|
2007
|
|
|
•" Euskara, Euskal Herriko berezko hizkuntza baita, Euskadiko hizkuntza ofiziala izango da, gaztelaniarekin batera, eta hiritar guztiek
|
dute
bi hizkuntzak ezagutu eta erabiltzeko eskubidea.
|
|
2008
|
|
|
a) Euskararen unibertsoan integratu beharreko populazio multzo handi bat dago, bereziki gazteen artean. Multzo honetako elebidunek gaitasun desorekatua
|
dute
bi hizkuntzetan. Honek telebistak corpusaren eremuan landu beharreko politikarekiko inplikazioak ditu:
|
|
2009
|
|
|
euskara ere lan hizkuntza normala bilakatzea; esan nahi baita, bihar etziko planen xedea ez da izango euskararen presentzia bermatzea, zeren hori, itzulpenaren makulua erabilita bada ere, dagoeneko ziurtatuta dago neurri handi batean; hurrengo plangintzaldiko helmuga izango da Administrazioan bi hizkuntzen erabileran berdintasunerantz pauso eraginkorrak ematea. Administrazio honek zabaldu egin behar
|
du
bi hizkuntza ofizialak erabiltzearen aukera, betiere urratsez urrats eta eragile guztien adostasunaz. Eta une honetantxe eman daiteke urrats garrantzitsu hori, aurreko plangintzaldien bitartez ezagutza maila ona erdietsia den une honetan:
|
|
2010
|
|
|
1) ikasleen jatorria kontuan hartuz, hau da, immigrazio hizkuntzak ere kontuan hartuz, eta 2) ikasleen jatorria kontuan hartu gabe, gutxienez hiru hizkuntzen esperientzia neurtuz: bertan
|
ditugun
bi hizkuntzak, euskara eta espainiera, eta ingelesa.
|
|
|
Jatorrizko hizkuntza izanik, bere lurraldean bizirik irauteko aukerak auzitan dituen hizkuntza da gure euskara. nahiz eta errekonozimendu ofiziala eta babes politikoa ezagutzen duen —eaeko lurraldean— ez du ziurtaturik bere jarraipena; eskoletan hizkuntza hau ikasteko aukera ugariak eskaini dira azken urteetan, hala ere, gaur egun gazte diren guztiek ez dute bere egin hizkuntza hau. eguneroko gizarte bizitzan, euskarak, espainiako hizkuntza nazionalaren nagusitasuna du aurrez aurre, eta nazioarteko beste hizkuntza indartsuekin batera bizi beharra dauka teknologia berrien aro globalizatu berrian. errealitate honek zaildu egiten du bere biziraupena. euskaraz bizi nahi dugunok, ez badugu nahi bereizita edo isolatuta, beste hizkuntza bat erabiltzen duten hiztunekin elkarbizitza bat eraiki beharra dugu. euskaraz bizi nahi dugunok, bai gaztelania nahiz beste hizkuntzak ezagutuz bizi behar dugu. beste hizkuntzekin partekatuz, gure hizkuntzaren izaera. gure euskaldun izateko nahiak, ez du inor behartu behar; bakoitzak erabaki dezala zein hizkuntzatan bizi nahi duen. baina, jarrera berdina eskatzen diegu, hizkuntza nagusiko hiztunei, geurearekiko. ...oan bizi nahi dugu euskaraz; ez dugu nahi antzinatasunean edo bizimodu tradizionalean egin gure bizitza. gure hizkuntzak gaurko gizarte modernoan bizi nahi badu, beste hizkuntzekin batera egingo du, beraien artean integratuz. horretarako garrantzitsua ikusten dugu, gure hizkuntza, euskara, informazio eta komunikazioetarako teknologia berrien eremuan ere hedatzea. baita ere, gure herrian presentzia
|
duten
bi hizkuntzez gain nazioarteko beste hizkuntza bat edo beste ere, ezagutu beharra dugu. elebitasuna ez ezik, eleaniztasuna lortu nahi dugu beraz, munduko kultura ezberdinekiko elkarrizketa eta elkar ulermenean lagungarri izanez.
