|
2000
|
|
|
–Zer
|
duk
hik hemen? –bota zidan atea ireki bezain laster.
|
|
|
—Goia eta behea ezin direla nahastu uste
|
duk
hik, Martin, eta zuk ere halatsu, Graziana, eta hori dela araua... baina ez al zen Jesu Kristo ere goiak eta beheak nahasterat etorri. Eta ez al zen Kristo bera ere bertze Maddalen baten laguna izan?
|
|
|
Error non corrigitur per errorem! —erran zidan, isilune luze baten ondoren— Zeren hire anaiak egina baino gaitzagoa
|
duk
hire aitak egina!
|
|
|
—Ordea, hauek ez dituk Asiskoaren denborak... Eta leku hau ez
|
duk
hiretzat, eta kontu guti egiten duk heure buruaz, Antonio! Eta, ahal dezagunean, gibelat egin genikek, leku erosoago baterat —eta, buruan liburuak eta ene paradisu partikularraren iduriak berriro josten zitzaizkidala, eratxiki nuen—:
|
|
|
—Ez
|
duk
hik pentsatzen duana —erran zidan— Eta ez kezka eta ez antsia, zeren nik ere izan bainuen behin hori... —eta, are irri zabalagoa egiten zidala, erantsi zuen—:
|
|
|
Zeren tratua gaurko afarian sinatzekoak dituk, eta horrek ez dik erremediorik... baina afariari guhaurk jar ziezaiokeagu soinua, beharbada... Eta, nola afaria ohiz kanpokoa izanen den, zeren halaxe saritu nahi
|
baititu
hire aitak gonbidatuak hain egun seinalatuan, ohiz kanpoko zerbait egin behar diagu guk ere... gonbidatuei saria lehenbailehen egotzaraziz, konparazione, berdin zait goitik edo behetik —eta, azken hitzak hatzaren bi keinuekin laguntzen zituela, batean ahorat zeramala eta bertzean uzkirat, eratxiki zuen—: Eta ni baino areago... eta hire anaia baino areago, zeren, oker ez banago, Mattinek errezitatu behar baitio dukeari, afal aitzinean, oda itsusi hori, hi izan haiteke, Joanes, festako protagonista...
|
|
|
—Egunoroz ari
|
nauk
hire predikuak entzuten, eta ez haut gehiago jasaiten, zeren gogait gaixto egina bainago. Izan ere, hik erran behar ote didak zer sinetsi behar dudan eta zer ez?
|
|
|
—Jainkoak bakarrik zekik hori, Pedro. Zeren, nork daki gaztetan hartu hinduen su hark hartuko ez ote hauen egunen batean berriro, eta mudaraziko ez ote
|
duen
hire pintura goiti beheiti.... Eta ezin etsi duk, hasi baino lehen... eta heure bide hori ere bilatu beharra duk, nahiz eta, bertzetik, ene anaiaren gustuko pintura ere egin behar izanen duan...
|
|
|
Izan ere, desterrua ez duk lur bat, guganik kanpoan dagoena, baina gure baitakoa, zeren desterru handiagoa dik etxean dagoenak, baina burua beheiti, ezen ez etxetik kanpoan dagoenak, baina burua goiti —eta entseiatzen zelarik ezpainetako nekean irri bat marrazterat, erran zuen—: Bai, hoa lasai; izan ere, gorputzez urrunduko gaituk, baina ez arimaz, zeren gure arimak bat
|
dituk
hik egin berri duan koadroaren laukian.
|
|
|
gorputzez haren idurikoa dena, edo arimaz bertze norbaitena...? Eta nagok ezen, arimaz denaz bezainbatean, neure idurikoagoa
|
haudala
hire gurasoena baino; zeren ez baitziren alferrik joan urte haiek, zeinetan hire irakasle izan bainintzen, bai matematikan eta bai filosofia naturalean ere... eta ez al dute, bada, maisuaren irakaspenek moldatzen, gradu batean bai bederen, ikaslearen arima?
