|
2000
|
|
|
Amaitzeko, euskalkiak euskararen normalizazio prozesuan
|
duten
funtzioaz eta jardun dugunaz hausnarketa txiki orokor bat eskatuko nizueke.
|
|
|
Literaturaren beraren hastapenetatik dobleen lekuko ugari aurki badezakegu ere, gizakion barne mundua bere ardatz egin zuen Erromantizismoa izan zen desdoblamendu edo bikoizketaren gaiari etekin handiena atera ziona, Jean Paul alemaniarraren ostean Hoffmann eta hainbaten lanetan eraginez. Margarete Heinrich ipuinean, esaterako, idazleon testuetan sarritan ematen den biki berdin berdinen kasuaren adibide bat edukiko genuke, eta literatura modernoan dobleek gehienetan
|
duten
funtzioari jarraiki, oraingoan ere heriotzaren gertutasuna iragartzen digutela esango dugu. (Olaziregi 199814: 108)
|
|
|
Hau da, burujabetza nazionalaren ekonomia oinarri teoriko praktikoa monetarioa da. Merkatunazionalen sorreran, (gainerako faktore politiko, ekonomiko eta sozialekin batera, noski) monetak
|
duen
funtzio, zenbatzaileak? (monetari esker, produktuak gehi etaaldera ditzakegu zenbakiak bailiren) berezko dimentsioa eman dio burujabetasunmodernoari.
|
|
|
Zentzu honetan, gaur egun irrati programazioetan informazio talk show eta musika formatuak nonahi nagusitzeak, ez die lagundu komunikazioaren alorreko teoriko eta profesionalei, irratia adierazpidetzat har dezaten beren mentalitatea aldaraziz. Irratia, berriemaileen etengabeko mintzoaren bitartez burutzen den albiste hedagailu bilakaturik, edo elkarte diskografikoek beren berrikuntzak uhinetaratzeko erabiltzen dutenaparatu gisa kontsideratuta, ez da harritzekoa batzuek uste izatea, irratiaren existentziaren zioa bere funtzio teknikoan dagoela, mintzo albiste edo disko musikaren kanal igorle modura
|
duen
funtzio teknikoan, alegia.
|
|
2001
|
|
|
Maskarak, jantziak edo makilajea bezalako baliabideen bidez pertsonaia ezberdinak eratzen dituzte aktoreek. Ohiko antzerkian ez bezala, baina, hauek ez dute ikuslearengan inolako emoziorik lortzea helburu, testuingurua eraikitzen laguntzea baita hauek
|
duten
funtzioa. " Pertsonaiak diseinatuak, marraztuak daude, ez dute psikologiarik eta, hartara, publikoak ezin du hauekin identifikatuta sentitu».
|
|
|
Alegia, testuen gaineko ikerketek ikusi dute ezen testuek forma ezberdinahartzen
|
dutela
funtzio komunikatiboaren arabera. Gainera, aldabide horietakobatzuk errekurrenteak direla ikusi da, hau da, irizpide jakinen arabera egiten direla.
|
|
|
Ikasle guztiek ez dute helburu bera, eta helburua betetzeko neurriak ere ez dira berdinak izango. Baina, Euskal HerrianHEAk
|
duen
funtzioa eta murgilduta gauden normalizazio prozesuari erreparatuta, guk argi dugu geure helburua: helduen euskalduntze alfabetatzean dihardugunerakundeok hiztunen kopurua gehitzeko gabiltza lanean, hots, euskarak status, normalagoa?
|
|
|
Hizkuntzen erabilera era osatuan ulertzeko, ezinbestekoa da sare sozialak kontuan hartzea (Martinez de Luna, Jausoro, Berrio Otxoa eta Idirin, 1998). Euskararenerabilera eta horrek
|
dituen
funtzioak aztertzeko, ondorengo mailak hartu dirakontuan sare sozialean (Espi, Azurmendi eta Arratibel, 1993; Arratibel, 1999): 1) Gertuko sarea: gizabanakoak normalki interakzionatzen duen taldea, familia, lagun eta ezagunekin egiten duen euskararen erabilera; maila honetan gurasoak, bikotekidea, seme alabak, lagunak, lehengusuak, bizilagunak, lankideak eta ikaskideak sartzen dira; 2) Urrutiko sarea:
|
|
|
Praktikan, teknologia hori hainbat herrialdetako baimenetara eta kontsumitzaileek onartzera mugatzen da. Ikuspuntu teknikotik, zentral nuklearretako hondakinak erabiltzen ditu, bestela ez
|
baitute
funtziorik. Teknologia segurua da, eta ez du gero osasun arazorik sortzen.
|
|
|
Hedabideek 1998ko irailean, ETAk su etena aldarrikatu zuenean, sortu zen eszenatoki berrian jokatu zuten papera ulertu ahal izateko, eta bake prozesuari beren hoberena eman zezaketen moduaz gogoeta egin ahal izateko, ezinbestekoa da hedabide horiek aurreko urteetan bete
|
duten
funtzioa eta egin duten bidea aztertzea. Bizitza politikoaren emanean gertatzen den bezala, egungo kazetaritzaren portaera askoren erroak aurreko garaian daude finkatuak, aurre  ko garaikoak dira haien informazio molde gehienak.
|
|
|
Hiru gai nagusitara biltzen dira hedabideek euskal gatazkan jokatu duten paperaren gainean egiten diren azterketak, balorazioak eta jendaurreko adierazpenak: informazio tratamendua eta informazio horren gizarte eragina ditugu lehenengo biak; hirugarrenak aurreko biak zeharkatzen ditu hein batean eta hedabideek gatazka egoeretan bete behar
|
duten
funtzioa, hedabideen jarduera gidatu behar duten portaera etikoak, aipatzen ditu.
