|
2013
|
|
|
Chocóko enberek euren jatorrizko sinesmenak gordetzen dituzte eta euren hizkuntzak bizitasun handia du, ahozko erabileran. Erraz samarra da gaztelaniarik ez dakiten edo gaztelaniaz gaitasun oso mugatua
|
duten
emakumeak eta umeak aurkitzea. Gaztetxoek ere ez dute gaztelaniaz hitz egiteko ohiturarik, behintzat herrixketan bizi direnak.
|
|
2016
|
|
|
Eta, are, gaur egun oraindik ere ez al zaizkio egozten? Eta, ze espektatiba eta aurreiritzi
|
ditugu
emakumearen gainean eta euskararen gainean. Eta zeintzuk gizonen gainean eta gaztelera eta frantsesaren gainean?
|
|
|
Feminismoak intersekzionalitatea edo eremu artekotasuna ekarpen garrantzitsu
|
du
emakumeen identitateen konplexutasuna ikusarazteEuskalgintza eta feminismoa: Identitateak berreraiki, demokrazia sendotu, boteretze kolektiboa bultzatu eta subalternitate eraldatzaile unibertsalak eraikitzeko proposamen bat –
|
|
|
Eta, baita ere, garai berri hauetarako gutasuna asmatzeko bide eta subjektu eraldatzaile izateko, estrategia eta aliantza egokia dela uste
|
dugu
emakume eta euskaldun kategoriak lotzea. Hirugarren bat ere bai:
|
|
2017
|
|
|
Feminitatea, beraz, estatiko eta latente den zerbait da (acosta, 2013). transmisioa nahiko rol pasiboa da, ez da dinamikoa: zuk duzun zerbait ematen duzu, baina ez da oso ekintza sortzaile aktiboa eta ez du beti eman lukeen emaitza lortzen. eta emaitzarik ematen ez
|
duenean
emakumeak erruduntzat hartzea ohikoa ere izan da. horregatik, zenbaitetan euskararen galeraren errua emakumeei leporatzea ere ohikoa izan da (hernandez, 2004). ardura, beraz, emakumeen esku utzi bada ere, eta euskararen euste eta biziberritze lanean andreek lan handia egin badute ere, paradoxikoki arlo publikoan gizonezkoak izan dira euskararen (hitzaren) jabe agertu direnak. emakumeei transmisor...
|
|
2018
|
|
|
Eginkizun honetan ama biologikoak zein sozialak zuten tokia. Horrela umeak etxean
|
zituen
emakumeak eurei euskara erakustea eta euskaraz heztea zituen helburu. Baina eginkizun bera zuten eskolako maistrak, andereñoek.
|
|
2019
|
|
|
Aldiz, emakumea etxean gelditu zen, esparru pribatuan, noka hitz egiteko aukera handirik gabe (Beitia, 2017, 155 or.). echeverria (2003) eta Aretxabaleta (2016) ere ildo beretik doaz, baina haiek diote baserriko emakume batzuk etxean gelditu beharrean hirietara joan zirela neskame. hirian gehienetan testuinguru erdaldunetan aritzen zirenez, hitanoa ez ezik, euskara bera ere alde batera utzi zuten emakumeek. euskarari uko egin eta gaztelaniara jotzeko joerari ispilu zaletasuna deitu izan zaio. Joera horren arabera, emakumeek kanpoko hizkuntza modak kopiatu ohi dituzte prestigioa lortzeko, zenbaiten ustez emakumeek ez dutelako behar adinako nortasunik (Azurmendi in Legorburu, 2018, 32 or.). halako argudioetan oinarrituta eraiki da emakumeari euskararen galeraren errua egozten dion diskurtsoa. eztabaida taldeetako mutil batzuek ere uste
|
dute
emakumeen errua izan dela noka galtzea eta indartzeko ahaleginik ez egitea. Beraz, emakumeak dira galeraren erantzule bakarrak eta beraiei dagokie noka berreskuratzea.
|
|
2021
|
|
|
Horrela, uneotan, Espainiar jatorriko eta jatorri atzerritarreko biztanleriaren artean, emakumezkoek hartzen duten proportzioan puntu bateko aldea dago: Espainiako jatorria
|
dutenen artean
emakumeak% 51,3 dira; aldiz, jatorri atzerritarra dutenen artean puntu bat altuagoa: % 52,3.
|
|
|
Gogoeta horretan sakontzeko asmoz eta nazioarteko ezagutza gureganatzeko bildu genituen Katedraren argitalpen batean (Idiazabal eta Perez Caurel, 2019) munduko hainbat adituren ekarpen. Hizkuntza aniztasuna bermatzea garapen iraunkorraren baldintza ezinbestekoa dela ikus daiteke munduan zehar herrialde eta komunitate ezberdinetako pobrezia, marjinazioa, edo berdintasunik ez
|
duen
emakumeen trataera ohikoa den herrialdeetan; alegia, garapen ezarekin lotzen diren hainbat arazo bertako hizkuntzen galerarekin batera ageri dira Romainek (2013, 2019) azpimarratzen duen bezala. Aldi berean, bertako hizkuntzaren biziberritze edo berreskuratze ahaleginetan diharduten herrialdeek kultura eta hizkuntza aberastasuna bermatzeaz gain bestelako ongizate eta onura ekonomikoak ere lortzen dituztela ikus daiteke (Baztarrika, 2019).
|