|
2000
|
|
|
Horrekin ez dizut erran nahi, jaun André, ezen sotanaren azpian deus ere ez zeramala, nahiz eta kontrakorik ere ezin afirma diezazukedan, baina Erromatik Erromarat bizi zela, erromatarra ez zen arren. " Erromak erran du...", erraiten
|
zuen
ezin ex cathedra go bertze arrazoinik ez zuenean, arrazoin falta hura arrazoinik arrazointsuentzat hartzen zuela bide batez. Eta Trentoko kontzilioan erabaki arauak eta kanonak erabiltzen zituen noiznahi den armatzat eta argudio bakartzat.
|
|
2001
|
|
|
‘Nire bertsioa da, Miletoko Tales ur putzura jausi dela. Bustita irten da eta uste
|
du
ezin izango dela neskarekin duen zitara joan, baina azkenean oso zoriontsu dago, neska agertu denerako arropa lehortu zaiolako... ’
|
|
2004
|
|
|
–Eta gainerakoen gain, gorago eta barrenago, gure izaera osoa biltzen eta barrentzen duen hizkuntza, barrengo mintzabeharrari hitz iturri luzea ematen diona. Hizkuntzaren guretzako balioa, berriz, zein gurea, zein ezin utzizkoa
|
dugun
ezin jakin, gure artean bezala hildako ala bizitako ote dugun zalantzan gaudenean baizik?. 10
|
|
|
Etxekaltez josia dago, beraz, balizko abertzale batzuen pentsaera eta praxia. Ez da harritzekoa izango, orduan, herri honek bere buruaren jabe izateko
|
dituen
ezin konta ahala trabari gain hartzeko erakusten duen ezintasuna. Ideologia mota honen ordezkari intelektualik leialena Joseba Arregi denez, ondorengo harribitxi hauek hautatu ditut erakusgarri:
|
|
|
Zera dio, besteak beste: . Ez dakit zein izan daitekeen zilegitasun guztiak bil ditzakeen egitasmoa baina uste
|
dut
ezin zaiola proiektu berriari ekin aurreko hilabeteetan ezer gertatu ez balitz bezala. Ez dakit zein izan daitekeen egunkari berriaren jarrera, baina nekez onar dezakegu Pello Salaburuk, Ramon Saizarbitoriak, Xabier Gurrutxagak edo Ramon Etxezarretak jendaurrean salatu dutena.
|
|
|
Eta nik neuk ere, aspaldidanik euskeraren alde saiatu ta euskaltzaleakin itzegin ondoren, ez dut gertaera garbi ikusten: eta, orrengaitik, denak borondate onez euskeraren alde bakarrik lanegin nai
|
dutela
ezin siñista dezaket. Iritzi au izatea gogorra da; bañan ez dut uste, egia esan, euskaltzaleak aspaldi ontan oreka aundia izan dugunik.
|
|
|
–Mundu ustel honen berri
|
baduzula
ezin uka, gazte! –irakaslearen begi ttiki distiratsuek miraz begiratu zidaten– Jakina, enpresa horiek kontratu goxoak lortzen dituzte agintari nazien eskutik.
|
|
|
Eta zernahi dela ere Ahnenerbekoek Tibetetik ekarri zutena, ez du inolako balio praktikorik izanen. Erran nahi
|
dut
ezin izanen dutela arma gisa edo erabili, balizko gerra batean.
|
|
2005
|
|
|
–Gaijin eta hain gaztea izateko adorea baduzu. Zoritxarrez uste
|
dut
ezin dudala zure eskaera bete.
|
|
2006
|
|
|
B: Eta gehien nahi
|
duzunean
ezin.
|
|
2007
|
|
|
–Marka da, gero! Orain arte
|
zenituen
ezinak, zer ziren, orduan?
|
|
|
beharra eta askatasuna; historiaren objektuaren beharrezkotasuna eta subjektuaren askatasuna; zientziaren beharrezkotasuna (eta historiarena zientzia gisa) eta gizon emakume historiaginaren askatasuna. Korapilo gordiar bat hauxe, arrazoimenaren orain arteko kontzeptuarekin (arrazoimen kartesiar matematikoa) inola ere askabiderik
|
ukan
ezin duena. Eta hala, hasieratik beretik, bi joera kontrajarri topatzen dugu, arauz eta bi poloetako zein azpimarratzenago den:
|
|
2008
|
|
|
Poltsa portalean goxo goxo utzi eta eskaileretan gora abiatu zen. Arin eman zuen lehen pausoa, baina bide erdia osatzeko maila bat falta
|
zuenean
ezin izan zion ezinegonari eutsi. Damututa, atzera egin zuen.
