|
2000
|
|
|
Gaur egun ingurune naturalak babesten direnean beste arrazoi batzuk dira eskuartean. Gure gizartean ezarri den garapen eredu sozio-ekonomikoa, pixkana mundu guztian zabaltzen ari da, ondorioz, giza populazioaren hazkuntza neurrigabea ari gara bizitzen, gero eta baliabide gehiago behar
|
ditugu
bizitzeko eta azkenean honek guztiak, ondorio larriak ekartzen dizkigu. Arrazoi desberdinengatik balio handia duen hainbat paisaje natural, hondatzen ari gara.
|
|
|
Ez naiz liburuak saltzen ari. Aspaldi aurkeztu ziren, eta liburuek gaur egun
|
duten
bizi esperantza gero eta laburragoa kontuan izanik (hamabost egun, hilabete?) ezin esan bi liburuok gazterik hil zirenik.
|
|
2001
|
|
|
Nik
|
badut
bizirik iraundakoaren sindromea. Heroinaren sarrera izugarria izan zen eta gainera droga hori oso idealizatuta geneukan:
|
|
|
Hau aspalditik ulertuta daukate ELB sindikatukoek eta" Ossau Irati" jatorri markaren alde borrokatzen dutenek. Bide honek soilik
|
du
bizitzeko ahala emanen laborantza ttipiari eta, bide batez, laborari gehienei.
|
|
2002
|
|
|
Batzuek modu batera ulertzen dute beren eginbeharra; eta besteek ordea, bestera. Adibidez, beneditarrek etxe barruan egin izan ohi
|
dute
bizia. «Otoitza eta lana da beneditarren bizitza», dio Emiliano Ozaetak.
|
|
2003
|
|
|
Baina horietariko bakoitzak dauka gure hizkuntzak bezain egitura konplexua, gurearengandik bereizten duen mundua ulertzeko modua, eta bakoitza da bere giza taldearen nortasun etniko eta kulturalaren adierazpena. Beraz, horietariko bakoitzak
|
du
bizirik iraun eta bere giza taldearen kultura eta bizitzeko eraren adierazpena izaten jarraitzeko eskubidea. Eta inork ez dauka eskubiderik hizkuntza bati egoera diglosikoa ezartzea erabakitzeko, nahiz zoritxarrez hori egunero egiten den eta ia mundu osoan.
|
|
|
Finkoa zen duela gutxi arte telefonoa eta telefono konpainia ere bakarra, Telefonica. Orain sakelako telefonorik gabe ezin
|
du
bizi askok eta Internet erabiltzaileak urtez urtez gehiago dira. Telefono konpainietan zer esanik ez, monopolioa hautsi da.
|
|
2004
|
|
|
Eragile bakoitzak ikusi du zer egin behar
|
duen
bizi dugun une politikoa benetan historikoa izateko, eta denok asko eman dugu. Segur aski gehien eman eta ematen dutenei gehien jartzea tokatuko zaie, beti bezala.
|
|
|
Hausturazkoa eginda ere posible zen ezer ez lortzea, baina biziak salbatzeko posibilitate bakarra zen. Hala ere akusatu haiek ez
|
zuten
bizia salbatu nahi, horren lekuko izan nintzen, haiek segi nahi zuten auzitegian ere Euskal Herriaren alde borrokan. Heriotz zigorrak ipini zizkietenean poztu egin ziren," oraingoan bai erori direla, euskal populua jazartu egingo da" esaten zuten pozik, frankistek hanka sartu zutelakoan.
|
|
2005
|
|
|
Etxetik kanpo bizi zen neska mutil talde bat ezagutu zuten arte. Eta adiskide berriak lapurreta
|
zutenez
bizi bide, besteenaren jabe egiten ahalegindu ziren anai alemaniarrak ere.
|
|
|
Eta erraten didatelarik eni, ni oso baikorra naizela, bai egia da, baikorra naiz, pisatzen baitut zer den beherakada, eta zer den sortzen ari dena. Eta nik uste
|
dut
bizi garela orain memento eder batean, eta hemendik hamar urteren buruan ikusiko dugu, beharbada nik ez, 92 urte ukanen baititut, baina nik pentsatzen dut gauzak aldatuko direla. Ez dut sobera baikor izan nahi, baina hala naiz.
