|
2006
|
|
|
janaria, edaria… Dena den, Nafarroa Oinez egun bateko ospakizuna baino haratago doa. Urte osoan kirol eta kultur ekitaldiak antolatu dira, arropa eta materiala saldu da… iduri ez
|
badu
ere, lan handia.
|
|
|
Azken 5 urteei begira balantze baikorra egiten dute antolatzaileek. Jendeen laguntza lortzeko gogor lan egin behar
|
badute
ere, urtetik urtera, Bidasoaren Eguna azkartuz joan da.
|
|
|
• Lapurtarren Biltzarra: Baztandarren biltzarraren itzala ez
|
badu
ere, urriaren lehen igandean ospatzen da Lapurtarren Biltzarra. Sarako Gaztetxekoek karroa egiten dute eta Uztaritzen desfilatzen.
|
|
|
Bilkuren egiten hasi ginen eta laster egoitza baten beharra ikusi ginuen».orrelakoetan maiz gertatzen den bezala, teilatu bat izateko, herriko etxearengana jo zuten. Lortu zuten egoitzak itxura txarra
|
bazuen
ere, oso ongi kokatua zen, herriko plazan. «Proposatu genien lehengo ospitalean azpiko gela hartzea.
|
|
2007
|
|
|
Dozenatik goitu postu jarriko dituzte frontoian Euskal Herriko hainbat txokotatik etorritako artisau eta esku langileek, burdina, egurra, arropa eta kristala bertzeak bertze. Denetik lantzen duten profesionalak ikusi ahal izanen dira, eta zerbait erosi nahi
|
dutenek
ere aukera ederra izanen dute.
|
|
|
Zazpi Iturriko Elurbe eta Garmendia Aurrera Saiazko Renobales eta Txarutako Elizalderen aurka aritu ziren. Partida jokatu ai tzinetik, aunitzek txapela Renobales eta Elizalderengana joanen zela uste
|
bazuten
ere, azkenean Elurbek eta Garmendiak 22 eta 7 irabazi zieten.
|
|
|
Hortaz bukatzerakoan hiru partidetako tanto guziak batzen dira, eta gehien dituenak norgehiagoka irabazten du. Ekaitzako taldea maila ona
|
badu
ere, burlatarrak dira faboritoak haien artean etorkizuneko pilotari apartak baitituzte.
|
|
|
Horregatik, guk uste dugu, gai hau pazientzia haundiz hartu beharrekoa dela eta batez ere, herritar guztiak hasiera hasieratik informazio guztiaren jabe egon eta erabakietan parte hartu behar dutela. Uste
|
dugu
ere, Lesakako kultur eragileek protagonismo berexia izan behar dutela. Deus egiten hasi baino lehenago, Lesakako kultur eragileen beharrak kontutan hartu dira.
|
|
2008
|
|
|
Eraiki aitzinetik, Malerrekako Mankomunitatean buruhauste franko sortu ditu Donezteben eguneko zentroa eraikitzeko proiektuak. Halako gune baten beharra ikusten dute Gizarte Zerbitzuen Mankomunitatean, Malerrekan dagoen adinekoen kopurua altua delako eta menpekotasunen bat
|
dutenak
ere ez direlako gutti. 65 urtetik goitikoak biztanleriaren %18, 3 dira, eta kopuru horren %28, 80 urte baino gehiagokoak dira.
|
|
|
Azkeneko bederatzi partiduetatik bakarra irabazi du. Halere, goitiko postuak urrun baldin
|
baditu
ere, ez du jausteko arriskurik. Hamargarren postuan dago, 34 punturekin.
|
|
2009
|
|
|
Aroztegiko gaiaren gainean «kezkatuta» dauden baztandar batzuk dira eta taldea ortzegun honetan, abenduak 17, aurkeztuko dute. Egun horretan «bere burua jende aitzinerat publikoki agertuko du egitasmoaren balorazio xeheagoa egiteko eta alegazioen edukiak ezagutarazteko».Baina bertzalde, egitasmoko 252 etxebizitzako urbanizazioaren inguruko «isiltasunak biziki harritu»
|
dituela
ere salatu dute aipatu oharrean, eta egitasmoaren sustatzaileei buruz ere gauza bat argitu nahi izan dute: «Palacio de Aroztegiaren izena BALTEA promociones inmobiliariasek 2009an hartu duen izena da.
