|
2001
|
|
|
Aruntzago, gorago, bulkatu nai ginduzke, eta bultzada gogorren bearrean gera lozorrotik irten eta norabait mugitzeko. Argi eta garbi mintzatzea gerta ala gerta zer da ere erakusten digu eta ezta ori irakaspen makala izkuntza gogoeten estalki biurtu
|
dugun
frankorentzat".
|
|
|
Diodan, beraz, arboletan den ederrena ez dela berbera guztien  tzat. Bazen inoiz hemen haritza(" zar, sendo, zindo") maite
|
zuenik
franko. Gero, nola ez dakigula, pinuzale bihurtu zaizkigu orduko haritz zale batzuk.
|
|
2005
|
|
|
artikuluan Gaineko Prezident hura aipatzen du (E 314,1893). Maltzurkeria poxi bat
|
bazuen
frankotan Hiriart Urrutiren ironiak, insinuazioz hetea.Hiruetarik guretzat orai arte gizonena Morroxko Harriague; jakintsu
|
|
2006
|
|
|
Ikerketen arabera, sarrazenoek enbaxada bat egiten zuten Hispainian. Ibn al Arabi eta beste sarrazenoek paktuak egin nahi
|
zituzten
frankoen erregearekin. Karlomagno Hispainiara joatea erabakitzen du zenbait hiri eskuratzeko nahiarekin.
|
|
2007
|
|
|
bazen aspaldi Iparraldeak ez ziola zaharkeria anakroniko zenbait salbu ezer ekarri Euskal Herriari, ulertu bedi Hegoaldeari. Kultura alorrean zerbait botere
|
zuten
franko zinkurinka aditzen ziren, baina ez zuten indar askorik egiten zirkulu orokorretan itotzeko, idatziz, sortuz, arriskuak hartuz edo soilik Iparraldeko ereduetarik aldenduz. Egunero lan egin behar zen horretarako.
|
|
2010
|
|
|
Horren bidez SEREk hamabostean behin honenbesteko kantitate batluzatzen zion euskal Ogasunari diruokin Jaurlaritzak zituen giza laguntzakopremiak hornitzeko. Sistema horrek 1939ko azarora arte iraun zuen eta guztira13.674.368 liberara iritsi ziren beraren bitartez Euzkadiko Jaurlaritzak hartu etagastatu
|
zituen
frankoak (Arrien eta Goiogana, 2002: 494).
|
|
2011
|
|
|
" Txangulu mangulu Haur hau nongo, Ona bada guretako Gaixtoa bada Markalaingo, Ez dutela beharrik
|
Badituztela
franko. Orduan, orduan, Putzu beheiti botatzeko Ez, ez guretako".
|
|
|
" Ze uste dik honek, lehen asaltoan kardiopatia batek jota edozein unetan ziplo eroriko den dinosauro bati enkargatuko diodala kasua?". Buruargitasuna eta ahalmen entziklopedikoa bakarrik ez, kemena eta indarra ere behar
|
baititu
franko abokatu batek epaitegiek bi alditan itxitzat emandako Soto eta Zeberioren sumarioan sartzeko, azeri zoliaren erreflexuak, buru hotza bezain esku irmo eta berbaera oxigenatua.
|
|
2012
|
|
|
Karriot batean zeramatzan jantziak, egunkariak, janariak eta kozinatzeko tresnak. Begiztatua
|
nuen
frankotan zakarrontziak mirazkatzen, epea doi doia iraungita zuten elikagaiak harrotzen, bilatzen eta azkenean harrapatzen. Monoprixen harmailetan ahurra estiratzen zuen larunbatetan, hezur eta larru baino ez zen Mehetegikoa zitekeen zakurrotsoaren aldamenean.
|
|
2014
|
|
|
Zergatik uste
|
duzue
frankoen poeman musulmanak zirela euren arerio eta ez euskaldunak?
|
|
|
Adiskide onari, azal guti. Halaz ere, argi ibili behar, azal lodikoak eta bi azaleko kopeta
|
dutenak
franko baitira. Hona hemen nehoiz izanen ez den kale agerraldi baterako lelo aproposa:
|
|
|
Doinuak barreiatu dira elizan eta ez dira kandelak izan negar egin duten bakarrak. Moltsa pasatzeko orenean, Oihartzabal aita zutitu da, eskuetan ageri
|
dituela
frankoak, hustu ditu guzien agerian moltsarat, eta lekutu da elizatik, ekitaldia finitzera itxaron gabe, oro gibeletik beha dituela. Antolatzaileek erran dute 460 franko bildu dituztela.