|
|
|
Uste guztiz ustela atera zaigu hau ere. Orain deskubritu dute hizkuntzak eta arrazak iturburu bera dutela, biek
|
dutela
funtzio bera, euskarak arrazakeria eta xenofobia itsatsirik dauzkala. Abilezia dialektikoak erro eta adar luzeak dauzka euskalgintza edo abertzaletasuna jo behar direnean.
|
|
2002
|
|
|
Izan ere, bigarren hauek, beti ere San Inazioren nahiaren arabera, munduan zehar ebanjelioa zabaltzeko eginkizuna zuten nagusiki. Gauzak aldatu egin dira, orain elkarte gehienek
|
badutelako
funtzio hori. Baina Jesusen Lagundiaren garai zaharrean, «jesuitak salbuespena ziren beste ordenen artean», Isidoro Pinedo Iruñeko jesuiten etxean bizi den fraileak dioenez.
|
|
|
emakumearen lanaldi bikoitza, eskola, haurraren zaintza... Emakumeak gizarte modernoan
|
duen
funtzioaren inguruan dauden gogoeta asko biltzen ditu eleberriak, eta etengabeak dira emakumearen egoerari, emakume gorputzaren aurkikuntzari, etab. egindako erreferentziak. Emakume bakarra da protagonista, senarrak bost urte lehenago utzi zuenetik haurra bakarrik hazi behar izan duen ama.
|
|
|
Laburbilduz, enpresentzako zerbitzuen jarduerek hedakuntza bizkorra izandute azken hamarkadan euskal ekonomian. Dinamismo hori lotuta dago berrikuntza eta produkzio paradigmaren eraldakuntzekin, baina baita jarduera mota horrekkrisi garaian enpleguaren babesleku izateko
|
duen
funtzioarekin ere, bere enpresa atomizazioak erakusten duenez. Bestalde, zerbitzu jarduera horiek hierarkiaespazial zorrotz bati jarraitzen diote, eta hiri inguruneak hartzen dituzte kokalekunagusitzat:
|
|
|
Dena den, nazioarteko instituzioetan kalitateari buruz hitz egiten denean, gauza zehatzei buruzhitz egiten da. Era horretan, oro har, produktu bat kalitatezkoa izango da, baldinproduktu horrek bete behar
|
dituen
funtzioak era egokian, merkean (mantentzeariburuz) eta denbora luzean betetzen dituenean. Hau da, auto bat kalitatezkoa izangoda, segurtasuna, kontsumo baxua eta beste ezaugarri asko betetzen dituenean.
|
|
|
Atrila irakurlearen jendaurreko espazioan kokatu genuen. Atrilak jendaurreko jardun horretan
|
dituen
funtzioak azaldu zitzaizkien, berorren erabilera ulertzeko etabultzatzeko asmoz: liburuko orriei eustea, eskuak lekutzea, espazioa mugatzea, jendaurrean babestea...
|
|
|
Giro horretan, planteamendu berriak begi bistakoak egiten zaizkigu, ikerkuntzan nahiz historiaren irakaskuntzan: Historiaren errepresentazioa eta gizartean
|
duen
funtzioa berriz baloratu behar dugu, ohiko memoriatik abiatuz (datugisa), baina memoriatik at ere bai, historiaren ikuspegitik urrunago joanez, hau da, zientzia historikoen arloa landuz, zientzien esparruan.
|
|
|
Ruvert de Ventós en hitzetan, horrek guztiak baditu alde positiboak: Arlo politikoan botere banaketak
|
duen
funtzioa bete dezake maila pertsonalean, leialtasunen banaketak?. Gizarte demokratiko garatuek badute berariazko ezaugarri bat:
|
|
|
Umberto Eco k argitu duenez, interpretazioak, zabala eta irekia dena, muga bi dauzka: linguistikoa bata, alegia, hizkuntzaren funtzionamendu araututik apartatzen den interpretazioa aberrantea da, eta ez
|
du
funtzio natzen, eta soziala bestea, hots, giza taldea onartzeko prest dagoenetik urrutiratzen den interpretazioa ere aberrantea suerta daiteke, jendearentzat ulertezin bilakatzen den heinean?.
|
|
|
Izatez, eduki informatzailerik gutxien
|
duen
funtzioa da funtzio faktikoa; baina telebistan gehien erabiltzen dena da, zeren telebista kateak, igorleak, gehien behar duena publikoaren balizko presentzia baita.
|
|
|
Herritarren eta kontsumitzaileen babesa handia izan behar da babes gabezia handiena duten kasuetan. Araudia betetzeari eta elikagaien segurtasuneko baldintzei dagokienez, eragile ekonomikoen gaineko kontrol funtzioak ez du salbuesten herritarrak babesteko
|
duten
funtzio nagusia betetzetik. Baina nork kontrolatzen du kontrolatzailea?
|
|
|
Kasu askotan, aluminio hori polimero plastikozko geruza fin batez estalita egoten da. Ez
|
du
funtzio biologiko ezagunik, baina elikagai guztietan eta, beraz, gure organismoan dago. Gatz asko disolbaezinak direnez, ahotik nekez xurgatzen da (digestio arazoak dituzten pertsonek aluminio g batzuk hartzen dituzte egunean, antiazidoak hartuta), eta horregatik da kaltegarria.
|
|
|
Hala ere, landare proteinak (lekaleak edo fruitu lehorrak zerealekin) egoki konbinatuz gero, kalitate biologikoa eta proteina ekarpena animalia jatorriko elikagaiek ematen dutenaren parekoa da. Proteinek organismoan
|
dituzten
funtzioak Proteinak, karbohidratoak eta gantzak ez bezala, funtsean egiturazkoak dira, ez energetikoak, eta funtzio ugari betetzen dituzte izaki bizidun guztien zeluletan. – Ehunen oinarrizko egituraren parte dira (muskuluak, tendoiak, azala, azazkalak, etab.).).