|
|
|
—Poztekoa duk,
|
badudalako
hirekin zerbait argitu beharra. Ttipiren bulegariarekin mintzatu berria nauk eta...
|
|
|
—Hara, ahantzia
|
ninduan
hire lanbidearen beharkizun sakratuez. Zer sailetan paratu haute orain, telebistetako programazioan ala nekrologiketan?
|
|
|
—Eta zer
|
du
hire bulegariak. Ez ditu nire kronikak maite edo fraideenetik aterata gonak goititzen genizkionetarikoa da?
|
|
|
—Sobera ere... —begiak disketeak zeuden aldera okertu zituen, elkarrizketa bertze eremu batera eraman aitzin— Dena dela, ulertu behar
|
duk
hirea ez dela nire alorra. Nik informazio konfidentziala lantzen diat, badakik.
|
|
|
Zigarroa hautsontziaren kontra zanpatu nuen. —Tira, ohitzen hasia
|
nindunan
hirekin bizitzera... Zuekin, alegia.
|
|
|
—Itzuli fite erredakziora. Aspergarria
|
duk
hi gabe.
|
|
|
—Gaurkoz, bertze horrenbertze izanen duk agian. Hiru orrialde
|
baititut
hiretako, oso osorik.
|
|
|
" Eskalatzailea" —errepikatu zuen— Bada," Eskalatzaileak" deitu ez balu, ez nindukek orain hiri kargu hartu beharrean egonen. Ni ez
|
nauk
hi baino gehiago, eta ez nauk bulego honetara neure kabuz etorri. " Sar zaitez hor, eta eraman ezazu hurrengo asteburuan egunkariaren ardura".
|
|
|
—Rosario? —erantzun zidan noizbait— Panpox hau hire bila etorrita, zertarako nahi
|
duk
hik atso zalamandrana hori?
|
|
|
Arrosario garaia zen, eta amak
|
zuen
hi  tza. Aita arrautza frijitua jaten ari zen.
|
|
|
Besteren emazteak berba pozoitsuekin liluratu gura duen sugea haiz hi, horra! Jo eta bertan tragatzea merezi
|
duk
hik oihu egin dio jende artean bidea egitearekin batera, nahiz eta inguratu zaion Karmelo hura gelditzen saiatu. Baina Dabid, Patxiren antzera, total egina zegoen eta estropozo egin du, neska bat berarekin lurrera eramanez.
|
|
|
Laga itzak", esan zuen;" hiri zer dik horrek? Ez
|
duk
hire afera"; Xan zalantzan gelditu zen; egia zen, hura bere afera ez zela; hala ere, bere balizko inserzioari begira, zerbait egin zezan lagungarria zitekeen. Hori ordea ez zuen Garik ikusten; hark dudagabe problema garratzagoak zituen; izan ere:
|
|
2001
|
|
|
Hik ez duk, eskierki, Paul Lafargue ren" Le Droit a la Paresse" liburu famatua irakurri, nahiz liburu horrek 90 urte izan. Jakin gabe, ordea, aitaginarrebaren teoriak baino maiteago
|
dituk
hik suhiarenak (parte hau bederen!), eta gogozago jarraitzen. Lafargue k bezala hik ere" lanaren mistika" gorroto duk; eta Marx-en suhiaren teorien berri izan bahu, maizago aipatuko hituzkean heure alde.
|
|
|
Nekez sines dezaken kopeta zimurtu eta goibel horren atzean, oraindik freskotasunez zipriz tinduriko gogoetak badirela, zeren egon badaude, baina zokoren batean gordeta Sarritan, hik badakin, egun euritsuetan, hire kolore gabeko begiak zimurren artetik esnatu, jalgi eta begira ipintzen ditunanean, euri tanta bakoitzeko gaztaroko oroitzapen bat berreskuratzen dun begietan nahigabe kolorea margotuz. Eta hori
|
dun
hire denborale bekaiztiaren jaioleku.Badakin, kontura hadi, baditun urte batzuk deusik entzuten ez dunala, eta hire buru harnean iraganeko erloju zaharraren orratzen norabideak eta joan etorriak nahiko zaizkin hire musika osatzeko. Doinu bekaiztia osatzeko.Bapatean, amonak, iraindu, listua bota eta hitzok zulatu ditu ispiluan, bere isla berriz antzeman arte.
