|
2007
|
|
|
Euskara ikasi dutenen kopuruak nabarmen egin du gora; erabilera, ordea, ez da nahi bestekoa. Beraz, argi dago oraindik ere lan handia
|
dugula
egiteko, euskarak aurrera egingo badu ezinbestekoa da urratsak ematea erabileran. Ikasle heldu batek euskara ikasten egiten duen esfortzua oso handia da, gero erabilera ezagatik ikasi duen hori galtzen badu, eta handik eta urte batzuetara euskaltegira hurbildu behar badu.
|
|
|
Euskara ikasi dutenen kopuruak nabarmen egin du gora; erabilera, ordea, ez da nahi bestekoa. Beraz, argi dago oraindik ere lan handia
|
dugula
egiteko, euskarak aurrera egingo badu ezinbestekoa da urratsak ematea erabileran. Ikasle heldu batek euskara ikasten egiten duen esfortzua oso handia da, gero erabilera ezagatik ikasi duen hori galtzen badu, eta handik eta urte batzuetara euskaltegira hurbildu behar badu.
|
|
|
Aldi berean, ostera, sinesten dut ezin diegula gure osteko belaunaldiei ezer ezarri goitik behera, eta eurek ere egin behar dituztela gure hizkuntza eta kultura transmititu euren ondorengoei igarotzeko. Gure belaunaldiak nahi duen beste ezar dezake beste belaunaldien gainean, baina eurek sinesten ez badute, alferrik da, gure osteko belaunaldiek transmitituko dutelako (konturatzaka, beharbada) eurek barruan daroatena, eta eurek sinetsi behar dute hori barru barruan, bestela alferrik da. xxi. gizaldiaren hasiera honetan geure burua euskalduntzat
|
dugunok
egin dezakegun gauzarik onena da mundu zabaleko kultura handienek egiten dutena ikusi eta, ahal den neurrian eta moduan, behintzat, geurera aldatzea. Bestela, geureak egin du!
|
|
|
Hortaz, hizkuntza komunitateen ikuspegitik landu nahi genuke gaia guk. Hizkuntza kulturaren erdian jarri eta definizio bila baino, euskal kulturan eragiten duten faktoreek eta euskara elkarteek zein Topaguneak kultur sorkuntza eta hedapenean
|
duten
egitekoaz arituko gara. soziolinguistika klusterra martin ugalde, kp/ 20140 andoain 83
|
|
|
Prestakuntzaren alorra landu dugu gutxien orain arte, sorkuntza eta zabalkundean eman ditugulako ordu gehien. Bi alor hauetan
|
dugun
egitekoa oraindik handia dela jakinda ere, prestakuntza beharrezkoa da iparra galdu gabe, kultur sorkuntzaren bitartez eta kulturgintzaren esparruan nora joan nahi dugun, zergatik eta zertarako jakiteko. Datozen urteetan abian jarri eta landu nahi dugun bidea da.
|
|
2008
|
|
|
Corpusen arloan, bistakoa da proiektu batzuetan erakunde publikoen bultzada ezinbestekoa dela, batik bat corpus handiak, erreferentzia corpusak nagusiki, egingo badira, kostu handiko proiektu etengabe elikatu beharrekoak baitira. Horretan instituzio publikoek
|
duten
egitekoa argia da.
|
|
|
Bien bitartean, irakasleak ikaslearen lana gainbegiratuko du, premian den ikasleari ariketak egiten lagunduko dio eta, aldi berean, egindako hutsegiteak identifikatuko ditu. Aurrez finkatutako mailak gainditu ahala, ikasleak aukera
|
du
egindako ariketa kopurua eta halaber asmatutako kopurua hitzarmenarekin kontrastatzeko. Ildo berean, esan behar da, premia bereziak dituzten ikasleen jarraipena egiten edota etorkinak integratzen lagundu dezakeela proiektu honek.
|
|
|
Lehenik miatuko niz Kanbo huntan, Hemen ez badut hatxemaiten, Luhusoko errekan, Han ez
|
badut
egiten Bidarraiko mendietan, Han ez badut egiten entseatuko niz Bankan!