|
|
|
Urtxintxa zikloturista taldeak 23 lizentzia ditu, baina aurten egin dituen ateraldi ezberdinetan 53 lagun izan dira, gehienak Bortzirietakoak. Errepideko denboraldia akautu baldin
|
badute
ere, orain mendi bizikletarekin hasiko direla azpimarratu dute. Igandero, goizeko 9etan izaten dute hitzordua Berako Txantre ostatuaren aitzinean.
|
|
|
«Pilota eta biok bakean gaude» dio Eratsungo maisuak. Berak kontrakoa uste
|
badu
ere, pilotazaleen gogoan gelditu da betirako Julian Retegi, Retegi II.
|
|
|
Elgorriagako bainuetxeak zabalik ditu bere ateak eta oraindik inaugurazio ofizialerako datarik zehaztu ez
|
badute
ere, uztailaren 3an, ortziral goizean, Juan Ramon Corpas Mauleon Nafarroako Gobernuko Kultura eta Turismo kontseilariaren eta Carlos Erce Turismo zuzendari nagusiaren bisita jaso du.
|
|
|
Gisa guzietako ekitaldiak izan ziren. Bide batez, UEMAk aurten 18 urte bete
|
dituela
ere ospatu zuten.
|
|
|
Larunbata lasaiagoa izaten da herritarrentzat, baina mutil gazteek herriko etxez etxeko eskeari ez diote hutsik eginen, eta gauean besta pixka bat egin nahi
|
duenak
ere izanen du aukera.
|
|
2010
|
|
|
Euskal kantak abestea gogoko
|
duenari
ere luzatu dio aholkua: «talde batean parte hartu eta kantuarekin goza dezala.
|
|
|
Jakina, Lesakako proba ez da lehiakorra, baina bada lasterketa moduan bizi
|
duenik
ere. Horien artean, 50 kilometroko ibilbide luzea osatzen azkarrena Brasilen sortu eta Gipuzkoan bizi den Ekleyson Marques da Silva izan zen, Joxe Mari Goia igantziarraren aitzinetik.
|
|
|
“Hilaren 15ean jendeak normalean etxean bazkaltzen du familiarekin, baina hortaz aparte, nik uste egun guztiak eta otordu guztiak plazan egiten direla”. Horrekin batera, “festazalea” den heinean, egun guztiak gustukoak
|
dituela
ere aitortu digu.
|
|
|
Guzira 12 hirukotek parte hartu zuten, 36 korrikalarik. Antolatzaileek emakumeen bultzatu nahi zuten eta honela, gehienetan bi gizaseme eta emakumea zeuden, baita bakarren batean bi emakume eta gizaseme bakarra ere edo hiru gizasemeekin osatua egon arren, 13 urteko mutikoa
|
zutena
ere. Korrikalariek, Alkaiaga eta Baldrun arteko zirkuitu bat osatu behar zuten.
|
|
|
Zatirik haundiena, 600.000 euro, Elizondoko Plazan inbertituko da, ia %23 Gainerako 14 herrietan, Nafarroako Gobernuaren dirulaguntzarik ez duten proiektuetan 200.000 euro inguru inbertituko dira». Baztanek ehunka kilometro pista
|
dituela
ere aipatu zuten alkateek: «horiek mantendu eta hobetzeak inbertsio haundia eskatzen du, baina horretarako 150.000 euro bakarrik aurreikusi ditu 2010erako eta den dena Bagordiko bidean».