|
|
|
Baina erantzuna prest dute: «Gure lagunen artean beti izan gara' arraroak', gehienentzat alokairuan bizitzea dirua botatzea da; guk uste
|
dugu
bizi kalitatean inbertitzeko modu bat dela». Iñakik esandakoarekin bat dator Eva:
|
|
2006
|
|
|
Bai, baina herri mugimendua ez bada arraberritzen akitzen da. Herri mugimenduak alimaleko kolpeak jasotzen baditu, ezin
|
du
bizi. Sistemak ez du laguntzen herri mugimendua bizirik irauten eta izaten, alderantziz.
|
|
|
Etxe babestuen eskaintza egokia %50 izan litzateke. Bestelakoan, gazteek inguruko eskualdetara joan behar
|
dute
bizitzera. Nik neuk hori egin behar izan dut.
|
|
|
Zenbaitek erraten didate, «ah, zu filosofoa», baina denak gara filosofoak. Bakoitzak
|
badu
biziari buruz bere filosofia, amodioari buruz, lanari buruz, politikari buruz, denek baditugu ideiak, eta ideia horien bilduma da gure ikuspegi filosofikoa. Baina horretarako jendeak behar du bere adimena trebatu, botereek ezjakina maite baitute.
|
|
|
Baina demagun diru laguntzak jasotzen dituen argitaratzaile horrek esaten duela berak ez
|
duela
bizia hortik ateratzen, ez duela etekinik jasotzen, baina bere lanari esker bestela jasoko ez litzatekeen produkzio literario bat merkaturatzen dela.
|
|
|
Oinak lurrean
|
ditugula
bizitzeko zoria dugu bertsolariok. Bertso bazkari eta afarietan, ingurukoa oro oso gertutik ezagutzeko parada izaten dugu.
|
|
2007
|
|
|
Estratosferatik harago dauden agintariek ezagun
|
dute
bizi dugun egoera tamalgarri hau, bai. Baina, halere, ezer gutxi ezereza adierazteko eufemismoa da egoera hori bideratzeko egiten dutena.
|
|
|
Baina testuak bizia izanen badu, ezinbestean jartzen du bere zeretik, eta sortzaile ere bilakatzen da, testua bere eginez. Zure eskua eta bihotza sartu ezean, testuak ez
|
du
bizirik. Gehiegi sartzen baduzu, traizionatu egiten duzu testua…
|
|
|
Eta beste batzuetan, estigmatizatu, edo bigarren mailako euskalduntzat hartu, ez dakit. Herri batzuetara hiru urte
|
zenituela
bizitzera joan, eta 50 urte dituzunean ere oraindik kanpokoa zarela esaten dizute. " Bertakoa da?
|
|
|
Suizidio anomikoari eskaintzen dion atalean horrela diosku egile honek: " Edozein bizidun ezin da zoriontsua izan, are gehiago bizi ere ezin
|
du
bizi, bere beharrizanak ez badaude bere bitartekoekin orekatuta. Bestela, lor dezaketena baino gehiago eskatzen badute, edo, beste barik, zer edo zer ezberdina eskatuz gero, etengabe izango dira minduak eta ezin izango dute min barik funtzionatu".
|
|
2008
|
|
|
Ez dakit. Ez dakit narratiba handiak behar
|
ditugun
bizitzeko. Beharbada horiek gabe hobe gaude.
|
|
|
Ez dut denboraz hitz egingo, ez dut esango metroz bezain azkar noanik. Uste dut hautsi egin behar
|
dugula
bizi maila hobea eta leku guztietara autoz joan ahal izatea lotzen dituen pentsamoldea. Mito horiek hautsi egin daitezke.
|
|
|
Europar Batasuna indartsua dela eta bere babesa dugula dio, baina corralitoak eztanda egin aurretik Argentinan gertatzen zena ikusten du gure inguruan: jendeak mantendu ezin
|
duen
bizi maila darama, ezeri uko egin gabe eta krisi posible bati erreparatu gabe.