|
|
|
Beste barik, ihes egin nahi
|
du
ezinetik. Miseriatik, agindu bertikaletatik, behin eta berriz bigarren mailakotzat hartua izatetik?
|
|
|
Eta arratsalde horretan gertatu zaion guzti guztia gogoratzen eta birgogoratzen jardun du, emakume begibeltzaren, Maiteren hitz eta keinu guztien ezkutuko esanahia arakatzen, hausnartzen, eta bai dastatzen ere. Bihotza taupadaka
|
duela
ezin du ukatu; bestalde, eskarmentuak diotso zuhur jokatu behar duela, ez zaiola komeni esperientzia mingarririk berriro jasatea. Hori bai, une honetan librea da eta ez dauka zer galdurik.
|
|
2009
|
|
|
Itxura onekoa, denera. Pasaporteko argazkia denez gero, nolako gorpuzkera
|
duen
ezin esan.
|
|
|
Leihotik begiratu zuen, Joanaren etxerantz. Garajea
|
zutenez
ezin Land Rover a bertan zen ala ez jakin. Argirik behintzat ez zen ikusten.
|
|
|
urduri so egin zion, baina, urduritasunarekin batera, desio ezkutu baten sua pizten nabaritu zuen erraietan, bizitzan lehen aldiz, haren burrunbotsak ere, garai batean desatsegin gertatzen zitzaizkionak, organoaren notak bezalakoak sentitu zituen, ausaz, Domingok bizi indarraren misterioarekin lotzen zituenak?, egun gutxi batzuk lehenago gertatuak ikuspuntua aldatu balio bezala, eta ikuspuntuak abioiekin zuen harremana, aita espiritualak ere argi eta garbi esan baitzion hura zuela hegan egiteko posibilitate bakarra, eta berak hegan egin nahi baitzuen, kosta ahala kosta. Helburua lortzeko, baina, aita
|
zuen
ezin saihestuzko giltza. Egia zen honek, lehen berritasunaren ondotik, hegazkinekiko zaletasuna galdu zuela, baina egia zen, halaber, aireplano bat ikusten zuen bakoitzean begiak gora jasotzen zituela, baita inoiz harridurazko keinu bat egin ere, zuhaitza eta arranoaren hegaldia kontraesanik gabeko plano berean ikustetik zetorkiona; Nazariok bazuen, gainera, Hipikara biltzen zirèn gizonen artean lagun bat, hiriko erregimentuko teniente koronela, hegazkinetara zaletua, hegazkingintzaren berrikuntzen berri ematen ziona, ez baitago ahazterik, lehen mundu gerraren ondorioz, abiazioak aurrerapauso handiak egin zituela, bakealdian ere eragina izan zutenak, halako eran, non zerbitzu publiko batzuk airez ere egiten hasi baitziren munduan zehar, postarena, esate baterako; aitari esango zion, teniente koronelak ere bere harremanak izan baitzitzakeen, eta harreman haietatik, auskalo?
|
|
|
Datosek ez du ezer sinisten. Uste
|
du
ezin dela hain sinplea izan. Uste du hain sinplea izan balitz, Mitrofanen etxeetako batean egongo zirela Errun txostenak orain.
|
|
|
Zure liburua atera eta gero, ateak ireki dira, eta orain Euskal Herriko ondarea ere badela iruditzen zait, nire kasuan Nafarroarena. Uste
|
dut
ezin zenuela titulu hoberik aukeratu.
|
|
|
urduri so egin zion, baina, urduritasunarekin batera, desio ezkutu baten sua pizten nabaritu zuen erraietan, bizitzan lehen aldiz –haren burrunbotsak ere, garai batean desatsegin gertatzen zitzaizkionak, organoaren notak bezalakoak sentitu zituen, ausaz, Domingok bizi indarraren misterioarekin lotzen zituenak–, egun gutxi batzuk lehenago gertatuak ikuspuntua aldatu balio bezala, eta ikuspuntuak abioiekin zuen harremana, aita espiritualak ere argi eta garbi esan baitzion hura zuela hegan egiteko posibilitate bakarra, eta berak hegan egin nahi baitzuen, kosta ahala kosta. Helburua lortzeko, baina, aita
|
zuen
ezin saihestuzko giltza. Egia zen honek, lehen berritasunaren ondotik, hegazkinekiko zaletasuna galdu zuela, baina egia zen, halaber, aireplano bat ikusten zuen bakoitzean begiak gora jasotzen zituela, baita inoiz harridurazko keinu bat egin ere, zuhaitza eta arranoaren hegaldia kontraesanik gabeko plano berean ikustetik zetorkiona; Nazariok bazuen, gainera, Hipikara biltzen zirèn gizonen artean lagun bat, hiriko erregimentuko teniente koronela, hegazkinetara zaletua, hegazkingintzaren berrikuntzen berri ematen ziona, ez baitago ahazterik, lehen mundu gerraren ondorioz, abiazioak aurrerapauso handiak egin zituela, bakealdian ere eragina izan zutenak, halako eran, non zerbitzu publiko batzuk airez ere egiten hasi baitziren munduan zehar, postarena, esate baterako; aitari esango zion, teniente koronelak ere bere harremanak izan baitzitzakeen, eta harreman haietatik, auskalo...