|
|
2011
|
|
|
960 bazkideetatik hogei bertzerik ez ziren azaldu otsailaren 12ko batzarreraLesakako Beti Gazte elkarteak 105.200 euroko aurrekontua izanen du aurten, iazkoaren berdintsua, otsailaren 12ko batzarrean bazkideek onartu zutenez. Elkarteak 960 bazkide baldin
|
baditu
ere, hogei bat bertzerik ez ziren azaldu urteko batzar orokorrera.
|
|
|
Lesakako Beti Gazte elkarteak 105.200 euroko aurrekontua izanen du aurten, iazkoaren berdintsua, otsailaren 12ko batzarrean bazkideek onartu zutenez. Elkarteak 960 bazkide baldin
|
baditu
ere, hogei bat bertzerik ez ziren azaldu urteko batzar orokorrera.
|
|
2012
|
|
|
«idazkiaren egileei deia luzatu nien aurpegia eman zezaten, babes taldearen laburduraren gibelean ezkutatu gabe. Ez dute egin, eta areago, modu berean segitzen dute». Gisa berean, «anonimotasunaz baliatzen direnei, NaBai 2011ko ordezkaritza usurpatu nahi
|
dutenei
ere, lankidetzan aritzeko eta Baztan hobetzeko konponbideak ekartzeko deia» ere egin zien.
|
|
|
«Ongi dakizuen bezala, ez dute hori egin, eta areago, modu berean jarduten jarraitzen dute» dio Iturrek. Hortaz, «anonimotasunaz baliatzen direnei, NaBai 2011ko ordezkaritza usurpatu nahi
|
dutenei
ere deia luzatzen diegu lankidetzan aritzeko eta Baztan hobetzeko konponbideak ekartzeko, Baztanek ezkerrerat begiratu eta ibilli behar duelako eta akordioak errespetatuak izateko egiten direlako».
|
|
|
Joan den urteko emaitzak harrigarriak izan ziren, karrera guzietan podiumera igotzea lortu baitzuen, hiru aldiz bigarren izanik eta bitan hirugarren. Modu honetan, lehenbiziko proban parte hartzerik izan ez
|
bazuen
ere, meritu handiko hirugarren postuan bukatu zuen beratarrak.
|
|
2013
|
|
|
Gainera, mutikoa «hagitz ongi egokitzen» ari omen da. Ama izanda «zoriontasun haundia» sentitzen
|
duela
ere onartu digu, eta Ibaik ere eman dio lezioa: «momentua bizitzen erakutsi dit.
|
|
2014
|
|
|
Oraindik lan anitz dago egitekoUholdeek sortutako kalteen ondorioz, Baztango liburutegia ez da urri akabaila artio irekitzen. Kanpotik ikusita itxuraz ongi dagoela iduri
|
badu
ere, oraindik lan anitz dago egiteko: hondatutako liburuak banaka banaka deskatalogatu behar dira, kaltetu diren liburu guztien zerrenda osatu eta eskaera egin, Nafarroako Liburutegiko Sarearen arduradunari jakinarazi…
|
|
|
Uholdeek sortutako kalteen ondorioz, Baztango liburutegia ez da urri akabaila artio irekitzen. Kanpotik ikusita itxuraz ongi dagoela iduri
|
badu
ere, oraindik lan anitz dago egiteko: hondatutako liburuak banaka banaka deskatalogatu behar dira, kaltetu diren liburu guztien zerrenda osatu eta eskaera egin, Nafarroako Liburutegiko Sarearen arduradunari jakinarazi…
|
|
|
Tokiko harreman sarearen, enpresa sistemen, bizitasun kulturalaren... elkarlana da Izquierdo Vallinak azaltzen duen ereduaren ardatza. Etorkizuneko jarrerak eta joerak zeintzuk izan behar
|
luketen
ere azaldu zuen: ekonomia iraunkorra sustatzeko jarduera eremuen berri eman eta landa eremuan ekonomia sustapena eta ikuspegi ekologikoa garatzeko arlo nagusiak zehaztuz.