|
|
|
Eta zer dugu Amableren graziaz, e? Ba al
|
duk
hik graziarik?
|
|
|
(Lagunaren ondoan eseriz; maitekiro): Baina zer arrazoi
|
duk
hik halako astakeria bat egiteko. Ez al haiz zoriontsua?
|
|
|
Birraitonaren berri, aitonaren berri eta aitaren berri emango du. Lehen pertsonan arituko da, bere jaioterriko kutsua
|
duen
hi  ri  ko hizkeran.
|
|
|
eta aldea galduetako altxorrik preziatuena
|
dun
hire sexua
|
|
|
ez diat inongo azalpenik zor, hi bezalako kaka umerik agoantatzea gibelak ez zidak agintzen. Ez
|
nauk
hire hobe beharrez ari, baina nire lanak baditu arau puta batzuk. Haien artean hi bezalako babalastoak balizko arriskuaz ohartarazi beharra kasu.
|
|
|
– Izan ere, jendetasuna ez
|
duk
hire dohain handienetako bat txikito –jaurti nion brastakoan.
|
|
2002
|
|
|
Begira. Nik bazekiat zer
|
duan
hik. Hik behar duana sexu saio on bat duk –bota zion– Horrek akaso begiak irekiko lizkiake.
|
|
|
–Kameraren inguruko zerbait ikasi behar
|
huen
hik, ezta? –galdetu zion Alaznek, sortutako isilune deseroso hura betetzearren.
|
|
|
–Lasai. Nahi
|
baduk
hirekin geratuko nauk.
|
|
|
–Konparatuko
|
duk
hik har bat hegazti batekin...! –eta ikusi zuenean aho zabalik geratu nintzela, tutik ere ulertu ez niolako, erantsi zuen–:
|
|
|
–Konparatuko
|
duk
hik har bat hegazti batekin...!
|
|
|
Izan ere, Emmanuelek orduak eta orduak ematen ditin bere espiritua lantzen... Edo lan espirituala fisikoa baino gutxiago baloratzen duten horietakoa ote
|
haut
hi ere?
|
|
|
–Ez al
|
dituk
hik ametsik ederrenak egiten, bada, amaren magalean?
|
|
|
Agian ezin duk burutik kendu Nerea hire alaba nagusiak gaur eskolara joan gabe geratu duela sukarragatik? Edota ez
|
duk
hire alabaren sukarra, baizik eta biharamunaren zama, begitartea iluntzen diana. Izan ere, etxetik irteterakoan bi aspirina irentsi eta trenean denbora guztian lozorroan etorriagatik, ezin duk ajea disimulatu.
|
|
|
Kamamila prestatzea nahi al duzu? Maritxuren ahotsa baltsamoa
|
duk
hire barren zaurituan.
|
|
|
– Erraza
|
duk
hiretzat hori esatea. Sentitu duk inoiz gosea, beste baten narruazalaren beharra, berorik beroenaren beharra?
|
|
2003
|
|
|
Jakin mina iren  tsi behar izan dute handitan iraingarri horrekin batera. Gabik, marihuana dela eta," a ze nolako izen xelebreak
|
dituzten
hire lagunek!" esan dionean, berriz, Aitor barrez lehertu da, eta beraiek irribarre memelo batekin lagundu diote. Haiei bai, uzten die anaia txikiaz barre egiten.
|
|
|
Banaka batzuek hik hiru hilabete luzeetan diktatu âbai, diktatuâ dizkiean apunteak eskuetan zerabiltzatek, azken orduko errepasoan. Hire kabutan xelebrekeria tontoren bat esan behar
|
huen
hire erudizioa eta etorriaren gainean âez duk gutxi, ez, norberak ondo ezagutzea bere mugakâ, baina arreta beste norabait joan zaik. Unai gelakide batekin hizketan ikusi duk, paretaren kontra jarria.