|
|
2010
|
|
|
badakizu zertaz ari natzaizun, Damaso?? eta bere mundu mugatuaren araberakoa, bere burua katoliko integristatzat
|
zuenarengandik
ezin baitzitekeen bestelakorik espero; bere mundu mugatu hartan, beraz, bazuen leiho bat, mundu mugagabera jotzen zuena: leiho hura, ezinezkorik ezinezkoena ere ahalezko bihurtzen zuena, balak geldiarazteko armadura, adibidez, edo Ama Birjina agertzeko markoa?
|
|
|
baina hara: alde batetik asko gustatu bazitzaidan ere, barrealdiak zaplaztekoak baino osasungarriagotzat
|
nituela
ezin uka?, bestetik gutxietsia sentitu nintzen, halako moldez, non berehala jakinarazi bainion neure mina: –Tenpluko doktoreek ez zioten Kristori barre egin, haiei irakasten hasi zitzaienean, eta zuk niri bai??.
|
|
|
Eta orduan, barrez hasi zitzaidan izeba... baina hara: alde batetik asko gustatu bazitzaidan ere —barrealdiak zaplaztekoak baino osasungarriagotzat
|
nituela
ezin uka—, bestetik gutxietsia sentitu nintzen, halako moldez, non berehala jakinarazi bainion neure mina: " Tenpluko doktoreek ez zioten Kristori barre egin, haiei irakasten hasi zitzaienean, eta zuk niri bai...".
|
|
|
Don Antoniok otoitz bilera batzuk antolatzen zituen hiriburuan, udako ostiraletan, hondartzan egiten zirèn bekatuak garbitze eta ordaintzearren;" Ejército de vírgenes y de almas víctimas, hostia de amor, oasis de pureza, legión de castas Judits y de valerosas Juana de Arco con el objetivo de aplacar y descargar la ira de Dios, ante la irreligión, el libertinaje, la inmoralidad, la impiedad, la corrupción, el pillaje, la anarquía, el ateísmo y la destrucción, en vísperas de un cataclismo mundial", idatzi zuen noizbait don Antoniok berak Andre Mariaren alaba kartsu haietaz; bere erlijiotasuna zorrotza eta hertsia zen, Jesusen Bihotzaren eskapularioen garaiko katolizismoari lotua —soldadu karlistek eskapularioetan" Geldi hor, etsai hori!" idatzita zeramatèn garaikoa, halako amarru batek etsaien balak geldiaraziko zituelakoan: badakizu zertaz ari natzaizun, Damaso... — eta bere mundu mugatuaren araberakoa, bere burua katoliko integristatzat
|
zuenarengandik
ezin baitzitekeen bestelakorik espero; bere mundu mugatu hartan, beraz, bazuen leiho bat, mundu mugagabera jotzen zuena: leiho hura, ezinezkorik ezinezkoena ere ahalezko bihurtzen zuena —balak geldiarazteko armadura, adibidez, edo Ama Birjina agertzeko markoa— eta don Antonio inozotasunaren eremuan sartzen; don Antonio, labur esanda, ez zen gizonak gara zezakeèn jakituriaz fidatzen, eta handik zetorkion, beharbada, bere ohitura hura, zutik irakurtzera bultzatzen zuena, letra idatziari nekearen adierazpena erantsi nahian, letra idatziaz —ongi pentsatuaz— fidatzen ez zelako edo...
|
|
2011
|
|
|
–Bi pertsona gaude pentsatzen eta oso zaila da denean iritzi bera izatea. Momentu oso frustranteak daude, nahi
|
duzuna
ezin delako beti egin eta desadostasunak dauden uneak txokanteak dira gainerakoentzat, bi zuzendariak ero moduan diskutitzen, kar, kar, kar. Baina ona da, zure ideia besteak zalantzan jartzen duenean hausnartzeko balio behar du.
