|
2002
|
|
|
Esaterako, 1977ko irailaren 21a eta 23aren artean, Animalien Eskubideen Nazioarteko Ligak Londresen egin zituen topaketa batzuetan hamalau artikuluz osaturiko adierazpena onartu zuen (hainbat artikulu jaso dugu aurreko orrialdeko taulan). Sarri, ordea, hitzak hitz hutsetan gelditzen dira eta animaliei ematen zaien tratuan eta
|
dituzten
eskubideetan ere antzekoa gertatzen da, Kepa Tamamesek salatu duenez, animalien eskubideak ez baitira errespetatzen. Adibide gisa, Gasteizko zakurtegian, urtero, 2.500 zakur inguru jasotzen dira eta zakur hauen jabe bat bera ere ez da zigortua izan.
|
|
2005
|
|
|
Azalera, bazka, ur eta egur eskubideak, bai eta horien antzeko izaera erreala
|
duten
eskubideak ere.
|
|
2006
|
|
|
Bereziki, informazioa idatziz emango die delituaren ondoriozko ofendituari eta kaltedunari, eurei 109 eta 110 artikuluen arabera dagozkien eskubideen inguruan. ...ena eskatzeko dutentaratuta, jardun osoa ezagutzeko duten es eskubideari buruz, eta, behin auzira berkubideari buruz, 301 eta 302 artikuluetan xedatutakoari kalterik egin gabe, bai eta euren eskubidearen arabera komeniraziko zaie, auzira bertaratu ez eta akzio zibilei ukorik egiten ez badiete edo horiek ez badituzte erreserbatzen, Fiskaltzak egikarituko dituela, hori egitea begarria dena eskatzeko
|
duten
eskubideari buruz ere. Gisa berean, horiei jakinarari dagokionean.
|
|
|
Salatutako pertsonari informaziotuaren laguntzarekin bertara agertzeko
|
duen
eskubideari buruz ere. Informazio hori beti emango da idatziz. laburra emango zaio salaketa horretan jasotako egitateei buruz, bai eta aboka
|
|
2007
|
|
|
Orobat, ez da aplikatuko aurreko paragrafoan xedatutakoa, datuak jendeak eskuratzeko moduko iturrietatik atera eta publizitate jarduerarako edo merkatu prospekziorako erabiltzen direnean; halakoetan, interesdunari zuzendutako komunikazio bakoitzean informazioa emango zaio, datuen jatorriari eta tratamendu arduradunaren identitateari buruz, bai eta interesdunak
|
dituen
eskubideei buruz ere.
|
|
|
Baina azken kasu horretan, eskubidea ez da amaitzen ordezkari horien hautaketan parte hartzearekin, horrez gain ordezkari horiek euren eginkizunak behar den moduan egikaritu ahal izatea ere jaso da. Konstituzio Auzitegiak esan duen moduan, karguan irauteko eta kargua asaldurarik gabe egikaritzeko eskubidea urratzeak herritarrek ordezkarien bidez arazo publikoetan parte hartzeko
|
duten
eskubidea ere ukitzen du (martxoaren 6ko 32/ 1985 KAE eta apirilaren 22ko 81/ 1991 KAE). Horrek lotura estua dakar sufragio aktiboari (EKren 23.1) eta sufragio pasiboari (EKren 23.2) dagokion guztiarekin.
|
|
|
Eskubidera biltzen da baita ere karguari datxezkion eginkizunak egikaritzeko aukera, kargu hori edukirik gabe utzi barik edo kargua egikaritzea zaildu barik mota guztietako oztopoak ipinita. Modu horretan, 23.2 artikuluak gutxiengoak organo politikoen eztabaidetan eta erabakiak hartu aurreko prozeduretan parte hartzeko
|
duen
eskubidea ere babesten du, baita ordezkariak bere ekimenak, etab. onartuak izateko duen eskubidea ere mota guztietako erakundeetan (toki erakundeetan, autonomia erkidegoetako legebiltzarretan, Gorte Nagusietan, etab.). Izatez, Konstituzio Auzitegiak EKren 23.2 artikuluaren interpretazio hori hartu du oinarri parlamentu ganberen barne egintzak epaitzeko: interna corporis acta izeneko doktrina errespetatzen da, eta horren bidez, parlamentu autonomiak Parlamentuaren barne egintzak babesten ditu, eta auzitegien aurrean horien aurka ezin daiteke errekurtsorik aurkeztu.
