|
2016
|
|
|
Bertsozale Elkartea oinarri, bertsolaritzaren transmisioari, jakintza arloari eta zabalpenari garrantzia ematen hasi ginen. Zabaldu egin nahi
|
genuen
bertsolaritza. Eta Txapelketak geuk antolatzeaz gain, urteko plazetako emariaren onentsuena biltzen zuten Bapateanak argitaratzen hasiak geunden urtero, arriskuak arrisku telebistan sartzea erabakita geneukan eta Ahotik Ahoraren ondoren Hitzetik Hortzera indar handia hartzen hasia zegoen…
|
|
2017
|
|
|
Zer
|
du
bertsolaritzak poloniar bat hainbeste harrapatzeko?
|
|
2018
|
|
|
Baina galdera berriak ere baditugu, eta uste
|
dugu
bertsolaritzak oraindik ez diela erantzun. Katuek zazpi badauzkate, ez dakigu bertsolaritzak hiru badauzkan.
|
|
|
Baina ez da entretenimendu hutsalaren plazer hori, oro har. Publikoak maite
|
du
bertsolaritza kultura garaikidearen esperientziarekin lotzen duen izaera. Baina bertsolaritzaren esperientziak badu bestelakotik ere, uztartu egiten baititu erakargarritasunaren eta etikaren diskurtsoa.
|
|
|
Orduan ez geneuzkan tresna asko dauzkagu gaur egun. Horietako bat, adibidez, Mintzola Ahozko Lantegia da, besteak beste, bertsolaritzaren ikerkuntza bultzatzea helburu duen erakundea. Mintzolaren bitartez gauzatu dugu, adibidez, hizpide
|
dugun
Bertsolaritzaren Azterketa Soziologikoa.
|
|
|
Bigarren hori bereziki kezkagarria da. Azterketak berak esaten du parekidetasuneranzko urratsak egin behar ditugula, ez bakarrik bidezkoa delako, ematen ez
|
baditugu
bertsolaritzaren gizarte mugimenduaren bideragarritasuna bera kolokan egon daitekeelako baizik.
|
|
|
Astinaldi bat izan zen ikastaroa bera, baina atzetik zetorren astinaldi zabalago baten isla besterik ez zen izan. Horrek guztiak leku bat behar
|
du
bertsolaritzan, ez egoteko soilik, eroso egoteko baizik. Hori lortzen ez badugu, bertsolaritzak, bere burua eraldatzeko aukera galtzeaz gain, zaleria handia galduko du, belaunaldi berri bat ere bai beharbada, eta orain hain osasuntsu ikusten dugun mugimendua ahul, gotortuta eta atzean geratuko litzateke.
|
|
|
Bertsolaritzaren gizarte mugimenduan framingean (markoen eta ikuspegien eraikuntzan) egin den lanak sekulako garrantzia izan duela diozue. Gaur egun framing sendoa al
|
du
bertsolaritzak?
|
|
|
Gizarte euskalduna une honetan edozein berrikuntza interpretatu, bere egin, dastatu eta jarraitzeko prest dago. Nik uste
|
dut
bertsolaritzaren arrakastaren zati handi bat horretan datzala. Gauza bera gertatzen da literaturan, gertatzen dena da eskatzen duela hainbat ordu liburu baten gainean egotea.
|
|
|
Baina horrek ez du esan nahi ezin duzunik onartu momentu batean ildo nagusi batzuk daudela eta ildo lagungarriak, paraleloak, periferikoak… daudela. Eta nik uste
|
dut
bertsolaritzak adierazten duela hori beste edozein adierazpidek baino hobeto. Zein beste arlotan daukazu Lujanbio bat?
|
|
|
Zein beste arlotan daukazu Lujanbio bat? Igual mundu unibertsitarioan egongo da, ikerleen arloan, baina mundu horiek ez
|
dute
bertsolaritzak daukan oihartzuna.
|
|
|
Egin duzun azken galdera bera nahiko galdera sorgina da, Izar. Benetan, zenbateraino nahi
|
du
bertsolaritzaren ekosistemak jende gehiagorengana iritsi. Gai ote da saturatu gabe, kosta ahala kosta, orain baino gehiago hedatzeko?
|
|
2019
|
|
|
Bat datoz Xabier Amuriza eta Eñaut Agirre, bertsolaritzak lengoaia propioa duela esaterakoan. Ahozko hizkerara gerturatzen den arren, berezko kodea
|
du
bertsolaritzak, ahozko jardun artistikoa den heinean. Alegia, “ez dutela hitz egiten bertsotan kalean hitz egiten duten moduan”.