|
|
|
Mendekotasunaren kate luze horretan hizkuntza da noski kate-begi ahulenetako bat, eta hizkuntzaren kate-begi hori etetean, dominoaren efektua dator gibeletik. Horregatik esan izan da, arrazoi osoz esan ere, herri baten jatorrizko identitate berezia atxiki nahi
|
duenak
ezin duela inola ere bere mintzairaren kate-begia galdu. Galera horrek herri nortasunaren geruza guztietan baitakar alienazioaren makurkeria.
|
|
2012
|
|
|
Beti harritu nau guretako inportanteak diren pertsonak oharkabean pasatzea beste batzuei. Benetan gogoratu nahi
|
ditugunak
ezin ditugula inolaz ere ahaztu. Hobe dela ez jakitea zer galdu dugun.
|
|
2013
|
|
|
Raissak, hasieran, zorabio bat bezalakoa izan zuen, bizpahiru segundokoa, autodefentsa sistemak edo eragindakoa, begi bistan
|
zuena
ezin izan baitzitekeen egia!, eta hutsune batean sartu zuena, burua, bat batean, zuri geratu balitzaio bezala; gero, berriz, oihu erdiragarri bat lehertu zitzaion zintzurrean, oihu hari antzeko bertze batzuk zerraizkiola; edo, zehatzago izateko, zera erran ote litzateke, minezko minaren soinaz erditu zela Raissa orduantxe, zeren oihu haiek ezin izan baitzezaketen sabel erraiak bertze iturbururik??; gero, Yazîden gorputzetik metro batera zegoèn zangoa besoetan hartu, hura behin eta berriz musukatu, ezin kementsuago besarkatu, hilotzari anatomikoki zegokiòn tokian paratu, eta semearen ondoan eseri zen, baita haren aurpegi buruak bere zango uztartuen gainean jarri eta hari honela hitz egin ere:
|
|
|
–egin zuen Bingleyk aldarri?. Zin degizut nire izen onarengatik bizitza osoan ez dudala gaur gauean bezainbeste neska atsegin ezagutu; eta
|
badituzu
ezin politagoak direnak.
|
|
|
Raissak, hasieran, zorabio bat bezalakoa izan zuen, bizpahiru segundokoa, autodefentsa sistemak edo eragindakoa –begi bistan
|
zuena
ezin izan baitzitekeen egia! – eta hutsune batean sartu zuena, burua, bat batean, zuri geratu balitzaio bezala; gero, berriz, oihu erdiragarri bat lehertu zitzaion zintzurrean, oihu hari antzeko bertze batzuk zerraizkiola; edo, zehatzago izateko, zera erran ote litzateke, minezko minaren soinaz erditu zela Raissa orduantxe, zeren oihu haiek ezin izan baitzezaketen sabel erraiak bertze iturbu... " Zer gertatu zaik, Yazîd, seme gaixo errukarria...!"; haren hitzak, ordea, ez ziren osoak, haren negarra eta negar egiteko moduak –negar hasperenak, negar zotinak eta haragiaren haragizko negar kontsolaezina– aihotz zorrotzak baitziren, hitzak nonahi ebakitzen zituztenak, silaba batean edo bertzean; gero, Yazîden begiak itxi eta, goiti begira, ulu egin zuen berriro:
|
|
2014
|
|
|
–Tira, gutxienez, zaintzen zaitu. Juantxo librea da, baina... badakizu, etorkizunik
|
dugunik
ezin esan.
|
|
|
Inoiz ez dunalako segurtasunik hire itxuran. Neska batek uste
|
duenean
ezin hobeki apainduta eta jantzita dagoela, bere alde hori ahazten ahal din. Hori dun xarma.
|
|
|
Orain ezin dut min hau jasan, Gorriak nire barruan zegoen guztia irentsi du, ez naiz hezur, haragi eta azal baino, baina barrutik? barrutik hutsik nago, ez da ni nintzenetik ezer geratzen, eta, aldi berean, hustasun hori guztiori, zulo beltz infinitu hori tristuraz eta ikaraz eta saminez beteta dago, eta ezin dut ebitatu hori sentitzea; saiatzen naiz, zin degizut saiatzen naizela bizirik nagoela sinesten, baina ezin
|
dut
ezin dut ezin dut arnasarik hartu, ezin dut lorik egin, ezin diot utzi jateari, erretzeari, neure buruaren kontrako guda honi amaiera eman nahi nioke eta hasiera bat bilatu, ez baitakit nondik hasi, nahiz eta hasi naizen dutxan sartu jantzi orraztu kalera irten paseoak eman pertsianak igo eta kokotsa apur bat altxatzen, hasi naiz gauzak egiten, baina ez diot zentzurik harrapatzen.... Ezeri.