|
|
|
Bertze sagardotegietan kanpoko sagarra ekarri behar izan badute ere, Lesakakoan dena bertako sagarra erabili dutela aipatu digu, “Lesakatik, Doneztebetik, Arantzatik eta Oiartzundik ekarria”. Egurrezko kupelen bat baldin
|
badute
ere, Linddurrenbordako gehienak poliester eta altzairu erdoilezinekoak dira: “Garbitzerako orduan erosoagoak eta seguruagoak dira eta denbora luzeagoan mantentzen dute sagardoa”.
|
|
2015
|
|
|
Industria arloan ere 3 langabetu guttiago daude, 173 denera. Eraikuntzan otsaileko langabetu kopurua mantentzen da, 120 Nekazaritzan lagun bat gehiago dago lanik gabe, 26 denera, eta aitzinetik lanik egin ez
|
dutenen artean
ere 68 lagun daude langabezian, otsailean baino 4 gehiago.
|
|
2016
|
|
|
Erronka handia bi artista hauentzat. Talentua eta eskarmentua nahikoa
|
badute
ere metodo berri bat asmatu behar izan dute erronka horri aurre egiteko, metodo mistoa. Orain herriz herri ibiliko dira euskaldun orok ikasi eta bere egin dezan euskal ereserki berria.
|
|
|
Industria arloan, aldiz, 3 langabetu guttiago daude, 140 denera. Eraikuntzan ere 3 langabetu guttiago daude, 62 Nekazaritzan, berdin mantentzen da langabetu kopurua 24 denera, eta aitzinetik lanik egin ez
|
dutenen artean
ere, 46 lagun daude langabezian, uztailean bezalaxe.
|
|
2017
|
|
|
Halere, ezin erran daiteke ferien berezkotasuna bere horretan mantendu denik, «bizimoduak aldatzeak, ferien izaera aldatzea eragin baitu». Garai bateko «aziendaren balioa galdu da», eta horrek, egun «tradizioari eusten zaiola islatu nahi
|
badu
ere, besta ederra egiteko aitzakia da aziendak eskaintzen duena». Behi eroen sindromea pil pilean egon zen urtean, esaterako, «gai horretan aditua zen albaitari bat ekarri eta hitzaldira ez zen inor agertu.
|
|
|
Ondotik, industria gailentzearen ondorioz, «eta guri dagokigunez Lesakako fabrikaren sorrerak», nekazaritzaren beherakada gertatzea ekarri zuen. Herritar anitzek «behiak kendu zituzten, eta kendu ez
|
zituztenengan
ere bertzelako balioa hartu zuen: bizitzeko bitarteko izatetik, osagarri izatera igaro baitziren».
|
|
|
Hori ederra dela dio. Hasieratik etxean aunitz lagundu
|
duela
ere azpimarratu digu: «etxeko lanak egiten, erosketak egiten, sukaldean, baratzean, ohea egiterakoan ez du zimur bat ere uzten...».
|
|
|
2016an ere bazkide zirenek eta bazkide izaten segitu nahi dutenek BRT ri adierazi diote (brt@baztanrt.com helbidera idatziz, whasapp edo sms bidez 619196780 telefonoan, edo taldeko bitartekoari erranez) eta berehala jasoko dute txartel berria. Harpidetza utzi nahi
|
dutenek
ere bide beretik adierazi dute.
|
|
2018
|
|
|
Joan den urtean pintxo lehiaketa irabazi zenuten... Bai eta aurten ere parte hartuko dugu. Zer egin pentsatu ez
|
badugu
ere, burutan darabilgu. Ideiak tabernetatik hartzen ditugu...
|
|
|
«peñen arteko asto lasterketa gogoratzen dut bereziki, baina ez dakit zergatik» dio. Orduan «gaua» nahiago
|
bazuen
ere, gaur egun, «bi seme alaben aita denez gero egunekoak aukeratu» eta horiei probetxu ateratzen saiatzen da: «orain erritmoa beraiek markatzen dute».
