|
2000
|
|
|
Egunkaria ko tolosarrek gomendatu ohi
|
duten
batean sartu ginen gero, gosaltzera. Esana nion Lauaxetari Egunkaria ko zuzendaria, Martxelo Otamendi, ez zela handik urruti bizi, eta akaso hantxe aurkituko genuela.
|
|
2001
|
|
|
Noiz jinen haiz gure etxera mutil? –oihukatzen
|
zuen
baten batek, ahantzi gabe hauteskunde kanpaina betean hitz emak oro ez zirela derrigorrez eman hitzak.
|
|
|
Sugeak, ardiak, hormona sintetikoz zein abere irinez hazi urde gurintsuak, erreformako ahari kankail trapatuak buru zoko haserretuan
|
nituen
batez, ene probintziara sartzeko borobilean, egiazko haluzinazioa ukan nuen: kotxearen argipe zurian ardiak alhan mirets nitzakeen, ronpuinaren belardian xaloki eta artzainik gabe.
|
|
|
Zuk notarioa behar duzu, ez detektibea; gainera dexente merkeago aterako zaizu. Nahi
|
baduzu
baten bat aholka niezazuke, musu truk gainera, badakizu, lagun modura...
|
|
2002
|
|
|
– Hara, semea, ez diat istorioak kontatzea maite, baina
|
baduk
bat oso laburra, eta merezi dik heuk ezagutzea.
|
|
|
– Zuri adituta, edonork prentsatuko luke disenteria daukazula, Felisa! Arroz ura edan behar
|
duzu
batez ere –beste paper bat zirriborratu zion Mentxuk–, esan nizun Margarenean edozenbat arroz aurki dezakezula estraperloan, esaiozu gaixotasunagatik dela eta nik errezetatutakoa, ea apur bat merkeagoa egiten dizun.
|
|
|
Mapa eta lege ozeanografikoetan itsaso erabat herrena da itsasbeherarik gabeko itsasoa. Badirudi Belizeko bandera
|
duen
bat hondoratu dela Bizkaiko Golkoan. Ez al duzu gauero aditzen euskaldunak biolentoak edo demokratak direla?
|
|
|
Ez al zuen Gorostizak berak esan onena zela esku ez hartzea? Nafarren eta arabarren askatasuna gustatuko zitzaiola aipatua
|
zuen
batek baino gehiagok. Galderrek hausnar egin zuen.
|
|
2003
|
|
|
Damian maitea. Oraintxe joango dela, oraintxe etorriko dela, alegia, Zorionara, eta, klik, Damiani beste ezertarako astirik eman gabe, estreinako maite
|
zaitut
batez, eseki egin du telefonoa.
|
|
|
–Ba hor
|
duzu
bat.
|
|
2004
|
|
|
"
|
Baduzue
bat?" Larraitzek jaikitzekoa egin zuen, baina: " A, hemen dago bat; bale, bale..."
|
|
2005
|
|
|
Agatak zernahi entzun zezakeen, baina kontuz: lagun protsimoa sensiblea zen, Louiseren gisako emazte larderiatsuak eta beren izaeraz ideia berezia
|
zutenak
batez ere. Beraien istorioa dilindan zegoen, ilundurak galdera eta erantzunak motz!
|
|
|
Yves taldeko intelektuala zen, gertakariak distantzia amiñi batekin aztertzen zituen. Bazirudien karrikara amildu aurretik norbait izana zela, burges gustuak
|
zituelako
batik bat: hiru tomotan banaturiko liburua eskupean zeraman, Denbora Galduaren Bila alegia eta agiriak gerizatze lepoko poltsan lau disko konpaktu, elkortu zen musikari aleman baten bost piano kontzertuak eta bederatzigarren sinfonia osorik, hain zuzen.
|
|
|
Ez du kokotsaren muga gainditu, baina ferekak gorputz osoa zeharkatu dit. Ezpainik ez
|
lukeen
batek egingo lukeen bezala, musurik suabeena eman dit. Bere modura, deus ahoskatu gabe, behar zaitut esan dit".
|
|
|
ez zela Elsa zirkuko jabeak seinalatu zien ziminoa. Kaiolan zeuden lau emeen artetik edozein hautatu zuela, gutxien estimatzen zuen emea," argotean jostailuzko numeroak esaten zaien horiek baino egiten ez
|
zituenetako
bat"; edozer, Elsaren atzipena saihestu eta bere izarra babestearren.
|
|
|
Leihoko markoaren ingurua postalez eta txartel horituz josita ageri zen: igel bat marrazturik
|
zuen
bat zen denen artean deigarriena, hiru dardoz hormari josita zegoena. Ezagun zuen leiho ondoko aulki huraxe zuela lekurik gustukoena.
|
|
|
Zinematografoarekin. Amak
|
bazuen
bat, garajean, kartoizko kaxa baten barruan. Eta Laurari zinema gustatzen zaio ikaragarri.
|
|
|
Edalontzia hartu eta trago bakar batean hustu dut, tantaz tanta betetako edalontzi baten zaporeak arrastoren bat, jakinduria malutaren bat, zerbait berezia adieraziko didan esperantzan. " Mila tanta badira, egon behar
|
du
baten bat jakintsua, baten bat interesgarria, besteak baino hobea, Darwinek tanten eboluzioaren historian tanta hobe bat lortzeko bidean aurrera jarraitzeko hautatzeko modukoa".
|
|
|
Orduan paparreko poltsikotik hosto luzexka bat atera zenuen, zingira bazterretan usu ikusten den horietako bat, Leon Karrikak mila bider zapaldu ohi
|
zuenetako
bat, belar arrunt eta ezdeus bat: .
|
|
|
Hotz hartan hobe zen oholak josten egotea eta ez lurra ebakitzen, baina horrek bazeukan bere elorria ere, geuk ekarri behar genituenez zerraldoetako biztanleak. Eta hesteen azaoa ongi lotua eduki behar
|
zuen
batek usteldegi hartan soldadu lepotuak, emakume lehertuak eta ume erreak jasotzen ez zorabiatzeko. Gorpu batzuk izoztuak egoten ziren, zarpatik helduta itsatsita bezala gelditzen zitzaizkigun.