|
|
2015
|
|
|
ez dago istilurik, gurasoak ez dira kexu... hobe ezikusia egitea: azken batean, ez dute miseria baino ordaintzen zuzendaritzaren marroiak irensteagatik, eta dagoeneko irentsia
|
dugu
franko baino gehiago.
|
|
|
Adituei kuriositate horiek azaltzean ihardesten dute, Euro Batasuneko langileriak dituen bizi beharrak dituela prezioak goiti tiratzen. Egia erran, egoitza hutsen kopuruaren berri ukaitearekin euro funtzionarioek ikusi behar
|
lukete
franko laster, bizitegi alokairuen apalarazteko bideak eskutan hartzen ahal lituzketela. Dena den, Berlinen bezala Bruselan ere 2.600 euro atera behar da metro karratuko bizitegia erosterakoan.
|
|
|
Olinpi Jokoak izanki mundu guzian izaiten den kirol lehiaketa handiena, zernahi jokotan zoingehiagoka ar araziz, gizon eta emazte, hoberenak ditazkeen guziak. Ez da harritzeko ikaragarriko arrakasta
|
baitute
frangotan aditzen balinbada ere eta arrazoinekin asko gisetarat diruak andeatzen dituela eta badela ere hor gaindi sobera azpijoko oker eta nahasi...
|
|
2016
|
|
|
Organo hori Aiherrako elizan muntatu zen 1974an, Emile Larre erretor zelarik eta denak orroit gira gure jaun erretorak zoin maite zituen kantua eta musika. Geroztik, 40 urtez ukan ditu zonbeit kanbiamen eta peaxu; halere,
|
bazituen
frango huts eta parropiako arduradunek deliberatu dute orai jina zela konponketa on baten tenorea. Urte haste huntan jin zaizku beraz langileak organoaren desmuntatzerat eta beren lantegian denak ongi ezarri ondoan, berriz muntatuko dute hemendik zonbeit asteren buruan.
|
|
|
Herriak badu epe laburtto bat dei egiteko goragoko auzitegirat edo bestenaz permisaren berriz galdetzeko, proiektua hein bat aldaturik. Den hoberenetik, horrek erran nahi
|
du
frango luze joan ditakeela oraino obrak hasi aitzin... Arte hortan, proiektua bera da kanbiatu.
|
|
|
Bazko astelehenez, beti bezala, iragan zen Sarako Idazleen Biltzar famatua, 33 aldikotz. Gure aldetik Xipri Arbelbideren liburu berria, han eskuraturik, irakurtu
|
dugu
frango atseginekin. Lehen lehenik, lekukotasunak emanak baitira, bakoitza bere euskalkian, gutiz gehienetan garaztarrez, gure haurtzaroko mintzaira goxoan.
|
|
|
Verdun eko gudukan parte hartu duten guziek, bai eta gertakari hori aztertu duten historialariek, denek hitz bera erabili dute, Verdun ifernua zela! " Ifernurik balinbada, ez ditake izigarriagoa!", hori
|
dute
frangotan oihukatu! Verdun hiria bera itsuski funditua eta inguruko bederatzi herri arrunt suntsituak!
|
|
2017
|
|
|
Gero, erromatarren inbasioarekin, latina inposatu zen. Hau frantses erromantze bihurtzen ari zelarik, hizkuntza germanikoa
|
zuten
frankoak nagusitu ziren. Hauek ez zuten beren hizkuntza ezarri, baina haien hizkerak arrasto sakona utzi zuen erromantzean zein toponimian.
|
|
|
Oroz gainetik ikusten dut umore txarrean zarela. Nik ere nahi
|
nuke
frangotan bakea ukan...
|
|
|
Eta ezkerraldean, uste duzue gauzak argiago direla? Beren arteko bozkatzean, Benoit Hamon nagusi bainan untsalaz bere alde behar
|
zituen
frango arras uzkur eta epel edo berdin deplauki kontra! Sondaietan gero eta apalago, bi aste barne tanto andana bat galdurik...
|
|
|
Aldi huntako berezitasun aipagarriena, Donald Trump Ipar Ameriketako Estatu Batuen lendakaria hor zela bere andrearekin, Emmanuel Macron presidentak gomitatua. Trump maite ez
|
duten
frangok ez dute batere untsa hartu gomita hori. Bestenaz ere jakinaren gainean berrikitan oraino Trump eta Macron etzirela batere ados agertuak.
|
|
2018
|
|
|
Xuxen erraiteko, Herriko Etxean ere ez dakite oraino, bainan oraiko ustez uda aitzin, ekain erditsutan edo hola orobat. Hautetsiek entzun dituzte batzu eta besteen erranak, xeheki aztertuko dituzte beren artean eta gero erranen zer egiten ahal
|
duten
frango latzak iduri duten xede horien goxatzeko...
