¿ Ez dituzu icusi, ardi artian sartutaco otso gosiac leguez, alcar zatituten, illten ta amaituten? ¿ Ez
|
dituzu
icusi, Abadiac, Prailiac, eta Monjaac Prancijaco libertadiaren iguesi erreinuti campora esquian, euren burubac librau ezinda, edo ezcutau ezinda? (...) ¿ Noc eucan seguru Prancesetati ez Aita, ta ez ama, ez senarra, ta ez emaztia, ez semia, ta ez alavia, ez echia, ta ez vizitzia?
|
|
|
Han Baionan predikatu zuen axolagabekeria erlijiosoaren kontra. Entzuleen artean fede epeleko aberkideak ere
|
bazituela
ikusita, honela jokatu zuen Aresok:
|
|
|
Garbi geratu da honezkero Eliza katolikoak berebiziko protagonismoa izan zuela euskaldunen identitate sortze prozesuan, XVIII. mendearen bigarren erditik frankismora arte, gutxienez. " Katolizismo euskaltzale" edo" etniko" horren diskurtsoak, ordea, bi alderdi txit desberdin
|
dituela
ikusi ahal izan dugu. Hala, batek baino gehiagok galdetuko du nola uztartzen ote diren euskal berezitasunaren mitogintza eta euskal endaren, fedearen, hizkuntzaren, foruen eta baserritar bizimoduaren gorazarre ideologikoa, batetik, eta, bestetik, integrismo katolikoak fededun guztiengan barneratzen duen erruduntasun kezka eta norbere buruarenganako mesfidantza.
|
|
|
Hamar Aginduen inguruan landutako kode moralak  honako egitura
|
zuela
ikusi dugu: Jainkoari zor zaizkion betebeharrak (1 aginduak, gehi Elizaren bost aginduak), gurasoei eta agintariei zor zaizkienak (4 agindua) eta lagun  hurkoa ez kaltetzeko aginduak (5 aginduak).
|
|
|
Eta nireaz zer? ...ar Euskal Herrian Unescok egindako atlas linguistikoaren arabera, Bizkaian zortziehun pertsonak intsumiso deklaratu dute beraien burua hizkuntza eskubideak bete arte, beste zenbait euskaltzalek baraualdia egin izan dute hizkuntza eskubideak aldarrikatzeko, euskalgintza polizialki eta judizialki pertsegitua da... zer gehiago behar da komunitate linguistiko desberdinek erabateko interes batasunik ez
|
dugula
ikusteko. Interes desberdinak ditugu batzuek eta besteek.
|
|
2005
|
|
|
Hainbat bitxikeria
|
dut
ikusi:
|
|
2006
|
|
|
itzalak. Uste
|
dugu
ikusten ez dena ez dela existitzen. Ez dakigu itzalaren enigma ikusten.
|
|
|
Bestela, zer? Izar horia paparrean
|
duela
ikusi nahi duzue mutila?, amonak, eta lorontzi bat puskatu ondoren errietatik libratu nahi duen haur batek bezala begiratu zidan, esan nahirik bezala egoerak behartu zuela auziaren muina hain garbi agertzera.
|
|
|
" Bestela zer? Izar horia paparrean
|
duela
ikusi nahi duzue mutila?", esan zuen amonak, baina" nik diodana onartzen ez duenak arriskuan jarriko du mutilaren geroa", hori zen benetan adierazi nahi izan zuena. Amonak baliatu egin ninduen.
|
|
|
Aita ordurako lorategian zen, esku bat kopetan jarrita eta zerura begira. Nire zorionerako, ez
|
ninduen
ikusten zegoen tokitik.
|
|
|
Agintariek bokazioa
|
duzula
ikusi behar dute: biziki estimatzen dituzte A.D. jarrera duten gazteak.
|
|
|
Zeren zain zaude?, esan zion amak Annetteri, haren platereko hostopil zatia artean probatu gabe
|
zuela
ikusirik.
|
|
|
Zalaparta batean, atea zabaltzea lortu zuten eta barrura sartu ziren. Lauzpabost lagun izango ziren guztira, nengoen tokitik ezin
|
nituen
ikusi, baina oso ondo entzuten nituen haien oihu zakarrak eta kolpe hotsak. Angelok zerbait esan zien.
