|
2002
|
|
|
Gizarte alarma sortu beharrean, azterketako arduradunek argi utzi zuten emaitzak «ezin direla publiko orokorrarentzat estrapola». Alde horretatik, esan zuten goizetan kirola egiten duten jendeak ez
|
duela
hori egiteari utzi behar; hori bai, «modu kontrolatuan eta gehiegikeriarik gabe egitea» aholkatu zuten. Hala ere, lortutako datuak kirolari profesionalei aplika dakizkieke, eta haientzat txostenak aholkatzen du «entrenamendu ordutegiak egokitzea, infekzioen eta hotzeriaren arriskua saihesteko».
|
|
2004
|
|
|
Era berean, Erripollek azpimarratu du haren emaitzak “polemikoak” izango direla etorkizunean, kirol praktikaren eta medikuntzaren oinarrizko elementuetako bat eztabaidatuko baitu. Mota horretako ariketak egiten dituzten atletak, profesionalak nahiz zaleak izan, arinago senti daitezke, baina ezin
|
dute
hori egin, lesioak saihesteko. Ondorio hori bera definitu zen duela bi urte Sidneyko Unibertsitatearen (Australia) ikerketa txiki batean, eta “British Medical Journal” argitaratu zuen.
|
|
2007
|
|
|
Beharrezkoa da, halaber, gurasoek adibidearekin iragartzea. «Gurasoen jarrera oso garrantzitsua da, haurrek beren gurasoak imitatzeko joera baitute, eta haiek barazkirik jaten ez dutela ikusten badute, haiek ere ez
|
dute
hori egin nahi», azaldu du Cookek. Erreakzio primitiboa Haurrak bi urtetik aurrera hasten dira elikagaien neofobia agertzen, eta, kasurik larrienetan, helduarora arte luza daiteke.
|
|
|
Prestakuntza, batzuetan, bigarren mailan geratzen da, ikastaro eta tailer batzuen kostu ekonomikoa dela eta, eta, ondorioz, erakunde apalenentzat iristezinak dira. “Une oro erronka berriei aurre egiteko, GKEek ahalegin ekonomikoa egin behar dute, eta batzuetan ezin
|
dute
hori egin, eta langileen kualifikazioaren hobekuntza geldiarazi”, deitoratzen du Valentziako Komunitateko Elkartasunaren eta Boluntarioen Fundazioak (Fundar). Ikastaro eta tailer batzuen kostu ekonomikoa dela eta, erakunde apalenentzat iristezinak dira.
|
|
2008
|
|
|
Horrela, glutamatoaren neurorrezeptorea estimulatzen bada, serotoninarena blokeatu egiten da, eta horrek ondorio antipsikotikoak eta terapeutikoak ditu eskizofreniaren aurka. “Orain, konpainia farmazeutikoek garatu behar
|
dituzte
hori egiten duten produktuak, jomuga terapeutiko berri horretara bideratuta”, azpimarratu dute ikertzaileek.
|
|
|
Irribarrea gizakiaren keinu berezienetako bat da. Baina pertsona batzuek ezin
|
dute
hori egin. Moebiusen sindromeak eragiten die.
|
|
|
Elikadurarteko Foroak 2.800 herritar baino gehiagoren lagin bati buruz egindako “Espainiarren elikadura ohiturak” azterlanaren arabera, erretirodunen %43k dieta egokia egiteko komeni zaiena aukeratzen du bazkaltzeko orduan; %28, 4k, berriz, nahi edo gustuko
|
duen
horren alde egiten du. Erretiratuek ere garrantzi handiagoa ematen diote erosten dituzten elikagaien kalitateari; izan ere, %30ek dio hori dela alderdirik garrantzitsuena erosteko orduan.