|
|
|
Bertso zaharren ikastea gustatzen zitzaidan gazte gaztea nintzalarik eni ere eta
|
banuen
franko ikasirik. Zenbait bakar badauzkat gogoan oraino ere.
|
|
|
San Zerningoek ere halako pribilegioa eduki zuten, Antso VI.ak 1158an berretsita (Lacarra eta Martin Duque, 1975, 9 zbk). Horrela, esate baterako, lehen instantzian, soilik haien epaileek (alkateek) epaitzen ahal
|
zituzten
frankoak, eta, gainera, haien foruaren araberakoa izan behar zen epaiketa. Hori hala izanik, inork ezin zituen haien herrigunetik kanpo deklarazioa ematera behartu.
|
|
|
Zoritxarrez, euskaldun guztiak ez dabiltza bide horretatik. Mende erdia beteko du euskara batuak 2018an, baina beldurtzekoa da euskaldunek oraino ez ote
|
duten
franko gutxietsia. Badago halako erresistentzia bat batuaren kontra.
|
|
2019
|
|
|
Gainera, arrakasta lortzeko obsesioak ez dio uzten bere burua atzentzen egiazko amodio batean. Gainerako emakumeei dagokienez, hetairak sentsualki maite
|
ditu
frankotan; beren nagusitasuna inposatzen dioten gizonen etsai denez, aldi berean plazerezko atsedena eta mendekua aurkituko ditu emakume baten besoetan, hala nola Nanak bere Satin maitearen ondoan. Bere askatasuna positiboki erabiltzeko asmoz munduan rol aktiboa izan nahi duen gisa berean, atsegin zaio beste izaki batzuen jabe izatea ere:
|
|
2020
|
|
|
Bazkari txartelik gabe, geroago mahaietan ikusiko ez
|
genituen
franko, edari goxo hauek erdeinutan zituztenak barrean tartekatu ziren: zaldi egarrituak edozer edan dezakeelako.
|
|
2021
|
|
|
Badu zonbait denbora, bi hilabete segurik, ikerle eta jakintsun frangok gauza bera errepikatzen dutela, izurritearen laugarren eraso bat jasan behar
|
dugula
frango laster, uda bete huntan hain segur, berantenaz irailean. Eta orain Jean Castex gobernuburuak ere deplauki erraiten dauku laugarren eraso hori jadanik hor dela!
|
|
|
Modu horretan 1038 urtean ziren. On Afraniok, ordea, irakurria
|
zuen
frankoen eta italiarren lurraldeetan, Kristo Ondoko 1000 edo 1001 urtean zirela Kristoren jaiotzetik kontatuta, eta apezaren erranetan orduantxe zabaltzen ari zen Apokalipsiaren berehalako etorreraren berria. Penintsulan, garaien bukaera eta Jaungoikoaren epaiketaren momentua hogeita hemezortzi urte lehenago emana zen, Apokalipsiaren komentarioak eta Beatoen mezuak modan jarri eta zabaldu zirenean.
|
|
|
99 Erantsi beharrik ez da horrelakoetan," bortizkeria" erabili luketela adierazten dutenetan, jarraian" leungarria" erabili ohi
|
dutela
frankoek, agerian utziz jarrera bortitzekoak auñemenditar" fedegaiztokoak" baino ez zirela. Honako hau Adalbaldoren kasuan:
|
|
|
121
|
Baluke
frankoen espiritu kristau horrek ere Agirrek garatzen ez duen interpretaziorako lekurik eta ifrentzurik. Adibidez, euskaldunek Adalbaldo hiltzen dutenean, Ostrabentoko gorte kristau guztia prest dago mendekurako eta auñemenditar guztiak akabatzeko:
|
|
|
Are gehiago, Luziaren ustez, orduko euskaldunek ez
|
zuten
frankoak baino etsai okerragorik, alabari jaurti dituenengatik" anaia prankotar" ez hasi baitzaio mintzatzen Riktrudis errieta botatzen hasten zaionean adierazten duen bezala:
|
|
|
Lehenago ere agerian utzi du nola jardun ohi
|
zuten
frankoek euskal eremuak" modernizatzera" zihoaztenetan99:
|
|
|
...izeneko gotzain frankoarekin burutuko du ondarrutarrak, gorago aipatu dugun bezala, eta, ondorioz, ez du haren jokabidean inolako arerio itzalik ikusiko107 eta ez ikusaraziko, ez eta akulturazio lanen aztarnarik ere, eta are gutxiago, antza, estrategia inbaditzaile zapaltzailerik108; nahiz eta etengabe ari den gotzaina erlijioaren esparrua gainditzen duten lan berezietan, besteak beste, herrikide
|
dituen
frankoen aurkako ekimenak atzeman nahian espioitza? 109, eta gauza publikoa bere gustu eta interesen arabera bideratu guran.