|
|
|
Beste norbaiten tiroa izan zela erabaki zuen. Norbait hil zuen haatik, ez da posible urtebeteko gerla egitea nor edo nor hiltzetik libre, neu hiltzea lortu ez
|
zuenen
bat hila nauk, ez zuela egundo armarik hartuko berriz. Baina zortzi urteko kartzelaldiak eta azken hiru hilabeteetako lanak halako urruntasun modukoan zeukaten murgildua orain.
|
|
|
Haize hura, konpresore erraldoia piztua
|
zuen
baten batek non edo non eta arropa guztietako hautsa kendu behar zuen. Buzoa itsaspean zen eskua pasarelako sokaren eske, hura utzi gabe egin zuen gangilerainokoa.
|
|
|
Zer besterik behar
|
du
batek uharte habitatua izateko?
|
|
|
Sufrimenduaren atleta zen Engels. Usaia ukan behar
|
du
batek arraunlari izateko, leunduena izanagatik ere tibortaren igurtziak, berriren berriz, baba sortzen baitu, lehertu zartatu odoldu, zauri eginda uzten dizu eskua. Usaia, bistan da, arian lortzen ahal duzu, abdominalak hilduratzearen poderioz etorri ohi da gerriaren zalutasuna.
|
|
|
Gezurretan ari zen, baina zeinen eder. Halakoak ezin dira ikasi, senetik atera behar
|
ditu
batek.
|
|
2006
|
|
|
Batzuek zein besteek gorputz oso eta normaleko pertsonak zituzten laguntzaile eta bultzatzaile. Gupidagarriak ziren benetan; oilasko gorputza
|
zutenak
batez ere. Zoruaren bustitasunetik babesteko plastikozko zira bana jantzita, orro lazgarriak egiten zituzten.
|
|
|
fuera!, gero kanbiorik gabe gelditu ginen eta bila joan nintzenian, Mixak pobreen artian bokatak banatu zituen, han esan ziguten biharamunian zornotzan kontzertu haundia zegoela, karnixeria batian haragiak erosi, hara gindoazela galdakao parian kontrola ikusi genuen urrutira eta mendiz mendiz in genuen krixton errebuelta, ez bait genuen aseguroaren paperik, hura ez genuen lotu, zornotzan zegoen siniestro total eta han ere lege problemarik ez genuen izandu eta han ere dena saldu genuen, ordiziara ere joan ginen eta han inon baino gutxiago saldu genuen eta gaizki pentsatzen hasi ginen, Mixak bere amantalarekin eta jantzi zuen lastozko sonbreroarekin iten zuen aurpegi luze bat, eta nik, redios, han ere munipekin gogor diskutitu nuen, eta azkenian jende gutxi zebilen tokian utzi ziguten eta jale ergelak goierriko haiek, hori zer da, zer du saltsa gorri horrek?, saltsa ona! ...n harritu iten ziren, hauek nondikan datoz?, eta Mixak hala iten zuen, euskaraz bere moduan eta gero numeroak erdaraz eta numeroak erdaraz esanda jendia pixka bat lasaitu iten zen, eta hura benetan gaizki nola atera zitzaigun handik nik tuterara nahi nuen, festa izugarriak izaten omen dira han, eta Mixak ezetz, hara etzuela nahi, lehenago han arizana zen eta han mobida izan zuen eta igual behar ez
|
zuen
batekin topo ingo zuela, zergatik Mixak, errusiatik etorri zenian, ekarri zutenekin eta etortzeko pasaportia eta lan baimenak in zizkiotenekin zorren bat bazuen, horregatik etzuen fotorik nahi eta horregatik ere etorri zen herriz herri nirekin, ezpaitzitzaion herrian udaletxiak pagatzen zionarekin ailegatzen eta zeuzkan diru pixarrak errusiara bidali zituen han bi alaba baitzituen eta horregatik ... saltsa ona!, esaten zuen Mixak, okela, okela ona!, esaten zuen, hitz hori bizkaian ikasi zuen, eta ordizian harritu iten ziren, hauek nondikan datoz?, eta Mixak hala iten zuen, euskaraz bere moduan eta gero numeroak erdaraz eta numeroak erdaraz esanda jendia pixka bat lasaitu iten zen, eta hura benetan gaizki nola atera zitzaigun handik nik tuterara nahi nuen, festa izugarriak izaten omen dira han, eta Mixak ezetz, hara etzuela nahi, lehenago han arizana zen eta han mobida izan zuen eta igual behar ez zuen batekin topo ingo zuela, zergatik Mixak, errusiatik etorri zenian, ekarri zutenekin eta etortzeko pasaportia eta lan baimenak in zizkiotenekin zorren bat bazuen, horregatik etzuen fotorik nahi eta horregatik ere etorri zen herriz herri nirekin, ezpaitzitzaion herrian udaletxiak pagatzen zionarekin ailegatzen eta zeuzkan diru pixarrak errusiara bidali zituen han bi alaba baitzituen eta horregatik etzuen ezta pentsioa pagatzeko ere, baionan in genituen bi gau, jarri ginen kale luze batian, han ziren saltzaile guztiak eta hainbestian, etorri zitzaigun magrebeko ume moko bat kollariak saltzen zebilena eta haragirik gabe eskatu zigun bokata bat, ezpaitzen haragiarekin fiatzen, txerria ote zen, eta Mixak in zion hari saltsarekin bokata, berrogeita hamar xentimo, eta gero sailian sailian hasi ziren etortzen magrebeko umiak, eta gero hango zaharrak ere bai, eta nik, nahikoa dek!, kontra in nien eta Mixari ere kontra ze bestela ere nahikoa lioa bagenuen, makina bat moxkorrekin peliatu nintzen, ezpainuen pitorik entenditzen eta haiek manera txarrekin etortzen, Mixak ere gutxi entenditzen zuen baina hura moldatu iten zen, moldatzeko zera hori zuen, abilidade hori, bera lasai zegoen, ni takartu nintzen, hirekin ruina zaukaat!, irribarre iten zuen, baionan bi lo in genituen, bigarren egunian, bertan, nik banku batian, zakuan, eta Mixa furgonetan manta batekin, halako batian esnatu naiz eta, arratoi bat zakuari oxka, salto in nuen, alde in zuen hark, eta ni in nintzen lurrera erori eta, lurrian nengoela begiak bildu eta atzera lo gelditu nintzen, nekia, Mixak