|
|
|
Aldiz 2007ko hitzarmenean lan ardatz amankomunak finkatzen dira, eta proiektuak elkarrekin obratzen ditugu. Bestalde fondo bat eraiki da eta fondo horren kudeantza batek
|
du
egiten bien izenean. Mugaz bi aldetako partaidetza instituzionaletan bekan ikusi dugu holako dispositiborik".
|
|
|
Baina, bere eduki propioen jabe den enpresak baizik ezin
|
du
egin hori. Are, modu arrakastatsuan nahi bada.
|
|
|
Aldiz, euskaldunak bai, ahal du. Borondatezko hautua
|
du
egitea edo ez egitea.
|
|
2009
|
|
|
" Euskararen Ekimen Estrategikoak. Donostiako Plan Orokorra" ren lorpenak garrantzitsuak izan badira ere, oraindik bide luzea
|
dugu
egiteko eta alderdi asko dira indartu behar direnak. Esan bezala, euskararen erabilerari ateak ireki behar zaizkio Donostiako gizarteko esparru desberdinetan eta, era berean, euskararen aldeko ekimenak eta mezuak behar bezala gizarteratzeko, komunikatzeari eta sentiberatzeari begirako jardun iraunkor bat lantzea garrantzitsua izango da.
|
|
2010
|
|
|
Oso ohikoa da Leitzan, adibidez, pertsona bat identifikatu eta nortaz ari garen zehazteko, zer auto daukan esatea. Nolabaiteko auto zaletasuna
|
dutenek
egiten dute, baina baita oso autozale ez direnek ere. Identifikagarri bat da.
|
|
|
Ikasleek haien inplikazioaren garrantziaz kontzientzia hartzen dutenean soilik lortuko dute orain arte izan ez duten konfiantza. Haiek sinetsi egin behar
|
dute
egiten dutena baliagarria dela eta ikasten ari direla, eta horretarako ere funtsezkoa da taldekideen laguntza. Horrek ere eragina izango du motibazioan eta jarreretan, ikasleen inplikazioan eta parte hartzean.
|
|
|
1989an sortua, kulturaren ministeritzari lotu den erakunde arin horrek, 30 langile baino gutiago dauzka aurrekontu txiki batekin, Frantses hizkuntzarako ordezkaritza izena zuen. ...e jarduera nagusia frantsesaren alde doa. urtero, irailaren 15eko, 1994ko Frantsesaren erabilerari buruzko legea aplikatuz, erakundeak frantsesaren erabilerari buruzko txosten bat parlamentuari eman behar dio. eskualdetako hizkuntzak 3/ 4 orrialdetan aipatuak dira. euskaldetako hizkuntzen aldeko jarduerak hemen ere xehetasunetan sartzea luze luzea litzateke, beraz egoerabalantze motz bat baizik ez
|
dut
eginen. estatuaren mailan, hizkuntzaplangintzetan lantzen diren eremuetarik bat bakarrik aski landu izan da nire ustez, hizkuntzen irakaskuntza. oro har, Frantziako ikasleen %2k eskualdetako hizkuntza irakaskuntza izan dute ikasturtean (Les langues de France, 2010ko frantsesaren erabilerari buruzko txostena parlamentuari: 72). halere, murgiltze eredua gutxien garatu den eredua da irakaskuntza pribatuan izanez. irakaskuntza publikoaren parekotasuneko elebidun eredua gehiago garatu da baina oztopoak ez zaizkio faltatzen ere (Coyos, Bat 70:
|
|
|
...zenatoki honetan, bai baitirudi inkesta erraldoi bat egiteko asmoa izan dezaketela, lehenengoz, haren ordez. agerikoa denez, formatu aldaketa horrek datu demolinguistikoen bilketan beherakada kualitatibo eta kuantitatibo nabarmena ekarriko luke. eaeko eta nafarroako lurralde agintariek datu kate hori ez eteteko eta ez aldatzeko behar diren neurriak hartuko dituzten itxaropenari eutsi besterik ezin
|
dugu
egin. beti aldarrikatu izan dut demolinguistikak (eta bere balizko adierazpen kartografikoak) hizkuntza normalizazioaren menpe behar duela egon: hizkuntza erroldek hamaika aplikazio dituzte, baina haien azken helburua hizkuntza gutxitua garatzeko neurririk egokienak planifikatzeko tresna baliagarria izatea da.
