|
2008
|
|
|
Beste batzuetan ez dago hain argi lehen begiratuan nola sailkatu behar
|
dugun
buru den izen eratorriaren oin den aditza, ez akusatiboa den, ala balio arazlea duena:
|
|
|
Arana Goiriren obra osoetako aurkibide onomastikoaren arabera, abandotarrak bere testuetan gehien aipatu zuen pertsona Azkue izan zen (122 aldiz) 33, Carlos María Borbon erregegaia baino gehiago (hau 105 aldiz aipatu zuen) 34, Arturo Campion baino gehiago (68 aldiz) 35, Ramon de la Sota baino gehiago (25 aldiz) 36, eta beste inor baino gehiago. Hau da, datu kuantitatiboen arabera, Arana Goirik askoz sarriago
|
zuen
buruan Azkue, Euskalerria Elkarteko liderra edo karlisten erregegaia baino.
|
|
2010
|
|
|
Entzulearentzat denak lirateke sermoiak; horietako batzuk bederatziurrenen aitzakiatan eginak lirateke, baina horiek ere lehengo lepotik
|
lukete
burua. Izan ere, osagaien presentzian dagoen aldaketa ordenari dagozkionak dira, eta, hala izanik ere, erregulartasunak nabarmenak dira.
|
|
|
eskolan aurrera egin nahi bada normalkuntza kontuan, eskolan baino hagitz sendoago, sakonago eta zabalago gizarte bizitzan egin behar da lan: hizkuntza normalkuntzak gizarte osoan jardun behar
|
du
buru belarri, mintzajardunaren gizarte moldaeran funtsezkoak diren esparruei, jardun guneei eta harreman sareei orain arte ez bezalako atentzioa eskainiz. Hizkuntza normalkuntzaren jarduna gizarte perspektiba zabalean txertatu behar da, eskolak bere zatia aportatuz noski baina eskolan zentratu gabe lautatik hirutan edo hamarretik bederatzietan.
|
|
|
Dena den, agintera iritsita, garbi zegoen sozialistek jada
|
bazutela
buruan hezkuntzaren erreforma berri bat egitea. Alta, 1990era arte ez zen eman hori, LOGSE Legearekin.
|
|
2012
|
|
|
85). Ez dakigu Sarrionandiak poema txinatar jakin bat ote
|
zuen
buruan hiru lerroko poema labur hura idatzi zuenean, ala aldez aurretik irakurritako txinatar poesiak inspiratuta sortu ote zuen. Edozein kasutan, izenburuak txinatar literaturarekin jartzen du harremanetan poema, eta poemaren eraketan modu bateko edo besteko itzulpen prozesu bat egon dela pentsarazten.
|
|
|
Funtsezko ñabardura hori egina dugula, guk enuntziatu parentetikoak ahozkotasuna idatzian txertatzeko baliabide dela diogunean, ahozko hizkuntzaren tasun edo ezaugarriak
|
ditugu
buruan. –Ahozko?
|
|
|
–Ahozkotasuna? diogunean, izan ere, ahozko hizkuntzaren tasun edo ezaugarriak
|
ditugu
buruan, (kontzeptua bera) idatziak ez dituen ezaugarrik, eta ez dugu buruan lagunarteko hizkera (edo erregistroa), nahiz eta hau izan ahozko hizkeraren prototipo edo eredu215.
|
|
|
– Ongi daki beti gaiaren berri, zein ere baita, Fagoagak; mendean
|
du
burutik burura, eta ezin hobeki daki, zailago dena, dakiena arin eta dotore esaten. (LIB II:
|
|
|
Are nabarmenagoa gertatzen da kritiketan, neurkizun duen lanaren egile argitaratzailerik gehienak ere bizirik baitaude. Irakurle soila diogunean, lan jakin horren egiletasunarekin loturarik ez duen irakurlea
|
dugu
buruan, baina ez haatik saiatu eta ikasi gabeko irakurlea; euskaltzalea da gehienetan, euskalaria eta euskara irakaslea maiz. Edo behintzat, gai horretan sartua dagoena?.
|
|
|
Azken adibide horretan nor
|
zuen
buruan. Norentzakoak jakingo zuen Mitxelenak hori esatean buruan zein zerabilkien.