|
|
|
«Pilota gustatu egiten zait; odolean daramat. Nire partidak ez ditut telebistaz ikusten etxean, ezta nirekin lotura zuzena
|
dutenak
ere. Neure burua telebistan ikustea ez zait gustatzen.
|
|
|
Horregatik guziagatik, Geroa Baiko udal taldeak udal gobernu taldeari eskatzen dio «lanen akitzea behingoz serio har dezan» eta azpimarratu du «obrek bere osotasunean 180.000 euroko kostua
|
badute
ere, 2018ko Nafarroako Aurrekontuetan bereizi diren 100.000 euroak lanen hasteko bulkaldi ederra direla».
|
|
2019
|
|
|
Euskarak behar du egon eskuko telefonoetan eta tabletetan. Ikusi dugu bereziki gazteak gailu hauetan daudela eta Ttap sortu dugun enpresok ohiko hedabideak
|
badituzte
ere –papera, telebistak, irratia eta webguneak– formatu berri honek kokatzen gaitu eskuko telefonoa duten guztien eskura.
|
|
|
Sortzaileen merkatuaz gain, estangatarrak trikitixa doinuekin bazterrak alaitzen ariko dira. Pottokan ibili nahi
|
duenak
ere horretarako aukera izanen du eta 12:00etan muxikoak dantzatuko dituzte.
|
|
|
Aurtengo kanpainan, ordea, «klase guztietako erregaiek erretzeko arriskua izan dute», normalki arriskurik ez
|
dutenak
ere bai: «horregatik gaztainondoak erretzen ikusi ditugu».
|
|
|
Ondorio aunitz ateratzeko bide eman du aurtengo kanpainak. Horren barne, «parkean zigor bezalako mezua»hartu
|
dutela
ere adierazi digu Ayarrak, «ez ditugulako erreketak egiteko eskaera guztiak artatu». Horren harira, «erreketan egin daitezkeen egunetan suteak izan daitezkeela» kontuan hartu behar dela oroitarazi du:
|
|
2020
|
|
|
Bertzalde, bi herrien arteko ospakizunetan alde nabaria sumatu du. Brasilen bizi zenean «Eguberri egunean oilar mezara joateko ohitura» zuela aipatu du, eta Lesakan, jaiotza lehiaketak neurri batean kutsu erlijiotsua
|
badu
ere, «elizara nahiz elizkizunetarako joateko joera txikia» dagoela adierazi du.
|
|
|
Euskaraz ongi edo erdizka dakiena «baina beti euskaraz egiteko prest dagoena» izan daiteke ahobizi. «Jarrerarekin du zerikusia» nahiz eta euskaraz ikasten ari, bere erabileran pauso bat eman nahi
|
duenari
ere badagokio rol hau. «Ahobizi izatea ez da ahalmen kontua, jarrera kontua da». Belarriprest izatea aukeratzen dutenek parekoari euskaraz solastatzeko gonbita luzatuko diete.
|
|
|
Etorkizunera begiraLuzera begira kontua «lasaitasunez» hartu nahi
|
badu
ere, gaiak kezka sortzen diola onartu digu: «gure inguruan beste gairik ez da.
|
|
|
Behin epea pasatuta, urriaren 1etik aitzinera, 80 euroko isuna paratuko zaie gune berdean bereizgarririk gabe aparkatzen dutenei, baita egoiliar bereizgarria aldatuta, iraungita edo erabileraz kanpo
|
dutenei
ere.
|
|
|
23 asteko zegoen Alarma Egoera indarrean jarri zenean eta horren eraginez, hainbat aldaketa izan dituzte haurdunaldiko errutinetan: aurrez aurreko kontsultak murriztea, bikoteak kontsultara sartzeko aukerarik ez izatea, erditzerako aurrez aurreko prestakuntza saiorik ez jasotzea… Zuzenean gaixotasuna sufritu beharra izan ez
|
badute
ere, izan dituzte albo kalteak.
|
|
|
«paperak erregulatutakoan gauzak bertze manera batekoak izanen direla iruditzen zaigu, aukera gehiago izanen ditugula, baina inguruan ikusten dudanagatik, ez nuke hala denik erranen. Paperak
|
dituztenek
ere ez dute lanik aurkitzen».