|
|
|
Ekologista horrentzat, itsas dortoken kontserbazioa funtsezkoa da «beste espezie batzuk babesteko». Gainera, azpimarratu du dortokek kalte egiten dietela itsasoko poluzioari ere, «eragin kaltegarria
|
du
funtzio organiko askotan», eta itsasoari eragiten dioten hondakin flotagarriak direla. Dortokek substantzia horiek irensten dituzte, eta ornogabe flotatzaileekin nahasten dituzte, eta heriotza eragiten diete.
|
|
|
«Funtsean, esan bezala, proteina horrek garunean zer egiten duen jakin behar dugu, gerta baitaiteke aldi batean haren funtzioa behar izatea. Haurtzaroa etapa kritikoa da, esperientziek eragin handia
|
baitute
funtzio sinaptikoan». Gene horren mutaziorako diagnostiko proba bat lortu zenetik, zientzialariek gehiago dakite sindromearen nagusitasunarekin zerikusia duten alderdiak, eta agerian uzten du aldaketa geniko horiek hainbat forma har ditzaketela.
|
|
|
DNAren (geneak) parte da, eta lipido, proteina eta karbohidrato batzuen osagai da. Eginkizun erabakigarria du energia biltegiratu eta erabiltzeko, ATP edo adenosintrifosfato izeneko molekula baten bidez. Zeluletan
|
dituen
funtzio garrantzitsuek azaltzen dute elikagai guztietan ohiko minerala izatea, neurri handiagoan edo txikiagoan. Gomendatutako fosforo beharrak adinaren arabera aldatzen dira, 800 miligramo.
|
|
2003
|
|
|
Hemen kirol praktikatzaile kopuruak gora egin dezan lagundu dutenak batez ere udal instalazioak eta zentro pribatuak izan dira. Hemen klubek ez
|
dute
funtzio hori betetzen Alemanian gertatzen den bezala. Han kirola horrela dute egituratuta, kluben bidez mantenurako gimnasia ere egiten dute.
|
|
|
Zein da zure aburuz egun antzerkiak izan behar
|
duen
funtzioa?
|
|
|
– Sektore publikoak, agente pribatuek, herritarrek garraio azpiegiturakdiseinatzeko eta finantzatzeko orduan
|
duten
funtzioa aztertu beharkolitzateke. Eztabaidan eta erabaki hartzearen prozesuan gizarteko sektoreguztien parte hartzeko bide demokratiko eta eraginkorraz gain, gaur egunlehentasunak finkatzeko orduan nagusitzen zaizkigun zenbait irizpide ere (errentagarritasun finantzarioarena, adibidez) zalantzan jarri lirateke, horrek finantziazio formulen berrikusketa badakar ere.
|
|
|
Altzairu herdoilgaitzezkoak, letoizkoak, brontzezkoak, aluminiozkoak edo brontzezkoak izan daitezke, eta nikeleztatuak, galvanizatuak eta abar egon daitezke. Buruak lauak, obalak edo biribilduak izan daitezke, bete behar
|
duten
funtzioaren arabera. Torlojuak tirafondoak paretetarako eta zurerako.
|
|
|
Koipe gehiegi hartzearen ondorioak ikusita, hala ere, plasmako kolesterola ezin da murriztu soilik koipeak ordezkatuz, guztizko bolumena murriztuz baizik. Gainera, landare koipeek kolesterolik ez izan arren, antzeko esterolak
|
dituzte
funtzioari dagokionez (fitosterolak). Berriki egindako ikerketek frogatu dute fitosterolen esterrek, kolesterol maila handitzeaz gain, murriztu egiten dituztela.
|
|
2004
|
|
|
Hizkuntza partekatu baten beharra daukagu. Euskarak bete behar
|
du
funtzio hori. Gero Euskal Herrian bere osotasunean hartzen duen hainbat erakunde daude:
|
|
|
Abokatu lana oso mediatizatuta dago, oso baldintzatua; abokatu independienteek nekez lortzen dute bizirautea, presiopean eta batzuetan pertsegituta ere bizi dira. Baina ez dio axola, abokatu lanak sistema honetan
|
badu-eta
funtzio bat salbatu dezakeena: pertsona defenditzea Estatuaren, bere aparatuen eta horien jabeen bortizkeriaren monopoliotik eta aginte absolututik.
|
|
|
Hirugarren adina paternalista eta, areago, peioratibo gertatzen da; aiton amona ez zaie gustatzen, gizartean
|
duten
funtzioa mugatu egiten baitu horrek, eta zaharra (viejo), berriz, hitz polita da baina Espainian ez horrela espainolean nolabaiteko mesprezuaren adierazle da.
|
|
|
Hizkuntza funtzioen beste aitzin gibel bat ikusi nahi genuke orain. Euskaltzale gehienon begietan euskarak galduak edo irabaziak
|
dituen
funtzioen zenbatekoa baldin badago, bada zenbatekoaren aurretik funtzio horien zer nolakoa jartzen duenik. Zertan da, alegia, euskarazko funtzio komunikatiboen erropen maila eta adierazpen gaitasuna?
|
|
|
Mehatxupean dagoen hizkuntza menderatu baten normalizazioa bideratzeko orduan, horrek eskuratu behar
|
duen
funtzio andana bezain garrantzitsua izan daiteke bere esku dauden funtzioen etoglosia. Kontzeptu honen argitan ere ikusi behar baita euskararen aurrerapena, ez soil soilik eremu formaletan bereganatu dituen eginkizun berrietan.
|
|
|
izeneko sarrera batekin hasten da. Bertan, erantzunak eman bainoago historia irakasteak
|
duen
funtzioaz eta helburuaz gogoeta egiten du hainbat galdera pausatuz. Euskal historiaren inguruko gakoak, ene ustez, egoki aurkezten ditu hor.