|
|
|
– Ongi daki beti gaiaren berri, zein ere baita, Fagoagak; mendean
|
du
burutik burura, eta ezin hobeki daki, zailagoa dena, dakiena arin eta dotore esaten. (LIB II:
|
|
2013
|
|
|
Heriotza eta hilak hainbat gisetara agertzen ziren Eskualduna ko artikuluetan. Eta lubakiak deskribatzerakoan ere, ezin
|
dugu
burutik kendu han egoten ziren soldaduek hilekin eta heriotzarekin harreman hertsia zutela. Lehenago ere aipatu dugun artikulu batean, Jean Saint Pierrek Andereen Bideko lubakien inguruan zituen hilerrien zerrenda egin zuen:
|
|
|
Gutaz egin ditutzuen laudorio handiegiez baino esker gehiago dautzuetegu zeren,
|
zuen
buruak ahantziz, nahi izan duzuen aldatze hau egin zadin egina izan den bezala, kazeta zaharraren ondotik, haren ordain, berria berehala jartzeko errechtasun guziekin. Aldatu behar eta, ez ginintazken hobeki alda, elgar adituz, elgarri orhoitzapen ahalik hoberena utziz; ba eta ere guri esperantza egun batez oraino, bizi bagira, berriz elgarrekin bat eginen dugula, Jinkoak nahi duelarik, agian oraiko egun hitsen ondotik hobe batzu jitearekin! 185
|
|
2014
|
|
|
bertsoa. Arestirentzat ez da aldarri txarra egin nahi
|
duena
buru
|
|
2016
|
|
|
Gure Herria aldiz bizi da oraino, Mathieu apezpikuaren itzalean, Souberbielle Maurice Uztaritzeko mediku eta auzapeza
|
duela
buru eta Piarres Lafitte idazkari. Hegoaldeko haurride ihesliarrentzat solas goxo batzuk aurkitzen dira orduko zenbakietan, banian gauza jakina da, aldizkari hori ez dela behin ere zuzenean politika gaietan sartu.244
|
|
|
lizunkeriako, biluzeriako, basakeriako, bainan errespeturako eta onerako? Jendetze funtsik gabea,
|
zuen
buruaz hartua, berduratua, lizuna, petrenzionez betea eta perttolia, horra nolakoak zareten! Bertzeen jorran artzeko orde, beha bazinezate zuen buruari, sentimendu bat bakarrik behar zinukete zuen baitan, sentimendu hura:
|
|
|
Jendetze funtsik gabea, zuen buruaz hartua, berduratua, lizuna, petrenzionez betea eta perttolia, horra nolakoak zareten! Bertzeen jorran artzeko orde, beha bazinezate
|
zuen
buruari, sentimendu bat bakarrik behar zinukete zuen baitan, sentimendu hura: Ahalgea!
|
|
|
naizen bezala, zuen obra naiz... Ni mespresatuz,
|
zuen
burua eta zuen obra duzue mespresatzen.
|
|
2019
|
|
|
Gazte (eta ez hain gazte) hauentzat, irratiaz hitz egiten denean erreferentzia nagusia Euskadi Gaztea dela jakinda, galdera hauek
|
ditugu
buruan: irratiereduak eragina izan dezake?
|
|
|
Ikastaroko ikasleak ez daude orain Euskaltzaindiaren Bilboko egoitzan, Bilbotik Donostiarako bidea egiten ari den Euskotren konpainiako tren baten bagoian baizik, eta azalpenak ematen ari zaiena ez da Broussain E19, Oleaga E19 baizik, Nazario Oleaga irudikatzen duen androide kaskazuri biboteduna, hau ere aspaldiko estiloan dotore jantzia, Broussain E19 bezala. Hark zeukanaren antzeko kapela hegal zabala
|
du
buruan.