|
|
|
Ama izan behar hintzelako? Zergatik eduki behar
|
duzue
hi bezalakook ume bat ondoan iraultzaren bidegabekeriaz ohartzeko?".
|
|
|
Gorputzari aurrera tiratu behar izan dio bertikaltasunari eusteko. Zertarako behar
|
duk
hik halako ontzia, galdegin dio Izpizuari eta honek, ezertarako ere ez, erantzun dio, noizean behin dena atzean laga eta zuzen zuzen itsasoan galtzeko.
|
|
|
Komuneko zapi batez bildu zuen Damianek, lotsaturik, ustekabean lurrera isuritako hazia eta, gero, jantzi eta alde egin zuen gela hartatik Jaionek. Hori
|
duk
hik senti dezakean hurbilena, esan zion. Asko falta zaik oraindik, maitea.
|
|
|
Ez eta heu herori ere. Nor
|
duk
hitaz oroituko, bada. Nor hitaz arranguratuko, nor akordatuko.
|
|
|
Eta horrek ez dik baliorik batere. Ez
|
duk
hirea errenta. Denek duten ordain bera duk hori.
|
|
|
Hondoa jo arteko denbora bakarrik daukak. Horixe bakarrik
|
duk
hirea. Denbora laburra.
|
|
|
Eta hara!, hi ere horretan. Mallonak, etxekoek, norengana jo zutela uste
|
duk
hik?
|
|
2004
|
|
|
Zein
|
duk
hire nobela horren gaia?
|
|
|
Goazen, Urruxa, kopau bat hartzera. Hori baino gehiago ere merezi
|
dun
hik baina...
|
|
|
Nire laguna duk, eta nik lagunak zaindu egiten ditiat. Ni ez
|
nauk
hi bezalakoa, nik ez ditiat lagunak erabili eta gero botatzeko.
|
|
|
Oherako. Eta beharbada horixe
|
duk
hik ere nahi duana.
|
|
|
Nola ez, ba! Baina zenbat neska lagun
|
dituk
hik. Irati delako pintamonas hori ere hire neska laguna izango duk, noski?
|
|
|
–Besterik ez al duk gogoan? Ongi memoria txarra
|
duk
hik nahi duanerako. Ez al hion, ba, muxu bat ere eman?
|
|
|
Zer nahi duk gehiago? Ni ari
|
nauk
hik esan beharrekoa esaten.
|
|
|
Ez haiz makala hi lagunak agurtzen. Nolakoak ote
|
dituk
hire hitzaldiak. Proportzioan luzeak behintzat bai.
|
|
|
Zurikeria eta hitz politak. Hori
|
duk
hire estiloa. Aspalditik ezagutzen diat hire pose faltsu hori.
|
|
|
Izan hadi ondratua, eta ez ezak esan hala ez denik. Irati ez
|
duk
hire laguna. Irati beste zerbait duk, jode!
|
|
|
–Haizea, bai, haizea. Hori
|
duk
hik buruan sobran daukaana, gizajo horrek. Nik ez zeukaat bendarik begietan.
|
|
|
Ez kezkatu horregatik. Gainera, pentsatzekoa duk jakin nahiko dutela ea Francoren morroiek hiri xantaia egiteko zerbait ba ote
|
duten
hire sorterrian. Badakik, saltsan harrapatzen bahaute ere.
|
|
|
–Hik heure bikotea behar duk, eta ni ez
|
nauk
hire bikotea, ados...?
|
|
|
–Zer uste
|
duk
hik, anai Jaxinto burugabea dela eta ez dituela gauzak neurtzen. Gogorra duk, bai, baina bihotz handikoa ere baduk, hik esango didak niri...!