|
|
|
irekitzea interesgarria litzateke, historiak
|
duen
funtzioa eta zentzua ulertzen laguntzeko. Oro har historiak nortasun jakin bat indartzeko balio izaten du, prestigiatzeko eta legitimatzeko.
|
|
|
Autoeraketa ekonomikoko enpresen jarduna, bereziki beren gizarte konpromisoa garatzerakoan, zentzu bati begira orientatzen du (norabideratzen du esango genuke, hitz itsusi batez, norabidearen funtzioa hobetoadierazteko). Azken finean, elikatzean
|
duen
funtzioaz gain, autoeraketaren proiektu sozio-politikoa intuizio lauso moduan izateak pistaren bat eman diezaioke autoeraketa ekonomikoko enpresa edo esperientzia bati: gizarte konpromisoko ekintzak bideratzeko, gizarte zibileko sektore autoeratuekin aliantzak egiteko, koiuntura sozio-politiko jakinetan nola jokatu pentsatzeko, hazkuntza eta hedatze estrategiak handik edo hemendik bideratzeko.
|
|
|
perpaus baten estcntsioa berorren egia balioa da. Intentsioa, ostera, estentsioadeterminatzen
|
duen
funtzio bat da: mundu posiblcetatik estentsioetara doan funtzio bat.Esate baterako, predikatu baten intentsioa funtzio bat da, munduetatik mundu horictanpredikatu horren estentsio diren gauzen multzoetara doana.
|
|
|
Alegia, suposatzen da armiarma ikustean aulkirasalto egitea eragiten duen eragile fisikoa badagoela kasu guztietan, dela Josu Jon, delaMafrundi elefantea, dela Deep Blue ordenagailua. ...kasu bakoitzean erreakzio hori eragiten duen eragilearekin identifikatu behar, propietate abstraktuago batekin baizik, input horretatik output hori eragiten duen rol kausalarekin, alegia.Horregatik hartzen du posizio horrek funtzionalismo izena, propietate funtzionalen existentzia aldarrikatzen duelako eta gogo egoerak propietate funtzionalak direla esaten duelako.Alegia, gogo egoerak organismoan
|
duten
funtzioarekin identifikatu behar dira eta ezegoera, propietate edo gertakari neurofisiologiko honekin edo harekin.
|
|
|
Komeni da ontzietan adin gomendatuak begiratzea, nahitaez agertu beharreko informazioetako bat. Jostailuak sexuen arteko berdintasunari dagokionez
|
duen
funtzio hezitzailea ere gogoratu behar da: ez dira bereizi behar haurrentzako jostailu esklusiboak.
|
|
|
Sentimenek, bada, ez
|
dute
funtziorik izango pentsamenduaren garapenean, ideien sorreran; osagai pairakorrak izango dira hor, baina, pentsamenduaren zatia izango dira eta arrastoa emango dute eurengandik, Niregandik, kanpo legokeen errealitatea bilatzeko. Zerbait badagoelako susmoa iziotuko dute eta arrazoimenarentzako lana izango da zerbait hori baden edo ez erakustea.
|
|
2005
|
|
|
Txapelketak badira orain ere, Hegoaldean anitz, Luhuson kreazio bat saritzen zuen txapelketa antolatu zen iaz. Txapelketek
|
badute
funtziorik?
|
|
|
norbait jaiotzear zela edota hil zela jakinarazteko tresna eraginkorra. Egun, ez
|
dute
funtzio bera betetzen, orduak adierazten dituzte eta gutxi gehiago. Lehengo kanpai joleak sistema mekanikoek ordezkatu dituzte.
|
|
|
Batetik diruagatik, bai, asko ordaintzen baitzaie. Baina bestetik badago zerbait mesianikoa ere, uste
|
dute
funtzio sozial handi bat betetzen ari direla.
|
|
|
LABek, oraingo kongresuan, erakunde afiliatu gisa eta eskubide osoko kide moduan hartuko du parte eta ardura osoz eta ikuspegi irekiz erantzungo die langile klasearen kezka nagusien inguruan planteatzen diren eztabaidei eta gogoetei. Jakina, munduko mugimendu sindikala biziberritzeko internazional horrek bete behar
|
duen
funtzioari ere erantzungo dio.
|
|
|
Lehendabizikoa, hots bultzadarena, bake prozesua piztear dagoeneko unean ikusten dut nik. Oinarrizko ideia bat ulertu behar
|
dugu
funtzio hori bere osotasunean ulertu ahal izateko: bake prozesua aktibatu egingo da, baldin eta bertako protagonista nagusiek eta nagusiak azpimarratu nahi nituzke, negoziazio eta elkarrizketa prozesu bati hasiera eman nahi badiote.
|
|
|
Aparatu batzuek ez
|
dute
funtzio hori.
|
|
|
Are gehiago, azalera handiko merkataritza guneen bidez, kontsumoa eta aisialdia lotu digute, eta aisialdi eredu bakarra bultzatu guztiontzat. Merkataritza zentro handiek lehen herriko plazek
|
zuten
funtzioak bereganatu dute apurka apurka: atsedenerako, gozamenerako eta, oro har, aisialdirako toki bihurtu dira.
|
|
|
...laumeelebidunen hizkuntza jabekuntzanikusiko ditugun datuenarabera, gurehipotesiaargigeratzendafrogaturik.Bestalde, jabekuntza ikerketetan proposatudenhizkuntza garapenbereziarenhipotesiaere berretsiegiten delauste dugu, arlohonetanaztertuditugunhaurelebidunak euskararen kasuanurrats desberdinetan jabetzendirelako baiatzizki batekin, etabaibestearekin, nahizetagaztelaniazmorfemabakarraerabili, de,
|
aipaturikoatzizkiokbetetzen
dituzten funtzio horiekguztiakadierazteko.