|
|
2011
|
|
|
Izan ere, adin honetan gazteak zein giza taldetan integratu erabakitzen duen moduan, harreman berri horietan zein hizkuntza erabili ere hautatu egingo du. Gainera, azaldu dugun moduan, aukeraketa hau modu kontzientean eta berak nahi
|
duelako
egingo du.
|
|
|
Baina, zergatik Ikerkuntzaren dimentsioa eman burutzen ari garen ekintza horri? Gure ustez, eta lehen esan dugun moduan, garrantzia handia
|
duelako
egiten denari buruzko hausnarketa burutzeak, gure lanei dimentsio berri bat emateak. Euskalgintzan (herri mugimenduaz ari gara)
|
|
2012
|
|
|
ezin da saldu euskaraz. Gaur egun ez
|
dute
egiten ikusten dutelakoz dendetan euskaraz egiten dela, baina duela hamar urte bai, ez zutelako adibiderik (M3).
|
|
|
Herritarrek ez dute euskara ikasteko beka sistema arauturik. (in http://www.udalenhizkuntzapolitika.org/udalerriak /Barakaldo/Barakaldo.html). hau guztia kontuan harturik, argi geratzen da euskal hiztunen hizkuntza eskubideak sistematikoki urratzen direla; beraz, Barakaldoko udalak, euskara sustatu eta normalizatzeko bide luzea
|
du
egiteko. datu hauek ikusita, argi dago administrazioak lan handia duela egiteko, baina herritarrek nagusiki gaztelania erabiltzeko dituzten arrazoiak eta motibazioak ere aztertu beharrekoak dira: euskararekiko motibazio sinbolikoak hizkuntzaren erabilera ikuspegi dinamiko batetik aztertu behar da, hots, gizarte harremanetan parte hartzen duen oinarrizko elementu bezala.
|
|
|
Herritarrek ez dute euskara ikasteko beka sistema arauturik. (in http://www.udalenhizkuntzapolitika.org/udalerriak /Barakaldo/Barakaldo.html). hau guztia kontuan harturik, argi geratzen da euskal hiztunen hizkuntza eskubideak sistematikoki urratzen direla; beraz, Barakaldoko udalak, euskara sustatu eta normalizatzeko bide luzea du egiteko. datu hauek ikusita, argi dago administrazioak lan handia
|
duela
egiteko, baina herritarrek nagusiki gaztelania erabiltzeko dituzten arrazoiak eta motibazioak ere aztertu beharrekoak dira: euskararekiko motibazio sinbolikoak hizkuntzaren erabilera ikuspegi dinamiko batetik aztertu behar da, hots, gizarte harremanetan parte hartzen duen oinarrizko elementu bezala.
|
|
|
• zertan dira gure kultur taldeak?
|
Badute
egiten duten ekarpen linguistikoen gaineko kontzientziarik. Nola artikulatzen dute transmisioa?
|
|
2013
|
|
|
Gazteek eroso daudelako, ondo sentiarazten dituelako, pertsonalki horrek asetzen dituelako eta gaitasun osoa
|
dutelako
egiten dute euskaraz. Barne motibazioak nagusitzen dira eta bigarren edota hirugarren plano batean geratzen, hizkuntzaren balio kulturalari eta egoera soziolinguistikoari lotutakoak.
|
|
|
Gazteek eroso daudelako, ondo sentiarazten dituelako, pertsonalki horrek asetzen dituelako eta gaitasun osoa
|
dutelako
egiten dute euskaraz. Barne motibazioak nagusitzen dira eta bigarren edota hirugarren plano batean geratzen, hizkuntzaren balio kulturalari eta egoera soziolinguistikoari lotutakoak.
