|
2011
|
|
|
Nortasun eskizoidea duena ez da nahaste paranoidea duena bezain susmatzailea, eta ez ditu paranoideak
|
dituen
eldarniozko ideiak. Paranoideak gizartean gehiago inplikatzen dira, batzuetan bakartzen badira ere, eta afektiboki hertsatuak badira ere.
|
|
|
Nahasteak ez du subjektuaren nortasunean narriadura berezirik eragiten eta gaitasun exekutiboak eta afektua adierazteko ahalmenak ere bere horretan jarraitzen dute. Pertsonaren bizitza, ordea, goitik behera aldatu daiteke aurkezten
|
duen
eldarnio motak bere bizimoduan duen eraginaren arabera. Horrela, zenbait kasutan lan bizitza eta harreman sozialak kaltetzen ez badira ere, beste zenbait kasutan nahasteak ondorio latzak dakartza eta lan egiteari uzten diote eta gizartetik bakartu egiten dira.
|
|
|
Sexuen arabera eldarnioaren edukiak ere desberdinak izan ohi dira. Horrela, emakumeengan eduki sexuala
|
duten
eldarnioak tipikoagoak diren bitartean (erotomania, sexu eraso bat jasan izanaren eldarnioa, gaixotasun benereo bat hartu izanaren eldarnioa edo haurdun egotearen eldarnioa), gizonengan eldarnioen gaiak homosexualitatearekin eta autorreferentziarekin zerikusia izan ohi dute (Rudden, Sweeney, Frances eta Gilmore 1983).
|
|
|
Autismoaren espektroko nahaste gehientsuenak haurrak hiru urte bete aurretik diagnostikatzen dira edota haurtzaroan zehar behinik behin; eta, eskizofrenia, aldiz, oso kasu gutxitan detektatzen da hain goiz. Gainera, autismoaren espektroko nahasteak dituzten pertsonek ez
|
dituzte
eldarnioak eta haluzinazioak izaten, afektibitatea adierazteko zailtasun handiagoak izaten dituzte eta, sarri, ahozko hizkuntzaren gabezia agertzen dute edota ahozko hizkuntza oso mugatua izaten dute.
|
|
|
Eskizofrenia paranoidean ohikoak izaten dira eldarnioak edo entzumen haluzinazioak, baina gaitasun kognitiboak eta afektibitatea ez dira kaltetuegiak gertatzen. Jazarpen eldarnioak, handitasun eldarnioak edota biak tipikoak izaten dira, baina beste gairen batekin lotura
|
duten
eldarnioak ere ager daitezke: erlijio eldarnioak, eldarnio somatikoak, etab. Eldarnio anitz izan ditzaketen arren, eldarnio horiek guztiek elkarrekin lotura koherentea izaten dute eta, normalean, haluzinazioek eldarnioen edukiarekin zerikusia izaten dute ere.
|
|
2014
|
|
|
Eskizofrenia mota honetan ohikoak izaten dira eldarnioak edo entzumen haluzinazioak, baina gaitasun kognitiboak eta afektibitatea ez dira oso kaltetuak gertatzen. Jazarpen eldarnioak, handitasun eldarnioak edo biak tipikoak izaten dira, baina beste gairen batekin lotura
|
duten
eldarnioak ere ager daitezke: erlijio eldarnioak, eldarnio somatikoak, eta abar.
|
|
|
Nahaste psikotiko laburra
|
duenak
eldarniozko ideiak, haluzinazioak, hizkuntza desantolatua, portaera katatonikoa edo larriki desantolatua izaten ditu; bat batean agertzen dira sintoma horiek eta gutxienez egun bat irauten dute, baina hilabete bat baino gutxiago. Denboraldi horren ondoren berriro lehengo jarduera modura itzultzen da pertsona.
|
|
|
Autismoaren espektroko nahaste gehientsuenak haurrak hiru urte bete aurretik edo haurtzaroan zehar diagnostikatzen dira; aldiz, eskizofrenia oso kasu gutxitan detektatzen da hain goiz. Gainera, autismoaren espektroko nahasteak dituzten pertsonek ez
|
dituzte
eldarnioak eta haluzinazioak izaten, afektibitatea adierazteko zailtasun handiagoak izaten dituzte, eta, sarri, ahozko hizkuntzaren gabezia agertzen dute edo ahozko hizkuntza oso mugatua izaten dute.
