|
2000
|
|
|
" Beste kojin bat hartu du", esan zuen Xanek. " Ondo dago", esan zuen amatxik, esperantza poxi batekin; alabaina, armariora beste joan etorri bat egin zuen aitatxik; koadro txiki bat zekarren oraingoan; sofan jarri zen, hura besartean
|
zuela
begiak itxi zituen; eta, Xanek ez baitzuen ezer esaten: " orain, zer egin du?", galdetu zuen amatxik.
|
|
2001
|
|
|
Dena dela, delitu ekonomikoak ere zigortu egin lirateke. Haren esanetan, ezin
|
ditugu
begiak itxi Afrikako pobrezia ikaragarriaren aurrean. Hainbeste jende goseak hiltzen eta zenbait agintari eta lider eztitan, bilioika dolar handik atera eta Mendebaldeko bankuetan sartzen, hori ez al da ba genozidioa?
|
|
2002
|
|
|
Gizon horiek zer ditek hik baino gehiago hiri halako tratu txarra emaiteko... ezer ez! Ezin duk horrela segitu, ihes egin behar
|
duk
Begiak itxi eta ohe gogorrera bota zuen bere burua.
|
|
2006
|
|
|
Ez, nik uste
|
dut
begiak itxita jarri, norbaiten hankak hunkitu, eta inork ez lezakeela esan, «honek Tourra irabaziko du» edo «hau Tourra irabazitakoa da». Bestela erraza izango litzateke, hankak hunkitzen joan eta esan «hau etxerako, hau ez», «honek Tourra irabaziko du, honek ez», ni behintzat ez naiz gai horretarako.
|
|
2008
|
|
|
Pello, esnezalea? gelara sartu zutenean, aitak ez zuen zirkinik ere egin, ez zuen ahorik zabaldu hasperen bat bera egiteko ere, ez
|
zuen
begirik itxi nola aurkitu zuten kontatu ziotenean. Masail bietatik tanta lodi gaziak erori zitzaizkion eta, azkenez, zirkin eza hautsi nahian, estutasunezko arnasestu luze bat isuri zuen.
|
|
2009
|
|
|
–Nik nahikoa
|
dut
begiak ixtearekin, hegan egiteko, ihardetsi zion Gabinok: irudimenaren hegazkina bere berea zuela eta hegazkin hartan bera izan zitekeela noiznahi pilotu, munduko lur erreal guztietan ez ezik, irudizkoetan ere lurrera zitekeena.
|
|
|
nola pentsa zezakeen, bada, Teofilo Mariak, bere ekintza hura Gabinori eta Gabinoren gorputzari probetxuzko gerta zekiekeenik, gorputzak ontzi komunikatuak balira bezala?; gorputzak, izan ere, ez ziren ontzi komunikatuak, azalak mugatutako ontzi bakartuak baizik, gorputz batetik eroritako eskua edo oina, belarria edo sudurra, betiko erortzen baitziren eta usteltzen, beste gorputzei itsatsi gabe; baina ez ote zuen arimak zeresanik auzi hartan guztian??; galdera egin orduko etorri zitzaion Damasori betiko erantzuna: trukua, trukua eta trukua?!, arima ere gizakiaren asmakizuna zelakoan; gero, begiak ireki, eta Teofilo Mariaren irudia ikusi zuen, herioak hartuta bezala, hain zegoen ustezko heroia zurbil eta hain zuen betartea argizariaren koloreko; orduan, baina, Damasok ez
|
zuen
begirik itxi behar izan; aitzitik, irudiari aurre egin zion, buruan biribildua zuèn oihua buruz jaurtitzen ziola: –Eroa eta mila aldiz eroa, zu, Teofilo Maria!?; horregatik, nola poztu zen Damaso don Zoilok iritzia eman zuenean, berearekin bat egiten zuena:
|
|
|
nola pentsa zezakeen, bada, Teofilo Mariak, bere ekintza hura Gabinori eta Gabinoren gorputzari probetxuzko gerta zekiekeenik, gorputzak ontzi komunikatuak balira bezala?; gorputzak, izan ere, ez ziren ontzi komunikatuak, azalak mugatutako ontzi bakartuak baizik, gorputz batetik eroritako eskua edo oina, belarria edo sudurra, betiko erortzen baitziren eta usteltzen, beste gorputzei itsatsi gabe; baina ez ote zuen arimak zeresanik auzi hartan guztian...?; galdera egin orduko etorri zitzaion Damasori betiko erantzuna: trukua, trukua eta trukua...!, arima ere gizakiaren asmakizuna zelakoan; gero, begiak ireki, eta Teofilo Mariaren irudia ikusi zuen, herioak hartuta bezala, hain zegoen ustezko heroia zurbil eta hain zuen betartea argizariaren koloreko; orduan, baina, Damasok ez
|
zuen
begirik itxi behar izan; aitzitik, irudiari aurre egin zion, buruan biribildua zuèn oihua buruz jaurtitzen ziola: " Eroa eta mila aldiz eroa, zu, Teofilo Maria!"; horregatik, nola poztu zen Damaso don Zoilok iritzia eman zuenean, berearekin bat egiten zuena:
|
|
|
–Nik nahikoa
|
dut
begiak ixtearekin, hegan egiteko –ihardetsi zion Gabinok: irudimenaren hegazkina bere berea zuela eta hegazkin hartan bera izan zitekeela noiznahi pilotu, munduko lur erreal guztietan ez ezik, irudizkoetan ere lurrera zitekeena.