|
|
|
Orain ezin dut min hau jasan, Gorriak nire barruan zegoen guztia irentsi du, ez naiz hezur, haragi eta azal baino, baina barrutik? barrutik hutsik nago, ez da ni nintzenetik ezer geratzen, eta, aldi berean, hustasun hori guztiori, zulo beltz infinitu hori tristuraz eta ikaraz eta saminez beteta dago, eta ezin dut ebitatu hori sentitzea; saiatzen naiz, zin degizut saiatzen naizela bizirik nagoela sinesten, baina ezin dut ezin
|
dut
ezin dut arnasarik hartu, ezin dut lorik egin, ezin diot utzi jateari, erretzeari, neure buruaren kontrako guda honi amaiera eman nahi nioke eta hasiera bat bilatu, ez baitakit nondik hasi, nahiz eta hasi naizen dutxan sartu jantzi orraztu kalera irten paseoak eman pertsianak igo eta kokotsa apur bat altxatzen, hasi naiz gauzak egiten, baina ez diot zentzurik harrapatzen. Ezeri.
|
|
|
irakurtzen da beti), formalki soilik hartu: alegia, hemen bortxa horrek ez arrazarik eta ez hizkuntzarik dizu, berak egiten dizu nazioa (beste testuren batzuetan horren arraza germaniarra esentziala izango da, hori omen baita Estatu biziraunkorra sortzeko gai den arraza bakarra) 1716 Ortegaren nazio kontzeptuari G. Moránekin katramilatsu eta friboloa irizteraino ailegatu gabe1717, horrek nazioaren kontzeptu bat ala bi ala hamaika
|
duen
ezin da jakin; komenentzien arabera hura oso aldagarria dela, esan litekeen gutxiena da1718 Ortegaren produkzioan nazioaren gaia (Espainiarena: –Dios mío, ¿ qué es España??, hori da angustiatzen duen arazoa) obsesiboki errepikatzen da, haren esanahia behin alde batera dabilela, gero bestera, inkoherente bai, baina beti ad maiorem Hispaniae gloriam.
|
|
|
–Nik ere negar egingo nian. Maite
|
dituanak
ezin ikusi sekula! Pentsatze hutsarekin!
|
|
2015
|
|
|
Ez berez arrainak gustatzen ez zitzaizkidalako edo haiek mantentzeko lanaz nekatu nintzelako, baizik eta gutxitxo iruditzen zitzaizkidalako. Esan nahi
|
dut
ezin nituela arrainak paseatzera atera, zelai edo hondartza batera, andereño Anaren dortokekin egiten nuen bezala. Baina banekien gurasoek ez zidatela dortokarik izaten utziko; eta, gainera, ezin nion Anari bat eskatu, ezin bainuen gelako dortoka bien bikotea hautsi.
|
|
|
RAMON JAUREGI: Uste
|
dut
ezin hobeto bukatu dela. Amets bat bezala izan da.
|
|
|
Irakatsi ahal balitzaie oinak garbitzen, harea etxe barrura ekarri gabe... alde ederra. Ametitu beharra zeukan Andrewk karramarroak disekzionatu nahi izatea, eta Jasperrek alga zopa egin zitekeela uste
|
bazuen
ezin galarazi; edo Roseren objektuak: maskorrak, kanaberak, harriak; denek zuten talentua, bere umeek, baina bakoitzak bere moduan.
|
|
|
nire gaitasun teknikoa aski mugatua zen, pintzelak erabiltzean batik bat, eta, batez ere, ez dut uste batere izpiritu sortzailea nuenik. Hamabost urte
|
dituzunean
ezin aterako zaizu barrutik Bacon bat edo Modigliani bat, baina, ez dut uste inoiz zerbait orijinala, diferentea egiteko irrikarik piztu zitzaidanik; bururatu ere ez. Idazlan bat irakurtzean, nik ere zerbait ona idazteko gogoa sentitzen dut; pintura on bat ikustean, berriz, aski nuen hura mirestearekin.
|
|
|
Ez dakit. Ekonomialari bezala, uste
|
dut
ezin zaiela berdin eman baldintza ekonomiko ezberdinak dituztenei, hori bidegabea delako. Baina hori konpontzea hemen ez da erraza, badirelako egia mugiezin batzuk.