|
|
2014
|
|
|
Bai. Nik orain, aspaldi ez
|
dudala
egiten esaldi oso bat frantsesez e... lagunekin ere ez, fin, salbu ez bada eremu bat nun frantsesa hitz egin behar dudan bortxaz. bai, ta bertso... ez, ez dut uste bertso eskolan, e... Ez. M.A.S.:
|
|
2015
|
|
|
Modu horretan, esan daiteke, euskara familian gauzatzen ari zen ibilbidea aztertzeko eta neurtzeko saiakera ezberdinak egin direla. Kasu batzuetan ikerketa zabalak eta ikuspegi makroa
|
dutenak
egin dira. Horien adibide nagusia Eusko Jaurlaritzak zuzendutako inkesta eta mapa soziolinguistikoak izan daitezke5 Bietan etxeko erabileraren inguruko datuak biltzen dira eta horrek transmisioaren dimentsioa irudikatzeko bidea ematen du.
|
|
|
5 Beste arlo batzuetan, euskarak bidea
|
du
egiteko oraindik, esaterako, Gizarte Politikan, Mugikortasunean eta Bide Azpiegituretan. Kulturaren kasuan, euskararen erabilera bermatuta bada ere, Kultura Politikan euskararen ildo estrategikorik ez dutela antzematen aipatu da.
|
|
|
Datu honi begira, pentsa genezake emaitza hauen eragileak ere izan daitezkeela beste batzuk: irakasleak material didaktikoa baliatzeko modua, irakasleak hizkuntzarekiko duen ikuspegia edo ikasgela eta ikasleak kudeatzeko
|
duen
egiteko modua, esate baterako (Zabala 2013; Mielgo al. 2012: 106).
|
|
|
5) Zer gorde behar
|
dugu
egindakotik. Zertan jarri behar ditugu indarrak orain. Zer eskainiko diogu egingo dugunari?
|
|
|
" Zer gorde behar
|
dugu
egindakotik. Zertan jarri behar ditugu indarrak orain?
|
|
|
" Zer gorde behar
|
dugu
egindakotik. Zertan jarri behar ditugu indarrak orain?
|
|
|
" Zer gorde behar
|
dugu
egindakotik. Zertan jarri behar ditugu indarrak orain?
|
|
2016
|
|
|
1991eko eta 2002ko inkestak berriro egingo ditut, eta datuak gurutzatuko ditut beste aldagai sozial eta demografiko batzuekin. Nabarmendu nahi
|
dut
egingo dudan ariketa induktiboa eta garrantzi handikoa izango dela, eta ariketa horren abiapuntua bi inkestetan landutako irizpide ezberdinak homogeneizatzen saiatzea izango dela. Gainera, batez besteko aritmetikoz zein biribiltzez baliatuz, jatorrizko iturrian agertzen diren zehaztasun irregularreko datuen laburpen bat egingo dut.
|
|
2017
|
|
|
Erronka. Bide bat
|
dugu
egiteko. Irabazteko.
|
|
2018
|
|
|
[... ] ondarroarrek gaztelaniarako saltoa horren erraz ez
|
dutela
egiten aipatu dute, eta jarrera hori belaunaldiz belaunaldi transmititu dela iritzi diote.
|
|
|
Euskaraz hitz egitea joera orokorra dela adierazi dute, normalena hori dela. Ildo horretatik, ondarroarrek gaztelaniarako saltoa horren erraz ez
|
dutela
egiten aipatu dute, eta jarrera hori belaunaldiz belaunaldi transmititu dela iritzi diote. Bermeon, aldiz, gaztelaniaz egiteko ohitura aspaldikoa dela aipatu dute elkarrizketatuek, nahiz eta azken urteetan euskararen beheranzko joera nabarmen areagotu den.