|
|
|
gaua dut gogoan, lurra. Ezin
|
ditut
begiak itxi: beldur naiz ezin izango ote ditudan berriro zabaldu.
|
|
2010
|
|
|
Zapaterok esan du hurrengo hamarkadetako aldaketa demografiko handien aurrean gizarteak ezin
|
dituela
begiak itxi eta, halaber, ukatu egin du erreforma horrek krisi ekonomikoarekin harremana duela.
|
|
|
ez minik, ez goserik, ezta egarririk ere. Nekatuta baino ez zegoen, benetako ahaleginak egin behar
|
zituen
begiak itxiko ez bazitzaizkion. Buru bat ikusi zuen, itzal ilun bat, zerbait errezitatzen, edo kantatzen.
|
|
|
Hurrengo gauean, jakinaren gainean zer pasa liteken, Nasreddinek ezin
|
du
begirik itxi. Azkeneko, estuaren estuz, astindu du emaztea eta xuxurka:
|
|
2011
|
|
|
Gezurra iritzi bihurtu, iritzia sinestu, gezurra egia bihurtzen dugu, eta, azkenean, egia horiei balio unibertsala ematen diegu. " Haurretan berdina horretan, uste
|
zuen
begiak itxi eta ezer ikusi gabe geldituz gero, hori nahikoa zela munduak bere edukia gal zezan; ikusi nahi ez zuen hura erabat desager zedin", aspaldi irakurri nion Bernardo Atxagari. Mikel Asurmendi atal hau koordinatzen eta gu zaintzen saiatzen da, nola gainera, ezin hobeto edozein mailatan, baina gordean beti.
|
|
|
Ezin
|
ditut
begiak itxi,
|
|
2012
|
|
|
Nik ere nire barrena gurutzatu nahi
|
dut
begiak itxita.
|
|
|
Emakumeen kontrako indarkeria kasuen aurrean ezin dugu bat bera ere pasatzen utzi. Herritarrok jarrera aktiboa hartu behar dugu inguruan ikusten ditugun tratu txarren kasuen aurrean, ezin
|
ditugu
begiak itxi eta bestaldera begiratu ezer gertatu ez balitz bezala jokatuz. Horrek emakumeen kontrako indarkeriaren konplize eta erantzule egiten baigaitu.
|
|
2013
|
|
|
Ez dut handietsi nahi, galtzen utzitako aukeren inguruan arranguratxoa badut, eta mingainetik tira egiteko moduan ez nago. Baina Euskal Unibertsitate posible bat izan daitekeenaren flasha badut begietan, bizitako esperientzia mugatua gogoan
|
dudala
begiak itxiz gero.
|
|
2014
|
|
|
Armairuko paretaren kontra jarri zuen bizkarra eta uzkurtu egin zen, belaunei helduz. Hasieran erabat irekita
|
zituen
begiak itxi egin zituen, munstroa topatuko duen beldur den haurrak bezala.
|
|
|
Emakumeok oraindik ere pairatzen ditugun berdintasun faltari eta indarkeriari irtenbidea topatzeko beharra daukat. Arketipoek funtzionatzen dute operan eta antzerkian, baina artistok ezin
|
ditugu
begiak itxi gizarteak helarazten duen emakumearen prototipoaren aurrean, edo beste albo batera begiratu geure arazoa izango ez balitz bezala. Hor konpon bakoitza bere kontzientziarekin!
|
|
2015
|
|
|
Noiz arte iraun behar zuen tortura hark? Ezin
|
nituen
begiak itxi eta mundutik urrundu?
|
|
|
Beste nonbaitera eraman bide zituzten, hildakoa beilatzera. Hala ere, ez
|
zuen
begirik itxiko gau osoan, eta ez zuen berak nahi orduko argituko eguna. Aitari horrenbeste bider entzundako kontu zahar hura zetorkion gogora behin eta berriro.
|
|
2017
|
|
|
nahi
|
duenean
begiak ixtekoaz aparte?
|
|
2018
|
|
|
Hurrengo guardia, langarriari?, hots, gaurko egunari, ez zaio gutxi kostatu iristea. Nik ez
|
dut
begirik itxi, eta aurpegi batzuek itxura dute saiatu ere ez direla egin. Atzo. Kordobesa?
|
|
|
Baina absurdo horren misterioak erakartzen du. Guztia ulertu arte ezin
|
du
begirik itxi.
|
|
|
Ni zu banintz, ez nintzateke hemen geratuko. Zergatik
|
dituzu
begiak itxita. Lo zaude?
|
|
2019
|
|
|
Horregatik sentitu dut idazteko beharra. Ezin
|
ditut
begiak itxi. Ez da zilegi.