|
|
|
Eskubidera biltzen da baita ere karguari datxezkion eginkizunak egikaritzeko aukera, kargu hori edukirik gabe utzi barik edo kargua egikaritzea zaildu barik mota guztietako oztopoak ipinita. Modu horretan, 23.2 artikuluak gutxiengoak organo politikoen eztabaidetan eta erabakiak hartu aurreko prozeduretan parte hartzeko duen eskubidea ere babesten du, baita ordezkariak bere ekimenak, etab. onartuak izateko
|
duen
eskubidea ere mota guztietako erakundeetan (toki erakundeetan, autonomia erkidegoetako legebiltzarretan, Gorte Nagusietan, etab.). Izatez, Konstituzio Auzitegiak EKren 23.2 artikuluaren interpretazio hori hartu du oinarri parlamentu ganberen barne egintzak epaitzeko: interna corporis acta izeneko doktrina errespetatzen da, eta horren bidez, parlamentu autonomiak Parlamentuaren barne egintzak babesten ditu, eta auzitegien aurrean horien aurka ezin daiteke errekurtsorik aurkeztu.
|
|
2008
|
|
|
2) Bazkideek partaidetzak lehenespenez harpidetzeko eskubidea egikaritzean bete behar dituzten baldintzak eta ordainketaren zenbatekoa nahiz baldintzak. Batza orokorrak erabaki badu lehenespen eskubidea oso osorik edo zati batean kentzea, eskrituran agerrarazi behar da batzarako deialdian aipatu zela lehenespen eskubidea kentzeko proposamena, baita bazkideek
|
zuten
eskubidea ere, administrazio organoak eginiko txostena sozietatearen egoitzan aztertzeko; horrez gain, egilesleek adierazi behar dute txosten hori bazkideen esku utzi zela, batzarako deialdia egin zenean. Batza unibertsala izanez gero, edo bazkideek lehenespen eskubideari uko eginez gero banan banan, hori esan-bidez agerrarazi behar da.
|
|
|
a) Batzarako deialdian, lehenespenez harpidetzeko eskubidea ezabatzeko proposamena agerraraztea, baita bazkideek
|
duten
eskubidea ere, sozietate egoitzan hurrengo zenbakiak aipatutako txostena aztertzeko.
|
|
|
herriko jendeak aukeratzen ditu legeak egingo dituztenak eta legeak aplikatuko dituztenak. Gizarte demokratikoetan badira bete beharreko eginkizunak, baina badira pertsona guztiek
|
dituzten
eskubideak ere. Zuzentasuna eta askatasuna dira demokraziaren zutabeak.
|
|
2009
|
|
|
Autonomia Eraikiri dagokionez, hauxe du bere ildoa: . Euskal herriaren ezagutzea lortu, Ipar Euskal Herriaren aitorpena Estatu Frantsesaren baitan eta populu batek bere bizia eta harreman sozialak kudeatzeko
|
dituen
eskubideak ere ezagutarazi, hortik autonomiaren aldarrikapen instituzionala?, elkarteko kide Teresa Mitxelenaren hitzetan. Zabaldu nahi diren ideien adierazle izan dira batzarraren karietara egin dituzten hitz hartzeak.
|
|
2011
|
|
|
Sozialisten ustean" justifikatugabeko neurria" da igerilekuak irailaren 4an itxi gura izatea: " Beste behin ere, zalantzan jartzen du publikotasunak duen balioa eta durangarrok kalitatezko udal zerbitzuak jasotzeko
|
dugu
eskubidea ere bai". Bestalde, Riosek gogoratu du udako bonoak hiruhilabetekoak direla, eta, beraz, tasa horien aldaketa osoko bilkuran onartu behar dela.