|
|
|
Aurreko belaunaldiak ez bezala, Unibertsitatera joateko aukera izan du eta ekonomikoki ere ongi dabil, hein batean aurreko belaunaldietakoen sakrifizioen ondotik. Konturatzen da euskalduntasuna inguruan duen zerbait dela, baina berau galtzeko arriskua ikusten du eta ohartzen da batzuek, bere belaunaldi berean, nahiago
|
dutela
bizia soilik herrialde berriko herritar gisa egin. Familia berean, anaia edo arreba batzuk aktibo dira euskal komunitatean eta beste batzuek ezertarako ez dute presente.
|
|
|
Bitartean hamar urteko kondenaren Damoclesen ezpata gainean
|
duzula
bizi behar.
|
|
|
Era berean, eta Macau aberrira itzuli zenetik ahuldu egin ziren arren, triadek (mafia txinatarrek) kontrolatzen dute uhartean gertatzen den oro. " Egia da pobreak badaudela", dio Teresak," eta turismoaren negozioan lan egiten ez dutenek soldata txikiak
|
dituztela
bizirik irauteko, baina Gobernua arazoa konpontzen saiatzen ari da, eta gizarte politikak bultzatu ditu: babestutako etxebizitzak edo laguntzak, esaterako.
|
|
2009
|
|
|
"
|
Zuen
bizitzen hutsunearen oihartzuna entzun dezaket". Poesia hutsa?
|
|
|
Ez dago epitafiorik ordea. Itsasoak
|
du
bizitzen bardoa. Bizi beharrez bizia du menturatzen, bizi ustean bizi baino nahiago du arriskatzea.
|
|
|
Euskal Herrian, esaterako, askapen mugimenduak gai eta jarrera horiek guziak oso berezkotzat bizi izan ditu azken hiruzpalau hamarkadetan, eta oraindik ere
|
ditu
bizitzen. Ondorioz, gaur egungo zenbait diseinuzko ezkertzale aurrerakoi bakedunei zera bota behar zaie aurpegira; bat:
|
|
2011
|
|
|
Jendea lekuz kanpo dago: soldatapeko izan behar
|
badut
bizitzeko eskubidea izateko eta kontsumitzaile izateko kontsumitzen ez duena ez delako ezer, zer egin soldatarik ez dudanean edo oso merke lan egiten badut. Bestetik, prekarietate estruktural hori eszenatoki berri bilakatu dezakegu, deshazkundetik eta austeritatetik abiatuta bizitzaren duintasuna, bizitzeko eskubidea beste zerbaitetan bilatu, soldatan eta kontsumitzeko gaitasunean jarri beharrean.
|
|
|
Irakasleei berriz ikasleen emozioen garrantziaz hitz egiten diegu. Ikasleen prozesu kognitiboek zerikusi handia
|
dute
bizi dituzten emozioeekin, eta irakasleak ari dira pixkanaka jabetzen ez dela hain garrantzitsua zenbat irakasten duzun, nola irakasten duzun baizik. Garrantzitsuena irakasleek ikasleekiko duten harreman afektiboa edo atxikimendua dira.
|
|
|
Izan ere, gure haurtzaroan escuela nacional deitu haietan" a cubrirse ar, firmes ar, viva España, alzad los brazos hijos del pueblo español…" genuen eguneroko gosaria. Gogoan
|
dut
bizi bizi, Pio XII.a aita santua hil zeneko urtea, Donostiako Artzain Onaren katedralean haren aldeko meza kantatzeagatik etxeratutako nire lehen itxurazko jornala, Jaime Font de Andreu gotzaia eta Jose Cruz Sudupe Larrañaga bikarioa zirelarik. Ordurako etxeko hizkuntza, euskara, galdua nuen, ez nuen nahi" cashero" izan eta erdarak modernizatzen ninduen.
|
|
|
Batzuek horren alde jokatuko dugu. Gizarte integralak esan nahi
|
du
bizi dugunon artean eraiki behar dugula, ez ideien artean, izan ere, gero bakoitzak bere iritzi politikoak ditu. Baina, integrazioaz hitz egitean, integrazio politikoa beharrezkoa da, demokraziara bildu.
