|
2001
|
|
|
Emaitzen arabera, elkarrizketatuen %70ek ez zuen osasun informaziorik jaso, eta %50ek ez zekien horrelako bidaiek beren osasunerako zer arrisku ekar zitzaketen. Moctezumaren mendekua Bidaiariaren beherakoa elikagaien segurtasunerako oinarrizko neurriak bermatzen ez
|
dituzten
elikagaien kontsumoan sortzen da. New Delhiko dama edo Moctezumako mendekua dira opor «exotikoetan» patologia ohikoenak ezkutatzen dituen nazioarteko apelatiboetako batzuk:
|
|
|
Akutua, eskuarki, infekzio motakoa da, elikadura intoxikazio baten ondorioz (bakterioek, birusek, parasitoek kutsatutako elikagai obeizatua) edo organismoko defentsak urritu dituelako (antibiotikoak hartzea, minbiziaren kontrako botikak, GIBak eragindako infekzioa edo beste arrazoi batzuk). Laxanteen abusuak eta elikaduran bat bateko aldaketek ere eragin dezakete, adibidez, zuntz asko
|
duten
elikagaien kontsumoa bat batean handitzeak. Gorozki likidoak behin eta berriz irenstearekin batera, likido eta elektrolitoen galera handiak izaten dira, eta, sarritan, malabsortzio koadro baten ondorio izan daiteke (dietako zenbait elikagai ezin dira aprobetxatu).
|
|
|
Zalantzarik gabe, aflatoxinetatik B1 da arriskutsuena, ezagutzen diren substantzia hepatokartzinogeno ahaltsuenetako bat baita. Substantzia horien kontrola garrantzitsua da, eta animaliek lizuna
|
duten
elikagaien kontsumoa prebenitzen saiatzen dira. EGILEAK (1) Elikagaien Segurtasunaren Behatokia.
|
|
2002
|
|
|
Bestetik, gorputzeko gantz masa dezente ugaldu delako, koipe edo gantz ugari
|
duten
elikagaien kontsumoa mugatu egin behar da; azkenik, hezur masa galdu egiten du organismoak, etengabe galdu ere.
|
|
|
Pisu egokia lortzeko kaloriak doitzeaz gain, elikaduraren koipearen kalitatea kontrolatu behar da, eta gantz ase ugari duten elikagaien ekarpena murriztu (esneki osoak, haragi erdi koipetsuak eta koipeak, fianbreak, hestebeteak, foie grasa eta pateak,, gurina, gozogintza industriala koko edo palma olioekin…). ...omega 3 motako poliinsaturatutako gantzak, aurrekoak ez bezala, babes efektua eragiten du, odolaren biskositatea, kolesterol totala eta odoleko triglizeridoak murrizten baititu; hala, tronboak sortzeko arriskua murrizten da, eta gantz monoinsaturatua, horren eragile nagusia oliba olioa baita (akatean eta intxaurretan ere). Antioxidatzaileak, aliatu ahaltsuak… Era berean, antioxidatzaile ugari
|
dituzten
elikagaien kontsumoa handitu behar da: bitamina, bitamina, A probitamina, zinka, selenioa eta konposatu fitokimikoak (batez ere landare elikagaietan); izan ere, ikerketa ildo berrienek berretsi egiten dute substantzia horiek gantz partikulen oxidazioa eta, ondoren, odol hodietako paretetan metaketa murrizteko edo eragozteko duten gaitasuna.
|
|
2005
|
|
|
digestio arazoak; nahikoa da batzuk kontuan hartzea jarraibide eta ohitura dietetikoak. Lehenik eta behin, gantz asko
|
duten
elikagaien kontsumoa murriztea komeni da. gorringoz edo esne gainez egindako saltsak, maionesa, gazta erdionduak eta onduak, haragia, arkumea edo zerri koipetsua, hestebeteak, gehiegi prestatutako platerak olioa edo elikagai koipetsuak, hala nola frijituak, erregosia eta gisatuak, baita pastelgintzako eta opilgintzako produktuak.
|
|
2007
|
|
|
Haren onurak ez dira hemen amaitzen.' Ben Gurion del Negev Unibertsitateak (Israel) berriki egindako azterlan baten arabera, haurren dietan omega gantz azidoak maiz sartzeak onurak ekar ditzake haurren depresioan. Ikerketaren arabera, omega ugari
|
duten
elikagaien kontsumoak erditik gora jaits ditzake depresio mailak.
|
|
2009
|
|
|
Murriztu gatz kontsumoa. Zure platerei gatzik ez botatzeaz gain, gatz asko
|
duten
elikagaien kontsumoa murriztu behar duzu; esaterako gazituak, aurrez prestatutako jakiak, kontserbak, gazta onduak, snack edo aperitibo industrialak, eta abar.