|
|
|
naturaltasunak. Denbora gutxi neraman Triesten, baina nahikoa Mussoliniren erregimenak eragindako zentsurak eta hitz egiteko beldurrak estali ezin
|
zuena
ikusteko: Triesteko jendeak ia galbaherik gabe jokatzen zuen politika edo erlijioa ez ziren gainerako alorretan, bizitzeko gogo handiz jokatu ere, eta hark erakarri egiten ninduen ni, hain bestelakoa nintzena eta hain bestela hezi nindutena.
|
|
|
Müller jauna algara batean hasi zen. Asko poztu ninduen hain gizon prestu batek umorea
|
zuela
ikusteak.
|
|
|
Eta segi sukaldean beso zabalik. Gauren batean ametsean sartu eta ez
|
bazaituztet
ikusten bukaera izango da-eta.
|
|
|
Han hil omen zuten garai batean zergak kobratzera etortzen zen erregidorea. Solairuka saldu zuten, beraiek egin beharrekoa egina
|
zutela
ikusi zutenean. Lana utzitakoan ikustekoa zen aitatxo arrantzarako tramankuluak prestatzen eta amatxo, berriz, behi kremaz igurtzita eguzkia hartzen!
|
|
2007
|
|
|
Autoak hauts dezente harrotzen zuenez, agureak berehala erreparatu zion. Besoaz agurtu zuen, gelditzeko asmorik ez
|
zuela
ikusirik. Lisak atzeko ispilutik ikusi zuen, hautsaren lausotan, inguruko lagunei Opel zahar horren nondik norakoak gogorarazten.
|
|
|
Arrunt liluraturik zeudelarik mutikoak, edari bitxi bezain goxo bat eskaintzen zien eta lekuan berean gelditzen ziren zanpez lo. Gero, hamarka, seinaka edo launaka eramanarazten zituen bi mendien artean gordea zegoen baratze miresgarrira iratzartzen zirelarik, munduko lorerik ederrenak
|
zituzten
ikusten, fruiturik deliziusenak zituzten jastatzen, soinu xoragarrienak zituzten entzuten... Eta lau errekak, urezkoa, esnezkoa, eztizkoa eta ardozkoa ikusten zituztelarik, nola ez sinets, zinez, Paradisuan zirela?
|
|
|
Euskaldun eta euskaltzalea naizela diot, baina euskoeszeptikoa ere bai. Nire begiek ez
|
dute
ikusiko sasi-profeta batzuek agindu ziguten Euskal Herri askatu, sozialista, batu eta euskalduna. Jabetzen naiz:
|
|
2008
|
|
|
Nire eskuak atzerantz eraman, eta biak lotu zizkidan bere poltsikotik atera zuen lokarri batekin. " Ezin nauzu ukitu, preso egin zaitut, nire presoa, eta ezin duzu ezer ikusi, ezin
|
nauzu
ikusi", xuxurlatzen zidan belarrira, giroa grinaz lardaskatzen zuela. Klik, Carla Bruniren musikaren doinua hasi zen bat batean, magiaz bezala, musika lasai lasaia gu isilik geunden bitartean.
|
|
|
Kezkatzen hasi ginen. Eta hurrengo goizean, hura lanean zela, L haren gelara sartu, eta depresioaren aurkako pastilla haiek topatu zituen, leihoa toalla urdin batez estalia
|
zuela
ikusi zuen eta paretako poster guztiak kendu zituela, eta D handi bat pintatu zuela paretaren erdi erdian. Beltzez.
|
|
|
S.I. k ezin
|
du
ikusi txelo jolea nor den, eta haren begiak are gutxiago, baina txelo joleak begi ameslaridun neska bat ikus dezake patioan eserita, burbuila artean galduta.
|
|
|
Zertara etorri zara hona, Andres? Utz gaitzazu bakean, ez
|
duzu
ikusten hiltzear dagoela.
|
|
|
Hirurogeita hamarreko hamarkadan girotutako filmekin akordatu naiz, El Lobo, Yoyes, Segoviako ihesa. Ibonekin Euskal Gatazka gai
|
dutelako
ikusi ditudan horiek. Patillak eta galtza kanpanak, halako gristasun bat airean, ertzetan nabaritzen hasitako sepia kolorea.