|
|
|
Kasu horietan nahaste psikotikoa ere diagnostikatu egin behar da. Psikotikoari normalak iruditzen zaizkio buruan
|
dituen
eldarniozko ideiak; aldiz, obsesiboa konturatzen da irrazionalak direla burutik kendu ezin dituen ideia obsesiboak.
|
|
|
eldarnioak, haluzinazioak, emozio desegokiak, portaera eta hizkera desantolatua. Eskizofreniaren sintoma positiboen artean
|
ditugu
eldarnioak, haluzinazioak eta portaera desegokia. Sintoma negatiboen artean ditugu motibazio gabezia, afektuen kamustea eta hizkerako gabeziak.
|
|
|
Uste
|
dut
eldarnioak dituzula.
|
|
2017
|
|
|
Ez dakit nondik jakingo zuen dendako kutxazaina gustatzen zaidala, ez baitugu egundo horretaz hitz egin. Itxaroten jarraitu nuen ea iragarpen berririk egiten ote zuen, seguru bainengoen iratzarrita ez duen argitasuna
|
duela
eldarniotan hitz egiten hasten denean. –Ah!, australiarrak kontatu dit Goldsmithen neskaren atzetik nola zabiltzan, ez omen diozu begirik gainetik kentzen.
|
|
2018
|
|
|
Eta okerrena da nire izena ipini diola». Hura guztia tontakeria bat zela komentatu nahi izan nion, esan gabe doa, ahaztu egin behar
|
zituela
eldarnio horiek, baina horren gogogabetuta ikusi nuen ezen ez bainintzen ausartu. «Maddik Bilboko aireportuan agurtu ninduenean», gehitu zuen, «esan zidan bidaia honetatik zerbait bereziki polita ekartzea espero zuela.
|
|
2019
|
|
|
Aitzitik, aldizka, burubide doilorra izaten nuen, sufrimendu hura guztia zera zela, klanaren jefea zenean guri eragindako estualdiengatiko mendeku atzeratua. Ezin
|
nuenez
eldarnioen errealitatea aitaren nortasunarekin uztartu, barregura ematen zidan haren izu aurpegiak. Amari deitzen zion, burua altxatzen zuen almohadatik edo agondu egiten zen ohean, argazkiari heltzeko.
|
|
2020
|
|
|
Ez dira gauza bera tristezia eta melankolia. Tristezia Portugaleko don Sebastianen itzulera espero zuten portugaldarren sentimendua da; edo Parnellena espero zuten irlandarrena, jakin gabe hilkutxa hura harriz beteta zegoela; edo, nahi bada, Tomas Zumalakarregiren itzulera espero
|
dutenen
eldarnioa; atera dadila 1833ko urriko goiz euritsu hartan bezala, Iruñeko Karmen karrikaren etxetik; zaldi zuri gainean haren izena daraman ataritik jaitsi eta matxinatuen tropen aginduaz ardura dadila. Tristeziaz jotakoek uste dute gaitz hori senda daitekeela, sendatuko dela heroiaren itzulerarekin.
|
|
2022
|
|
|
Horrela bada, Navarra Suma (UPN) oker nabarmena egiten ari da era osbesiboan euskararen eta euskaldunon eskubideen aurka helegiteak bata bestearen atzetik paratuz. Agian, pentsatu luke euskara eta nazionalismoak nahasteko
|
duen
eldarnio paranoikoa, Nafarroaren DNAn dagoen euskara (hizkuntza, toponimia, abizenak...) errefuxatzera eraman duena, oker hartutako erabakimen politikoa dela. Izan ere, era obsesiboan, euskararen eta nafar euskaldunon eskubide demokratikoen aurka jotzen ari baita, ez besterik.
|
|
|
Hitz arrotzegi horiek esan dituzu. Uste
|
dut
eldarniotan zabiltzala. Ez dakizu non zauden edo zer diozun.
|
|
2023
|
|
|
Erdi Aro Berria?
|
Zuen
eldarnio zoroenetan ere ez zen hori agertzen?
|