|
|
2012
|
|
|
Gainera, ordaindutako lanaren banaketa orekatuagoak, ordaintzen ez diren lanen banaketa bidezkoagoa ekarriko luke (etxeko eta zainketa lanak). Gutxieneko soldatak nahikoa izan behar
|
du
bizi maila duina bermatzeko, eta, horregatik, Europako mailara iritsi behar du, maila altuenak erreferentziatzat hartuz.
|
|
|
Aldatu al dira presoek kartzelan
|
dituzuen
bizi baldintzak lehen aldiz" barruan" izan zinenetik?
|
|
2013
|
|
|
2011n Jaurlaritzako Ingurumen, Lurralde Antolamendu, Nekazaritza eta Arrantza sailburu zen Pilar Unzaluren hitzetan," natura ingurunean egiten den ehizak bateragarria izan behar
|
du
bizi iturrien babesarekin, eta landa eremuaren garapen jasangarrirako ildoak ziurtatu behar ditu, nekazaritzaren eta abeltzaintzaren osagarri izango den ekonomia jarduera gisa". Helburu izanik" ehizak gizartean dituen sustraiak gordetzea eta ehizan aritzen direnek natur ingurunearen kudeaketa iraunkorrean parte har dezaten lortzea", hainbat puntu bildu du legeak:
|
|
2014
|
|
|
Israelgo armadak Nablus inguruak bonbardatu zuenean, 2002an, instintiboki salbatu zituen lehen gauzak izan ziren bere burua babesean jarri aurretik. Galdutako lurren aztarna arkeologikoak dira, berreraiki nahi
|
duten
bizi baten ametsa eta eskubidea.
|
|
2015
|
|
|
Noski, lan baldintzei erreparatu ere ez diegu egingo... Eta erraten duzuna, Onintze, erabaki baduzu ordu horiekin nahikoa
|
duzula
bizi ahal izateko bikain, baina bestela ez da posible.
|
|
|
Dinamita dezente dugu hori zartatzeko. Baina hau da unea esperimentaziorako, asmatzen saiatzeko nola nahi
|
dugun
bizi kultura, artea eta gizartea". Aldatu nahi luke, orobat, espazio publikoekin gertatu ohi dena:
|
|
|
" bazina ere hiru mila urtez, edo baita hamar mila urtez ere, gogoan eduki ezazu gizonak ez duela galtzen orain bizi
|
duen
bizia baizik, ez duela bizitzen orain gaitzen duen bizia baizik".
|
|
|
" bazina ere hiru mila urtez, edo baita hamar mila urtez ere, gogoan eduki ezazu gizonak ez duela galtzen orain bizi duen bizia baizik, ez
|
duela
bizitzen orain gaitzen duen bizia baizik".
|
|
2016
|
|
|
" Hemen agintzen duena mafia da, mafia albaniar kosovarra" dio Mikhailek, Belgradetik ekarri duten polizia gazteak. Berak ere dirua biltzen duenean beste norabait joan nahi
|
du
bizitzera, oraindik nora ez badaki ere. " Ezinean gabiltza errefuxiatu olde honi aurre egin nahian.
|
|
|
Defendatu zirenak heroiak izan ziren, baina haien gurasoek ez zituzten heroiak nahi, alabak bizirik nahi zituzten. Emakumeek ez
|
dute
bizia arriskuan jarri behar norbaitek bortxatzen dituenean, ezetz esatea nahikoa behar luke izan. Eta horregatik, halako esaldiek argi erakusten dute sentsibilitaterik eta formakuntzarik eza.
|
|
|
" Lan honek ematen dit nahi dudan bezala bizitzeko aukera", azaldu digu Samara Sampairo sexu langileak. Askatasun ekonomikoa jasotzeaz gain, bere buruari errespetua zor ziolako hasi zen lan honetan, bestela
|
zituen
bizi baldintzak ez zirelako nahi bezalakoak. Horretaz gain, gustura eta jazarpenik gabe bizi dela adierazi digu.
|
|
|
Nolabait, gure bizitza erabil genezakeen baina ez ginen haren benetako jabeak. Orain, berriz, pertsona askok,
|
duten
bizi kalitatearen arabera, beren buruari galdetzen diote bizitzaren zentzuaz, eta erabakitzen dute kalitate jakin batetik behera zentzu hori galdu egiten dela, eta alde egin nahi dutela. Norbaitek hiltzen lagundu diezaien nahi dute.