|
|
|
Idazleak bizpahiru egun lehenagoko kontua balitz bezala gogoratzen zuen une hura, berak hamalau urte zituenean gertatu bazen ere. Aski
|
zuen
begiak ixtea egun hura argi eta garbi ikusteko: hantxe zeuden bi gizon haiek, suhiltzaileen uniformea soinean eta begitarte goibelez, etxeko atearen aurrean zutik.
|
|
|
Baina, pentsamendu horretaz gozatzen hasi aurretik, beste bat jabetu da bere buruaz, eta azken honetan, beste behin ere, emakumearen ahots erregutzailea hedatzen zaio, hara eta hona, era bortitz bezain amultsuan hedatu ere. Eta aski
|
du
begiak ixtea haren gorputz biluzia berearen kontra irudikatzeko, elkarri musu laztanka. Azken buruan, beharbada ez dago dena galdurik, beharbada bizitzak merezi du eta merezi izate horretan hartzen dute zentzu osoa, hain zuzen ere, berak emandako urrats guztiek; zeren eta, zergatik konformatu emakumearen bizia salbatzearekin bakarrik?
|
|
|
Ezin
|
ditut
begiak itxi.
|
|
2020
|
|
|
Edukiak hautatzeko irizpideetan ere ezin
|
ditugu
begiak itxi gaurko gizarteerrealitatearen aurrean, jakinda, esate baterako, globalizazioaren ondorioz homogeneizazio prozesuak gero eta nabarmenagoak direla. Beraz, egoera horri aurre egin nahi badiogu, eta aldarri bezala uler dezagun datorrena, beharrezkoa dugu euskal kulturaren garapena sendotzea.
|
|
2021
|
|
|
Alegia, pertsonaiak bere modura hitz egin behar du, pertsoneraz ez ezik, pertsonaieraz78 Nolakoa pertsonaia, halakoa haren ahotsa. Ahal dela, gai izan behar
|
genuke
begiak itxita ahotsak desberdintzeko, baina gaitasun hori duten idazleek osatzen dutena da literaturak daukan klub exijenteena. Oso zaila da hori ondo egitea.
|
|
|
–Estaban todas bueníiiiiiiiisimas –esan
|
du
begiak itxiz.
|
|
2022
|
|
|
«Nahiko
|
nuke
begiak ixteko ariketa egingo bazenute, eta irudikatu zer pentsatzen duen atxilotua izan den eta polizia etxean aurpegian mozorroa jartzen zaion pertsonak. «Biluzten zaituzte, umiliatu, itotzen zaituzte, gehiago ezin duzun arte egiten dituzu flexioak, erabat gerarazi egiten zaituzte...
|
|
|
Ordurako denok ahaztua
|
genuen
begiak ixteko agindua, eta penduluaren mugimenduei adi geunden. Garnier andreak leunki tiratu zuen katetik, baina penduluaren puntak finko jarraitu zuen mapako puntu berean.
|
|
|
Ohatzearen alde batera plegatzen du gorputza, ixten ditu begiak, iragaten da minutu bukaezin bat, senarraren hamasei zurrunga. Bertze aldera biratzen du gorputza, senarraren gainean dagoen mihise zatia nahi gabe beregana ekarririk, eta ezin
|
ditu
begiak itxi ere. Berriz bertze aldera itzuli, eta ahuspez entseatzen da, gero alderantziz, teilatupeari begira.
|
|
|
behinola sehaska zegoen tokian bizikleta estatikoa dago orain, gidoinetik zintzilik oren batzuk lehenago Agnèsek berak bere buruari erantziriko jantziak dituena. Emakumeak ezin
|
ditu
begiak itxi, bertze aldera mugitu nahiko luke, baina senarraren beso iletsu eta gihartsua gainetik kendu luke horretarako, eta ez du berriz ernarazi nahi. Ikastolako psikologoak erakutsi zizkion arnasketa ariketak egitea baino ez zaio gelditu, eta azkenean loak hartu du, uste baino lehenago.
|
|
|
Ezin
|
dituzu
begiak itxi eta pentsatu ez dagoela.
|
|
2023
|
|
|
Iruzurrezko jardunagatik, lesioak ezkutatuz, sindikatuen mehatxuak eta salaketak jaso izanaren ondorio zirela esanez (zer nolako lotsa gutxi, legea sindikatuen mehatxuak direla eta betetzen dutela onartzean), hori bada langileek jasaten duten kalte bikoitza saihesteko bidea —hau da, prebentzio eskasak eragindako lesioa ezkutatu eta mutuak kalte ordaina ez ordaintzea eta entzumen lesioari dagokion protesia ez ematea saihesteko bidea—, dagokion erantzuna izango dute. Osalanek eta Lan Ikuskaritzak ezin
|
dute
begiak ixten jarraitu Prebentzio Zerbitzuen halako iruzurraren aurrean, osasunaren zaintzaren izen onaren galera eragiten baitu.
|
|
|
Nahiago
|
nuke
begiak itxiko banitu eta irekitzean zu aurrean izan.
|