berriz, hamabi ordu in zituen tirada batian, hark ere nekia, iten bazuen zutik ordu asko hankan mina jartzen zitzaion, zergatik behatz txikia moztuta zeukan, hori izan zen kropotkin, uste dut izena, hiri bat txetxeniatik honontza, zergatik kuarteletik lagun batekin eskapatu zenian, kamioi bat pillatu zuten eta heldu ziren hiri horretara, lagun haren etxera eta, berak botak erantzi gabe bazeraman lau hilabete, eta mina, eta mina, hanka dena haunditua eta han moztu zioten, gero handik pasa zen ukraniara, han mafia batekin tratua in edo hala etorri zen, ihes, beti ihes, esaten zidan, txikitan ere, amak minan lan iten zuen eta, mina itxi zutenian handik hanka in behar, orain, hau da nire etxia!, esaten zuen, bidia zela bere etxia, pena zuen familiagatik, umeekin askotan gogoratzen, handik, baionatik, berara goazela, furgoneta malda batian gelditu zitzaigun, hura izan zen aurreneko aldia, Mixak sartu zuen burua motorrian, jo zion ostiko pare bat, martxan jarri zen, berara ailegatu eta han jendiak irriak eta burlak iten zizkigun eta handik kontzejal batek edo eztakit zer zen bidali gintuen eta ni hitz inda nengoen hurrengo egunerako oiartzungo tipo batekin eta hark esan zigun halako ordutik aurrera jartzeko halako tokian, eta bueno, jarri ginen eta in genituen gelditu gabe hirulau ordu lanian, halako batian altxatu zen haize fuerte bat, amarratu genuen toldoa barandilla batian eta ezin, toldoa puxkatu eta noski sua itzali eta ezin aguantatu behintzat, gauzak azkar bildu eta martxa, hurrengo goizian, toldoa partxiatu genuen, garbitu garbitzekoak eta erostekoak erosi eta, berriz ere martxa, gasteizera joan ginen, han jarri ginen parte zaharrian, kantoi batian, hara etzen poliziarik sartzen eta han ondo saldu eta ondo egon ginen, bitartian diru balantziak in genituen eta etzen askore baina, zerbait ari ginen, Mixak orain errusiara joatiarekin iten zuen ametsa, eta nik ere nire ametsak baina nik garbi neukan gutxirekin biziko nintzela eta tailerrera pentsatu ere ez, han gasteizen haragia bagenuen oiartzundik sobratua eta hura eraman ekarriekin in zitzaigun lizundu, xerrak kutxilloarekin garbitu genituen, Mixak etzuen saldu nahi, eta nik, ba, lizun pixka bategatik, baina handik aurrera nazkatu ginen eta hasi ginen solomoa, piper saltsarekin, gasteiztik joan ginen leitzara zuzenian, han etzen guretzako tokirik baina albintiarekin diskutitu genuen eta hark zerga kobratu zigun eta utzi zigun toki bat, gero jeneradoriak etzigun arrankatzen eta presoen txosnan eskatu genuen entxufe bat, ondoan bagenituen ijito batzuk karrito batekin eta haiek ikusi zuten guk argia bagenuela eta guri eskatu ziguten, beltz bat ere etorri zitzaigun eske eta gero zilar saltzaileak ere, argentinako batzuk, gero hurruna, bagenekien zaila zela oso baina guk bilbora nahi genuen, bilbon astebete!
|
|
|
saltsa ona!, esaten zuen Mixak, okela, okela ona!, esaten zuen, hitz hori bizkaian ikasi zuen, eta ordizian harritu iten ziren, hauek nondikan datoz?, eta Mixak hala iten zuen, euskaraz bere moduan eta gero numeroak erdaraz eta numeroak erdaraz esanda jendia pixka bat lasaitu iten zen, eta hura benetan gaizki nola atera zitzaigun handik nik tuterara nahi nuen, festa izugarriak izaten omen dira han, eta Mixak ezetz, hara etzuela nahi, lehenago han arizana zen eta han mobida izan zuen eta igual behar ez zuen batekin topo ingo zuela, zergatik Mixak, errusiatik etorri zenian, ekarri zutenekin eta etortzeko pasaportia eta lan baimenak in zizkiotenekin zorren bat bazuen, horregatik etzuen fotorik nahi eta horregatik ere etorri zen herriz herri nirekin, ezpaitzitzaion herrian udaletxiak pagatzen zionarekin ailegatzen eta zeuzkan diru pixarrak errusiara bidali zituen han bi alaba baitzituen eta horregatik etzuen ezta pentsioa pagatzeko ere, baionan in genituen bi gau, jarri ginen kale luze batian, han ziren saltzaile guztiak eta hainbestian, etorri zitzaigun magrebeko ume moko bat kollariak saltzen zebilena eta haragirik gabe eskatu zigun bokata bat, ezpaitzen haragiarekin fiatzen, txerria ote zen, eta Mixak in zion hari saltsarekin bokata, berrogeita hamar xentimo, eta gero sailian sailian hasi ziren etortzen magrebeko umiak, eta gero hango zaharrak ere bai, eta nik, nahikoa dek!, kontra in nien eta Mixari ere kontra ze bestela ere nahikoa lioa bagenuen, makina bat moxkorrekin peliatu nintzen, ezpainuen pitorik entenditzen eta haiek manera txarrekin etortzen, Mixak ere gutxi entenditzen zuen baina hura moldatu iten zen, moldatzeko zera hori zuen, abilidade hori, bera lasai zegoen, ni takartu nintzen, hirekin ruina zaukaat!, irribarre iten zuen, baionan bi lo in genituen, bigarren egunian, bertan, nik banku batian, zakuan, eta Mixa furgonetan manta batekin, halako batian esnatu naiz eta, arratoi bat zakuari oxka, salto in nuen, alde in zuen hark, eta ni in nintzen lurrera erori eta, lurrian nengoela begiak bildu eta atzera lo gelditu nintzen, nekia, Mixak berriz, hamabi ordu in zituen tirada batian, hark ere nekia, iten bazuen zutik ordu asko hankan mina jartzen zitzaion, zergatik behatz txikia moztuta zeukan, hori izan zen kropotkin, uste dut izena, hiri bat txetxeniatik honontza, zergatik kuarteletik