|
|
|
Giza-garunaren eraketak, dendelakoaizanik, hizkuntzabi aldiberean garatzeaahalbideratzenduelaustedugunez, haurelebidunengangertatzenden gramatika garapenabereziaizanbehardelanahietanahiezko hipotesiadugu. Horregatik, umeelebidunekgaztelaniarengramatikandepreposizioakbiltzen
|
dituen
funtzioak, euskarazko atzizki ezberdinen bidez gauzatukodituzte hasiera hasieratik. Ezduguuste, esaterako, (r) enatzizkiarenhedakuntza okerrikegingodutenik, edogaztelaniazbestepreposizioren batenerabilera gauzatukodutenik.Aregehiago, argiikustenda (e) koatzizkiarenbidezadierazitakoak genitiboak bainogeroagoagertzendirela, eta (e) koezdelagenitiboaren marka.Horretazgain, etaumeekentzuten dituzten ereduen arabera, hitz hurrenkerakereezberdinak izangodirahizkuntza bietan.
|
|
|
Areago, lan honetatik kanpo geratuko dira era berean erabilera nagusian ezinbestez ezabaketa daramaten kideak ere (ez ezik edo baizik kasu). Ikus halaber Euskaltzaindiaren lokailuetatik oso urrun egon ez arren nahiko desberdin jokatzen duten hau da, hots, alegia, hain zuzen, adibidez eta batez ere bezalakoak, Zabalak (1996b} tes tuan iruzkinak sartzeko
|
duten
funtzioaren ikuspegitik aztertu dituenak.
|
|
|
a2) Esana dugunez, lokailuek, morfologi jatorri gardena dute eta horretan oinarriturik, hasiera batean perpaus mailako funtzio bat zutela pentsa daiteke, eta zenbaitetan gaur egun ere
|
badute
funtzio hori. Lokailu modura, ordea, testu mailako funtzio bat hartzen dute, horrelakoetan perpaus mailan ere nola edo halako funtzioa betetzen dutelarik.
|
|
|
zen, aberriaren etorkizuna ziurtatuko zuena; beraz, funtzio garrantzitsua zuen betetzeko. Aberriaren eta Estatuaren mesedetan, emakume bezala
|
zituen
funtzioak ondo betetzea exijitzen zitzaion, kontrakoa Espainiari traizioa egitea izango zelarik.
|
|
|
zen, haurrak munduratzea, zaintzea eta erregimenaren baloreen arabera sozializatzea zen bere ardura, eta besterik ez; horrela, etxetik kanpo lan egitea Estatuari eta aberriari traizioa egitea zen. Frankismoak ere, horrelako diskurtso bat garatu zuen, etxetik kanpo lan egitea eta emakume bezala
|
zituzten
funtzioak betetzea inkonpatiblea zela defendatuz.
|
|
|
Gainera, konpainia Kontsumoko Arbitraje Sistemari atxikita badago, hobe. –Egiaztatzea agentziak urte osoan funtzionatzen duen, esperientzia egiaztaturik duen, tokiko koordinatzaileak dituen eta horiek
|
dituzten
funtzioak (tutoretza, txostenak, etab.).). – Egonaldiaren eta programaren baldintzak ondo aztertzea:
|
|
|
Gaineratu dute ama begetarianoek omega gutxiago dutela amaren esnean, eta, beraz, haurtxoek gabezia hori dutela garapenaren funtsezko etapa batean. Omega gantz azidoek osasunean
|
duten
funtzioa honako hau da: gorputza energiaz hornitzea, zelula mintzak indartzea, hormona sintesia ahalbidetzea, oxigenoa odolera garraiatzea, immuno erantzian bitartekaritza egitea eta nerbio autonomoen erreflexuak arautzea.
|
|
|
Nahiz eta batek bere perspektiba propioa asko landu eta besteenarekin asko aberastu, beti izango du zerbait berria ikasteko eta beti irekiko zaizkio bide berriak bere burua oraindik gehiago osatuz joateko. " Perspektiba bakoitzak beti aurkitzen du berria den zerbait" eta, honengatik," ezinezkoa da munduan aditzera ematen den gizadiaren espiritua perspektiba kopuru mugatu batekin erabat ezagutzea" 120 Hala ere guk hemen azpimarratu nahi dugun ideia, bestelako aspektuen garrantzia ukatu nahi gabe, hizkuntzak honetan guztian
|
duen
funtzioarekin loturikoa da. Azken finean honek, ikusi bezala," subjektibitatetik objektibitaterako igarotzea ematen deneko puntu nagusia" 121 osatzen du.
|
|
2006
|
|
|
Lehendakaria izan liteke kargu sinboliko bat, edo bete dezake funtzio zabalagoa. Zein da gaur egun lehendakariak elkartean
|
duen
funtzioa?
|
|
|
Zu ere izana zara preso, behin baino gehiagotan, sindikalista buru zinenean. Orain presidente zarenez gero, kartzelak
|
badu
funtziorik gizarte batean?
|
|
|
Komeni zaigun modeloa aukeratzeko eta baliatuko ez
|
ditugun
funtzioengatik ez ordaintzeko, erosi aurretik nola erabiliko dugun aztertu
|
|
|
Aparatu guztietan transmisio kalitatea ona da 35 metrotara; merkeek ez
|
dituzten
funtzio osagarri eraginkorrak eskaintzen dituzte garestienek
|
|
|
Funtzio exekutiboakezagutza funtzioak aktibatu, integratu, konektatu, koordinatu, haietako batzueilehentasuna eman eta modulatu egiten ditu (Brown, 2003). Beste funtzio batzukkontrolatzen
|
dituzten
funtzioak dira funtzio exekutiboak. Funtzio exekutiboarenalderdi bat, portaeraren inhibizioari dagokion alderdiarena, dago ukitua AGHNhiperaktibo inpultsiboan.
