|
2004
|
|
|
–Galduaz doa hiztun euskaldunaren sortzeko ahalmena, dio Koldo Zuazok?, galduaz hizkuntzarekin jolasteko eta gozatzeko gaitasuna, eta hori galtzen denean, hizkuntza bera dago galbidean. Izan ere, sortze etengabean egon behar
|
du
hizkuntzak bizirik iraungo badu, eta ez da nahikoa telebista eta Euskaltzaindia izatea sortzaile; gutariko bakoitzak izan behar du asmatzaile. (...) Garbi dago kontua zein den:
|
|
2008
|
|
|
Beraz, Akademia sortzeko unean, Broussain eta bere gogaide Azkuek honako planteamentuak zituzten: euskarak ez
|
zuen
hizkuntza bizi gisa iraungo batu ezean; gaztelania eta frantsesarekin lehia zedin ezinbestekoa zen hitz mordo batekin aberastea; eta, azkenik, goi mailetara hedatu ezean, euskara, arrantzale eta nekazarien hizkuntza soil gisa, desagertuz joatera kondenaturik zegoen. Hortaz, ezinbestekoa zen gizarteko goi klaseek, bereziki burges, eliztar eta intelektualek, euskara erabiltzea, haien eredua segituko baitzuten klase apalek, Europako hainbat herri txikitan jazo zen bezala.
|
|
2009
|
|
|
Egokitasun eta proportzionaltasun hori gordetzen baldin bada, zilegizkoa (etikoa esan nahi da) eta eraginkorra izango da hizkuntza politika; hots, gehiegikeriarik gabea, utzikeriarik eta eskastasunik gabea, neurrikoa, proaktiboa, argi eta garbi euskararen sustapenaren aldekoa. Ez beza inork ahantzi, herritar guztiei bakoitzak nahi
|
duen
hizkuntzan bizitzeko aukera ematerakoan, euskaraz bizitzeko aukeretan dagoela defizita. Defizit hori gainditzea izan behar du helburu hizkuntza politikak.
|
|
2010
|
|
|
Euskarak hiztun gehiago lortzen ditu estatus handiagoa duen lurraldeetan eta gehiago ikasten eta erabiltzen den lurraldeetan. Hala ere, kasu guztietan gutxiengo hizkuntza da eta estatus eta hedapen askoz zabalagoa
|
duten
hizkuntzen ondoan bizi da.
|
|
2011
|
|
|
Bertze kontua da, eztabaida semantikoaz haratago eta egungo egoera diglosikoa ez dela argituta, zalbidek mahai gainean paratu duen tesia: euskarak, orain eta hemen, nolabaiteko diglosia behar
|
duela
hizkuntzak bizirik iraunen badu.
|
|
|
Merkatuaren irizpideari bagagozkio, honako ondorio hauek atera behar omen genituzke gure aldetik. Jesús de Garayren esanera dihardugu?. Lehenik eta behin, balio sozioekonomikoaren merkatu arloan eraginkortasuna galdu ez
|
duten
hizkuntzak bizirik eta kementsu daude, eta merkatuan tokirik ez dutenak, aldiz, kili kolo dabiltza. Bizitza soziala erreproduzitzen duen gauzakiren bat merkatuan ez baldin badago, ez egote horrek honakoa esan nahiko luke: hots, produktu hori ez dela baliotsua eta beharrezkoa komunitatearen bizitza bermatzeko.
|
|
2014
|
|
|
Zorionez, oriotarrek ez duzue
|
zuen
hizkuntzan bizitzeko esfortzu handiegirik egin behar izaten, horrela sentitzen dut behintzat, eta beharbada erosotasun horrek egingo dizue kalte. Batzuetan, galtzeko beldurrak irakasten digu daukaguna estimatzen, edo ez dugu ulertzen berez jasotakoa besteentzako esfortzua izan daitekeela.
|
|
2016
|
|
|
Egoera honi buruzko adierazpenik ez dugu bildu, erran nahi
|
baitu
hizkuntzak bizi dituen aldaketak gutxi sakontzen direla, bakoitzak berea eramaten du, konparaziorik egin gabe, alegia norberarena zaintzea eta dagoen bezala zaindu behar duela, nahiz eta traba izan Euskal Herri osorako balio lukeen lan bat izateko.
|
|
2017
|
|
|
Elebitasunaz eta hizkuntzen egoeraz, aldiz, edozein mintzo da eta nornahi omen da aditua. Makurragoa dena, askok uste
|
dute
hizkuntzen bizi baldintzak gehiengoz onartzen direla nonbaiteko legebiltzarrean" demokratikoki". Hizkuntzen bizi baldintzak, herri eskubideak bezala (justu behar duena), zuzenbideari dagozkio eta ez indar politikoen araberako legediari.
|
|
2018
|
|
|
Zinez harrigarria da 50 urteotan egindako bidea eta iritsitako helmuga. Begiratu beharreko helmugak daude aurrean, baina jakinez beti azken helmugarik ez
|
duela
hizkuntza biziaren prozesu historikoak, beti irekia delako.
|
|
2022
|
|
|
“Herria desberdina da, euskaldunok desberdinak gara, lana desberdina da, ohiturak desberdinak dira eta euskara sustatzeko politikek ere desberdinak izan dute, benetan eraginkorrak izateko”. Horretan ari direla azpimarratu du PSE EEko idazkari nagusiak, eta euskara “apriorismo politikoetatik ahalik eta gehien aldenduz eta sustapenaren bidean jarraituz, herritar guztiek nahi
|
duten
hizkuntzan bizitzeko askatasunaren defentsa” egingo dutela nabarmendu du. Etorkizuneko politika horiek “adostasun zabalaren” eskutik etorri behar dutela gaineratu du Anduezak.
|