|
|
2009
|
|
|
Gaur egun, zazpi urteko haur batek informazio gehiago dauka, erromatar enperadore batek zeukana baino. Gizarte sareak, solasguneak, eztabaidaguneak... Gazteentzat Internet da plaza publikoa, eta hor egiten dituzte harremanak.Zer jarrera hartu behar dute gurasoek. Internetek aukera ematen du gazteek euren mundua zabal dezaten, hori hala da, baina, aldi berean, areagotu egiten du harremanen azalkeria, eta horrekin batera, konfiantza falta ere bai, eta bizi esperientzia sakonak trukatzeko zailtasuna ere izugarri handitzen du.Muga bat jarri behar dela iruditzen zait, eta hori gurasoek egin behar dutela, baina, ahal den neurrian, deus inposatu gabe, elkarrizketa erabiliz.Arauak ulertu egin behar dira lehenik, eta gero onartu.Komeni da, beraz, gazteak elkarrekin bilduz jar daitezela harremanetan, eta ez bide birtualetatik.Harreman fisikoak ordezkaezinak dira.Azken bi hamarkadetan gertatu diren bi fenomenok aldatu egin dituzte giza harremanak.Lehena telebista izan da.Gurasoek eta seme alabek arreta gehiago jartzen diete pantailan ageri diren irudiei, eta elkarren arteko hizketa isildu egiten da.Ondorioz, familia bihurtzen da leku berean bizi den arrotz multzo bat.Bigarren fenomenoa Internet da.Telebista baino askoz hobea da, ikuslea ez delako pasiboa.Aktiboa da.Internet bidez pertsona asko ezagutzen ditugu, baina haren etxeko ataria soilik ezagutzen dugu, ez barru barruan dagoena, eta hortxe dago arazoa.Gainera, bizitzak ez du ematen dozenaka, ehunka lagun min edukitzeko adina, eta Internetek besterik pentsaraz diezaguke.Ezinezkoa da.Lagun onak esku bakarreko hatzekin konta daitezke, edo bi eskuetakoekin, asko jota.Eta hori aurrez aurreko harremanean landu beharra dago.Gurasoek seme alaben lagunak izan behar dute. Seme alaben lagunik onenak izan behar dute gurasoek.Mugak ere jarri behar dituzte, baina ekuazio horretan dago gakoa, mugen eta adiskidetasunaren arteko ekuazioan.Beharrezkoa da gure seme alabak harritzea, eguneroko errutinatik irtetea, gure galeren eta frustrazioen berri ematea, seme alabek uler dezaten gure bizi esperientzien bidez ez beti onak, gainera, sentiberago egiten garela, gizatiarrago, eskuzabalago.Sekula ez da gaur beste garatu entretenimenduaren industria, eta sekula ez dira izan pertsonak gaur bezain tristeakEz zaizu iruditzen gurasoak adiskidetzat hartuta, seme alabek oker uler dezaketela harreman horren muina. Adiskide izan behar dela esaten dudanean, ez dut esan nahi seme alabek aurrez antzeman behar digutela zer egingo dugun, seme alabei nahi dutena egiten utzi behar zaiela, gehiegi babestu behar direla edo haurrek gurasoak manipulatu behar dituztela.Egun, haurrek manipulatu egiten dituzte gurasoak.Adiskide izateak esan nahi du gure irudi ezin hobea ematea seme alabei, gehiago besarkatzea, maitekorragoak izatea eta eskuzabalagoak; eta aldi berean, mugak jartzen jakitea, ezetz esaten ikastea... Hau da, oreka lortzea autoritatearen eta afektibitatearen artean.Ez dirudi erraza oreka hori lortzea.Ez da erraza, ez.Baina egiten ez badugu, nola prestatuko ditugu gure seme alabak bizitzak jartzen dituen erronkei aurre egiteko, krisiei, estualdiei, desilusioei... Gure seme alabak ez baditugu prestatzen beste gizaki batzuekin harremanak edukitzeko. Ez dugu egingo baldin eta arau eskuliburu oso zorrotz eta azalekoa hartzen badugu oinarri; eta nahi duten guztia egiten uzten badiegu eta eskatzen duten guztia erosten badiegu, orduan ere ez dugu egingo.Era horretan jokatuz, kontsumitzaileak soilik sortzen ditugu, kreditu txartel baten zenbakiak.Eskola porrota, jazarpena, bullying a, aspaldiko arazoak dira eta gizarte guztietan ageri direnak.Zergatik ematen diegu halako garrantzia gaur egun. Gero eta ohikoagoa da haurrak eta gazteak krudel jokatzea elkarren artean, eta sentimendurik ez