|
|
|
" Guanteak ekarri behar
|
dituk
hik, guanteak," esan zuen Joxemarik lepagogor.
|
|
|
" Nagusiek ere orduak ematen ditiztek, esan zuen Anek, zer uste
|
duk
hik?, gu nola puteatu sistemak asmatzen."
|
|
|
" Ni ez behintzat; joan nahi
|
baduk
hi."
|
|
2005
|
|
|
Lerro hauetara gerturatzen bahaiz ere, noizbait, denboraren distantziaz, zail izango zaik hitz hauok bere neurrian dastatzea. Pentsa ezak orduan, lerrook ez
|
hindutela
hi helburu. Zendu zenari utzitako laztan bat, berari eman ezinean, hemen, lur honetan bizia emandako kimuari eskaintzea zela asmoa.
|
|
|
" Hire lana ondo egiten ez baduk, barruan daudenak hil litezke. Gurea bezain inportantea
|
duk
hirea, inportanteagoa ez bada...". Baina berarentzako oso zapuzgarria eta fustrantea zen.
|
|
|
–Zer nahi
|
huen
hik, bizitza osoan haur izan, erantzukizunik gabe, ez ganorarik eta ez fundamenturik?. Baina arrazoi dun, bestalde:
|
|
|
–Bai, baina nork egingo dizkit hik garai batean egiten hizkidan enkarguak?? Nahiago
|
bainuke
hik ni hain barruan ez sentitzea, eta enkarguak egitea. Baina nola ulertuko didan hori, belaunetan nik dudan erreumarik inoiz izan ez badun?
|
|
|
–Eta zer uste
|
dun
hik, hara joaten naizenean ez dudala telebista, kausaren, alde erabiliko?
|
|
|
–Ez
|
duk
hire errua, ahal izan dugun guztia egin diagu. Ebakuntza ez duk arrakastatsua izan eta gure aldetik ez zagok aurrera jarraitzerik.
|
|
|
–Ez
|
duk
hire errua, gizakiok geure bidea zeukaagu eta ez zegok horri ihes egiterik. Luis hamaseigarrenari –esaten hasi zen atzamarra asko goratuz–, gaztea zenean azti batek esan omen zioan kontu izateko hil bakoitzaren hogeita batgarren egunarekin, eta berak jaramon egin zioan.
|
|
|
" Ez
|
duk
hik ere luzaz iraungo", bururatu zait, Errekalde gogoan.
|
|
|
" 50 urte
|
dituk
hik –neure kolkorako– Izan, berandu ez duk..."
|
|
|
–Ardoa behar
|
duk
hik gaur, ausarki –belarriratu dit zerbaitek.
|
|
|
–Agintzen gainera?! –aitak burrunbaka– Baina zer uste
|
duk
hik?
|
|
|
Adelak yogari eta barne orekari buruz eman behar
|
zuen
hi  tzaldiak jakin min handia eragin zidan; zain nengoen nire maistrak zer esango ote zuen, nerabezarotik entzuna nionarekin alderatu nahi bainuen, eta orobat urtetan irakurketen bidez ikasia nuenarekin.
|
|
|
Nik zartako bat eman nion neure sorbaldari eta min handia. Neure baitan esan nuen," Hau ez
|
duk
hiretzako, motel", eta atseginezizerditu nintzen, baina arbasta zoko batean utziz. Beraiek neguan saunatik atera eta erreka izoztuan sartzen omen ziren.
|
|
|
Handia zen, indartsua, bular zabala. " Hau
|
duk
hire azken gaua", pentsatu nuen neure kolkoan. Ondoratu zitzaidan eta burua makurturik esan zidan:
|
|
|
– Nor
|
haut
hi? –amatxik jada ez zuen nehor ezagutzen.
|
|
|
– Oh putain!, ni ez
|
nauk
hire antzeko ezindu bat –erantzun zizun.