lagun batekin eskapatu zenian, kamioi bat pillatu zuten eta heldu ziren hiri horretara, lagun haren etxera eta, berak botak erantzi gabe bazeraman lau hilabete, eta mina, eta mina, hanka dena haunditua eta han moztu zioten, gero handik pasa zen ukraniara, han mafia batekin tratua in edo hala etorri zen, ihes, beti ihes, esaten zidan, txikitan ere, amak minan lan iten zuen eta, mina itxi zutenian handik hanka in behar, orain, hau da nire etxia!, esaten zuen, bidia zela bere etxia, pena zuen familiagatik, umeekin askotan gogoratzen, handik, baionatik, berara goazela, furgoneta malda batian gelditu zitzaigun, hura izan zen aurreneko aldia, Mixak sartu zuen burua motorrian, jo zion ostiko pare bat, martxan jarri zen, berara ailegatu eta han jendiak irriak eta burlak iten zizkigun eta handik kontzejal batek edo eztakit zer zen bidali gintuen eta ni hitz inda nengoen hurrengo egunerako oiartzungo tipo batekin eta hark esan zigun halako ordutik aurrera jartzeko halako tokian, eta bueno, jarri ginen eta in genituen gelditu gabe hirulau ordu lanian, halako batian altxatu zen haize fuerte bat, amarratu genuen toldoa barandilla batian eta ezin, toldoa puxkatu eta noski sua itzali eta ezin aguantatu behintzat, gauzak azkar bildu eta martxa, hurrengo goizian, toldoa partxiatu genuen, garbitu garbitzekoak eta erostekoak erosi eta, berriz ere martxa, gasteizera joan ginen, han jarri ginen parte zaharrian, kantoi batian, hara etzen poliziarik sartzen eta ...n harritu iten ziren, hauek nondikan datoz?, eta Mixak hala iten zuen, euskaraz bere moduan eta gero numeroak erdaraz eta numeroak erdaraz esanda jendia pixka bat lasaitu iten zen, eta hura benetan gaizki nola atera zitzaigun handik nik tuterara nahi nuen, festa izugarriak izaten omen dira han, eta Mixak ezetz, hara etzuela nahi, lehenago han arizana zen eta han mobida izan zuen eta igual behar ez
|
zuen
batekin topo ingo zuela, zergatik Mixak, errusiatik etorri zenian, ekarri zutenekin eta etortzeko pasaportia eta lan baimenak in zizkiotenekin zorren bat bazuen, horregatik etzuen fotorik nahi eta horregatik ere etorri zen herriz herri nirekin, ezpaitzitzaion herrian udaletxiak pagatzen zionarekin ailegatzen eta zeuzkan diru pixarrak errusiara bidali zituen han bi alaba baitzituen eta horregatik ... bilbon akitu arte!, esan genuen, bagenituen telefono batzuk, ia lotu genuen, azkenian ezetz, etziguten utzi, horregatik tafallara segitu genuen, han bukatu zitzaigun solomoa eta Mixak baratxuri zopa prestatu zuen eltzian, baratxuriak zanpa zanpa in eta eskatu genituen bar batian ogi zaharrak eta txorizo batzuk erosi genituen, handik in genuen goizueta, han jende txikitxoa zegoen, diferentzia haiekin Mixa harrituta zegoen, han leitzan ezagutu genuen saltzaile bati zerbeza kaja bat eman eta bere aldian toki bat utzi zigun, hurrengo goizian, handik gatozela, errebuelta asko eta Mixa mariatuta zijoan, baso zahar batian, basoko mutilak motozerrekin eta gazte batzuk pagoetara igoak, batzuk aurpegiak estalita, beste batzuk makillatuta bezala, kolore txuria, lekeition in genuen goizaldian ordu pare bat bidali bitartian eta zarautzen heldu bezain laster etorri ziren bi munipa eta papera eskatu ziguten eta herritik aparte jarri behar izan genuen, bermion in genuen gau ona, kontzertu haundia zegoen eta laurehun bokata saldu genituen, denak eta gehiago ere salduko genituen, argi pirrintarekin ari ginen gauzak furgonetara jasotzen, ya ari ginen burniak biltzen, halako batian bronka izugarri bat, tipo txiki buru haundi bat gugana ikaratuta korrika eta ikusi ez ikusi furgonetara sartu zitzaigun eta atia itxi zuen, haren atzetik amorratu batzuk, ni, zer pasatzen da!, tartian jarri nintzen, joputa!, esaten zuten, neska bat bortxatu zuela txiki hark, nahi zizkioten barrabilak moztu, nik tranki tranki!, bakarrik esan nuen, eman zidaten ostia latz bat, ya furgonetara sartu behar zuten, Mixa etzen ikaratu eta hanka burni bat ibili zuen airian, bidali zituen bi tipo lurrera, jende gehiago etorri zen, akatu baino lehenago sartu ginen furgonetan nola hala, hautsi ziguten atzeko kristala eta burni batzuk han utzi genituen, atera ginen bermiotik, zartaien eta serbilleten artian gure buru haundia, alkandora urratua, puta, esaten zuen, puta zela, etzuen besterik esaten, neska hura, puta zela, halako batian, herritik ateratzeko maldan, taka, in zen furgoneta berriz ere gelditu, jaitsi ginen, buru haundia begiak atera beharrian ikaratuta zegoen, eskerrak eman gabe piztia bezala mendira salto in zuen, hurrengo egunian ez, hurrengoan, furgoneta karga in, nafarroa aldera abiatu ginen, ba omen ziren hango erdialdeko haranetan herri txiki batzuk, denbora hartan jaiak zituztenak, jendetzarik ez, esan ziguten, baina joanez gero poliki salduko duzue, pasa genituen harako mendiak, iritsi ginen ipuruen lurrera, galdezka galdezka, heldu ginen ariztira, feria zen ariztin, jende gutxi, haur batzuk, barraka batzuk, tipo batek puñalarekin jolas iten zuen, bi lagun padera zabalian ogia erretzen ari ziren, etorri zitzaigun herriko mutil ile luze bat, informatu zen zer zen gure nahia, esan zigun ostatuaren ondoan non jartzia genuen, nonbait, esan zigun