|
|
|
Gurean, ordea, giza baliabide sendoak daudela esan daiteke. Nekez egingo du aurrera edozein euskara planak, ordea, indarrean dagoen ebidentzian ez bada oinarritzen; arreta sanitario integratuaren ereduarekin bat ez
|
badu
egiten; nazioarteko ereduak ez baditu kontuan hartzen; botere guneetatik aldenduta baldin badago;
|
|
|
zer egin zen, nondik gatozen, egindakoa baloratu eta aitortu... Gutxi idatzi da honetaz, are gutxiago herri bakoitzean egindakoaz, batzuek baino ez
|
dute
egindakoaren berri, eta errelatoa egin beharra dago eta ezagutarazi, batez ere gazteek (etorkizuneko helduek) jakiteko eta aintzat hartzeko; aukerak ugariak dira: argitalpen arin edo mardulagoak, euskararen arnasgune soziofuntzionalak eta motorrak mapan kokatu eta ibilbideak antolatu, hitzaldiak edo mahai inguruak, ikus entzunezko euskarrietan jaso...
|
|
2019
|
|
|
Niri ere balio izan dit: nik hona etorri aurretik uste nuen gizonek nahi
|
zutena
egiten zutela, baina ikusten dut etxeko lanak egin eta haurrekin inplikatzen direla. Uste nuen mugarik ez zutela.
|
|
2020
|
|
|
Orain gaztelaniaz eta doan egiten dute gehienek: jaso dezatela soldata gehigarri bat atsegin
|
dutena
egiteagatik, lor ditzatela bitartekoak eta erakusleihoak, ikus entzunezkoen arloko profesionalen laguntza eta aholkuaren truke.21
|
|
2021
|
|
|
Helburu horrekin batera, ordea, elkarrizketatutako biztanleek zein hizkuntzatan hitz egiten duten identifikatzea ere nahi izan da, batez ere, aurrez hipotesi mailan egindako hurbilketa baieztatzen den ikusteko. Kontuan izan behar da, halere, artikulu honetan hiztun kopuru handiko jatorri atzerritarreko migratzaileekin eta jatorrian gaztelania hizkuntza ofiziala
|
dutenekin
egindako azterketaren emaitzak azalduko direla, soilik3.
|
|
|
Horretarako aurkezpenak egin dira hautetsi eta udal langileekin (administrari, idazkari eta gizarte langile zein hezitzaileekin). Harrera planaren nondik norakoak, udal langileek harreragile bezala
|
duten
egitekoa eta etorri berriei banatzeko euskarriak aztertu dira ordubeteko saioetan.
|
|
|
Euskararen egoeraz hausnartzeari dagokionean, aipagarria da espedizioan landutako dinamikek ia parte hartzaile guztiei hainbat hausnarketa eragin dizkiela, hala nola, oraindik lan handia
|
dugula
egiteko, leku askotan euskarak oraindik zailtasunak dituela eta gure esku dagoela hori aldatzea, beraien egoera uste baino normalagoa dela, Euskal Herrian zehar euskarak oso egoera ezberdinak bizi dituela, euskaraz egiteko beldurrik ez dutela izan behar, etab. Honela, euskararekiko jarrera positiboak hartu zituzten EuskarAbenturari esker, ondorengo grafikoan ikus dezakegun bezala.... Hain zuzen ere, gailendu den jarrera honakoa da:
|
|
|
lagunekin, klasekideekin nahiz gurasoekin. Horri dagokionez, ahal
|
dutena
egiteko, euskarari eusteko hainbat estrategia erabiltzen dituztela ere ikusi dugu bi espedizioetako datuei esker, mintzakidearekin euskaraz hitz egitea adostea, lehen hitza euskaraz egitea, nahiz elkarrizketa elebidunak izatea izanik gehien erabiltzen dituztenak. Estrategia hauek klabeak izan daitezke mudak gauzatzeko orduan eta, gainera, pentsa daiteke gazte hauek etorkizunean euskara transmitituko dietela hurrengo belaunaldikoei, beraiek etxetik erdaldunak izan arren.
