|
2001
|
|
|
Nire oraingo dudak, ordea, barrenago bota ditu erroak. Nirekiko ari naiz galdezka ea auzi horrek âgaia eta tratatzeko modua direla  eta eta ez idazleen erruzâ ba ote
|
duen
behar bezalako funtsik. Esaldi horiek badute noski zentzurik, baina ez dakit musika eder edo poema bikain baten zentzua oso bestelakoa ote den.
|
|
|
Egia da, halaber, ulergarria dela halako atakan dagoen herri batek, bere baitara bildurik, bere bertuteak ederretsiz aurkitzea historiaren bazterño batera zokoratu izanaren ukendua. Koldo Mitxelenak ez zuen horrelakorik atsegin, aukeran nahiago
|
zuen
beharrari etekinak ateratzen saiatzea, beharra eragile handia baitute gizakiak eta gizarteak ahuleziazko egoeretatik irteteko. " Bitartekoa da hizkuntza, ez ontzia:
|
|
|
Zure argien eske natorkizu, ez beste sakonago eta jakintsuago horienen eske. Ez
|
ditut
behar adina ezagutzen, baina uste al duzu zinetan alde handia ateratzen didazunik gai horretan?
|
|
|
Neroni ere erraza ez delakoan nago, baina ez da erraza, batik bat, herri kutsua duen aldetik. Herri bertsoak ez
|
ditu
behar bezala ulertuko, Xenpelar lekuko, euskaldun garbia ez denak, diotenak adina ardura baitu isilik uzten dutenak.
|
|
|
–Olerkiek ba ote
|
dute
behar adina leku Eganen?
|
|
|
Eta filologia da, besterik baino areago, testuez, bestela esan, gatzaturik, érgon bihurturik, gelditu den hizketaz (esaldi, perpaus eta luzeagoez) mintzatu behar duen jakite mota. Horrexegatik, in partibus baizik ez naizen arren filologo, ez zait harrokeria iruditzen, gehiegizkoa behintzat ez, filologo gisa agertzea zuen aurrean, harako gure herriaren (ez ote
|
luke
behar Herriaren?) jakiundeak sortu eta jantzi zuen errefrauaren arabera: Itsuen herrian, okerra errege.
|
|
2003
|
|
|
Gure gutasunak arduratzen nau, beste guztien gainetik; ez dakigun gerta mahaia paratu nahi eta ogirik ez izatea. Independentzia administratiboa bada gure herriak
|
duen
behar bat. Baina independentzia linguistikoaren beharra ere badaukagu.
|
|
|
69 Pérez, J.I., (2002): " Ba ote
|
dugu
behar dugun Unibertsitatea?", Jakin, 130/ 131.
|
|
|
86 Urkaregi, A., (2002): " Ba ote
|
dugu
behar dugun Unibertsitatea?", Jakin, 130/ 131.
|
|
2006
|
|
|
Arratsaldeko argia motelduz zihoan campusean. Dagoeneko, errainu mengelek ez
|
zuten
behar beste indarrik emakumearen ile beltza distirarazteko. Jamesonek ondoko zuhaitzaren itzal zabalari erreparatu zion.
|
|
|
Ederki sartzen da.
|
Banuen
beharra.
|
|
|
Hitz egiten duenean ere ematen du ez dela bera hitz egiten ari dena. Badirudi esan nahi
|
duena
beharrean esan nahi duenaren oihartzuna dela entzuten dioguna. Saltzailearen rola dagokio.
|
|
|
Laguntzeko prest beti, Jainkoari esker. Behar
|
genuena
behar genuela ere. Borondate oneko jende asko dago hemen.
|
|
2007
|
|
|
Emazteak
|
du
behar prestatu afarian janen ditugun kastorretarik bat. Badakizue espresuki ihizatuak izanak direla gaurko afariko!
|
|
2008
|
|
|
gazia ez izatea
|
du
beharra.
|
|
2009
|
|
|
Nire baitan bizi da goseak akabatutako arraza oso bat, oraindik asebeterik ez dagoena, inoiz ez baita asebeterik egongo! Inoiz ez
|
dut
behar besteko berorik izango! Inoiz ez naiz sentituko behar bezain seguru, behar bezain errespetatua, behar bezain maitatua, Clara!