|
|
|
Irakurketa eta interpretazio afektibo hori ez dute komunikabideek landu. Ez behintzat, zenbait filmetako soinu banda anpulosoetan orkestrasoka sekzioek
|
duten
funtzioa betetzeko baino areago, hau da, sentimendu primarioak sakatu eta giza talde batzuen aldeko negar anpulu errukigarriak sortzeko. Etaguk gorroto ditugu negar egin dezagun hor jarri dituzten biolin negar eragilehoriek, efektu berezi pavloviano konduktista bezain primarioak.
|
|
|
Gainera, produktu baterako babes komunitarioa lortu nahi duten hirugarren herrialdeetako enpresek zuzenean aurkez ditzakete eskaerak, beren gobernuen bidez egin gabe, iturri beraren arabera. EBk, halaber, dagozkion izapideak sinplifikatzea eta estatu kideek bete behar
|
dituzten
funtzioak zehaztea erabaki zuen. EBk onartu zuen, halaber, 2009az geroztik kalitatezko produktuetarako Europako etiketa bat sar daitekeela, eta hori aukerakoa izango dela Deitura, IGP edo ETG duten elikagaien ekoizleentzat.
|
|
|
Entzimak izaki bizidun guztien metabolismorako funtsezkoak diren bitartean, modu independentean erabil daitezke organismo bizietatik kanpo erreakzio kimikoak aktibatzeko. Horregatik, duela milaka urte hasi ziren erabiltzen, mikroorganismoek elikagai hartzituen eta elikagai alkoholikoen ekoizpenean
|
duten
funtzioa erakusten duen moduan. Hala ere, produktu horiek jarduera entzimatiko hori duten mikroorganismoen ekintzari esker egin dira, eta horrek esan nahi zuen elikagai jakin bat izateko bakterioak behar zirela.
|
|
|
Azterlan horretan, esne gaingabetuaren kontsumoak arteria hipertentsioaren arriskua gutxitzea lortzen zuen, eta onura hori esnearen proteina berei egozten zitzaien (kaseinak). Argitu gabe geratuko litzateke zergatik ez
|
duen
funtzio bera betetzen esne osoak, proteina berak baititu, eta Alonsok, bere ondorioetan, esne osoan sartutako gantzak bere proteinen bertuteak ezkutatu edo lausotu ditzakeela azaltzen du. Atlantikoaren beste aldean, Liu eta bere aditu taldea lan hipotesi horretan sakontzen ari dira, eta laster irtenbide merke eta eraginkor baten funtsa aurkitzea espero dute, XXI. mendeko hustubide okerreneko pandemietako bat saihesteko.
|
|
|
Batzordeak badaki, alde batetik, elikagaien eraldaketan entzimen erabilera kontrolatzen duen legeria ez dagoela erabat harmonizatuta EBn, baina egia da, beste alde batetik, badela arau esparru nazional bat elikagaien ekoizpenean laguntzaile teknologiko gisa erabiltzen diren entzimentzat, estatu kide batzuetatik besteetara nabarmen aldatzen dena. Lege batzuen eta besteen artean izaten den polemika tekniko eta legalik sonatuenetako bat entzimak elikadura gehigarri edo laguntzaile teknologiko gisa sailkatzea da, prozesuan edo azken elikagaian
|
duten
funtzioaren arabera. Lege egoerak eragina du eragile ekonomikoen segurtasunean, muga teknologikoei eta komertzialei dagokienez, baita kontsumitzaileen oinarrizko eskubideetan ere, janak osasunean eragin ditzakeen ondorioei dagokienez edo erosten duten elikagaian sartzeari buruz jasotzeko eskubidea duten informazioari dagokionez.
|
|
|
The Phone Housek bere zenbaki segmentua izango du bezeroei esleitzeko, eta erabiltzailearentzako arreta bulego bat irekiko du. Horrek esan nahi
|
du
funtzio osoen operadore gisa jardun nahi duela, jabeari sareak alokatuko dizkiona. Bestalde, Amenak France Telecom ek eskuratua aldaketa handia izango du laster, Frantziako telekomunikazio taldearen irudi eta estrategietara egokitzeko.
|
|
|
Entzimak izaki bizidun guztien metabolismorako funtsezkoak diren bitartean, modu independentean erabil daitezke organismo bizietatik kanpo erreakzio kimikoak aktibatzeko. Horregatik, duela milaka urte hasi ziren erabiltzen, mikroorganismoek elikagai hartzituen eta elikagai alkoholikoen ekoizpenean
|
duten
funtzioa erakusten duen moduan. Hala ere, produktu horiek jarduera entzimatiko hori duten mikroorganismoen ekintzari esker egin dira, eta horrek esan nahi zuen elikagai jakin bat izateko bakterioak behar zirela.
|
|
|
Sistema eragileen eskakizunekin, gaurko softwarea eta jokoak, ez du ezertarako balio prozesadore bat izateak ikaragarria, txartela eraginkorra ez bada. Bateragarritasuna, garrantzitsua Ordenagailu guztiek beren txartel grafikoa dute, eta kasu askotan sobera baino gehiago dute erabiltzaileak egin nahi
|
dituen
funtzioetarako. Baina aplikazio batzuetarako beharrezkoa da aparteko kalitate bat eskuratzea.
|
|
|
Artikulu honen hasieran, Derrigorrezko Eskolaldirako Euskal Curriculuma aplikazio fasean indarrean jartzeko zer nolako ikasmaterialak eta testuliburuak liratekeen irudikatzeko saio bat dela aurreratzen nuen. Testuliburu horiek bete behar
|
dituzten
funtzioak, funtsean beste edonongo testuliburuk bete behar dituenen antzekoak dira; baina aitortu beharra dago ez dela batere ohikoa curriculum bat hezkuntzako gizarte eragileen ekimenez egitea, eta are gutxiago politikoki bi estatu eta hiru administraziotan antolatuta dagoen herri batentzat. Esperientzia berria litzateke eta, irudimenaz aparte, borondatea, ahalmena eta baliabideak dira adosten dugun curriculumari egokitzen zaizkion testuliburuak eta ikasmaterialak sortzeko eta plazaratzeko.
