|
2013
|
|
|
Onaindiaren antologia zabala 1.200 orrialdeko alean inprimatu zen Zarauzko Itxaropena argitaletxean, eta proiektu editorial oso sendoa izan zen. Halere, lehenik bere zabaltasuna aipatu badugu ere, bere funtzioagatik
|
dugu
batez ere interesgarria; izan ere, euskal liburuen gabezia gorrian gudaosteko belaunaldientzat testu iturri garrantzitsu bilakatu baitzen. Horregatik, zalantza handirik gabe, euskararen historian arrakastarik handiena jaso izan duen liburutzat izendatzea ez da berez ausarkeria izango, testu falta nabaria bizi zen sasoian batera bilduta eskaini zituelako euskal poesiagintzaren emaitza gailenenak.
|
|
|
Lehengo puntuan aipatu dugu eleberri lesbiarrek bi ezaugarri nagusi
|
dituztela
batik bat. Batetik, patriarkatuak eraikitako arauak salatzea edota parodiatzea (Munt, 1994; Palmer, 1997) eta, bigarrenik, lesbianaren identitatea onartzea eta eleberrian horren garapena ahalbidetzea.
|
|
2015
|
|
|
Dialektologian gabiltzanok grabazioa egin ondotik ahoskera albait leialen entzuten eta emaitza aztertzen ordu ugari ematen dugu, baina hotsak transkribatze hori buruhauste bilakatzen da inoiz; hotsekin borrokan ari behar
|
du
batek eta ez daiteke uka zertxobait sufritzen dela. Bandan grabatu dena transkribatu behar izaten da eta continuumbat haustea edo neurbideetan marra bat irudikatzea bezalakoa da transkribatzea, interpretazio bat egitea da:
|
|
|
Zuri bost! Zuk lelotu ein nahi naizu, pattal pattal laga, zimel zimel, letxuga bat bezela.Ta hori eitteko igual merkio da kafe makiñia zuk eman nahi dizkiazun pilula horrek baño.(?) Baña zu tematuta zoz dirua laborategikuai ematen, nahixo dezu sosak pilulak erosten gastau eta ez kafe makiñetan. Zuek, medikuok, laborategikuei alua jaten emate zue egun osua, farmazilariai alua jan da jan ibiltze zeate, ta hola zabizte gero.Ez, ez no urduri.Baña beti lelo berdiñakin gabilz, lasai eon bihar detela, ta lasai eon bihar detela.Ba, ez no lasai, ta zuek zeate errudunak; zuek, eta
|
zuen
bata zurixak, ta zuen arpei gelduak.Eztezue tutik entenitzen.(?)
|
|
2017
|
|
|
Dena den, hemen argitaratu dugun gutuneko azken paragrafoan ez da halakorik antzematen, Orixe normaltasun itxuraz ari baita 1919ko abenduko zenbakiaz, eta are aditzera ematen baitu zerbait bidaliko duela 1920ko urtarrileko lehenengo zenbakirako. Gure ustez hilabete horietantxe gertatu bide ziren jesuita nagusien presio gogorrenak Orixeren aurka, eta akaso hurrengo hilabeteetan (urtarrila eta maiatza bitartean) gertatu ziren Lardizabalen aurkakoak, eta seguruenik artean ez
|
zuten
batak bestearen egoeraren berri.
|
|
2018
|
|
|
Aditz morfologian, partizipio pleonastikoa dugu içandu forman. Nafarroan bada halakorik, gutxienez 1596ko Iruñeko auzibide batean datorren içandu
|
zuen
batetik aurrera, eta frankotan geroago (Reguero, 2017, 591). Mounolek eta Gomez Lopezek (2018, 503, 525) garai zaharreko berrikuntzatzat dute pleonasmoa, baina hasmenta garai arkaikoaren hondarrean kokatu
|
|
|
7 60ko hamarkada arte ez zuen berriz idatzi, eta, orduan hiru antzezlan izkiriatu bazituen ere, ez
|
zuen
bat ere argitaratu. teatroaren berresnatzea geldoa izan baitzen eta irizpideak zehaztea aurreragoko lana izan baitzuen zentsurak arrazoi ezberdinengatik. Aipa ditzagun gero azalduko diren hizkuntza ezberdintasuna edota egoera politikoak eragindako problematikak, esaterako.