|
|
|
Hori falta zaizu, atzerria. Ez
|
duzu
behar beste kontsulta Frantziatik kanpo. Aparteko kasu batez hitz egin didate...
|
|
|
nork esan diezaieke, orduan, euskarari bizkarra erakusten diotela? Halako zerbait erantzungo lukete, euskara ez
|
dutela
behar beste erabiltzen esatera ausartuko balitzaie inor.
|
|
|
Joseba Sarrionandiak zioen etxean sentitzeko
|
dugun
beharra nabarmena dela historian zehar sortu ditugun etxe sinbolikoetan. Azken mendeotan, hiru utopia nagusi:
|
|
|
Gainera, arauaren inperatiboak ez zigun, giputzoi batez ere, zailtasun berezirik ekarri. Neketsuagoak egin zaizkigu lexikoa zabaldu, egokitu eta zeregin guztietarako
|
gaitu
beharraren buruhausteak. Lexikoaren eguneratzeak hautamen bat egitera behartzen gintuen beste hizkuntzenganako morrontzaren eta euskarak berak ematen zizkigun aukeren artean.
|
|
|
Lehenago ere esan dugunez, estilo hori funtsezkoa da euskal kantagintzak nazioaren sorreran parte hartu zuten gertaerak eta espazioak behin eta berriz azaltzeko eta kontatzeko
|
duen
beharra ulertzeko. Inolako konplexurik gabe, eta batez ere zehaztasun handiz, guk lan honetan aztertu ditugun eta gai horretaz diharduten kantek asmo didaktiko garbia dute:
|
|
|
Tocar y escapar deitzen zioten espainieraz joku antzerakoari. Inoiz, bata zela kutsatua, ezetz, bestea zela, ez
|
zuelako
behar bezala ukitu (kutsatu, alegia), jertsea oxta ukitu ziola, ez zuela horrek balio, sendoago ukitu behar zela... eta han zetorren eztabaida gupidagabekoa. Eta bake, zaplaztakoren bat tartekatzen ez bazen...
|
|
|
Eta hortxe lanak! Garai hauetako kyrieleisonka luzeak eta inguruko ermitetatik soro eta laboreei emaniko bedeinkazio eta ekaitzen kontrako konjuru guztiek ere ez
|
baitzuten
behar besteko indarrik:
|
|
2010
|
|
|
Bageneuzkan gure arteko ezin ikusi edo sesiotxoak, baina gure artean harreman serio baina oso ona geneukan. Jana ere
|
bagenuen
behar beste eta otoitz eta etxeko lanekin osatzen genuen eguna. Don Alfredok ematen zidan sakrifizioei aurre egiteko poza eta gero eta konbentzituago nengoen hartu nuen erabakiarekin, ez bakarrik nire ametsetako gizaseme hura ikusi ahal nuelako, Jaunarenganako bidea aukeratu nuelako burutapena sendotzen ari zitzaidalako baizik.
|
|
|
Nire ustez, antolatzaileek ez
|
zuten
behar beste ahalegin egin gazte haiek bidaia haren helburu eta esanahia zein ziren kontura zitezen. Hain zuzen ere, neska mutil haiek, gazteak zirelako, ez zekiten zer izan zen komunismoa eta zein zaila zen komunismoa utzi ondoren bide berriak urratzea.
|
|
|
Gehienetan, Argentinan bereziki, handiak dira elizaren aurka esaten direnak, isilik egon zelako edo eta, okerrago oraindik militar diktadore haiekin kolaboratu zuelako. Joan Paulo II.ak berak, Hego Ameriketako hainbat bisitalditan ez
|
zituen
behar adina salatu orduko diktadore haien ekintzak. Bestalde, egia da Joan Paulo II.a giza eskubideen alde azaldu zela beti, eta justizia eta bakearen alde bereziki.
|
|
|
Aditzera eman nahi izan da herriaren aniztasuna ez
|
duela
behar bezala ordezkatzen, Espainiako alderdi garrantzitsuenetako, edo konstituzionalista izenez ezagutzen diren horietako, bitik bat ez duen Jaurlaritzak. Eta ondorioz, Jaurlaritza horren legitimotasun demokratikoa ukatzen zen.