hark, gobernuak, bertako jauntxoekin elkar hartuta, pribatizatu in nahi zituen mendi haietako lurrak, eta kontra iteko zen festa, nik susmoa, zibilak joango ote ziren eta, joan nintzen begiratzera bazterrak, ez nintzen fiatzen, Mixa mutil harekin gelditu zen, itzuli nintzenian ostatuan ziren biak, Mixa ikusten zen gustora zegoela, mutil ile luze hark, Stefan izena, galderak iten zizkion, errusiako eskolaz, siberiaz, hango ibaiez, lehortu zen itsaso batetaz, iluntziarekin hasi zen jendia etortzen plazara, guk sua piztu, bonbillak arboletatik txintxilika jarri eta, gutxi bat, gutxi bat, oso ongi saldu genuen, goizaldian, bostak seiak izango ziren biltzen hasi ginenian, denak bildu eta abiatzera goazela, furgonetak, etzuela nahi, aritu ginen, eman genizkion takateko batzuk, alferrik, ematen zuen hila zela motorra, probatu genuen Stefanek utzi zigun bateria batekin, etorri ziren ferianteak ere, motorrari begiratu, burua kordokatzen zuten, etzen hari nondik sartu eskua, ezin ezer egin, apartatu ginen, madarikatu genuen gure suertia, Mixa
|
|
|
Ninbo, kumulu eta zirruak ikusi zituen, harietan desegiten zirenak irudi apetatsuak osatu eta gero; hariak desagertzen ziren azkar, haizeak eramanda, eta laster haizeak berak ekartzen zituen beste hari batzuk, ostera ere irudi apetatsuak osatu eta ninbo, kumulu edo zirru bihurtzen zirenak berriz, eta beti hor egon izan bailiren zen, hor egon izan bailiren eta B k sekula ikusi ez bailituen; baina egon, hor egonak ziren beti, eta horrek berak egiten zituen berri, eta horregatik B k begiratzen zituen ordura arte sekula begiratu ez zituen bezala. Hodeien joan etorri horrek den dena esplikatuko zuelakoan, hor gordetzen zelakoan jakintza isil, esanezin baino inoiz huts egiten ez
|
zuen
bat. Eta hala ere, beti han egonak ziren.
|
|
|
Erdia zuriek dute harturik, beste erdiaren jagotza dute indiarrek. Zurien aldean dena da hotela, dena turismoari buruz zuzenduriko zerbitzuak, dena uretako kirolak eta tramankuluak, lehengoan ikusi
|
genuenarekin
bat. Indiarren ardurapean dagoen aldea ukitu barik bezala dago.
|
|
|
Ehiztarien paradisuetakoa den Idahon otsoen alde egitea bekatu larritzat
|
du
batek baino gehiagok. Askok.
|
|
|
Bada, etikaren arloko heziketaren atal nagusietako bat film horietan izan dut-eta, mokadua lagunekin belartzan jesarrita egin ondoren, urdaila pozik baina bihotza kuzkurturik, tipiek bere goialdea erakusten diguteneko aldera goaz Ina –taldeko kideetako bat– eta biok. Berak argazkiak atera, nik hara eta hona egin, elkarri mutu begiratzen diogun arren, argi
|
dugu
batak eta besteak pentsatzen duguna: indio herrion sufrimendua, ene bada!
|
|
2007
|
|
|
Ezin naiteke kale izkina batean minutu bat zutik geratu. Berehala
|
dut
baten bat txanpona ematen eskura, niri, dirurik batere behar ez duen honi. Homeless ere esaten digute gu bezalakoei, baina gaizki dago esanda, erratu egiten dira zeharo, ni ez bainaiz etxegabea, hori bai ezetz, etxea bederen badut, txikia eta inorena, baina neuretzakoa.
|
|
|
Afaria bukatu bezain laster joan da ohera. Nekatua dirudiela esan diot, eta berak zaldiei buruzko ipuin bat eskatu dit, ezagutzen ez
|
dudan
bat, eta ni ere oso nekatua nagoela erantzun diot, bihar kontatuko diodala.
|
|
|
Torrealdairen 1977 eta 1997ko Euskal Kultura Gaur liburu marduletan ager zitezkeen lau euskaltzain horien argazkiak eta biografiarekiko argitasunak. Etxea berantetsia
|
nuen
bat batean, eta ez nintzen nehoiz aski laster tematzen.
|
|
|
Jakin mina piztu zitzaion olerkariari. Urtean zenbat liburu berri argitaratzen ziren, ale batek zenbat balio
|
zuen
batez bertze, egilearen eskubideengatik zenbat jasotzen ahal zen eta bertze mila gauza azalarazi zizkion eta, azkenean, bigarren eskuko libururik saltzen ote zuten egin zion galde. Migelek erran zion apal batzuk bazituztela horretarako bereziki, baina eskaria murriztua zela, eta kentzekotan zeudela.
|
|
|
egin behar
|
duela
bat nonbait
|
|
2009
|
|
|
Kubaren independentzia eta jela gogorrak ekarri zituen urte berriak. Maria Kristinak jan behar ez
|
zuenen
bat jan zuen. Inoiz edo behin hozka egin izan zien parean harrapatutako galtzei edo txapelaren bati.
|
|
2010
|
|
|
– Hemezortzi urte bete barik
|
dituen
bati tamainako erantzukizuna eskatzea ez ote da lartxo?
|
|
|
– Zer lortuko duzu enplegu horri uko eginez gero? Euskaldunaren biziraupenerako zirkinik ere egin ez
|
duen
bati eskainiko diote. Kale gorrian utziko zaituzte.
|
|
|
Prestaketa lanak artegatu barik neroatzan, pausu bakoitza aurrekotik ahalik eta hurbilen emanez, inoren eta ezeren susmoa ekidinez. Lanean hasi nintzenetik eguneroko agurkide
|
nituenetatik
batek ere ez zidan ez boligrafo ez koadernorik aldean ikusi. Irakurtzeko ezer ez nuen egundo museora eroan.
|
|
|
Egun batean, entzun gura ez zenituen lezioak ematen hasten zara. Maite
|
zaituen
batek txalokoa emanda esnatzen ez bazara, leziook errepikatuko dituzu, egunero, gero eta sarriago, gero eta hutsalago. Gurasotzak arduratsu egiten ei gaitu; helduaroak buruko txoriak uxatu eta zentzatzea ei du berezko, ezkerreko ukabilak goratutakoa ahaztu eta erregeren aurrean belaunikatzeraino loarazten gaitu," horiek gaztaroko ameskeriak dira" esateraino.