erakustea besteen minarentzat.Gero eta enpatia gutxiago dago, bestearen lekuan jartze hori.Adimenaren funtziorik garrantzitsuenetakoa da, eta inon ez dute lantzen.Zer egin behar litzateke. Gurasoek eta irakasleek lagundu behar lituzkete seme alabak, ikus dezaten nola bizi den hain ongi ez dagoen jendea, langabeak, adinekoak, gaixoak... Gure haurrak ez baditugu behin eta berriz horretan entrenatzen, ehunka aldiz, ez dute garatuko gaitasun hori.Eta horren faltan, liderrak sortuko ditugu, oso txarrak, beren zilborrari baino begiratzen ez diotenak.Guztiok ezin ditugu eduki maila handiko ikasketa, lan bikainak eta aitortza handiak.Arrakastaren gizartean, nola erakutsi jendeari arrakastarik gabe bizitzen. Egungo gizartea obsesionatuta dago garaipenarekin, podiumarekin, lehenengo izatearekin.Baina gutxi batzuk soilik irits daitezke horra.Baina izan gaitezke hamargarrenak, ehungarrenak, milagarrenak, duin eta zoriontsu, eta hori irakatsi daiteke, eta irakatsi egin behar da.Tamalez, gizartearen agenda paranoikoak kontrakoa sustatzen du.Seme ...n gaitezke hamargarrenak, ehungarrenak, milagarrenak, duin eta zoriontsu, eta hori irakatsi daiteke, eta irakatsi egin behar da.Tamalez, gizartearen agenda paranoikoak kontrakoa sustatzen du.Seme alaben lagunik onenak izan behar dute gurasoek, baina horrek ez du esan nahi haiek nahi duten guztia egiten utzi behar dietenikZuk baduzu seme alabarik. Hiru alaba dauzkat, eta izugarri maite ditut.Esaten
|
duzun
hori egiten duzu haiekin. Egiten dut, eta zenbaitetan nire hutsegiteak onartu behar izaten ditut, barkamena eskatu... nahi dudalako nire alabek uler dezaten zer den pertsona heldu izatea: bere hutsegiteak onartzen dituena.Duela urte batzuk, alaba zaharrenak aurpegiratu zidan jende asko hartzen nuela kontsultan, hitzaldi asko ematen nituela, baina azkenaldian ez nuela denborarik berekin hitz egiteko.Begietara begiratu nion, besarkatu eta esan naion:
|
|
|
Hala egin ezean, gurasoek, nahi gabe bada ere, sinesgarritasuna galtzen dute, eta orduan pentsatzen dute haurrek ez dela beharrezkoa etxean ezarritako arauak betetzea, azkenean nahi
|
duten
hori egiten dute eta.
|
|
2011
|
|
|
Ekonomia Ministerioak Lehiaren Zuzendaritza Nagusiari idatzi lioke (haren arduraduna Joaquín Almunia da), kezka adierazteko eta oniritzia jasotzeko. Orain arte, Altxorraren iturrien arabera, ez da eskaerarik egin, nahiz eta oraindik denbora tarte bat
|
duten
hori egiteko eta sei hilabete luzatzeko baimena lortzeko, 2012ko ekainera arte. Bruselak uste du abalak Estatuaren laguntza direla, bankuei eta kutxei beren izenarekin aterako balira baino merkeago finantzatzeko aukera ematen baitie.
|
|
2012
|
|
|
Edo heldu batek eragotzi egiten dionean nahi
|
duen
hori egin dezan, edo eskatzen duen guztia ematen ez dionean.
|
|
|
Hau da, ez amore ematea erreakzio bortitzaren aurrean, eta ez uztea nahi
|
duen
hori egiten.
|
|
|
Baina ez dira objektibo edo diziplinazko kaleratze guztiak. Batzuetan, bidegabeko kaleratzea da, eta langileak legezko tresnak
|
ditu
horren aurka egiteko. Lan erreformaren ondoren bidegabe kaleratzeagatik, kalte ordaina 33 egunekoa da lan egindako urte bakoitzeko.
|
|
2013
|
|
|
Gaur egun, higiezinen merkatua premia egoeran dago: saltzen dituzten askok premia
|
dute
hori egiteko, eta, askotan, prezioan beheratzeko prest daude. Etxebizitza, babes baliotzat jotzen den aktibo bihurtu da.
|
|
2015
|
|
|
Oso gutxik uste
|
dute
hori egitea kontsumitzailearen beraren erantzukizuna dela, %2k baino ez.
|
|
2018
|
|
|
Baina lau hankako lagunarekin lan egin dezaketen espainiar zoriondunak gutxi dira: langileen %10ek bakarrik
|
dute
hori egiteko aukera, txosten honetan jasotakoaren arabera. Hala ere, bulegoa eta lan bizitza txakur eta katuekin partekatzeak dituen abantailak aztertu dituzte hainbat ikerketak.