|
|
2019
|
|
|
Bestalde, hizkera dotoretzearekin batera batu egiten du batua gure belarrietan. Paracetamol txistukariaz egiteak esan nahi
|
du
bat arduratu eta saiatu egiten dela. Berdin gertatzen da Iparraldeko hizlaria tarteka bederen hitzaldi formaletarako R hobikaria egiten saiatzean.
|
|
|
Datibo singularrean i
|
dugu
bati hitzean, gaur egun bateri izanik formarik arruntena. Lesakako Etxeberriren predikuetan ere bati dago, baina bateri dugu 1863ko Berako dotrinan.
|
|
|
Oharra: Deigarriak dira XVII XVIII. mendeetan zehar oa amaierarekin ageri diren zazpi lekukotasun (horietako bat, gainera, XI. mendeko agiri bati erreferentzia egiten diona), bai eta ua
|
duen
bat ere.
|
|
|
Nornahirekin ia. Aitortu behar dut gure euskalkia erabiltzean ere, den mendreneko duda
|
badudalarik
batez ere aditz forma ezohikoetan (ezan+ KE!), batura jotzen dudala. Salbuespen bakarra, toka noka.
|
|
2020
|
|
|
Ahotsa ematen zaie emakumezko pertsonaiei, baina ez gertatutakoa publikoki salatzeko, bere pribatutasunean mina ematen dien hori askatzeko baizik. Egia da pertsonaiek
|
badutela
batak bestearen gerrako ibileren berri, nahiz eta aitorpen intimoek, nork bere azalean bizitakoek, ez duten lekurik pertsonaien arteko elkarrizketetan, eta gehienetan beste pertsonaia batzuei buruz diharduten. Ondorioz, ez dute zahartzaroan iraganeko gertaera propioez inorekin hitz egiten.
|
|
|
Era berean, elkarrizketa horietan hiru narratzaile pertsonaien arteko haurtzaroko loturak gerrak eten zituela ikusten da. Gerraostetik aurrerako besteen bizipenak ezagutu gabe, erlazio sendorik ezin osatu, eta, zahartzaroan elkarrekin egon arren, bidea ez
|
dutela
batera egin ikusten da. Are gehiago, eleberriaren egiturak ere, aparteko kontakizun pertsonalez osatuta egonik, hori iradokitzen du (ik.
|
|
2022
|
|
|
Era berean, desberdintasun esanguratsuak daude ingelesezko eta gaztelaniazko antzeko ikerketetan lortutako emaitzekin alderatuta. Ingelesez, MacDonaldek (1990) adierazten du hitzen batezbestekoa 23,26koa dela perpaus bakoitzeko; gaztelaniaz, berriz, laburpenek 132,92 hitz
|
dituzte
batez beste, eta 29,23 hitz perpaus bakoitzeko. Beraz, aipatutako bi hizkuntza horietan euskarazkoak baino luzeagoak dira artikulu zientifikoen laburpenak.
|
|
|
Bestalde, orain arteko ikerketek erakutsi duten bide beretik (Bereziartua eta Boillos 2020; Boillos eta Bereziartua 2021), mugimenduen konbinazioari dagokionez ez da inolako joerarik atzeman. Horrek guztiak ez
|
du
bat egiten inpaktu handiko argitalpenetan nagusi diren hizkuntzetan idazten diren laburpenekin (Heuboeck, Holmes eta Nesi 2010).
|
|
2023
|
|
|
– Exosistema: pertsonak parte hartzen ez duen, baina horrengan eragin zuzena
|
duten
bat edo bi testuinguruk osatzen dute.
|