|
|
2011
|
|
|
Tantak erauntsi bihurtu ziren, zimitorioko lurrean idortu nituen atzamarrak, jesarri egin nintzen loto jarreran, hantxe, gure margoz babesturiko emakume bortxatuaren ondoan, labanaz zauritu bularrak laztanka. Hil egin behar omen
|
gintuzten
bat banaka. Zigarroa piztea lortu nuen.
|
|
|
– Eutsi kirioei, Lazkano. Eskatuko dugu torturagatiko zigorra ere, baina nagusikeriaz egindako hilketan jarri behar
|
ditugu
batez ere indarrak, hor bai ezin garela deskuidatu, Zeberiok bi tiro jaso izana nabarmenduko dugu bereziki. Kodean hilketagatik den zigorrik altuena eskatuko dugu.
|
|
|
Ez da traba handia: bestaldean soberan
|
duzunetarik
bat kenduta orekatu da hain garrantzitsua ere ez den simetria. Zakur bat inguratu zaizu.
|
|
|
Izango dik dibertigarritik zerbait... Nola egiten duzue?" zirikatu zuen behin beste
|
bahitu
baten familiako abokatuak. " Ez galdetu nola egiten dugun, egin egiten diagu eta kito; gainera, ez duk ofizio bat, ez diagu xemaikorik kobratzen", izan zen bitartekariak eman zion erantzun lehorra.
|
|
2012
|
|
|
Zein da partekatzen duten zama? Zer
|
dute
bat batean elkarri kontatzeko. Daniel Elgebeltzen arabera 1985eko Baionako Besten gau miserable harrezkeroztik ez ziren juntatzeko gai izan.
|
|
|
Monbar en hil zituzten errefuxiatuen aldeko manifestaziotik itzultzean esan zidaten, astelehenean banoala hemendik, prest izateko puskak (zer puska ordea?, apenas dut-eta gauzarik!), goizean goiz etorriko dela arduradun berria (ezagutzen ez
|
dudan
bat omen da, baina jatorra dela eta hari eskatzeko behar dudana eta zalantzarik badut ere harekin hitz egiteko).
|
|
|
Ez da horrelakorik pentsatu behar, taldean denok bat garela irmoki sinetsi behar da, aurrez adostutako hitzordu batera joaterakoan bezala, aurreiritzirik gabe joan behar da, errealitatea eta gure ametsak bat diren ziurtasunak ematen duen indarrez, David Marc-engana joango denean bezala; beraz, ez al da bere bizitzako bi unetan guda izena aldatutako pertsona bera?, bi militante al dira izaeraz eta borrokarekiko jarreraz guztiz desberdin?, horrek ez al du militante eredugarria eta ganorabakoaren arteko epaiketa baten antza hartuko? hogeita hamalau hogeita hamabost hogeita hamasei David ez da inoiz, badaezpada ere hartuta dagoen bermatzera, hitzordua baino bost minutu lehenago enkontruaren lekura azaltzen zeren besteak, Marcek oraingoan, gauza bera egingo balu, biek egingo lukete topo bost minutu lehenago, eta Davidek eta Marcek elkar ezagutzen ez
|
dutenez
batak bestea poliziatzat har lezake eta hitzordua txakurtuta hogeita hamazazpi hogeita hemezortzi hogeita hemeretzi dagoela ondorioztatuz gero dena pikutara joango litzateke. Sabel barrunbeko organo eta erraien (gibel, bare, pankrea, urdail, eta heste luze eta lodi) hertsatze onuragarria eragiten du.
|
|
2013
|
|
|
Denek profesionalak izan nahi zuten, Donostiako Realak herriko mutil gazte bat fitxatu zuenetik. Kontu harekin burua berotua
|
zuen
batek baino gehiagok. Bagenuen ustekabeko pollit bat emateko gogo berezia.
|
|
|
Harrituta gelditu nintzen; amaren izebaren antzeko emakume apain eta tenteak espero nituen nik, baina bi ahizpa haiek, nire amaren adin bueltakoak izan behar zuten arren, erabat bestelako itxura zuten. Ile gorri gorria
|
zuen
batek, eta more antzekoa besteak. Aurrerago jakin nuen kolore hari borgoina deitzen zitzaiola.
|
|
2014
|
|
|
Parrillero ospeak Txomin jazartzen zuen ordurako. Etxean
|
bazuten
bat, txikia, Hegoaldetik baten batek hega motzak, txuletak edo saiheskiak ekarriz gero bertan erretzeko. Txominek parrillarekin zeukan trebezia goraipatzen zuten heldu guztiek; eta egia eternala zen hura Xabirentzat, dinosauroen garaiaz geroztik mundu guztiak ezagutzen zuen egia, betiko iraungo zuena, mendietan zuhaitzek eta harriek bezala.
|
|
|
Inguruko jende guztia, hori duk aberria. Eta aberria ez duk paradisua, sinetsi egidak, ondotxo zakiat hori, baina are eta okerragoa
|
duk
baten batek zapaltzen bahau. Zeren norbaitek zapaltzen bahau, orduan hire inguruko jendea hasiko duk bizitza galtzen, erbestera ihes egiten, preso erortzen.
|
|
|
Launaka esertzen ziren gelan, idazmahaiak parez pare jarrita; eta Maite zen Xabiren aurrean esertzen zena, bere begi urdinekin, buru gaineko bi motots txikiekin eta jantzi garestiekin. Ez zion, ordea, sekula aurpegira begiratzen, eta ez zekien zergatik (ez baitzion inoiz hitzik egiten), baina susmoa
|
zuen
baten jantzi garestiekin eta bestearen jantzi merkeekin zerikusia zeukala. Okerrena zen neskak, ustez, Xabirekiko sentitzen zuen mespretxua zela, hain zuzen, Xabik bere buruarekiko sentitzen zuena.
|
|
|
– Haurrari ere ez diok utziko, zeken halakoa! –bota
|
zuen
batek.
|
|
|
Ezin da jakin kezkatu ote ziren hain nabarmen geratzearren, baliteke ezetz, zinismoa ere ikasi egiten da, baina badirudi torturen 20.000 grabaziotik gora egin zirela eta guztiak desagerrarazi egin behar izan zituztela orduan, zer gerta ere. Baliteke grabazioren bat geratzea oraindik, seguruena, beti dagoelako makina perfektua dela uste
|
duen
baten bat.