|
|
|
Non ipintzen du Philpottek muga? Salbuespena egiten du eskubide hori auzo batek edo familia batek errebindikatu nahiko balute, estatu batek bete behar
|
dituen
funtzioetako batzuk (oinarrizko betebeharrak) ezin izango bailituzkete bete (ibidem: 366).
|
|
|
Baina utz dezagun kontzeptu hori beste baterako. Elebitasunaren kasuan, helburu gisa aipatzen denean, suposatzen da elebitasun sozialaz ari garela, eta, beraz, suposatzen da euskarari gaur egun sozialki betetzen ez
|
dituen
funtzio batzuk bete ditzan bidea egiteaz ari garela. Baina, jakin badakigu, gizarte berean, bi hizkuntzek funtzio guztiak ezin dituztela bete.
|
|
2007
|
|
|
Txistuak funtzio sozial handia izan du beti, eta alde hori da jendeak gehien ezagutzen duena. Nik ez
|
dut
funtzio sozial hori baztertzen, dantza taldeekin, festetan, dianetan... jotzen dut oraindik. Baina ez dut zertan horretara mugatu.
|
|
|
Batzuk hizkuntz paisaiarekin lotutakoak izango dira, beste batzuek araudiaren egokitzapena eskatuko dute, eta beste batzuek subjektu bakoitzaren hizkuntz gaitasun mailarekin zerikusia izango dute. Langile, guraso edota dendari bakoitzak lortu beharreko gutxieneko maila kontuan hartuta, bete behar
|
dituen
funtzioen araberako programazioa burutu litzateke. Hau da, testuinguru bakoitzean dauden berezitasunak kontuan hartuta, langile bakoitzaren ezaugarri eta beharrei erantzun genieke, horiei begira programatuz.
|
|
|
Kulturaren baitako faktoreek lotura eta indar handia sortuko badute ezinbesteko da kulturari aitortzen dizkiogun funtzioak betetzea. Horrela gertatzen ez bada, kulturak bereak
|
dituen
funtzioak beste kultura batek, beste kultur erreferente batzuk eta beste hizkuntza batek betetzen dituztela esan nahi du.
|
|
|
Horretan, bi aurrerakuntza izan dira funtsezkoak. Batetik, hazkuntza faktoreak merke lortu ahal izateko urratsak ematea; izan ere, hazkuntza faktoreen propietateak eta hezurren birsorkuntzan
|
dituzten
funtzioak lehendik ezagunak baziren ere, kostuak asko mugatzen zuen haien erabilera. Bestetik, hezurraren garapen egokia lortzeko beharrezkoak diren beste faktoreak hezur zelulen (osteoblastoen) hazkuntza sustatzen duten faktore mitogenikoak, zelula amak bereizi eta hezur zelulak sortuko dituzten faktoreak, faktore angiogenikoak eta abar iturri bakarretik erauzi ahal izatea, zehazki, odoleko plaketetatik.
|
|
|
Alde batetik, zelulek ura galdu dutenez, zelula barneko konposatuak pilatu egingo dira, kontzentratuago egongo dira. Egoera horretan, litekeena da zelulek
|
dituzten
funtzioak betetzeko arazoak izatea, konposatuek ez dutelako izango egoki funtzionatzeko behar duten egitura. Bestetik, odol hodietako odol bolumena jaitsiko da.
|
|
|
Ikuspegi profesionaletik, nik pentsatzen dut beste edozein komunikazioarduradunek
|
dituzten
funtzio berak bete behar dituztela.
|
|
|
Ahaztu barik, eragileautonomoak ere badirela, kultura borrokagunea izan dela eta erresistentzietaneragile autonomoak sortu direla. Horrexegatik, kulturak
|
dituen
funtzio edo eginkizun menderatzaileak agerian jarrita ere, onartu beharra dago, ikuspegi postmoderno baikorrak dioen bezala, kulturak berezko bizia eta kemena duela, eta onartubeharra dago ikuspegi horrek jendearen kulturgintza, hots, jendearen kultur jarduneragilea biziagotzeko bide eman dezakeela. Azken finean, kultur mugek, maite etamaite ez, mugatzen gaituzte.
|
|
|
Eusko Jaurlaritzakurteetan zehar I+G arloan egin duen politikaren emaitza nagusia, teknologia azpiegitura horren sorrera eta garapena izan da. Zentro teknologikoen funtzioari erreparatuz (proiektu generikoen bidez gaitasun teknologikoak garatzea), eta urteetan zeharzentro horiek izan duten laguntza publikoaren maila kontuan harturik, esan liteke, neurri batean behinik behin, izaera sasipublikoa dutela, hau da, I+Gko erakunde publikoek bete ohi
|
duten
funtziotik gertu daudela (Navarro eta Buesa, 2003: 282).
|
|
|
Ezagutzaren berrikuntza ereduek instituzioen rola eta berenikaste prozesuak onartzen dituzten heinean, eredu neoklasiko gordina gainditzendute, azken horiek eragile ekonomiko arrazionalen logika soilik ontzat hartzenbaitute. Halere, bi korronteak bat datoz berrikuntzak eta ezaguerak garapenekonomikorako
|
duten
funtzio instrumentalaz: ondorioz, bi korronteek merkatulehia lehenesten dute.
|
|
|
Diziplina kontzeptuakzientziaren etorkizuneko dinamiketan inolako funtziorik jokatuko duen ikustekeda; auzia irekita dago. Alabaina, diziplinek ez balute garaiko zientziaren organizazioan
|
duten
funtzioa beteko, orduan ezagutza zientifikoa beste ezagutza motetatikalderatuko duten egitura alternatiboak sustatu lirateke. Funtsezkoa daezagutza zientifikoa ez atzematea interes politikoek zuzenduko balute bezala.