|
|
|
Edo, hala nahi bazenu, ordubete, ongi kostatakoa, irabazi dio eguzkiak, egunak, neguko gau luze tematiari. Merezi
|
zuelako
behar bezala ospatzea, sutzar galantak pizten zituzten zelten herri eta auzoetan: ordubete horrek ematen zien arrazoi franko, Kandelario bezperatik udaberrian sarturik zirela pentsatzeko.
|
|
|
Izan ere, pertsona bat oso koherentea izan daiteke, nahiz eta uste duen guztia faltsua izan: amandreen ipuinak oso koherenteak izan daitezke, baina horrek ez
|
du
behar bezala justifikatzen ipuin horietan kontatzen diren gertakarietan sinestea. Gure adibidean, Jonen usteak oso koherenteak izan daitezke elkarrekin, baina Jon oker dago.
|
|
2011
|
|
|
Zer egiten dute Papalagiek euren denborarekin? Sekula ez
|
dut
behar beste ikertzerik lortu, baina, haien keinu eta berbei erreparatuta, batek pentsa lezake Espiritu Handiak berak fono [jai] handi batera gonbidatu dituela.
|
|
|
Azkenekoa mintzaldi bat, 91n izan zela uste dut, interesgarria izan zen baina oso jende gutxirekin. Orduan,
|
banuen
beharra berriz ere Iruñera hurbiltzeko eta zerbait egiteko.
|
|
|
ez dago proportziorik aurre egin beharreko desafioen, kolosalak? eta horretarako dagoen denboraren artean, urte gutxi
|
ditugu
behar bezala erreakzionatzeko, hipotesirik alaienari helduta ere?. Hori dela eta, beharbada dinamika ebolutiboak jokoz kanpo utz gaitzake espezie gisa:
|
|
|
Des-hazkunde ekonomiko globala da iparra, pribilegiatuen jaitsierarekin konpentsatuz sistemaren periferiakoek. Hegoaldekoek zein Iparralde honetakoek? hazteko
|
duten
beharra.
|
|
|
Are: humanizatu ez, munduak des humanizatzea ez ote
|
duen
behar. Arazoa ez da (soilik) gizaki kopurua, ezpada giza aleen biderkatzea formatu jakinean gertatzen ari dela:
|
|
2012
|
|
|
Aukeran, berak ez zien hainbeste begizta jarriko; hobeki esanda, amak galdetu izan balio, begiztarik ez jartzeko erantzungo ziokeen berak, ez azken bi haiei ezta lehenago bidalitako guztiei ere. Gauez ez
|
zuen
behar adina lo egin eta atseden pixka bat hartzeko ere baliatu nahi izan zuen siesta Margaritak. Beraz, haien ezaugarriak ongi aztertu eta gero, tolestu egin zituen jakatxoak, armairuan gorde ahal izateko.
|
|
|
Baina ez du bere burua gutxiesteko motiborik ikusten, Bertrand Russellen araberako zorionaren lau osagaien jabe baita hiztegi bat: osasuna du, noizean behin berritu eta eguneratu egiten baitute;
|
badu
behar adina ondasun ere, bere orrialdeetan bildutako hitzen altxor apartak adierazten duenez; harreman egokiak ditu auzoekin, hitzak ez dira inoiz beren arteko ordena naturala iraultzera iritsi; eta, azkenik, lanbide arrakastatsua da hiztegi batena...
|
|
2018
|
|
|
–
|
Badugu
behar beste denbora.
|
|
2019
|
|
|
Ez nuen Gita ezagutu. Haren heriotzak eta Lalek harekin elkar  tzeko
|
zuen
beharrak bultzatu zuten bere historia kontatzera. Idatziz jasota gera zedin nahi zuen, haren hitzetan esateko," halakorik inoiz gehiago berriz gerta ez dadin".
|
|
|
Iristeko tarte dexentea ibili beharra dago espaloitik. Gaurkoa bezalako gauetan arriskutsua da, itsasoa zakar baitago eta olatu asko iristen dira errepideraino, eta farolek ez
|
dute
behar besteko argitasunik ematen; baina orain babestuago sentitzen naiz olatu hauen artean, eskas argituriko tarte honetan akabatu nazaketen arren, egun eguzkitsu batean herriko plazan baino seguruago.
|
|
|
–Martin, pantailatxo honetan
|
duzu
behar duzun informazioa, esan zion, atzera begiratu gabe eta doinu lasaigarrian, nabigatzailean behatza pausatuz?. Begira, bi kilometro geratzen dira.