|
|
|
– Damiantxo, Damiantxo –hasi zitzaizun–, beranduegi
|
duk
hi nitaz deus entenditzen hasteko, nik bizi izan ditudanez jabetzeko, bi gerra tartean. Hetsi begiak eta pentsatu, ni bezalako gizon bat, hemen Elizondon, orain dela hogei, hogeita hamar, berrogei urte.
|
|
|
–Bahuen garaia, la Virgen –esan dio atetik, barrura sartzeko aginduaz batera– Atsegin handia
|
duk
hi gurean ikustea. Redios.
|
|
|
– Itxurak itxura, ni bezalako oilo koloka huen Senpe ere. Zer uste
|
duk
hik, oraiko jendearena baizik ez dela gu bezalakoon kontua. Halaxe uste duzue dena, zeuek ezagutu duzuen artio, ez dela izan ja ere munduan.
|
|
|
Bizirik hago. Baina ulertzekoa ere
|
baduk
hire samina, mutu hago eta. Zeharo mutu.
|
|
|
– Bikiniko hura ez al
|
duk
hire arreba?
|
|
|
Hor guardiak zaudek zelatan, hildakoetan anaia edo semea edo laguna ote daukaten ikustera joaten direnak identifikatzeko, ulertzen duk? Noski, horregatik joan behar
|
duk
hik, hi ez haute ezagutzen. Joan hadi eta beha ezak Juan kamarada hildakoetan dagoen.
|
|
|
Rosamariren irrira zabaldu ditu begiak, eta eskua luzatuta barnerantz bihurritu du, errebes, neskaren masaila binperraz laztantzeko. Nola eztitu nauen freskotasun honek, bai, gorputz osoa ferekatuko dinat horrela, ahurraz bestera, nire atzaparrok ez
|
ditun
hire haragiaren duin, polborak, espermak laztuak ditinat. Euliengandik urrunduen dago oraintxe, nagituen.
|
|
2006
|
|
|
–Aitortzen dut, hasieran jolas soil bat zen, haragiaren gosea, mila mozkorren azkena...?, Latzen euskal rock taldearen Laztana kantuaren hitz esanguratsuak banan banan sartzen zitzaizkinan belarrietatik Arkaitzek bere beso sendoekin gerritik heltzen hinduen bitartean. Ez hituen hamar minutu ere behar izan kalimotxo hotzez betetako katxi parea hire eztarrian barrena hustutzeko, eta horren efektu
|
huen
hire gorputzaren oreka falta. Arkaitz pareko zegoan, baina ez lurrera amiltzeko adina, hire kasu.
|
|
|
–Nik uste Aiorak iritzi oker bat
|
duela
hitaz, baina ezagutzen bahau konturatuko dela hi ez haizela horrelakoa.
|
|
|
Ni
|
nauk
hire Jainko Jauna,
|
|
|
–Hire aitatxirena izan bazen –erantsi zuen–, ageri
|
duk
hire eskuetan behar duela. Errespetu handia izan nioan beti Migel Mailuri.
|
|
|
unaia ez
|
dun
hiretako
|
|
|
Ez diate, bada, gibeleko zuloa butxatuko. Andre Katalina akabatu nahi
|
duk
hire puzker urrinarekin. Hire esperoan duk, bere ganberan.
|
|
|
–Goresmenak, basco. Libro
|
duk
hire sorterria. Etxera itzultzen haiz trabarik gabe.
|
|
|
Bihotza aldrebesturik? To, beti ere, gogoratu aurrean
|
dituala
hire bizitzako urterik onenak.
|
|
|
Hik
|
huen
hik gosea arrain lehor hori guztia bukatzea lortu baduk, esan zidan barre zantzoka. Eta gero:
|
|
|
Eta osabarekin sesioan hasita, hik dauzkan galtzeko guztiak. Inor ez
|
dun
hire alde aterako eta dun bakarrik denen kontra. Zanpatu egingo haute.
|
|
|
Ergelak ote gara ba? Zer uste
|
duk
hik: sinetsi egingo dugula bi urteko lan neketsuaren ondorena dela hire kaka mokordo kirasdun hau?
|