|
|
|
\" Famili ekonomiari eragin gabe, lana eta familia bateratzeko dugun eskubidea bermatzeko\" neurriak hartu ditzan eskatzen diote Eusko Jaurlaritzari gurasoek; \" baita gure seme alabek inguru segurua, baldintza osasuntsuak eta jatordu eta eskolaordu egonkorra izateko\"
|
duten
eskubidea ere. Jantoki zerbitzua ematen duten enpresei eta sindikatuei, berriz, behin betiko akordioa lortzen ahalegindu daitezen eskatu die gurasoek:
|
|
2012
|
|
|
4 Tutoreak harreman estua izango du familiarekin, ikasleen ikaskuntza prozesuan familien ezinbesteko lankidetza ziurtatze aldera. Harreman horrek gurasoek seme alabek ikasteko eta gizartean eta hezkuntzan txertatzeko prozesuan egindako aurrerapenaren berri izateko duten eskubidea bermatuko du, bai eta hezkuntza prozesuan ikastetxearekin lankidetzan aritzeko orientabide egokiak jasotzeko
|
duten
eskubidea ere.
|
|
|
Enpresako segurtasunarekin eta osasunarekin lotutako gaietan langileek parte hartzeko
|
duten
eskubidea ere arautzen da; prebentzio ordezkariak eta segurtasun eta osasun batzordea dira horretarako aurreikusten diren organoak.
|
|
|
Biltzar horren emaitza nagusia Barbados I delako aldarrikapena izan zen, bertan herri indigenek bizi zuten egoera kolonialetik askatzeko deialdia egin zen eta salatu egin ziren orduko estatuek, erlijiosoek eta antropologoek izandako erantzukizuna zapalkuntza horretan. Gainera, aldarrikapenak herri indigenek euren bide propioa egiteko eta autogobernua izateko
|
duten
eskubidea ere defendatu zuen. Horretaz gain, Barbados I ek indigenak euren askapen borrokaren protagonistak zirela eta eurei lehentasuna eta ahotsa eman zitzaiela ondorioztatu zuen.
|
|
2015
|
|
|
Eskaera hori bere horretan mantendu dute. Herritar gisa antolakuntzarako
|
ditugun
eskubideak ere kriminalizatu nahi dituzte eta Askapena legez kanpo uzteko eskaerarekin bere horretan segitzen dute.
|
|
2018
|
|
|
familia modernoa aitaren ugalboteretik ez baizik kontratu batetik sortu zelako baieztapena. Familia bateko ugazaba zibilak kontratu bidez eskuratzen du emaztearen gaineko eskubidea; zerbitzariaren gainean
|
duen
eskubidea ere kontraktuala da, eta, kontratuaren teorialari klasiko batzuen eta AEBetako esklabotzaren aldeztaile batzuen arabera, halakoxea zen esklaboaren gaineko eskubidea ere. Familia, gaur egun termino hori darabilgun adieran, bilakaera historiko luze baten emaitza da.
|
|
2019
|
|
|
Egiten dugun horretan aitortuak, errespetatuak eta zainduak sentitu gaitezela langile guztiok. Eta bestela agian izango ez
|
lituzketen
eskubideak ere ematen dizkie kooperatibak emakume langileei. Bestalde, kooperatibaren filosofia barneratzea ez da denentzat erraza, ez delako kooperatiba mundutik datorren jendea eta pedagogia asko egin behar da.