|
|
2011
|
|
|
(...) erdarak alderdi askotarik inguratzen gaitu. diglosia gorrian bizi gara. (98 or.). d) herria elebidun ezin izan. usteok erabat oker dira. herri batek ezin
|
du
bi hizkuntzez ongi hitz egin. ez da sekula izan eta orain ere ez da munduan bi hizkuntzez mintzo den herririk. euskaldunok herri berezia garela eta bi edo hiru hizkuntzez egin dezakegula pentsatzea amets hutsa da. ez da horrelako herririk izan. Bi hizkuntzez mintzo ziren herrietan bata besteari nagusitu egin zaio eta azpikoa galdu egin da. egungo egunean ere gauza bera gertatzen da. ziur egon gaitezke:
|
|
|
Baina gure gizarte konplexuan mintzairen arteko harremanak aztertzeko baliagarriak al zaizkigu dikotomia paretzat agertutako kategoria horiek? ...astoak" dituztela onartu du baina diglosiaren oinarrian dagoen konpartimentazio soziofuntzionalaren ikusmolde hierarkiko eta dikotomikoa ez du zalantzan jarri. demolinguistikoki, oro har, gure elebitasun tasa apal apala da eta horrek zaildu egiten du mintzairen erabilera tokibanatzeko edozein planteamendu (zalbidek arnasgune deitzen dituen horietan kontua bertzelakoa bada ere). erabiltzen ohi
|
ditugun
bi hizkuntzen konpartimentazio soziofuntzionala posiblea litzateke gizartea elebiduna balitz, elebiduna portzentaje oso oso altuan; eta elebidunok hizkuntzen arteko hautua erabilera esparruka eginen bagenu. Baina ez da hori, urrundik ere, gure egoera. eskura ditugun hizkuntzekin eratzen ditugun harremanak ez ditugu irmoki eta zorrozki tokibanatzen. ezin dugu. zalbideren iritziz, behinola izandako konpartimentazioa galduxe dago:
|
|
|
Erabiltzen ohi
|
ditugun
bi hizkuntzen konpartimentazio soziofuntzionala posiblea litzateke gizartea elebiduna balitz, elebiduna portzentaje osooso altuan; eta elebidunok hizkuntzen arteko hautua erabileraesparruka eginen bagenu.
|
|
2013
|
|
|
|
Ditugun
bi hizkuntzen arteko osagarritasunarena da bidea, berdintasunean oinarrituriko hizkuntzen bizikidetzarena da etorkizuna.
|
|
|
Kontua ez baita" beste" hizkuntza ukatzea edo hizkuntza bat hartzea eremu publikoko hizkuntza bakartzat.
|
Ditugun
bi hizkuntzen arteko osagarritasunarena da bidea, berdintasunean oinarrituriko hizkuntzen bizikidetzarena da etorkizuna. Esan dezagun elebiduna edo eleaniztuna den eta izan nahi duen gizarte honetan elebakartasuna, eredu sozial gisa, ez dela etikoki onargarria, edozein delarik ere hizkuntza.
|
|
2017
|
|
|
" Euskarak, Euskal Herriaren berezko hizkuntza denez, hizkuntza ofizialen maila izango du Euskal Herrian gaztelaniarekin batera eta guztiek
|
dute
bi hizkuntzok ezagutzeko eta erabiltzeko eskubidea." azpimarragarria da gaztelania eta euskara ezagutzeko derrigortasunari buruz ez dela ezer aipatzen, kontuan izanda ordurako indarrean zegoen 1978ko espainiako konstituzioak aurretik ezarria zuela gaztelania ezagutzeko derrigortasuna. artikuluaren bigarren atalean, euskal autonomia erkideko administrazioei bi hizkuntza ofizialen erabilera be...
|
|
|
Valentziako autonomia erkidegoko estatutuaren 6 artikuluan xedatzen da Valentziako erkidegoko berezko hizkuntza valentziera dela, gaztelaniarekin batera bi hizkuntzak direla ofizialak Valentziako erkidegoan, denek
|
dutela
bi hizkuntzak ezagutu eta erabiltzeko eskubidea, eta baita valentzieraren irakaskuntza zein irakaskuntza valentzieraz jasotzeko eskubidea ere.
|
|
|
Galiziako autonomia estatutuaren 5 artikuluaren lehenengo atalean jasotzen da galiziera dela galiziako berezko hizkuntza, eta bigarren artikuluan esaten da galiziera eta gaztelania direla galiziako hizkuntza ofizialak eta denek
|
dutela
bi hizkuntza horiek ezagutzeko eta erabiltzeko eskubidea. bestalde, apirilaren 29ko Galiziako Enplegu Publikoaren 2/ 2015 Legearen bosgarren atalburuan, langile publikoen kontratazioari buruzkoa den lehenengo kapituluaren 51 artikuluaren lehenengo atalean, jasotzen da
|
|
|
Salbuespen moduan, aurreko epaietan jasotakoari jarraituz, hizkuntza bati lehentasuneko izaera emateko aukera dagoela ebazten du, baldin eta helburua bada bi hizkuntza ofizialen arteko oreka lortzea historikoki egondako desorekak zuzentzeko. (14 oinarri Juridikoa) bestalde, estatutuaren 6 artikuluaren bigarren atalean jasotzen da katalanek
|
dutela
bi hizkuntza ofizialak ezagutzeko eskubidea eta betebeharra.
|
|
2021
|
|
|
Hor ere bi hizkuntza ofizial ezartzen ditu errepublikako konstituzioak, eta hizkuntza horiek errusiera eta baxkirera dira. Baxkirera, tatarera bezala, turkiar familiakoa eta kiptxak adarrekoa da; elkar ulergarritasun handia
|
dute
bi hizkuntzek. 1,15 milioi pertsonak dakite baxkireraz Errusian, eta Baxkortostanen, 936 milak.
|