|
|
|
Zeharka, dena dela, beste hainbat eduki ere lantzen ditu. Hain
|
zuen
ere, ikasleengan euskarazko komunikazioa eta hitz jarioa hobetzea, hizkuntzaren alderdi ludikoa garatzea, sormena bultzatzea edota norberarenganako konfiantza eta segurtasuna sustatzea dira lantzen diren beste trebetasunetako batzuk.
|
|
2021
|
|
|
Lesakako Osasun Etxetik aipatu dutenez, «norbaitek deia jaso ez
|
badu
ere, gaur bertan jartzen ahal diogu txertua, txertoak eta hutsuneak baditugulako. Aitzinetik ordua eskatu behar da Lesakako Osasun Etxeko ohiko telefonoetan.
|
|
|
Maiatzaren 12an, 70 urte bitartean dutenek txertoaren bigarren dosia hartuko dute, baita etxean txertoaren lehenbiziko dosia hartua
|
dutenek
ere. 80 urtetik goitiko gutti batzuk ere txertatuko dituzte.
|
|
2022
|
|
|
Eskualdean «osasun eta adinekoen zaintzak kili kolo segitzen»
|
duela
ere azpimarratu dute, «alde batetik, osasun zentroetako arretak gabeziekin segitzen dute. Bertze aldetik, Bidasoa Ospitaleko ebakuntza gelen lanak iluntasunez beterik daude».
|
|
|
Irratiko lanaren eguneroko jardunak murgilduta, elkarrizketa aurretik irratiak zenbat urte
|
dituen
ere zehatz ez zekiela onartu du Unai Zabaletak. Batari eta besteari galdetuta ikusi du zein izan zen lehen emisio eguna:
|
|
|
«Elkarrizketarako deitzean begiratu behar izan nuen. Beti zalantza izaten nuen zenbat urte dituen eta udaleko dokumentu batzuetan ikusi dugu 1993an egin zela lehen emisioa». 28 urte bete, eta 29 egiteko bidean da Karrape, eta aurreko data biribilak ospatu ez
|
badituzte
ere, 30 urtemugan paratu du begirada Zabaletak: «Orain urteurrena zein den badakigula zerbait antolatu beharko dugu.
|
|
|
heriotza ez delako inoren hautu edo kapritxo bat. Horregatik, osasunak izan lukeen bezala, maite
|
ditugunei
ere duin eta ongi agur errateak denon eskura izan lukeen aukera bat luke. Dirua ez dadila agurraren neurria izan.
|
|
2023
|
|
|
Etxalartik oinez heldu ginenongatik Azkuko kaskoan esperoan egon izana sentitzen dugu; taldea harat ailegatzea uste baino gehiago luzatu zitzaigun (gure artean artzain trebeak
|
bagenituen
ere!).
|
|
|
Erretiroari dagokionez, denboraldi hasieran erabakia hartua baldin
|
bazuen
ere, azkenean zalantza batzuk izan dituela onartu zuen, «azkenean kosta egin zait urratsa ematea, urte aunitz dira eta pena ematen dit uztea, batez ere taldean dugun giro onarengatik, hortik hasten baikara emaitza onak lortzen. Halere, erabaki egokia hartu dudala uste dut».
|
|
|
Argi dago oso ongi pasatzen dutela; «duela hiru urte, adibidez, behiez jantzita atera ginen eta bertsolariekin txisteak, txantxak eta kristoren parrak egin genituen!». Gainera, musika «asko» gustatzen zaie, eta «hankak izorratuak
|
baditugu
ere, musika entzutean dantzan hasten gara segidan».
|
|
|
53 urtez bizi izan da Kalifornian Maixabel; 33 urterekin senargaia ezagutu eta San Frantziskora joan zen bizitzera. Orain 86 urte
|
baditu
ere, urtero bisitatzen du sorterria.
|