|
|
|
Zure sentipen, betaurreko eta belarriek nola bizi izan dute erakusleiho hori, Gurru? Zein alde on eta txar
|
ditu
bertsolaritzarentzat lehiak?
|
|
2020
|
|
|
1980 hasieran oraindik ere publiko homogeneo bat
|
zuen
bertsolaritzak. Horien kultura kontsumoa kasik bertsotara mugatzen zen, eta konpartitzen zituzten balio batzuk aipatzearekin, kasik nahikoa zuen bertsolariak arrakasta izateko.
|
|
|
Azaltzen duzun bilakaeran nabarmena da bertsolaritza etengabe aldatzen aritu dela, garaian garaiko testuinguruan ahalik eta modu eraginkorrenean funtzionatu ahal izateko. Historiari erreparatuta, tradizioa bezain berezkoa al
|
du
bertsolaritzak aldaketa?
|
|
|
“Etorkizunerako potentzial handia
|
du
bertsolaritzaren hedabideratzeak”
|
|
|
Laburbilduz, esango nuke etorkizunerako potentzial handia
|
duela
bertsolaritzaren hedabideratzeak. Ondo antolatuta dagoen mundu bat da, alor honetan ibilbide garrantzitsu bat egina duena, eta gazte asko erakartzen duena.
|
|
2021
|
|
|
Diktadura bere azken hamarkadan sartzear zen, giro politiko eta soziala gori gori jarri ziren eta kulturgintzan Bigarren Euskal Pizkunde bat lehertu zen. Bertsolari gazteenek kritika sozial eta politikorako tresna gisa baliatu nahi
|
dute
bertsolaritza, aurreko belaunaldiaren beldurrak, disimulatu beharrak eta mundu ikuskera kontserbadorea alde batera utzita.
|
|
|
Basarri bertsolaritza sozialetik kanpo kokatua zen ordurako, posizio tradizionalista eta epelenetan gotortua, eta deigarria da Lopategi gazteari egindako elkarrizketan Basarri gazteari egindako lehen elkarrizketa harekiko topa daitezkeen antzekotasunak: bertsolaritza politikoa jartzen da xede gisa eta Kepa Enbeita hartzen da eredutzat; edota bertsolari jantzia sustatu nahi da, kasu honetan sano regionalismo frankistak hainbeste maite
|
duen
bertsolaritza eta kultura aurremodernoaren arteko lotura hautsi nahian.
|
|
|
Txirritaren pasadizo bat kontatzen du, sagardotegi batean emandako lezioa. Hori da berak maite
|
duen
bertsolaritza; bertsolaritza herrikoia, kritika sozial eta politikoan murgiltzen dena, eta ez Basarrik defendatzen duen bertsolari ‘gorbatadun moderno zuria’:
|
|
2022
|
|
|
Hasteko, berriro ere klase kultua
|
dugu
bertsolaritzaren eragile, XIX. mendeko Lore Jokoetan eta gerraurreko txapelketetan bezala. Oraingo honetan, lau apaiz gazte dira; horietako hiruk utzia dute beren arrastoa euskal kulturan.
|
|
|
Gerora, baita txapelketetarako entrenatzeko ere! Gaztaroan pasio handiz bizi
|
genuen
bertsolaritza. 1997ko Txapelketa Nagusiko finalera joateko, adibidez, Beasaingo geltokian trena hartu beharra genuen, eta haraino eramango gintuen norbait behar eta Legorretako taxistari erregutu genion eramateko.
|
|
2023
|
|
|
Labordek bifurcation esthétique kontzeptua erabilitzen
|
du
bertsolaritza genero literario eta ikuskizun moderno gisa hautemateko egin zen prozesu hori izendatzeko (1998: 614).
|
|
|
Batetik, gurasoek eman zuten nire izena bazkalorduan ikastolan Oier Arbinarekin bertso eskola egiteko, eta hamar neskako taldea hasi ginen. Bestetik, garai horretan hezkuntza arautuan ikasgai moduan
|
genuen
bertsolaritza bi astean behin. Biak uztartuz hurbildu nintzen bertsora”.
|
|
|
Erlijioaren maila
|
du
bertsolaritzak euskaldun ez gutirendako. Eskandalagarria da bertsolaritza ez zaigula sobera gustatzen ozenki erratea?
|