|
|
|
Zerutik jakina duzu. Bertzalde, jarrera positiboa baldin baduzu bozkarioan bizi
|
duzu
bizia, ziurrenik. Badakit, haatik, gehiengoen hizkuntzetako hiztunek nekez barneratzen dutela erraten ari naizena.
|
|
2017
|
|
|
Batetik, gustatzen zait Interneten
|
duen
bizia. Ez da soilik paperekoaren eduki artxibo bat, bere izaera propioa hartu du.
|
|
|
Lehen postura biziki erakargarria zait: ...n irauteko menturan, nahiko nuke nik ere goratasunez eta zuhurtzia lasaiaz gozatu bizi dugun hizkuntz eta kultur aniztasuna hein batean, fantasma hori gauzatzen dut lanean, jatorri ezberdineko ikasle eta lankideekin, bai eta intimitatean ere, irakurketa nasaien bidez. Halere, bigarren postura gatazkatsura daukat isuria ene harreman sozialetan, etxean eta etxetik kanpo, bihotzean errotutako beharra
|
dudalako
bizi dugun zuzengabekeriaren kontra ihardukitzea eta geurearen zaintzea, beste injustiziarik eragin gabe eta ahal bezain baikor iraunez. Hori desira eta errealitatea latzaren arteko auzi (murru?) minbera...
|
|
|
Hirian beti estimulu pila dago. Alaba nagusiak dio nahiz eta urte batzuk kanpoan ibili hona itzuli nahi
|
duela
bizitzera. Pozgarria da.
|
|
|
menderatuaren posiziotik aldendutako emakumeak diskriminatzeko eta estigmatizatzeko erabili da betidanik. Garaiak aldaturik, gaur egun edertasuna bilatzearen presioa
|
dute
bizi emakumeek.
|
|
2018
|
|
|
Tabernara itzuli nintzen, baina argi ikusi genuen han eta horrela ezin
|
genuela
bizi. Asteburu oro sartzen zen polizia taberna hustera.
|
|
|
Helduleku eza edo ezegonkortasunaren ideiarekin lotzen dugu. Aisiaren eremuan, harremanetan, emantzipazioan eta abarretan ezintasuna
|
dugu
bizi proiektu bat irudikatzeko, horrekin lotu nahi dugu.
|
|
|
Eta haiekin, haien gorputzetatik, Nicanor Parra eta Violeta Parra. Gure arbasoentzat/ luxuzko gaia izan zen poesia/ guretzat baina/ premia premiako produktua da:/ ezin
|
dugu
bizi poesia barik.
|
|
|
Bertze egun baterako geldituko da galdegitea hainbat katalanek urriaren 1ean zafratuak izan ondotik eta auzo nazioko erregeak eta herriak aho batez" a por ellos" kantatu ondotik, noizbait lortuko duten ez eroso sentitzea, baizik eta irenstea Estatu horren pean segitu behar
|
dutela
bizitzen.
|
|
2019
|
|
|
Konponbideetako bat hautazko zelibatoa izan daitekeela proposatzen dutenei, argentinarrak honela erantzun die: " San Pablo VI.aren esaldi bat datorkit burura,' zelibatoaren legea aldatu baino, nahiago
|
dut
bizia eman'. Esaldi ausarta da, are gehiago halako momentu delikatuan.
|
|
|
Izan ere, hurbileko garraio publikoak, errepidekoak zein trenbidekoak, endekatu besterik ez dira egin, abiadura handikoen mesedetarako; haurtzaindegi, osasun etxe eta eskolentzat diru publikoak murriztu dira eta konpentsatzeko, tokiko eta erregaiaren gaineko zergak puztu dira. Ondorioz, desio
|
zuten
bizi kalitatea hondatu besterik ez zaie egin.