|
|
2012
|
|
|
Obesitatea, diabetesa, hipertentsio arteriala, gaixotasun kardiobaskularrak eta zenbait minbizi mota dira, besteak beste, gantz saturatu, trans gantz, azukre edo gatz asko
|
duten
elikagaien kontsumoa gehiegizkoa denean areagotzen diren gaitzetako batzuk. Elikagai prozesatuak dira elikagai horien iturri nagusia, bai osagaien nutrizio osaeraren ondorioz, bai kontsumo maiztasun handiaren ondorioz.
|
|
|
Ekimen horien bidez, kontsumitzaileei lagundu nahi zaie elikadura aukera osasungarriagoak lortzen, eta elikagaien industria sustatu nahi da garatzen dituzten elikagaien nutrizio osaera berritzen eta hobetzen. Elikagai fresko gehiago Hiru bide erabil daitezke gantz saturatu, trans koipe, azukre eta gatz ugari
|
duten
elikagaien kontsumoa murrizteko. Alde batetik, elikagai horien irenstea mugatu daiteke, eta hori gomendatzen dute, ez arrakasta handiz, elikadura gidek, era askotako osasun kanpainek edo osasunaren profesionalaren aholku dietetikoaren esparruan.
|
|
2014
|
|
|
zuntz ugari duten elikagai ugari hartzea, adibidez, labore integralak, frutak eta barazkiak, gaixotasun kardiobaskularren arrisku txikiagoarekin lotuta dago. Baina bada zerbait gehiago, bere artikuluaren ondorioetan argitu egiten baita datuek «aldatu gabeko elikagaien kontsumoarekin lotutako frogak ematen dituztela», eta, beraz, ez dutela laguntzen zereal edo barazkietatik datorren zuntz erantsia
|
duten
elikagaien kontsumoa. Beste era batera esanda, landare jatorriko elikagaiak kontsumitzean ikusten diren onurak ezin dira estrapola ez zuntzez aberastutako elikagaietara edo gehigarri dietetikoetara, zeren eta, 2010eko maiatzean, Ospitaleko Nutrizioan argitaratutako zuntz dietetikoari buruzko berrikuspena egin baitzen.
|
|
2016
|
|
|
Energia balantzearen desoreka (kalorien kontsumoa kalorien gastua baino handiagoa) obesitatearen oinarrian dago, eta baita tratamenduaren oinarrian ere. Gaixotasun honekin lan egiten duten adituek eta ikertzaileek uste
|
dute
elikagaien kontsumoa kontrolatzeko, energia gastua aldatzeko edo erreserba lipidikoen erregulazioan desorekak izateko mekanismo falta izan daitekeela gorputzaren pisua handitzea. Gehiegizko pisuaren tratamenduari buruzko adostasun dokumentu guztietan, espezialistek bat egiten dute neurri dietetiko egokiak inplementatzearekin eta jarduera fisikoa sustatzearekin, kontrol ponderalerako gomendatutako neurri terapeutikoak direla eta.
|
|
|
Hegazti haragia, haragi xehatua eta arrautzak ondo prestatu. Kontuz ibili arrautza edo esne gordinak
|
dituzten
elikagaien kontsumoarekin (adibidez, saltsak, etxeko maionesa, etxeko izozkiak edo tiramisua). Animalia jatorriko produktuen kutsadura gurutzatua saihestea, adibidez, oilasko gordina beste elikagai batzuekin.
|
|
2019
|
|
|
Aditu askok azpimarratzen dute kolesterol txarraren maila handitzean landare olio hori ez kontsumitzea. Beste aditu batzuek, ildo horretatik, herritarren artean alarmarik ez sortzeko eta osagai hori
|
duten
elikagaien kontsumo baxua eta dieta osasuntsua gomendatzeko lan egiten dute; hau da, egun batean hartzen den gantz asearen guztizkoa kaloria guztien% 10 baino gehiago ez izateko. Duela bost urte ia ez genuen olio horretaz ezer entzun; gaur egun, ordea, komunikabideek iritzi publikoa sortzen lagundu dute gai horri buruz, nutrizionisten eta banaketaren sektoreko adituen esperientziarekin eta ikerketekin batera.
|
|
2020
|
|
|
— Sintoma hori arintzeko aholkuak: Zuntz asko
|
duten
elikagaien kontsumoa handitzea: frutak, barazkiak, lekaleak, osoko zerealak eta horien eratorriak.
|
|
2021
|
|
|
Bestalde, almidoirik gabeko barazkiak kontsumitzeak estrogeno negatiboaren hargailuarekin bularreko minbizia izateko arriskua murriztu lezakeela dioen ebidentzia dago, baina txikiagoa da. Gauza bera gertatzen da karotenoak
|
dituzten
elikagaien kontsumoarekin ere: azenarioa, boniatoa, hosto berde iluneko barazkiak eta fruta, ale eta olio asko.
|
|
|
Ez edan alkoholik. Burdina asko
|
duten
elikagaien kontsumoa mugatzea (haragi gorria, arrainak, itsaskiak, erraiak, fruitu lehorrak, hala nola pistatxoak, pipak eta pinaziak). Zuntz gehiago hartzea (40 gramo egunean).
|