|
|
|
Beste tabernaren batean dik, Batallas. Ez
|
duk
ikusten amorratzen dagoela lana bukatzeko?, diotso Inaziok Rosagatik.
|
|
|
...tu nuen, foralak elkarrekin hitz egiten hasi ziren nik esandako tokia non ote zegoen deliberatzen, eta zerbait garbia atera zutenean, foral batek ez beste guztiek jatetxetik alde egin zuten, eta autoen gurpil hotsak sentitu nituen berriro, eta gurekin gelditu zen polizia forala, zorrotza eta ezpainestua bera, galderak egiten hasi zitzaidan berriro, etxekoandrea haserretzea lortu zuen arte, ez ahal
|
zuen
ikusten zein egoeratan nengoen, ordubete lehenago senarrarekin afaltzen goxo goxo, eta orain berriz..., eta etxekoandrea, esaldia bukatu ezinik, negarrez hasi zen hura ere, ez diot sekula behar bezala eskertuko hain ondo portatu izana nirekin, eta hartan geundela, bi emakumeok zinkurinka eta polizia ezpainestua, berriz, begirada zorrotzez, ordu laurden bat lehenago doi alde egindako poliziek tele...
|
|
|
Mundu garaikidea hain dago ustez egituratua, non familia egituratua, gizabanako egituratua eta are pentsamendua bera ere behar bezala egituraturik nahi
|
baititu
ikusi edo ikuskatu. Oi munduaren laineza egituratua!
|
|
|
[Euskal pluralismoaren zuztarrak.] Euskal herri, etxe, eskola, gune eta abarretako ume den den denek Pirritx & Porrotx
|
dituzte
ikusten eta entzuten; P&P dituzte bihotzetik maite eta munduan diren artista onenak direla uste. Ea zer datorkeen hortik, diote batzuek, eta non dagoen pluralismoa.
|
|
2009
|
|
|
Dariok tiradera bat ireki zuen. Barruko arroparen bat ere hartua
|
zuela
ikusi zuen. Begiratu zuen ea nezeserra han zegoen, amak oparitu baitzion.
|
|
|
–Hau ere ez
|
zenuen
ikusiko orain dela hiru urte etorri zinenean...
|
|
|
Garai hobeak ziren ordukoak, eta ohiko bezero saldoak aise ematen zuen nominan bi langile mantentzeko. Hala ere, erostetxe berrien kontuarekin, diru iturriak gutxitu eta, bi langileei ordaintzeko adina irabazten ez
|
zuela
ikusita, Claudiok erabaki gogor bat hartu behar izan zuen: bietako bat kanporatzea, hain justu.
|
|
|
Aurobindoren eskolako yoghi zahar batek hitzaldia eman behar
|
zuela
ikusi nian iragarkia, eta bertara agertu ninduan, Bidebarrietako aretora. Gela leporaino bete zuan.
|
|
|
Behin baino gehiagotan joan nintzen zure bila, txikia zinenean, edo deitu nizun lanean ari ginen lekura etortzeko, jada koskortuta, euretarikoren batek hala eskatuta. Sasoi hartan pentsatzen nuen zuk sen berezia zeneukala leku eta momentu jakin bakoitzean zer egin behar
|
zenuen
ikusteko. Ez dakit esan beharrik dizudan liluratuta zenituela taldeko saregin guztiak, eta, gehien gehien, zeure ama.
|
|
|
badirudi gizarte antolamendu jakin batzuek gaitasun handiagoa dutela sufrimendu psikikoa eragiteko. Neurosiaren produkzio sozialak zein tamaina
|
duen
ikusi behar, eta neure buruari galdetzen diot gaurko gizarteak ez ote diren gizaki deprimituak produzitzeko fabrikak. Eta hala bada, zergatik ote den.
|
|
|
hortxe gauza zitekeen euskal nortasuna, hortxe botere gune propioak garatzeko aukera, hortxe herri gisa bizirauteko arnasa. Estatutua ez da soilik engainua izan, sinpleegia da hori esatea, baina sirena kantutik asko
|
duela
ikusi da denborarekin, eta hortxe estrategia baten agortzea. Euskaltasunari oxigenoa falta zaio espainiarren ur putzuan.
