|
2021
|
|
|
Modu horretan 1038 urtean ziren. On Afraniok, ordea, irakurria
|
zuen
frankoen eta italiarren lurraldeetan, Kristo Ondoko 1000 edo 1001 urtean zirela Kristoren jaiotzetik kontatuta, eta apezaren erranetan orduantxe zabaltzen ari zen Apokalipsiaren berehalako etorreraren berria. Penintsulan, garaien bukaera eta Jaungoikoaren epaiketaren momentua hogeita hemezortzi urte lehenago emana zen, Apokalipsiaren komentarioak eta Beatoen mezuak modan jarri eta zabaldu zirenean.
|
|
|
99 Erantsi beharrik ez da horrelakoetan," bortizkeria" erabili luketela adierazten dutenetan, jarraian" leungarria" erabili ohi
|
dutela
frankoek, agerian utziz jarrera bortitzekoak auñemenditar" fedegaiztokoak" baino ez zirela. Honako hau Adalbaldoren kasuan:
|
|
|
121
|
Baluke
frankoen espiritu kristau horrek ere Agirrek garatzen ez duen interpretaziorako lekurik eta ifrentzurik. Adibidez, euskaldunek Adalbaldo hiltzen dutenean, Ostrabentoko gorte kristau guztia prest dago mendekurako eta auñemenditar guztiak akabatzeko:
|
|
|
Are gehiago, Luziaren ustez, orduko euskaldunek ez
|
zuten
frankoak baino etsai okerragorik, alabari jaurti dituenengatik" anaia prankotar" ez hasi baitzaio mintzatzen Riktrudis errieta botatzen hasten zaionean adierazten duen bezala:
|
|
|
Lehenago ere agerian utzi du nola jardun ohi
|
zuten
frankoek euskal eremuak" modernizatzera" zihoaztenetan99:
|
|
|
...izeneko gotzain frankoarekin burutuko du ondarrutarrak, gorago aipatu dugun bezala, eta, ondorioz, ez du haren jokabidean inolako arerio itzalik ikusiko107 eta ez ikusaraziko, ez eta akulturazio lanen aztarnarik ere, eta are gutxiago, antza, estrategia inbaditzaile zapaltzailerik108; nahiz eta etengabe ari den gotzaina erlijioaren esparrua gainditzen duten lan berezietan, besteak beste, herrikide
|
dituen
frankoen aurkako ekimenak atzeman nahian espioitza? 109, eta gauza publikoa bere gustu eta interesen arabera bideratu guran.
|
|
|
Tartean, edonola ere, bada bien arteko jostura/ hausketa une interesgarririk: Riktrudis euskalduna jainkoarekiko albokotasunagatik sakratua den pertsonaia eta lehen begiratuan sortutako ustezko amoratze batek eropozten
|
duena
frankotar agintari kolonizatzailearekin ezkontzen deneko unea, hain zuzen. Une erabakigarria.
|
|
|
Zeren eta Luziaren hitzetatik isuritakoaren arabera frankoen gurari hutsa zirudiena (hots, frankoek" gu menderatu ta euren legeen azpian ipiñi gura gaitu") zeharo errealitate desberdina zeni zatez: " gureak" euskaldunak, alegia" menderatuak izan ziran" (29 or.). Hau da, uztarpeturik
|
zituzten
frankoek auñemenditarrak, arrotzen menpe zeuden euskaldunak, haien agindupean.
|
|
|
Gogoratu behar da, Amandoren manipulazio politikoa argiago ikusi ahal izateko, egun bakar bateko ikustaldi hutsean oinarritua zela gazte haien arteko" maitasuna"; Riktrudisek berak aitortuko zuen bezala, Adalbaldo senargaiak" bein baizen ez nau ikusi ta" (127 or.). Eta hori baino okerragoa zena: gurasorik gabe geratzean, zeharo umezurtz sentitzean (ikus XIII. kapitulua) bideratu zuen gotzainak neskatoa ustez maite
|
zuen
frankoarekin ezkontzera (XIV. kapitulua).
|
|
|
98 Ez da inondik ere harena maitemintzeak kutsaturiko hautemate desorekatua, errege frankoak berak" zeregintxoak" egitera bidalitako buruzagi zoli baten pertzepzioa baizik. Baina badaezpada ere, argi utziko du Agirrek nolako zuzena eta egokia behar
|
zuen
frankoaren iritziak, ezin baitzen besterik espero hainbeste bertutez" onoidadez" jantzitako gizon batengatik: " gizon jakintsua zan Adalbaldo au, guztiz aberatsa, Jesukristoren lege zalea ta onoidade andiakaz apaindua" (57 or.)," bakezalea" (137 or.)," gizona baino geiago aingerua zirudiana" (148 or.), etab. (ikus halaber 149 or.).
|