|
|
|
Gaur egun, ordea, Lacan-ek aita funtzioa proposatu zuenetik, gauzak beste modu batezikusteko joera dago (1958). Aita funtzioa honako hau litzateke, besteak beste: gurasoen eta seme alaben arteko sexu harremanak galarazten (etenda uzten)
|
dituen
funtzio sinbolikoa. Instantzia horrek agindu bat eta debeku bat ematenditu:
|
|
|
Kausa finala da objektu horrek
|
duen
funtzio edo helburua.
|
|
|
Humboldtek seinalatu zuenez, ilargia esateko hitz grekoak eta latinoak ez dute adiera edo kontzeptu berbera adierazten, nahiz objektu berbera aipatu. Hitz grekoak (mën) denbora «neurtzeko» ilargiak
|
duen
funtzioa denotatzen du; Luna (lic na) hitz latinoak, berriz, ilargiaren argitasuna edo distira denotatzen du. Horrela, bada, objektuaren bi elementu oso ezberdinak bereizi eta nabarmendu ditugu besterik gabe.
|
|
|
Autoreak argi utzi zuen, ordea, ekintza hori B12 bitaminarena dela soilik, eta ez dela gertatu bitamina multzoarekin. Homozisteina Ez da homozisteinak
|
duen
funtzio deletereoa frogatzen duen lehen ikerketa, baina bai B12 bitaminak dementziaren aurrean duen potentziala berresten duena. Framinghamen ikerketak, munduan egindako lan epidemiologiko garrantzitsuenak, bere garaian sinatu zuen odoleko homozisteina maila litroko 14 mikromoletik gora izugarri handitzen zela dementzia arriskua.
|
|
|
Hori dela eta, zaila egiten zaio seme alabak laguntzea edo jasotzea. Ondorio zuzen gisa, aitonaren irudiak garrantzia hartu du eta, batez ere, adin txikikoetan, haurtzaindegiak garai batean
|
zuen
funtzioa ordeztu du. Laguntzarik gabe lan egitea:
|
|
|
«Hori lortzen dugunean, RNA albo ondoriorik gabeko botika gisa erabiltzeko gai izango gara. RNA isilgailuek hazkunde arruntean eta garapenean
|
duten
funtzioa ere hobeto ulertu behar dugu. Informazio horri esker, RNA isilgailuak erabil ditzakegu zelula bateko gaixotasun egoerak diagnostikatzeko», azaldu du aditu horrek.
|
|
|
Trastelekuan metatutako zaborrik ez: genoman ia denak izan behar
|
du
funtzio bat. Horrek iradokitzen du, gutxienez, makina transkribatzailea ez dela geneetan soilik aurkitzen:
|
|
2008
|
|
|
Bi urte eta erdi joan dira geroztik. Gaur, jolas lekuan, jantokian, autobusean, lagunartean, etxean, nonahi betetzen ahal
|
duen
funtzio horretaz gainera, hasierako asmoa bera gaindikatzen duten balioak ere aitortzen zaizkio bederatzigarren arteari begira bizi den argitalpen honi. Garrantzitsuena, gazte nahiz helduentzako komikigintzaren hauspo izatea; euskarazko produkzioari haize ematen dion bakarrenetakoa izatea.
|
|
|
Euskal literaturaren irakurketa ikasketei oso lotuta ageri zaigu gaztetxoen artean, eta oinarrizko ikasketak bukatu ostean ere, irakurle askok daukaten literatur erreferente nagusia eskola da. Horrek premiazko bihurtzen du literaturaren didaktikak
|
dituen
funtzioei eta proposatzen dituen edukiei buruz hausnartzea, eta aurrerantzean egin beharreko bidean oinarri sendoak finkatzea.
|
|
|
Erabiltzaile askok pantaila azalera txikiagoko monitorea daukate (15,4 hazbete), ordenagailu arruntak bete ohi
|
dituen
funtzioak egiteko aski baita.
|
|
|
Oinarrizkoa da arlo politikoa eta arlo erlijiosoa bereiztea herritarren askatasun erlijiosoa gidatzeko, baina baita Estatuaren ardura haiekiko. Bestalde, kontzientziaren sorkuntzan eta gizartean adostasun etikoa ezartzeko erlijioak
|
duen
funtzioa eztabaidaezina da, gaineratu du.
|
|
|
3 ERREPIKAPENEK (ETA ERREDUNDANTZIEK) HIZKETALDIAN
|
DUTEN
FUNTZIOA
|
|
|
hitanozko aditz formak darabiltzanean, kasu, kodea deitzen du. Kodearen estatuz aldaketaz diharduen mezurantz, koderantz arreta erakartzeko bitarteko
|
du
funtzio konatiboa. Lehen hamahiru kopletan, betiere, hartzailearen nora bidean kokatzen diren adierazpen gramatikalen erreferentea aldatu egiten da, baina beti pertsonaren baten arreta erakarri nahi du edo pertsonaren bat deitzen du:
|
|
|
Esate baterako, azken aldian atzerritar izenen «inbasioa» gertatu zela eta haien lekuan euskal izenak ezarri nahi zirela esaten zen bitartean, aldi berean, atzerritar jatorriko kirolei baino ez zitzaiela leku egingo aitortzen zen (futbola, tenisa, croquet a...), frontoi bat sortzeko aukera printzipioz baztertuz. Era berean euskal baserri itxurako eraikin bat egin nahi zen, baina ez nekazari munduan
|
zituen
funtzioekin, baizik burgesentzako askaltegi gisa. Paradoxa hauek, Neguriko planteamendu osoaren adierazgarri dira.
|