|
|
2019
|
|
|
Bere ideietako batzuk: begiak itxi eta bake leku batean imajinatzea, musika entzutea, arnasa sakon hartzea, une batez lekutik urruntzea, gorputza astintzea, gaizki egiten dutela uste
|
duzun
hori egiteari utzi arte txalotzea… Metodo bitxi hori probatu dezakezu asteburu batean, aste oso batean edo opor hauetan, eta urteko gainerako egunetan jarraitu. Ez ahaztu laranja koloreko zerbait (eskumuturreko bat, eraztun bat edo azazkal margotuak) eramateaz, beti gogoan izateko erronka eta zure helburua zure familiarekin edo lagunekin partekatzeko, lagungarri eta gogorarazle izan zaitezen (beste hau ere badu:
|
|
|
Bigarren aldiz erreklamatu dezakegu? Jasotako kalte ordainarekin ados ez bagaude, berriz ere erreklama dezakegu. Bai, Espainian bost urte
|
ditugu
hori egiteko.
|
|
2020
|
|
|
Zure praktikak bultzatzen dituen balioak ugariak dira, bai talde kirola bai bakarkakoa: gainditzea, adiskidetasuna, berdintasuna, ahalegina, errespetua, zintzotasuna, tolerantzia… Jakina, ez
|
duzu
hori egitetik salbuesten ikasten ez duzulako edo zure portaera egokia ez delako. Beti izango da jarrera aldatzeko beste zerbait.
|
|
2021
|
|
|
Horrela, jaiotzatik bertatik zaindu behar da ahoko higienea. Zure ahoak zuri buruz dioena Ez dira garbitu behar jaioberriaren hortzoiak Ikerketa zientifiko bakar batek ere ez
|
zuen
hori egiteko gonbita egiten, baina urtetan ohiko protokoloan parte hartu du. Gurasoei gomendatzen zitzaien (espezialista batzuek oraindik ere hala egiten dute) hartualdi bakoitzaren ondoren hortzoiak garbitzeko, gaza garbi baten edo silikonazko titare baten laguntzaz.
|
|
|
Horretarako, zukuaren lagin bat hartzen da, eta neurketa erraz bat egiten da errefraktometroa izeneko tresna batekin. Baina fruta denda batean ezin
|
dugu
hori egin; beraz, beste pista batzuetara jo behar dugu. Aukerarik onena egiteko, beti da gomendagarria dendan arreta ematen digun pertsonari galdetzea, haren ezagutza eta esperientzia oso baliagarriak baitira, jakina.
|
|
|
Greta Thunberg Suediako ingurumen ekintzaileak egindako adierazpenen arabera, “gauzak benetan aldatzeko eta benetako klima krisiari irtenbideak aurkitzeko, eta ez bakarrik haren sintomei, errora joan behar dugu eta krisi gisa tratatu. Eta boterea
|
dutenek
hori egiten ez badute, orain arte bezala jarraituko dugu. Zoritxarrez, ez dugu espero —edo nik behintzat ez dut espero— egingo dutenik, baina oso pozik egongo naiz oker nagoela frogatzen badute”.
|
|
2022
|
|
|
Lehenengo anaia bat eta gero bestea. Garrantzitsua da elkarri entzutea. “Aitak edo amak egiaztatu behar
|
du
hori egiten dela, gatazketan emozioak bestean jartzeko joera dugulako, hau da, «haserre nagoenean zure errua da». Horrek ez du funtzionatzen, adimen emozional on bat norbera begiratzea baita”, dio.
|
|
|
Aurreratzen dituztelako. Hori bai, ez
|
dute
hori egiteko betebeharrik. Hilaren 25ean Gizarte Segurantzak dioena esan arren, erakunde gehienek hilaren 25ean ordaintzen dute pentsioa.
|
|
|
Mina eta azkura arintzeko begiak igurztea oso ohikoa da, baina espezialistek ez
|
dute
hori egitea gomendatzen, kalteak eragin baititzake ikusmenean eta epe luzeko ikusmen arazoetan.
|
|
|
Begiak igurztea oso ohikoa da azkura, nekea edo trabaren bat sentitzen dugunean. Baina oftalmologoek ez
|
dute
hori egitea gomendatzen, arrisku batzuk dakartzalako eta gure ikusmen osasuna honda dezakeelako. Zein dira arrisku horiek?
|