|
|
|
Horri guztiari erantsi behar zaio paradoxa kezkagarri bat: itzulpengintza literarioaren kalitate mailak âagian euskal literaturak izan duen albisterik onena batuari ekin zitzaionetikâ ez
|
du
behar bezalako oihar  tzunik, hedadurarik, irakurle masarik...
|
|
2020
|
|
|
Hamabostean behin, elizako Ama Doloreetakoaren aldarea garbitzen laguntzera joaten zen harekin, eta kaputxinoek ostien hondarrak ematen zizkien eskertzeko. Ez zituen luzaroan hartu etxekoandreak, haiek ez
|
zutela
beharrik eta goseak zeuden umeei emateko eskatu zien fraideei. Kalean ikusten zituzten umegorriak," aunque sea para un plato de patatas" esanez eskua luzatuta, ahora eramateko ezer ez zeukatela.
|
|
|
–Hobe
|
luke
behar duen tokian laguntzen egon, beste guztiak bezala.
|
|
|
Hala ibili ohi dira beldurrak pasata dauden gizonak, ipurdiko ostikoak eta bizkarreko kulata kolpeak saihesteko ahaleginean, erne beti. Batzuetan ez
|
zuten
behar hainbat erreflexu, edo zorte, eta ostikoak eta kulata kolpeek beren helburua lortzen zuten, eta presoak erori egiten ziren; halakoetan, uniformatu haietako bat bizkor joango zen lurrean erorita zegoenarengana eta bizkarreko gehiago emango zizkion, lanean segi zezan. Orduan konturatzen ziren presoak heriotza besterik ez zela izango alibioa, orduan ulertzen zuten zenbatekoa zen beren zoritxarra eta orduan konprenitzen zuten markatuta zeudela betiko, handik bizirik irtenda ere, hilda egongo zirela beti.
|
|
|
Jamiek bere kopa hutsa buruz behera jarri eta esaten du: Ez al
|
dugu
behar bezalako xanpain koparik?
|
|
2021
|
|
|
Ongi ezagutzen nituen saileko hiltzaileen aldareak, psikopatak biktimen garaikurrak hartzeko eduki ohi
|
duen
beharra, tik onanista baten gisa bere burua behin eta berriz hilketaren uneaz gozarazteko premia. Bizitzan inoiz ikusi gabe nengoen, ordea, tamaina horretako planifikatzaile bat.
|
|
2022
|
|
|
Zaila zen zer erosi asmatzea, eta tarta besterik ez zi  tzaion bururatzen. Fruitu lehorrezko tarta bat erostea erabaki zuen, baina Downesâs eko fruitu lehorrezko tartak ez
|
zuen
behar beste mazapan gainean, eta, beraz, Henry Streeteko denda batera joan zen. Han denbora luzea pasatu zuen aukeratzen, eta, erakusmahaiaren atzeko neska gazte moda modara jantziak, zein ere ikusten baitzen zertxobait gogaitzen hasia zegoela berarekin, galdetu zion ea eztei tarta al zen erosi nahi zuena.
|
|
|
Nire buruak asko balio du, bizkor pentsatzen dudalako eta badakidalako uneak aprobetxatzen. Eta esan nuen diru gehiago eman ziezagutela eskatzen
|
genuela
behar bezalako anbulatorio bat jartzeko, hemen denak zaharrak direla eta medikua bi astetik behin etortzen dela. Garraio hobea behar genuela ere esan nuen, autobusa egunean bitan bakarrik pasatzen zela.
|
|
|
–Beti erran izan dizut; ez diezu munta aski ematen konpartsei. Eleberri batek ezezagunez beteriko karrika baten eitea
|
ukan
behar du: barnaki ezagutzen dituzun bi edo hiru jende baizik ez dira iragaten.
|
|
|
Benoîtek mingainari kosk egin zion?. Ez genuen
|
zuen
beharrik gure emakumeak limurtzera etortzeko.
|
|
|
Liburuaren komunitateetan ere, erlijioak botere nahimena murrizten eta bideratzen du. Halere, gehienetan, erlijioaren sarrailak ez
|
du
behar besteko indarrik agintarien botere grinari eusteko. Prozesu horren alderan  tzikatzea zibilizazio kristauan gertatzen da.