|
|
|
Une batean, islamari buruz ikasten eta irakurtzen hasi eta aurretik nekiena faltsua zela ikusi nuen, nire jakintzak aurreiritzi eta topikoetan oinarrituta zeudela. Ikasketa eta gogoeta prozesu luze baten ostean erabaki nuen gustatzen zitzaidala, eta modu horretan nahi
|
nuela
bizi. Egun, NBEren Zibilizazioen Aliantza programaren bekaduna naiz, eta Erlijioen eta Kulturen arteko elkarrizketarako Abraham foroko kide.
|
|
|
Gaur egun gure bailarak eta herriak aukera guneak dira, eta are gehiago izan behar dute. Ingurune zainduetan, aberatsetan, baliabideak
|
dituztenetan
bizitzeko aukera; jasangarriagoa izanen den beste ekonomia eredu batera igarotzeko aukera; ekonomia jarduera berritzaileagoak, berdeagoak garatzeko aukera, ekonomia zirkularrari lotuta; munduarekin komunikatzeko aukera, tokian tokikoan eta globalean pentsatzeko; erkidegoa egiteko eta horrekin eta gure naturarekin konpromisoa hartzeko aukera; klima aldaketaren aurka borrokatzeko, hobeto eta bertze...
|
|
2020
|
|
|
Bizirik darrai desmasiak: egunero 130 amerikarrek
|
dute
bizia galtzen botika horiengatik. Hemeretzi minuturo sortzen da heroin babies edo opioideen dependentzia daukan nini bat AEBetan.
|
|
|
Ahalmen ekonomiko handiko herritarrentzat konpon tzeko moduko oztopoak dira, ekipo elektrogenoen, ur hornitzaile pribatuen edota, orokorrean, diruak ematen dituen abantailen bitartez. Herritarren laurdena txiroa den gizarte batean, arazo hauek eragin handia
|
dute
bizitzetan. 2018ko datuen arabera, Libanoko biztanleriaren %1a aberastasunaren %25aren jabe zen, eta aldiz, herritarren %50k aberastasunaren %10 zeukan.
|
|
|
Kulturak paper eraldatzailea du. Ez gaitu salbatuko, baina denok behar
|
dugu
bizitzeko. Herriek beraiek erabaki behar dituzte aplikatu beharreko politikak, herriak izan behar dira protagonista.
|
|
2021
|
|
|
Migratzaileen iritsiera masiboak eta blokeo horrek ekarri zuten migratzaileak Arguineguineko portuan lehenik, pandemiak hutsik utzitako hoteletan gero eta, azkenik, GKE batzuek kudeatzen dituzten makro kanpamentuetan pilatzea. Espazio horietan kartzela ohiak, barrakoiak eta karpak gazte migratzaileek
|
dituzten
bizi baldintzak izan dira Karabanaren salaketa ardatz nagusia: masifikazioa, janari txarra eta eskasa, hotza bai, Kanarietan hotza ere egiten du, ur berorik eza eta ezagutzera eman ez diren kanporaketak.
|
|
|
Gehienak espetxean bertan hil dira gaixo, ero edo beren buruaz beste eginda. Sentsazioa
|
dut
bizirik iraun dutenak izan direla gehien politizatu direnak, jasandakoari zergati politiko bat bilatu diotenak. Hor koka dezakegu Santi.
|
|
2022
|
|
|
Ez dakit, niri asko kostatu zait pelikula egitea. Alde batetik, behar handia
|
nuen
bizitako gatazka hauek pelikula batera eramateko, egun kolektibotasun horrekiko dudan afinitatea horko mekanismo batzuk seinalatzetik igarotzen dela pentsatzen dudalako. Baina era berean, gogorra da norbere bizipenak modu horretan irekitzea.
|
|
2023
|
|
|
E. Tuneu: Oraindik ez naiz eroa identifikatzen, nahiz eta prozesu oso gogorra bizi izan dudan; nahiago
|
dut
bizirik dirauena naizela esan. Eroa esatea oso gogorra da, konnotazio negatiboa duelako.
|
|
|
Eta azalpena: " Nik badakit poza zer den, eta poza behar
|
dut
bizitzeko; beti behar izan dut, baina orain, erretiraturik, arrazoi pozgarriek biziarazten naute. Eta niretzat poza da, adibidez, gaur hona etorri eta elkarrizketa hau egitea".
|