|
|
|
Kulunkaren engainuak ez zuen balio izan, ordea. Umetxoaren gabeziak kontsolamendu handiagoa behar
|
zuela
ikusita, aita zutundu eta gurditxora hurreratu zen.
|
|
|
Akatsak akats, ikusita hango biziera, energia gastua biztanleko, bizikletak autoari hortzak zelan erakusten dizkion, kontsumismoari uzten zaion toki ezereza, errekurtsoen banaketa orekatua; ikusita Ekotopiatik gertu dagoen aztarna ekologikoa eta beste guztia, perfekziotik oso urrun, baina etorkizunerako pistak
|
dituela
ikusten da.
|
|
|
Audenek: " Nola ezagutu dezaket pentsatzen dudana ez
|
badut
ikusten esaten dudana?".
|
|
|
Burura etorri ez zaio ba leiho ondoko emakumea iruzurti hutsa dela, eta patio zaharrarena, aldiz, gezur biribila? Pentsatu ez du ba leiho ondokoak beretzat bakarrik nahi
|
dituela
ikusten dituenak, ez duela leihoaren pribilegioa inorekin partekatu nahi?
|
|
|
Musikak nola funtzionatzen duen kontuan hartuta, Egañaren testuaren bertsokako zatiketak baino logika handiagoa duelako egin dugu horrela. Izan ere, arretaz aztertzen badugu, lehen bi lerroek eta bigarren biek musika egitura berdina
|
dutela
ikusiko dugu. Gainera, esaldi horiek kantariaren arnasaldi luzeago batean amaitzen dira kasu bietan.
|
|
|
Onurarik ere bazekarren, edo hala fortunatu behar
|
zuela
zekusanik ere bazen: " Garizuma, osasunaren ama!" Eta garizuma luzeegiaz mintzatzen ausartzen zenari, han emango zion arrapostu supazterretik amamatxoak:
|
|
|
Txori errespetagarri hauen kanpaina jarraitu dut nik gustura, aurten ere. Kukubikokak aparte, besterenean apopilo hazteko abildadea duela onartuz,
|
badituela
ikusten dut bere eskolako kume franko politikarien artean ere. Nola ikasi duten, kukuka, bakoitza berean, temati, kantatzen.
|
|
|
–Ezagutzen al duzu presoen aldeko ekitaldietan kriseilu bat (Picasoren Gernikatik ateratakoa dela uste dut), presoen borroka adierazten eta sinbolizatzen duena? Ez ote
|
duzu
ikusi nola pasatzen den kriseilu hori aitona amonen eskuetatik bilobenetara. Zer da kriseilu hori?
|
|
2010
|
|
|
Lotsatia eta ausarta nintzen batera gaztetan, eta hasieran lotsa pixka bat ematen bazidan ere, laster hasi ginen hizketan era naturalean. Bere liburuak irakurtzeaz gain askotan
|
nuen
ikusia telebista espainiarrean, programa bateko aurkezlea zelako. Hain zuzen ere, arrazoi horrengatik begietan zituen arazoez hitz egin zidan, garai hartako fokuak oso txarrak zirelako, oso kaltegarriak begietarako.
|
|
|
Mari: Beha egona naiz, baina ez
|
ditut
ikusiak
|
|
|
Eta Nicolas izan zitekeen bildumara ekarri zuen azken erosketa.
|
Bazuen
ikusi ahal izan zituen hiru bikotekideekin antzik, nahiz ofizioak oso desberdinak izan, hirurak ziren andrea baino dezente gazteagoak, ile kizkurra zuten hirurek, argalak ziren eta itxuraz oso latino edo Mediterraneo aldekoak zirela esan zitekeen. Atsoak ez zeukan gustu txarrik, hori, behintzat, aitortu behar zitzaion.
|
|
|
Nik beste zerbait pentsatua izango nuela, agian ez zela niri gehien gustatzen zitzaidan koadroa izango, ez ninduela kondizionatu nahi, agian niretzat prezioaren erdia ere gehiegizkoa izango zela gastatzeko asmoa neukanarekin konparatuta... esaldi hutsalak, ordea, bazekielako bere onarpena jasotzen banuen, aurrera egingo genuela. Azkenean, niretzako mesedea izan zitekeela esan nion, bestela ez nuelako jakingo zer oparitu eta azkenean Sukruren lan bat opariko niela, etxean denetatik
|
zutela
ikusi eta gero.