|
|
|
Amaitzeko, ikusi dugu 2019ko espedizioan landutako dinamikek ia parte hartzaile guztiei hainbat hausnarketa eragin dizkiela, esaterako, lan handia
|
dugula
egiteko edo euskaraz egiteko beldurrik ez dutela izan behar. Horrelako hausnarketak, gorago esan bezala, oso garrantzitsuak dira euskararen aldeko jarrera gara dezaten eta gehiago erabil dezaten, hots, proaktiboago bihur daitezen.
|
|
|
Ahozko hizkuntzaren azterketak bidea
|
du
egiteko eta eskola barruko interakzio komunikatiboen azterketak ekarpen interesgarria egin diezaioke hezkuntza sistema eleaniztunari, bidea eskaintzen baitu hizkuntzaren tratamendu integratuan eta integralean aurrerapausoak emateko.
|
|
|
interakzioen deskribapen zehatza, hizkuntzaren alderdi ezberdinak (pragmatikoa, soziolinguistikoa...; mugiarazten diren hizkuntza gaitasun eta errepertorio diskurtsibo zehatzak...); didaktikaren alderdia, alderdi kognitiboa... Ahozko hizkuntzaren azterketak oraindik bide luzea
|
du
egiteko eta eskola barruko interakzio komunikatiboen azterketak ekarpen interesgarria egin diezaioke hezkuntza sisbesteko irakasgaietan euskararen ahozko erabilera indartzen tema eleaniztunari, bide bat eskaintzen baitu hizkuntzaren tratamendu integratuan eta integralean aurrerapausoak emateko.
|
|
|
Aurreko adibidean, lehenengo grabazioan irakasleak ez du egiten saioa bideratzeko ahalegin handirik, ikasleek barneratuta
|
dute
egin beharrekoa eta automatikoki egiten dute betikoa; ekintza nagusitzen da, ez dago inolako gogoetarik ezta berbazko interakziorik ere. Bigarrenean, aldiz, ezagutza eraikitzen laguntzeko estrategiak nabari dira:
|
|
2022
|
|
|
hitanoak oraindik ere bere bizkar daraman ospe txarra, eremu kolokialarekin lotzea eta harreman profesionalerako egokitzat ez ikustea, hartzaileentzat ulergaitza izateko beldurra edota hitano batua egiteko zailtasunak, besteak beste. Kulturgintzaren esparruan aukerak eskaini baino ez
|
dituela
egiten iruditzen zaigu. Bai alor batean eta bai bestean, komunitatearen inplikazioa ezinbestekoa izango da hitanoari balioa eman eta publikoa horretan hezteko.
|
|
|
Ikerketa soziolinguistikoak funtzio garrantzitsua
|
du
egiteko horretan. Hizkuntzarekin lotutako egoera eta dinamika sozialak ulertzerakoan eta esku hartze eraginkorrak sortu eta hobetzerakoan, ezagutza zientifiko zorrotza hartu behar da oinarritzat.
|
|
2023
|
|
|
Topaguneak (elkarteek eta federazioak) zer daukagu ikasteko ibilbide honetatik? Zer jarraitu behar
|
dugu
egiten. Zer utzi behar diogu egiteari?
|
|
|
Uste dut, era berean, Marikobaso izan dela akuilu bat autoeraketan, akuilu bat autogestioan eta, hortaz, akuilu bat ahalduntzean. Marikobasok erakutsi digu urte honetan posible dugula geure kabuz antolatzea, posible dugula geure baliabidez hornitzea gure jardunbidea eta posible
|
dugula
egiten duguna baino gehiago eta efikazago egitea. Marikobasok berariaz bilatu du erabateko autonomia eta probatu du indarra eta kemena dagoenean gauzak egin daitezkeela, ilusioa eta umorea lagun.
|
|
|
Hortaz, elkarri burua jan eta erabaki bat hartu zuten: espazio bat behar dugu Derion, gurea dena, guk kudeatuta eta gura
|
duguna
egiteko.
|