|
|
|
Hitz horiekin, Elikagaien Segurtasunaren eta Nutrizioaren Espainiako Agentziaren ordezkari eta Osasunaren Mundu Erakundeko (OME) Osasun Publikoaren eta Ingurumenaren egungo arduradunak, María Neirak, DBHko ikasleei zuzendutako gutunean laburbildu zuen elikagaien segurtasuna zer zen. Elikadurarako eta Nekazaritzarako Nazio Batuen Erakundea (FAO), bere definizio ofizialean, pixka bat harago doa, eta ez da soilik prozesuan oinarritzen, pertsona guztiek elikagai horiek fisikoki eta ekonomikoki eskuratzeko eta, hartara, bizimodu osasungarria izateko
|
duten
eskubidean ere oinarritzen da. Kontzeptu horren inguruan Europako herritarrek dituzten pertzepzioak ezagutzeko ahaleginean, Elikagaien Segurtasunerako Europako Agintaritzak (EFSA) 27.000 biztanleri baino gehiagori egin die elkarrizketa, jakiteko nola informatzen garen, elikagaiez gehien kezkatzen gaituena zein den eta jaten duguna fidatzeko edo ez jakiteko zein erreferentzia ditugun.
|
|
2021
|
|
|
Halaber, auto hau ikusita, alderdi politikoei hausnarketa eskatu behar diegu, Espainiako Gorteetan eztabaidatzen ari den Memoria Demokratikoaren Legean eragina izanen duena. Aurkeztutako proiektuak ez du bermatzen Justizia Unibertsalaren printzipioen aplikazioa, ezta biktimek Justizia erdiesteko
|
duten
eskubidea ere. Amnistiari buruzko Legea mantentzen tematzea itxi gabe denbora gehiegi daraman etapa gainditzeko oztopoa da, gainditze hori Egia, Justizia eta Ordaina benetan erdiestea bermatuko duen Memoria Integralaren politika batekin bakarrik lortuko baita.
|
|
|
Biktimek errekonozimendu eta erreparaziorako
|
duten
eskubidea ere aitortzen da legean. Egitasmoa onartzen bada, biktimei kalte ordainak emateko aukera aztertuko dute erakundeek, iraganean emandakoen osagarri izango liratekeenak.
|
|
2022
|
|
|
Jasotzen duenez, gizarte osoak, eta bereziki biktimek eskubidea dute 1936ko gerran eta ondorengo diktaduran gertatuaren egia jakiteko. Biktimek errekonozimendu eta erreparaziorako
|
duten
eskubidea ere aitortzen da legean, eta memoriaren arloko arau hauste oso larriak, larriak eta arinak sailkatzen ditu; 200 eta 150.000 euro arteko zigorrak jasotzen ditu. Besteak beste, arau hauste oso larritzat jotzen ditu biktimen hobiak suntsitzea, diktaduraren biktimen aurkako adierazpenak egitea eta 1936ko kolpe militarra eta diktadura goraipatzea.
|
|
2023
|
|
|
Herritarrek bi hizkuntza ofizialetan informatua izateko duten eskubidea aitortzen da, eta horrekin batera, herritarrek beraiek komunikabideetan valentziera erabiltzeko
|
duten
eskubidea ere aitortzen da (Valentzieraren Erabilera eta Irakaskuntzaren Legea, 1983: 26 art).
|
|
|
Euskal Herriak bere etorkizunaz erabakitzeko
|
duen
eskubidea ere aldarrikatu nahi du Gure Esku k. Horretarako, Euskal Herriak erabaki Basques decide leloa daramaten ikurrinak egin dituzte.
|
|
|
Herri indigenetako kideek kartzelan
|
dituzten
eskubideak ere zehazten ditu dokumentuak: batetik, eskubidea dute komunitateko ohitura eta erakunde propioak mantentzeko, betiere horiek ez badira bateraezinak sistema juridiko nazionalak definitutako oinarrizko eskubideekin edo nazioarteko giza eskubideekin; bestetik, haien «ezaugarri ekonomiko, sozial eta kulturalak» kontuan hartu dira zigor penalak ezartzean.
|
|
|
Munduko herri indigenen kultur aniztasuna eta eskubideak aitortzen ditu hitzarmenak. Are, herri indigenetako kideek kartzelan
|
dituzten
eskubideak ere zehazten ditu. Denera, 24 herrialdek sinatu dute, eta horietako bat da Txile.
|