|
|
2016
|
|
|
Esan nahi
|
dudana
ezin esan eta zintzurreko korapiloa irentsi ezinean nabil.
|
|
|
dela esan dio norbaitek eta. Nik uste
|
dut
ezin duela denbora luzez lur azpian egon. Itolarria edo.
|
|
|
Ontzat hartzen den errealitatearekiko atxikimendu arin honek, narrazioaren sekuentzia ordenatuarekiko zabartasun honek, bide ematen dio Sterneri poeta baten lizentziak hartzeko ia. Hain zehatz adierazten dakien ideiak nobelagile arruntek bazter utzi lituzkete hizkuntza dela kausa, izan ere nobelagile arrunten orrietan arrotz iduri
|
bailukete
ezin eramateko punturaino, are hizkuntza menderatuko balute ere.
|
|
|
Hazpegi finetakoa zen, aurpegiaren harmoniari sendotasuna ematen zion masailezur indartsu baten jabe. ...en zuzendariari zerion irmotasuna, eta besaulkian erlaxatuta eta burua pixka bat atzera botata esertzeko moduak areagotu egiten zuen gizon seguruaren tankera, baina zaintzaileak batzuetan halako hauskortasun izpi bat antzematen zion begiradan, agian aspalditik ezagutzen zutenen aurrean gizon hark oraindik ere sentitzen zuen babesgabetasunaren arrastoa izan zitekeena, haren gaztetako ibileren berri
|
zutenentzat
ezin ezkutatuzko ahulezia bat baleuka bezala.
|
|
|
ote
|
duen
ezin segurtatuz.
|
|
|
ote
|
duen
ezin segurtatuz.
|
|
|
–Geroak erranen?. Baina alderdi positiboak
|
dituela
ezin uka.
|
|
|
1 Erregaiaren kontu horretan, kanpainan azpimarratu nahi
|
duzu
ezin direla baldintza ekonomikoak
|
|
2017
|
|
|
Zorte handia izan duzu komunikabideetara heldu ez delako, baina inoiz ez dago jakiterik nola bukatuko diren istorio hauek. Hau guztia dela eta, jakin behar
|
duzu
ezin duzula zure bertsioa inoren aurrean aldatu. Lagunei, lagun minei istorio bera kontatu behar diezu, argi izan dezaten egon den biktima bakarra zeu izan zarela.
|
|
|
kontua ez da bakarrik gaztelaniaz hobeto adierazten dutela adierazi nahi dutena; horrez gain, mugatua ikusten dute zer adierazi eta ulertu ahal duten euskaraz; are gehiago: askok uste
|
dute
ezin dutela lortu gaitasun maila altua. Eta hori oso testuinguru euskaldunetan ere bai?.
|
|
|
Erreniagaren bertsioa konfirmaturik, eman beharreko hurrengo pausoak aztertu zituzten bide guztian. Lurra blokeaturik zegoen, aferarekin nondik segitu behar
|
zuten
ezin imajinatuz. Mikelek zalantzak ikusten zituen alde guztietatik, izarrak baino gehiago gaueko paseoan.
|
|
|
–Erran
|
zenuen
ezin zenidala deus eman. Baina egun hauetan asko eman didazu.
|
|
|
Gero ziurtasunak heldu ziren. Zenbat aldiz ez ote
|
zuen
ezinaren aitormena egin? " Ikaskintza zail eta kementsu baten lehen pausoak ditut", 1968.
|
|
2018
|
|
|
Emakumeek ezkontza kontratuan sartu beharra
|
dute
ezin direlako izan kontratu sozialaren parte baina nolabait sartu behar dutelako gizarte zibilean. Gizarte zibileko lotura instituzional nagusiak (herritartasuna, enplegua eta ezkontza) kontratu bidez sortzen dira.
|
|
|
Gizabanako guztiak aske eta elkarren berdinak izanik jaiotzen zirela onartzeak esan nahi
|
zuen
ezin zela onetsi mendekotasunaren aldeko argudio zaharrik: besteak beste, ukatu egin zen agintariek eta ugazabek Jainkoaren borondatez lortua zutela boterea; horrez gainera, indarra edo ahala ere ezin zen jadanik eskubide politiko izan; eta, azkenik, zuribide gisa ohiturara eta tradiziora jotzea jada ez zen aski, ez eta naturaren inguruko argudio askotarikoak baliatzea ere, izan aitaren botere sortzaileari zegozkionak, izan jaiotzetiko gailentasunari, indarrari, trebeziari edo arrazionaltasunari zegozkionak.