|
|
|
Tartean, edonola ere, bada bien arteko jostura/ hausketa une interesgarririk: Riktrudis euskalduna jainkoarekiko albokotasunagatik sakratua den pertsonaia eta lehen begiratuan sortutako ustezko amoratze batek eropozten
|
duena
frankotar agintari kolonizatzailearekin ezkontzen deneko unea, hain zuzen. Une erabakigarria.
|
|
|
Zeren eta Luziaren hitzetatik isuritakoaren arabera frankoen gurari hutsa zirudiena (hots, frankoek" gu menderatu ta euren legeen azpian ipiñi gura gaitu") zeharo errealitate desberdina zeni zatez: " gureak" euskaldunak, alegia" menderatuak izan ziran" (29 or.). Hau da, uztarpeturik
|
zituzten
frankoek auñemenditarrak, arrotzen menpe zeuden euskaldunak, haien agindupean.
|
|
|
Gogoratu behar da, Amandoren manipulazio politikoa argiago ikusi ahal izateko, egun bakar bateko ikustaldi hutsean oinarritua zela gazte haien arteko" maitasuna"; Riktrudisek berak aitortuko zuen bezala, Adalbaldo senargaiak" bein baizen ez nau ikusi ta" (127 or.). Eta hori baino okerragoa zena: gurasorik gabe geratzean, zeharo umezurtz sentitzean (ikus XIII. kapitulua) bideratu zuen gotzainak neskatoa ustez maite
|
zuen
frankoarekin ezkontzera (XIV. kapitulua).
|
|
|
98 Ez da inondik ere harena maitemintzeak kutsaturiko hautemate desorekatua, errege frankoak berak" zeregintxoak" egitera bidalitako buruzagi zoli baten pertzepzioa baizik. Baina badaezpada ere, argi utziko du Agirrek nolako zuzena eta egokia behar
|
zuen
frankoaren iritziak, ezin baitzen besterik espero hainbeste bertutez" onoidadez" jantzitako gizon batengatik: " gizon jakintsua zan Adalbaldo au, guztiz aberatsa, Jesukristoren lege zalea ta onoidade andiakaz apaindua" (57 or.)," bakezalea" (137 or.)," gizona baino geiago aingerua zirudiana" (148 or.), etab. (ikus halaber 149 or.).
|
|
|
Mediku gisa,
|
badukezu
franko ikusirik.
|
|
2022
|
|
|
Zernahi jende arrunt asaldatuak, denak hautsi nahi! Partidaren ikusteko txartela
|
bazuten
frango ezin kirolzelaira sartu. Beste frangok txartela ba bainan atera heltzearekin jakiten faltsua zutela, gaitzeko negozio okerrak izanik nolazpait saltzaileen artean.
|
|
|
Neke da holako galde bati xuxen eta segurtamenekin ihardestea. Alde batetik, alderdiek, edozoin izan, ez ote
|
dute
frango fama txarra. Dena espantu, dena solas eder, zernahi gauza hitzemaiten, kargutan direlarik ez baitezpada hitzekoak agertzen.
|
|
|
Uste
|
genuen
Franko hil eta gero dena lortuko genuela. Momentu horiek hagitz biziak izan ziren arlo guzietan:
|
|
|
Pastoral honek
|
badu
franko antzerkitik, Muellerrek eztiro abiatu baitu elkarrizketa, baina zinez zakarki bururatu: «Guten tag fräulein, Herr, ausweis bitten!!!».
|
|
|
Hotza dator goiza. Egunak aurrera egin ahala, hotza eta ikara lurruntzea espero
|
du
Frankok. Gidarien aldaketa espero bezala burutu da.
|
|
|
Iparraldetik etsai indartsuagoak
|
dituzte
frankoak, horiei buru eginen diete hiru mendez. Zonbait aldiz men egin behar diete, baina beti berpizten dira, eta lehen aukeran askatzen.
|
|
|
Honek Iparraldeko udalerri arras gutiz gehienak biltzen ditu, hautetsien biltzar bat buru. Aurrekontu publiko bat badu, eskumen batzuk
|
baditu
franko zabalak. Haatik araudi berezia lukeen eskualde baten botere mailatik urrun gaude hor.
|