|
2009
|
|
|
Euskal hiztun herriak, ordea, biziko bada, iraultza behar du, inoiz baino zailagoa den zerbait, baina aldi berean inoiz baino premiazkoagoa, aldaketa sakona, gure zibilizazioaren sustraietarainokoa, orotarikoa. Euskal herria biziko bada, hein handi batean, botere ekonomikoa, politikoa eta kulturala berreskuratu behar du, bestela ezin
|
baitu
bere burua erregulatu, bere ibilbidearen nolabaiteko kontrola izan, bere burua babestu eta defendatu, eta, beraz, ezin baitu kemenik gabe aurrera egin. Iraultza horretarako ez dugu eredurik, ez dakigu baketsua edo bortitza izango den, iraultzaren subjektuak nor izan daitezkeen, zein estrategiari jarraitu zaion, mundua iraultzeko oinarri ideologikoak zein diren.
|
|
|
Gero eta indar handiagoz erakartzen ditu horrek bazterretan egon daitezkeen jario guztiak. Egonkor den sistema batek ez
|
du
bere burua aldatzeko inongo beharrik, ez barne beharrik behinik behin. Ohitura bat, edozein dela ere, hizkuntza ohitura barne, harreman eremu bateko egituratzat har genezake zalantzarik gabe.
|
|
|
Egonkor den sistema batek ez
|
du
bere burua aldatzeko inongo beharrik.
|
|
|
IMHk enpresatzat
|
du
bere burua, mozkinik banatuko ez duena, baina zerbitzua egokitu eta hobetzeko irabaziak lortu nahi dituena. Hainbat kalitate ziurtagiri eskuratu ditu1 eta prozesutan antolatua du jarduera, hemen jarraian prozesu nagusiak eta 2009ko uztaileko datuetara ekarrita:
|
|
2011
|
|
|
indartu egin liteke, mantendu, ahuldu edo desagertu. Baina, bizirik dirauen artean, bizioinarria ematen dio horretaz baliatzen den hiztun elkarteari. ez da egia, diglosiak aldatzeko joera duenik, per se162 horrek ere, gizaki gehienok bezala, ez
|
du
bere buruaz beste egiteko berezko joerarik. hori bezain egia da, ordea, aldatu egiten dela diglosia, hainbatetan. Mende askoren buruan gertatzen da aldaketa hori edo, egungo egunean sarriago, belaunaldi gutxiren buruan. gizarte giroa aldatzeaz bat, segun giro aldaketa horren eragile demografiko, politiko operatibo, soziokultural eta ekonoteknikoek zer joera markatzen duten, diglosiak bere horretan (edo zenbait aldaketaz:
|
|
2012
|
|
|
Baina kontuz: ezin dugu euskaldunongan logika horrek duen eragina gutxietsi, eta handinahikeria bezain kaltegarria gertatu dakiguke bazter zalekeria; gainera, artistak ere jarri behar
|
du
bere burua zenbakien ispiluan.
|
|
2013
|
|
|
Gogoratu behar da, nolanahi ere, ideia hori euskara haurtzaro goiztiarrean ikasi eta 18 urte artean ikasketak euskaraz egin dutenen kasuetan ere antzematen dela. Partaideen diskurtsoak aztertu ondoren, adiera bat ala bestea aukeratzeko orduan jokoan dagoena euskal hiztun legitimotzat ala zerbait falta duen hiztuntzat
|
duten
bere burua da. Hiztun legitimo antzemateko zerbait falta izatekotan partaideek ez dute euskaldun adiera erabiltzen.
|
|
|
Azken aipuak erakusten du Gazte Do C k zer nolako zalantzak
|
dituen
bere burua euskaldun modura definitzeko. Horretarako hainbat arrazoi ematen ditu.
|
|
2016
|
|
|
Adierazgarria da zentzu horretan Ane Ortega eta bere taldekideek (Ortega et al. 2014) hiztun berrien profila aztertu eta ondorioztatu dutena: hiztun berri gehienak ez
|
dute
bere burua definitzen euskaldun zahar bezala, nolabaiteko legitimitatea ez diotelako ematen euren buruari. Baina, era berean, asko ez dira identifikatzen euskaldunberrien irudiarekin.
|
|
2017
|
|
|
Euskararen kasuan, Ortega eta besteren (2013) ikerketan, ikertutako hiztun batek berak ere ez
|
du
bere burua euskaldun zahartzat jo, honetarako arrazoitzat ama hizkuntza izanik, beste era batera esanda, ez dutelako euskara etxetik ikasi. Beraz, euskararen kasuan behintzat, hiztunek euren burua hiztun zahartzat ez jotzeko lehen eragilearen aurrean egongo ginateke.
|
|
|
" Hala ere, nortasunari dagozkion desberdintasunik handienak hizkuntza gaitasunaren araberakoak dira (ez jaio tokia)(...) hamar elebidunetik zazpik (%71)
|
dute
bere burua euskal herritartzat soilik; elebidun hartzaileen artean portzentaia erdira jaisten da (%36) eta bikoiztu euskal herritar eta espainol edo frantsestzat dutenena (%25etik %55era). Azkenik, erdaldun elebakarren artean bere burua euskal herritartzat soilik dutenak zazpirena dira (%11), euskal herritar eta espainol edo frantsestzat dutenen portzentaia mantendu egiten da (%56) eta oso egiten du gora bere burua espainol edo frantses soilik dutenen portzentaiak (%22)" (II Inkestan,:
|
|
|
29). hemen, funtsean bakarra den arazo baten bi aurpegiak ditugu: batetik, euskara eta erdararen artean itzulpen desegokiak egitea, eta bestetik, kategorien esanahiak ez zehaztea. inkestak dio elebidun gehienek euskal herritartzat
|
dutela
bere burua. baina zein izan zen galderaren terminoa: euskal herritarra edo euskalduna?
|
|
2018
|
|
|
Barrura begira bertso munduak ere
|
badu
bere burua euskaldun zaharren mundutzat, eta hizkuntzaren gune sinbolikoaren muin muinean kokatzen du bere burua. Bertsolari gisa legitimitatea nahi duenari, beraz, euskaldun zahar passinga eskatzen dio kanonak.
|
|
2023
|
|
|
Hirugarrenik, hizkuntza klasetik kanpo eta on the land (naturan) irakasteko/ ikasteko estrategia berriak garatzea eta aplikatzea beharrezkoa da. Tŝilhqot’in herriak lotura estua du lurrarekin eta horren zaintzailetzat
|
du
bere burua. Beraz, hizkuntza programak ikaskuntza praktikoan eta aktiboan eta jarduera kulturaletan oinarritu behar dira, lurrarekiko harremana sendotzeko eta ezagutza tradizionalaren transmisioa errazteko.
|