|
|
|
beharra dagoela berdintasun natural batean sinesteko (eta hori ez dela erredundantea), kontratuaren teoriaren berezko arazoak agerikoegi bihurtuko ez badira. Kontsideratzen bada norbanako batzuk naturaz askoz ere indartsuagoak eta kapazagoak direla beste batzuk baino, eta orobat pentsatzen bada gizabanakoak berekoiak direla beti, horrek esan nahi
|
du
ezin dela sortu kontratu sozial hori, gizabanako edo herritar zibil elkarren berdinak sortzen dituena, lege inpartzial batzuen arabera gobernatuta. Aitzitik, jatorrizko itunak ugazaba eta esklabo gizarte bat ezartzen du.
|
|
|
–Sir Davidi lantegi sobera gogorra zaio, eta uste
|
du
ezin burutuko duela Reginald ezkondu aurretik.
|
|
|
Trabarik ez zitzaien falta izan, halere. Ainhoa Ruiz de Arbulok gogoan
|
du
ezin izan zuela desfilatu, argazkilari aritu behar izan zuelako, ahizpa kantinerarekin: –Ez genuen aurkitu ez makillatzailerik, ez ile apaintzailerik, ez argazkilaririk, ez botak erosteko lekurik?
|
|
|
Halakoei ezin zaie hainbeste pantaila oparitu. Eta, bestalde..., uste
|
dut
ezin hobeto joan zaigula, platerean zerbitzatuta utzi digu geroko nahi genuena.
|
|
|
Martinen ezkaratzera iritsi ginenean, jada intimitatean, berari eskutik heltzeko ahalegina egin nuen, mendian sentitu ez
|
nuen
ezinak hartu baininduen mendean, eskailerapeko iluntasun hartatik pasatu behar izan nuenean. Flakiak jota nengoen, indarri gabe, hondoa jotzeko zorian eta dardaraka.
|
|
2019
|
|
|
Emakumeak elkarrekin identifikatzeak elkar ulertzea ekartzen du, baina horrexegatik jartzen dute auzitan batak bestea. ...harreman intimoagoa du neskamearekin, gizon batek lekaioarekin edo txoferrarekin inoiz izan duena baino, non eta ez den homosexuala?; emakumeek konfidentziak egiten dizkiote elkarri, inoiz konplize sentitzeraino, baina badute etsaitasunezko lehia bat ere, zeren eta etxekoandreak, lana berak zuzenean egiteko zamatik askatzen denean ere, beretzat gorde nahi baititu ardura eta meritua; pentsatu nahi
|
du
ezin ordezkatuzkoa dela, ezinbestekoa. –Ni falta naizenean, dena aldrebestu egiten da?.
|
|
|
Ispiluko islan itotzen den emakume bakoitza erregina da espazioaren eta denboraren gainean, bakarra, subiranoa; eskubide guztiak ditu gizonen gainean, fortunaren, loriaren, boluptuositatearen gainean. Marie Baxkirtseff hain zegoen bere edertasunaz horditurik, non bere hartantxe betikotu nahi
|
baitzuen
ezin suntsituzko marmol batean; hala, bere burua eskainiko zion hilezkortasunari:
|
|
|
bi biek sinesten dute, oinarririk gabe, gako bat dutela barren barrenean, sentimenduak eta portaerak deszifratzeko eta justifikatzeko modua ematen duena. Hain zuzen, beren abuliak, beren geldotasunak ematen die ilusio hori psikastenikoei; eta emakumeak, eguneroko ekinean biderik ez duenez bere burua adierazteko, uste
|
du
ezin adierazizko misterio bat bizi zaiola barrenean: misterio femeninoaren mito ospetsuak bide horretatik bultzatzen du, eta, gurpil batean bezala, horrek berretsi egiten du mitoa.
|
|
|
Izaki desesperatuek gauza desesperatuak egiten omen dituzte, eta niri, irakaslea harrapatzen ez
|
nuelako
ezin desesperatuago, aukera bakarra begitantzen zitzaidan horizontean: inor ohartarazi gabe, ospa egin.
|
|
|
–Emakume deserrotua naiz, baina hobe deserrotua erroak lur ustelean botata bizitzea baino. Esan nahi
|
dut
ezin naizela ibiltaria izan, ez dudala ibiltaria izan gura. Nire herrian maite nuen bakarra ere nire ondoan daukat gaur eta egun, Kurloi, nire erdi neba eta maitalea.