|
|
|
Garai batean langile mugimenduak legeztatzeko zuen boterea mugimendu feministak ere badu. Izan ere,
|
badu
behar besteko indarra lege berriak ezartzeko.
|
|
|
Era berean, James Tully filosofoari jarraikiz, esan daiteke Kanadako Gorte Goreneko epaileek ez
|
zutela
behar besteko neurritasunik erakutsi gobernu zentralaren betebehar konstituzionalak identifikatzeko unean, 1980ko hamarkadaren hasieran Konstituzioa zentralizatzeko bidea eman baitzuten. Harrigarria bada ere, 1980an, Gorte Goreneko epaileek, guztiak ados egon ez arren?
|
|
2023
|
|
|
Juana MarÃak âedalontzi garden, aratza harenaâ, ez dauka bera sostengatzerik, halako bitartekorik ez du. Paquitaren heriotzak abaildua utzi du; bisitatzaileak oraindik ere ezin
|
du
behar bezala ulertu mirabe baten heriotzak eragin dezakeen sufrimendua, nekez lagundu dezake inor.
|
|
|
Haize beltzak tenpesta, denbora txarra eta ao gaitza ekartzen ohi ditu. Aro bidaiariak hondarreko egunotan aro gaitza entzun duelarik, dago ez ote lukeen zabalkunde handiagoa
|
ukan
behar, biziki egoki eta gisakoa baita eguraldi gaiztoari irizteko.
|
|
|
Heroina bera. Azkenean, droga baten inguruan kontrolatu ezin
|
dugun
behar fisiko bortitz bat da adikzioa, substantzia kimikoak eragina". Erantzun horrek, gogoeta bultzatze aldera, honako hau ekartzen digu, normalean, gogora bueltan:
|
|
|
Horren inguruan maila akademikoan lortu diren ebidentziek, esaterako European Child & Adolescent Psychiatry aldizkari akademikoan argitaratutako ikerketak, nahiko garbi uzten dute honako hau: garuna estimulu oso laburretara ohitzen badugu (TikToken ohikoak diren bideoetara adibidez), arreta handiagoa behar duen zerbaiten aurrean gure garunak ez
|
du
behar bezala erantzungo.192 Hori dela eta, gaur egungo nerabeei, orokorrean, oso zaila egiten zaie film soil bat ikustea mugikorra erabili gabe. Zer esanik ez hain erakargarriak ez diren egoeren aurrean duten jarrera.
|
|
|
Azkenik, agian deigarrien den kontu bat hartu behar dugu kontuan. Ez da soilik gure txikiek ez dutela beharrezko gaitasuna tresna potente hori egoki erabiltzeko, baizik eta ez
|
dutela
beharrik ere. Gure ume eta nerabeek ez dute beharrik horrelako gailu bat erabiltzeko eta bere erabilera goiztar eta desegokiaren ondorio lazgarriak bizitzeko; ez eta beraien buruak sare sozialek bultzatu ohi duten nartzisismoaren eta balio zein autoestimu eta identitate desitxuraketa horretan barrena joatekoa.
|
|
|
Ez da soilik gure txikiek ez dutela beharrezko gaitasuna tresna potente hori egoki erabiltzeko, baizik eta ez dutela beharrik ere. Gure ume eta nerabeek ez
|
dute
beharrik horrelako gailu bat erabiltzeko eta bere erabilera goiztar eta desegokiaren ondorio lazgarriak bizitzeko; ez eta beraien buruak sare sozialek bultzatu ohi duten nartzisismoaren eta balio zein autoestimu eta identitate desitxuraketa horretan barrena joatekoa. Guztiz kontrakoa, beraien arteko eta inguruarekiko benetako harremanak eta gorabehera naturalak, positiboak zein negatiboak, ahalik eta aberasgarrien izatea behar du pertsona orok, batez ere adin tarte horretan.
|
|
|
Multifaktoriala izanik ere, hiru dira nagusiak: bat, norbanakoak
|
dituen
behar psikoemozionalak (sentimenduez ahaztu nahia...); bi, sozialki onartuak egoteak dakarren dopamina nahia, eta hiru, eta agian eragingarriena dena, sozialki ez onartuak egotearen beldurra, gizartetik at geratzeko beldurra. Eta nola lortu dute hori gure baitan txertatzea?
|