|
|
|
Beharbada hasieratik pentsatu zituen, baina orain ari zen pentsamendua egituratzen, motiboak, azalpen posible batzuk, baina irreala iruditzen zitzaion oraindik ere. Bururatzen zitzaizkion arrazoi guztiak ez ziren nahiko mota horretako zerrendetan egoteko, kontrolerako, etxean pertsona batzuk zain izateko, hainbeste baliabide, dirua, langileak, hain gutxi balio
|
zuen
bat kontrolatzeko. Horrela pentsatzen zuen, Irene Arriasek ez zuela hainbeste balio, apaltasuna ez zen faltsua, ez zuen zertan.
|
|
|
–atzera begiratu zuen– Zer daukazu, señe? Nahi
|
duzu
baten bati deitzea?
|
|
2015
|
|
|
Idatzi, bezpera gauean egin zion. Aspaldi utzia
|
zuten
batera oheratzeko ohitura. Joango gara ohera erabiltzetik ni ohera noa erabiltzerako tartea aise gaindituta zuten.
|
|
|
– Zorionez ez
|
dugu
batak bestearen biografia xehetasun guztiekin ezagutzen –argitu nahi izan zion Odile Moresek lehenbizi eta, ez zuenez nahi Kattalin temati jar zedin, jarraitu egin zuen–: Batera hasi genuen karrera.
|
|
|
Sexua epe luzerako bermatuta. Izango zen, honetan ere, perspektiba horrek alaituko ez
|
zuen
bat baino gehiago. Ez zen Romanen kasua.
|
|
|
Ezezagun batekin egon zirela. Etxetik urrun sekula hitz bat gurutzatu ez
|
duzun
batekin topo egitean gerta daitekeen moduan hasi zirela solasean. Gogoratu zuen duela urte batzuk Parisen auzoko batekin egin zutela topo Kattalin eta biek.
|
|
|
Bata edo bestea izan, gizon ala emakume, pertsona horrek zerbait erauzi zion eta erauzketak utzitako zulotik gorrotoa, nostalgia eta autoerrukia zerizkion, laba bailitzan. Emakume batengatik uztea lehiakidetzat ez
|
zuen
batengatik uztea zen, animalia erreinuan maila bat beherago zegoen batengatik. Kolpe latza.
|
|
|
Martinek Juliari kontatu dio. Liburutegian zegoela," ama etxetik kanpo uste
|
zuen
batean, apaletan ikusmiratzen, irudi erotikoen liburuxka aurkitu zuen eta kitzikagarria egin zitzaion, hainbesteraino non ezin izan zuen aitonaren dibanean etzan eta masturbatzeko desioa menderatu. Hartan omen zegoen bat batean aurrena amaren ahotsa entzun zuenean zer ari zen oihuka eta, ondoren, burua ikusi zuen leihatilatik agertzen.
|
|
|
bazkal ondotik ezin izanen baitzen erre. Sekulan entzuna ez
|
nuen
bat:
|
|
|
– Nork nahi
|
du
bat?
|
|
|
Betidanik kausitu izan zidan alde biziki zaintsu bat, sustut egun zenbaitzuetan, jakin gabe jitearen, kafearen ala ilargiaren gain ezarri behar ote zen kontua: altxa, jarri, moztu, oihuka galdetu gela osoari ea txiklerik nahi
|
duen
baten batek, noiznahi esku zakua zolaraino iraultzea. Azken hori ene jite desordenatuari egozten zion.
|
|
|
Ez nuke jakingo esaten, ezta ere, zein egunetan eman zidan armairua hankaz gora jartzeko bulkada hori. Haatik, ez
|
dut
bat batean gertatu zen inpresiorik.
|
|
|
Ez dut uste benetako izena denik. Abizen arranditsu baten babesa edo zeukana baino gizontasun handiagoa behar
|
du
batek norbere burua deitura elkartu aristokratikoaz aurkezteko. Ez zidan kupoi saltzaile bati egingo liokeen baino kasu gehiago egin, emaitzaren inguruko nire jakin min itxuratiari esku bateko hatz erakuslea altxatuz eta bestearekin 0 bat marraztuz erantzun baitzion.
|
|
|
Den dena xeheki gura dut. Argazkietan antzeman behar
|
ditugu
batetik besterako metroak, ahalik eta doien. Ezin dugu pauso bakar bat oker eman.
|
|
2016
|
|
|
– Hainbeste gogo
|
baduk
baten bati laguntzeko, lagundu geltokia okupatu dutenei.
|
|
|
eta bakoitzak
|
du
bat
|
|
|
Isilean egin zuten Olaztirainoko bidea. Bazirudien bizitza osoa elkarrekin emana zutela, begirada bakarra aski
|
zuten
batek bestea ulertzeko.
|
|
|
Praktikoak konboi alemanak noiz ateratzen ziren abisatzen zuen, nora zihoazen, zer zama mota zeramaten, eta baita ere, agente alemanen ibiliei buruz. Kontua da konboi horien azpian itsaspekoak egoten zirela, eta Aliatuek horiek hondoratu nahi
|
zituzten
batez ere.
|
|
|
–
|
Badut
bat. Gaueko hamaiketan izango naiz Madison Etorbidea eta 58 Kalea gurutzatzen diren kantoiko tabernan, hogeita lau orduz zabalik egoten da.
|
|
2017
|
|
|
Oraindik ere izugarri gustatzen zitzaizkion Josebaren eskuak; etzanda zegoela zakila hartu eta, txandaka, eragiten ziotenean indartsu eta erraldoi iruditzen zitzaizkion; haiek begiratzeko propio burua altxatzen zuen. Ez zuen esanen esku lana egindako batenak zirenik, baina ez eta eskuekin boligrafoa hartu baino egiten ez
|
zuen
batenak ere.
|
|
|
“... Eta gaur egun bi oroimen mota desberdintzen dira, hau da, lehendabizikoa, epe motzeko oroimena; bigarrena epe luzekoa. Gainera, hainbat adituk uste
|
du
bat zein bestea gordetzeko sistemak desberdinak direla, alegia, garunaren baliabide, egitura eta zirkuitu neuronal desberdinak erabiltzen ditugula. Epe motzeko oroimena ohar koaderno baten antzekoa da, une batez gordetzen ditugu bertako oroitzapenak”, entzun da Vivian Sara neurologoaren ahotsa autoko airean.