|
|
|
Zorionez ala zoritxarrez, ordea, euskaldun guztiak elebidunak gara, eta gaztelania eta frantsesa ere gure gizartearen hizkuntzak dira eta izango dira. Baina egoera honetara nola heldu garen eta ze ondorio
|
dituen
ezin da ezkutatu. Gure historiaren orri hori ezin da pasa ezer gertatu ez balitz bezala, are gutxiago hizkuntza gutxituen jazarpenaren negazionistak indarra hartzen ari diren honetan.
|
|
|
gorrotorik eza. Zeren eta sentitu ezin
|
duenak
ezin baitu gorrotatu. Ez du, horrenbestez, inorenganako erresuminik?
|
|
2020
|
|
|
Ulergarria baita herritarrak haserretzea ikusten dutenean besterik gabe euren bizitza zailtzeko erabakiak hartzen direla, bestelako alternatibarik eman gabe. Zeren autoa egunero erabili behar
|
duenak
ezin du egun batetik bestera hura etxean utzi, ez bada garraio publikoa hobetzen eta beste neurri batzuk hartzen. Beraz, irtenbide orokorra da".
|
|
|
Ez nekien nola jarraitu. Ez nekien zer forma eman behar nion kontatzeko neukanari, baina garbi
|
nuen
ezin niola hantxe ziplo bota. Delako ilobak kalparrak luze ote zituen galdetzea bururatu zitzaidan, datu hura erortzen utzita bere kasa jabetzen hasiko zelakoan.
|
|
|
Tipo dibertigarria zen, konplexuduna ere bai, eta ohatzean maitekorra. Klase ugari galduak
|
zituzten
ezin jaikiz ibiltzeagatik, edo ernatu eta elkarri zirika hasita lardaskan bukatzeagatik. Eta presaz agertzen ziren fakultatera, matelak gorri eta irribarrea ezpainetan.
|
|
|
Nondik nora gisa horretan bazterrotan barrena? –galdetu du, zur eta lur, zaldun denetan buru doanak, begien aitzinean
|
duena
ezin sinetsirik.
|
|
2021
|
|
|
Tamalez orduantxe jabetu zen, errizinoa hartzen hastean, han barruan gogorturik
|
zuena
ezin zuela kanpora hustu.
|
|
|
–Esan nahi
|
dut
ezin izan nuela aurkitu. Aurkituko nuen ahal izan banu.
|
|
|
Terrorista horiek guztiak nolabait berdinak eta, aldi berean, desberdinak dira. Horregatik uste
|
dut
ezin zaiola kausa bakar bati egotzi jendea terrorista bihurtzeko arrazoia.
|
|
|
Atzo bertan gizon bat hiltzen saiatu zen. Ulertu behar
|
duzu
ezin dugula libre utzi. Lehenago edo geroago, norbait hiltzea lortuko du.
|
|
2022
|
|
|
XX. mendeko ikerketa lerro nagusiak azaldu, eta horiek maskulinitatearen zientzia koherente bat ekoizteko
|
duten
ezina erakutsi du 1 kapituluak. Horrek zientzialarien porrota baino, egitekoaren ezinezkotasuna uzten du agerian.
|
|
|
–Bale, baina nobela onak
|
dituenik
ezin duzu ukatu.
|
|
|
Manolok galdera horretarako erantzunik ote
|
duen
ezin jakin, ez baitu halakorik moldatzeko astirik. Atea kolpez irekita, burdinazko gurpilen hotsa jabetu da gela barrenaz.
|
|
2023
|
|
|
Begiak erdi hetsirik, Eugenia begirada sakonez ari da aztertzen Aitziberrena, nondik nora joan nahi
|
duen
ezin asmatuz. Altzugaraiaren bigarren okupazioak jadanik badaramatza zenbait egun. Aitziberrek lehen egunetik beretik egin zion bisita Eugeniari.
|
|
|
–Lasai, Bernabe –doinu leun baina sendoz– Auzi hau gure esku dago, ongi dakizunez, deia guk jaso dugu eta horrela adostua dago gure protokoloan, baina horrek ez du eragotzi behar gure arteko elkarlana. Zuen laguntza behar baldin badugu, eskatuko dizuegu, beti bezala –azken esaldi horrek ironia puntu bat
|
zuela
ezin ukatu.
|
|
|
Baina emakume horrek ez zion itxaron. Uste
|
dut
ezin zuela jasan bere aita emakume batengatik sufritzen imajinatzea. Hortik emakume maltzurren kontua.
|