|
|
2021
|
|
|
16) Dialco k ez du jainko izen baskoi itxurarik, eta, segur aski, co eratorketa atzizki hispaniar zeltaren bidez eratua dago. Taxu baskoia ez duela dioenean, menturaz, akabailaz gainera, hasierako zatia
|
zukeen
buruan, Mitxelenaren (I957) ondotik gauza ezaguna delako lehen idazkunen aurretik* d>/ aldaketa burututa zegoela, eta dfonosinbolismoetan, maileguetan eta aditzetan besterik ez dagoela euskara historikoan. Lakarrak, Manterolak eta Segurolak (2019:
|
|
|
Buru izenak adiera bat baino gehiago ditu; horietako batzuek (‘gorputzaren goiko edo aurreko zatia’ edo ‘burua adimenaren eta oroimenaren iturburutzat hartuta’) behi esne moduko izen elkartuak osatuko dituzte, ‘jabegoa’ edo ‘osoa zatia’ erlazio semantikoen pean aztertu direnen parekoak (arrain buru, legatz buru, txerri buru, § 7.2.2.2e, § 7.2.2.2f). Beste adiera batzuetan, aldiz, ‘muturra’, ‘buruzagia’ adieretan, maiztasun handia
|
du
buru izenak bigarren osagai gisa. Adiera horretako elkartuak dira hemen jasotzen direnak.
|
|
|
Ez dela gauza bera izango perpaus juntatuak hurrenkeraz aldatzen baditugu: Gaztea da, baina badaki non
|
duen
burua [p baina q] ≠ Badaki non duen burua, baina gaztea da [q baina p].
|
|
|
Ez dela gauza bera izango perpaus juntatuak hurrenkeraz aldatzen baditugu: Gaztea da, baina badaki non duen burua [p baina q] ≠ Badaki non
|
duen
burua, baina gaztea da [q baina p].
|
|
|
Gaztea den arren, badaki non
|
duen
burua. [[p arren] q]
|
|
|
= Badaki non
|
duen
burua, gaztea den arren. [q [p arren]
|
|
|
Funtsean ez dugu gauza handirik aldatzen orain: multzo beraren (osagai zirkunstantzial deitzen dugu, ez adberbio) azpian sartzen baititugu adberbio sintagmak (adberbioa edo aditzondoa
|
dute
buru) eta postposizio sintagmak (orduko adizlagunak).
|
|
|
mendiko giroa mendian den giroa bezala, zurekiko desadostasuna (‘zurekin duten desadostasuna’) (zurekin+ ko); zuri buruzko galdera (‘zuri buruz egin den galdera’) (zuri buruz+ ko); ganorazko lana (‘ganoraz egin den lana’) (ganoraz+ ko); holako gauzak (‘hola (koak) diren gauzak’) (hola+ ko); binakako partida (‘binaka jokatzen den partida’) (binaka+ ko)... Sintagma hauetan ko
|
dugu
buru eta buru honen osagarria batzuetan, inesiboa izan beharrean, bestelako AdbS edo PS ere izan daiteke: [PS [PS{ etxe hartara/ gurekin/ zuri buruz/ egia z...}] KO]; [PS [PS [binaka/ hola...}] KO].
|
|
|
Donostiara joanez gero, hondartzara joango naiz/ nintzateke/ nintzen. Ondore perpauserako hautatzen den aditzaren arabera, nabarmena da esaleak gertakortasun maila desberdinak
|
dituela
buruan, baina hala ere baldintzazko perpausa guztietan bera da (Donostiara joanez gero): baldintzazko perpaus jokatugabeetan(+/ alegialdia) izatearen edo oraina/ iragana den informaziorik ez dugu mendeko perpausean, eta aspektu markarik ere ez zaigu azaltzen.
|
|
|
Eta Medina argitsutik errosario bat ekarriko ahal diguzu! (Zubizarreta); Ur freskoak jabalduko ahal
|
du
buruko min arraro hori (Askoren artean); Nere hesiak iraunen ahal du nik bezenbat! (Barbier); Jainkoak ikusten ahal du!
|
|
|
Nolanahi ere, arestian aurkeztu ditugun sintagmen taxu bertsua dute: postposizioa
|
dute
buru eta buru honek, ezkerrean osagarria darama. Buru lana egiten duen postposizioaren izaeran dago, beharbada, alderik handiena, baina ez erabatekoa.
|
|
|
(r) ekin edo (r) e (n) gan ere konplexuagoak dira: re ki n, (ren) ga n; biek ere n inesiboa
|
dute
buru, baina horrek aurretik re kiedo (r) en gaosagaiak ere baditu gehituak, eta denak osorik morfema konplexutzat hartzea zilegi da: kin nahiz gan.
|