|
|
|
Koruko talaiak han behean zeudenek ia arnasarik hartzen ez
|
zutela
ikusten uzten zidan.
|
|
|
Laguntza behar du baina ez daki zer egin. Herrira ezin du betaurreko bila jaitsi, haurrek ezin
|
dutelako
ikusi; telefonoz ezin dio inori laguntzarik eskatu, mendian horrelakorik ez dagoelako; eskutitz bat bidal dezake betaurrekoak behar dituela esanez, baina ziur erantzuna ez litzaiokeela Gabon Gaua baino lehen iritsiko eta berak ordurako lan guztia egina eduki behar du. Sutondoan jarri da, gaztainak atera ditu danbolinetik, errekatik hartu du ur trago eder bat eta pentsatzeari eman zaio.
|
|
|
–Ikusi orduko konturatu nintzen Anizeto zela bizitza irauliko zidan gizona. Hasteko, adinekoa izan arren, gazteen artean ere ez dira berea bezalako planta
|
dutenak
ikusten, baina hori alde batera utzita, nirekin eta gainerako zerbitzariekin jangelan zeukan zuzentzeko era, mahaian egotekoa, jana ahora eramatekoa, inoiz ezagutu ez nuen galaia zen, jubilatua izanagatik. Gezi kolpea izan zen, dudarik gabe.
|
|
|
Leiho ondoko mahai batean jarri gintuen, beste guztiaz isolatzen gintuen bionbo batek begirada guztiez babestuta. Guk kalea ikusten bagenuen ere, kaletik ezin
|
gintuzten
ikusi altuegi ginelako. Mantela, zapiak, baxera, edontziak eta mahai tresna guztiak bereziak ziren, ohikoez apartekoak.
|
|
|
San Roberto Bellarmino, San Luis Gonzaga, eta San Juan Berchmans. Arte aldetik balio askorik ez badauka ere, merezi
|
du
ikustea gangaren erdian dagoen gezurrezko kupula txikia. Berez, han ez dago inolako kupularik, baina horrela ematen du, bere garaian han jarri zuten marrazki xelebre bati esker.
|
|
|
Eguneroko horren zatitxo bat nahikoa da sozialistek zer nahi
|
zuten
ikusteko (Diario de la Memoria,):
|
|
|
Berdabioren hurrena, auzi honetan itzalik handiena Joxepe Killaberrik
|
zuela
ikusixe duzu. Horrexegatik saiatu naiz honen atzetik, beste bien atzetik baino lehenago.
|
|
|
" Berdabioko semia naiz ta, seme fortuna gabia". Honezkero, hamaika pasarte
|
badituzu
ikusiak, hori ederki erakusten dutenak: Joseph de Echagaray residente en dicha casa de Verdavio edo Joseph de Echagaray y consortes, habitantes en Berdabio, termino de Anizlarrea eta beste antzeko asko.
|
|
|
Agiri horrek ongi bistan uzten ditu Berdabioko aiton amonengandik bilobenganainoko odol lokarriak, eta nahi
|
dituenak
ikusi, beste senideen jaiotze agirietan ere halaxe datoz Aranazko elizan.
|
|
|
Badirudi herriko ondasun modu guzietan atzaparra sartzen zuten horietakoak zirela. Pelaio Retegiren testamentua lekuko, nolatsuko gizamodua
|
genuen
ikusteko. Geroztik ikasia dizut haren izengoiti ederra ere [161]:
|
|
|
Isiltzea hobe, gutxinez. Gure Ermano Baserritarra inoiz ez
|
dugu
ikusi hain sutua, hain haserretu errea, maldizioka eta itsu!
|
|
|
Baina kezkatuta gaude, inoiz ez
|
dugu
ikusi hain eroria. Hain buru azkarreko gizona, bi kontu segido zuzen esaten ez dituela gelditu zaigu.