|
|
|
Baina gogor egiten dio hondoan narraska. “Amorantea dut” bota zion deblauki, Axik
|
zuen
bat batekotasun zoragarri hartaz baliatuz; ez zion garrantzi handirik eman.
|
|
|
Ginebra marka ugariak, tonika ugariagoak, barazki, fruta, belarrak eta fruituak eta haziak. Ez zuen esango ez zituela probatu baina betiko gin tonika zen gustuko zuena, hartu ezin
|
zuelako
batez ere, ez ginebra baizik eta tonika, antimalariko baten ondorioz –nonbait, medikuek ere ez baitzekiten nondik zetorren– bihotzaren taupaden antzeko soinu txiki bat sortu zitzaiolako ezkerreko belarrian, isiltasun erabatekoan baino ez entzuteko modukoa. Tinitus edo akuifenoa.
|
|
|
Gainera, gure Etika Marikak esaten zuen bezala: marikak ez du ahaztu behar paria dela eta pariekin egin behar
|
duela
bat. Paria berdin txakurra.
|
|
|
– Hasieran, beraz, zorion eternal beteari uko egin dioten sei lagun
|
ditugu
batean...
|
|
|
– Nahi
|
dun
bat?
|
|
|
Iraganeko igande gehienak igande bakar eta lodi bat balira bezala oroitzen ditut, baina
|
badut
bat apartatzekoa: domeka zen gaztetxera sartu eta barran baso bete ur eskatu nuen eguna.
|
|
|
– Hurrengoan hartu behar
|
dut
bat etxerako –esan zion– 50 euro zenbat karaktere diren kalkulatzen dudanean.
|
|
|
Noraino
|
du
batek bere territorioa defendatzeko eskubidea. Zein bitartekorekin, eta noiz arte?
|
|
|
– Ikaragarri onak zauden, nahi
|
dun
bat?
|
|
|
Perkalezkoak hautatu zituen. Burko azal zuria bilatzen ari zenean, haien inizialak brodatuak
|
zituen
bat aurkitu zuen, perkalezkoa hura ere, Ramonen Donostiako izebak oparitutakoa. Barregarria iruditu zitzaionez huraxe jarri zuen.
|
|
2018
|
|
|
Anak eskatu zidan etortzeko aitak zerbait esan behar zidalako. Baina etxera joan naiz eta han ez da inor bizi
|
duela
batek daki noiztik. Auskalo zu han egon zaren aspaldian, baina ez nizuke joatea gomendatuko.
|
|
2019
|
|
|
maite
|
zintudan
bat
|
|
|
Aurten jakin dut bertso munduko mutil gipuzkoar gazte batek esan zuela hori Oihana Iguaranez eta nitaz, Kattalin Minerren hitzaldi batean eskua altxatuta. Suma nezakeen batzuek hori pentsatzea, baina mindu egin ninduen gertukotzat
|
nuen
bati entzuteak. Neu ere sinestera iritsi naiz batzuetan, eta tristea da neure buruari gogorarazi beharra 12 urte moko dauzkadanetik irabazitako eskolarteko eta sariketa guztien zerrenda, akordatu beharra dagoeneko demostratu dudala nire belaunaldiko mutilek beste eta gehiago, ezin didatela eskatu oraindik plazan aritzeko lizentzia.
|
|
|
Batzuetan pentsatzen dut berriz moztu nukeela. Baina indartsu egon behar
|
du
batek, eta indar kolektiboa behar du batek berarengandik nahi dutenaren aurka borrokan ibiltzeko".
|
|
|
Batzuetan pentsatzen dut berriz moztu nukeela. Baina indartsu egon behar du batek, eta indar kolektiboa behar
|
du
batek berarengandik nahi dutenaren aurka borrokan ibiltzeko".
|
|
|
Ama ikusi ez dudala... Ezin
|
dugu
bata bestearengandik hurbil egon.
|
|
|
“Inork ez daki nire moduan nor zaren zu”. Baieztapen hori, neurriz kanpokoa izanda ere, limurgarria gertatu izan zait, inoiz botere erotikoa ere lortzeraino (gaztetan horixe esan zidan seduzitu nahi
|
ninduen
batek, eta aurrena kanposantura joan ginen paseoan eta ondoren sostena erantzi nuen).
|
|
|
Ile mehea zeukan, segituan koipeztekoa neuk ere halakoxea herentzian, eta aitak zirikatu egiten zuen ile lumatxak zirela eta. Amak ere izango zuen baleko arrazoirik aita gaitzesteko, baina oro har, nire gurasoek oso gustuko
|
zuten
batak bestea.
|
|
|
Erantzun du nebak lehen bezain arin. Kanpotarrak harritu dira orain, elkarri begiratu, hitz egiten ez
|
duenetako
batek sabelera eraman du eskua, min itxurak egin ditu, tripak nahasita dituela ematen du.
|
|
|
Kanpotarrak bistatik desagertu arte atzera begira joan da neba, badaezpada ere. Zerbait ikusi dio begiradan armeniar bati, hitz egin ez
|
duenetako
bati. Hala azaldu dio arrebari, ez zaiola fidatzekoa iruditu; arreba ez dago ados.
|
|
|
Enekok, jakina, ez daki irakurtzen, baina batzuetan, besaulkian agonduta, dakienaren plantak egiten ditu; egunkaria buruz behera daukala sarri askotan. Ez du zaletasun askorik, baina badu oso maitea
|
duen
bat: paperak txiki txiki egitea; egunkariak batik bat.
|
|
2020
|
|
|
Nire ingurura begiratzen dut, belaunaldikide
|
ditudanei
batez ere. Haiek nire ispilua direlako.
|
|
|
Baina hori baino lehen, amona Genarari entzunda ezagutu genuen guk abortuarena. Dendan sexualitateari buruzko liburuak saltzen genituen, eta, halako batean, erakutsi diogu amonari azalean zakil baten argazkia
|
duen
bat, “begira nolako gauzak saltzen ditugun”. “A ze nazka! ”, esan zuen.
|