|
|
2011
|
|
|
" Sorginek batzuetan begiak atera ohi dizkiete beren biktimei; arrazoia bikoitza da: alde batetik, begiak kenduz gero, hildakoak ezin
|
du
ikusi, eta bere arimak ezin ditu identifikatu bere hiltzaileak; beste alde batetik, biktimen begiak aterata, haien ikusmenaz jabetzen dira magiaren bidez, eta hildakoek ikusitakoa ikus dezakete beraiek ere. Azken hori lortze aldera, sorginak biktimaren begiak jan egin behar ditu".
|
|
|
–Hik ikus dezaten nahi
|
dunana
ikusten diten. Obsesionaturik hago hi Monjeurekin...
|
|
|
Batzuetan aski da ergelkeria bat heriotzak zein misterio gutxi
|
duen
ikusteko, esan zuen amonak amaren heriotza aipatu zenuten batean.
|
|
|
Horretan, dena dela, ez ginen gazteok bakarrik ibiltzen; sasoi guztietako lagunek, gizonezkoek gehienbat, jokatzen zuten zer edo zertan. Egia esan, Euskal Herritik kanpo ibili naizenean, inon ere ez
|
dut
ikusi han besteko jokorako zaletasunik.
|
|
|
–Modu asko zagok gure aldeko izateko. Luziok esan dik armak hartzea eta soldaduen aurka egitea ez
|
duela
ikusten egoki, baina ez dik esan borrokan jarraitzeko gertu ez dagoela. Niri gizon argia eta zintzoa begitandu zaidak eta guri, Intina, lagunak edozein lekutan edukitzea komeni zaiguk.
|
|
|
Ezer erantzuten ez
|
zuela
ikusirik, alkandorako botoia askatu eta samatik esekita daukadan katea erakutsi diot. Han zegoen Nikolas ataundarraren urrezko txanponetako bat eta, hura ikusi duenean, irribarrea egin, bere eskuak ene sorbalda gainean ipini, eta hauxe esan dit:
|
|
|
–Beharbada hik ez
|
duk
ikusiko herri honen azkena, baina luzaro gabe helduko duk. Egon hadi ziur horretaz.
|
|
|
Hilabete batzuk neramatzan lanean eta Angelun zortziehun metroko lursaila zuen etxe bat nuen gustuko. Axunek esaten zuen konponketa asko egin behar zirela eta nahiago
|
zuela
ikusi zuen apartamentu berri bat. Ez zegoen gaizki, baina azkenean etxea erosi genuen.
|
|
|
Bueltan, ordea, etxera iritsi baino lehen zegoen otadi batean sartu zen txakurra eta bat batean oiloa atera zen ziztu bizian. Hurbildu nintzen eta hamalau arrautza
|
zituela
ikusi nuen. Etxera eraman eta ganbaran utzi nuen belarrarekin egin nion habia moduko batean jarrita.
|
|
2012
|
|
|
Lehentxeago amatxi zegoen besaulkian esertzera joan zen botikaria artez artez; haren erabakitasunari kasu eginez gero, betiko lekua zuela hura pentsa zitekeen. Gorputzez amatxiren ia erdia izaki, besaulki zabal hartan nola moldatu behar
|
zuen
ikusteko gogoa piztu zitzaion Inasi.
|
|
|
Bermeora joan etorria egiteko bi egun oso bidaian eman behar
|
zituela
ikusita, autoa erostea erabaki zuen Inasek. Egia esan, ez da askotan joaten hara, urtean hirutan besterik ez, oporraldi bakoitzeko:
|
|
|
Hark ez dakien zer esan diezaioke Inasek umetarik taberna zuloan lanean diharduen haur izan gabeko gazteari? Berari, haren adinean, bizitzan nondik jo nahi
|
zuen
ikuste hutsak nahikotxo lan eman zion; erabaki besterik ez zuen egin behar, eta irekita zituen ate guztiak, asko bai, behintzat.
|
|
|
Inasi ezer gutxi kostatu zitzaion Galo Mendizabal Armendariz eta Margarita Pérez de Ciriza Mariezcurrena buruan hartzea. Haiek ongi finkatuta
|
zituela
ikusitakoan, aitaren inguruan zerbait galdetuz gero, hilda zegoela erantzun behar zuela argitu zion amak; nahikoa iritzi zion, antza, halakoari behin aipatzeaz.
|