|
2008
|
|
|
Elementu horiekin gehiegi kezkatzen ez den batek, eta hiztunak nola esan nahi duen jakin nahiko ez lukeen norbaitek, ziur asko nahiago luke errepikapen horiek kentzea (goiko adibidean, eskuineko zutabea, alegia), hau da, ezkerreko zutabea eskuineko moduko batera itzuliko luke, beti ere testuaren edukia, zer esan nahi izan duen edo eduki semantikoa, errazago uler eta aztertu ahal izateko. Eta arrazoi bat baino gehiago du horretarako, besteak beste, mezua antolatzeko modu propioa
|
duela
ahozko hizkuntzak nola idatzizkoak.
|
|
|
(...) eskolak garrantzizko eginkizuna
|
du
ahozko hizkuntzaren garapenean Lehen Hezkuntza zehar: erraztu egin behar du ikasleek ahozko hizkuntzaren erabilera formalagoari dagozkion komunikazio trebetasunak lortzea.
|
|
|
erraztu egin behar du ikasleek ahozko hizkuntzaren erabilera formalagoari dagozkion komunikazio trebetasunak lortzea. Horretarako, ikasle bakoitzak
|
duen
ahozko hizkuntzaren mailatik abiatu beharra dago erabilera zabalago eta sakonago bat iradokitzeko, trukeak bultzatzen dituzten egoerei indar emanez, non ahozkoa komunikazioaren oinarri izango den. Egoera hauek izango dira abiapuntu ahozko hizkuntzaren erabilera formalduago, landuago baten garapenera zuzenduriko lana planifikatzerakoan.
|
|
|
orokorrak eta eskualde edota herri mailakoak; eta, horietako bakoitzaren jardun esparruak bere hizkuntza eremu bereziak ditu. Hedabidearen arabera, berriz,
|
baditugu
ahozkoak, idatzizkoak eta ikus entzunezkoak. Horiek horrela, eta komunikabideen eginkizunik behinena herritarrekin ahalik eta komunikaziorik egokiena lortzea izanik:
|
|
2010
|
|
|
222 Agiri jakin bat gainditu ez izanak ez du esan nahi, hartara aurkeztu den ikasleak euskaraz ezdakienik. Zenbait gaztek
|
badu
ahozko gaitasuna, baina idatzizkoan kamuts dabil. Bada alderantzizkorikere:
|
|
2012
|
|
|
Aldi berean, ordea, enuntziatu parentetikoen ezaugarri semantiko pragmatiko eta sintaktikoek erakutsiko digute
|
badutela
ahozko hizkerari eman izan zaizkion ezaugarriekin loturarik; nolabait, ahozko komunikazio trukearen ezaugarriak berariaz idatzian islatu edo mimetizatzeko baliagarriak direla. Beraz, ez gara ari enuntziatuaren gainazalean agertzen ez diren ezaugarriez, berariaz, gainazalean bertan arrastoren bat uzten duten ezaugarriez baizik.
|
|
|
dagozkie. Esatekoak jakinarazteko ez ezik emozioak eragiteko ere balio
|
dute
ahozko berbaldiak bakarrik dituen baliabide horiek.
|
|
|
Egoerazko testuinguruaren mendekotasun handia
|
du
ahozko bat bateko elkarrizketak, eta beraz, testuinguruari erreferentzia egingo dioten hizkuntza osagaiak maiz aski agertzen dira.
|
|
|
dira horren lekuko. Baina, nolakoa da solaskideak aurrez aurre
|
dituen
ahozko mintzaldiaren sintaxia?
|
|
|
Egoerazko testuinguruaren mendekotasun handia
|
du
ahozko bat bateko elkarrizketak, eta, beraz, ugariak dira testuinguruari erreferentzia egingo dioten hizkuntza osagaiak. Silva Corvalánek (1996) testuinguru horri ingurune soziala deritzo eta ahozko hizkeraren edo ahozkotasunaren ezaugarrien artean, ingurune sozialari egokitzen zaizkion hizkuntza erabilerak aipatzen ditu.
|
|
|
Atal honetan enuntziatu parentetikoak ahozko diskurtsoaren ezaugarriak idatzian islatzeko baliabide ere badirela frogatzen saiatu gara; ahozkoaren eta idatziaren arteko erabateko etena arindu egiten dutela frogatzen. Frogatze ahalegin horretan solaskideak aurrez aurre
|
dituen
ahozko bat bateko elkarrizketaren ezaugarririk behinenak aztertu eta egitura parentetikoen ezaugarri sintaktiko semantiko eta pragmatikoekin uztartu ditugu. Hona, ondorio nagusiak:
|
|
|
Esate baterako zenbait esaera zahar ez
|
du
ahozko tradiziotik jasoko, hainbatek idatzizko iturburua izango du. Hona hemen, adibide gisa, bakarren batzuk:
|
|
2017
|
|
|
Eta orain ere, euskara idatzia zinez hedatu baldin bada ere gizarteko eremu eta genero anitzetan, oralitatearen ikertzeko premia badago. Idatziak ez
|
du
ahozkoa hurrupatu edo ezabatu, biek beren bidea egiten dute. Oraingo euskal gizarte modernoan ere, komunikabideen eta informazioaren eta komunikazioaren teknologien bitartez bereziki, oralitateak eragin handia izaten du hizkuntzaren garapenean eta bilakaeran.
|
|
2020
|
|
|
Zehazkiago, Eñaut Etxamendiren ekai literarioa hizkuntza bereziaren bitartez azaltzen da. Ekonomia narratiboan pisu handia
|
du
ahozko hizkuntzarekiko hurbiltasunak. Idazleak diskurtso zuzenak grafia fonetikoz islatzen ditu, adibidez.
|
|
2023
|
|
|
Gaur egun, hamar urte geroago, eta zenbait irakasleri eta ikastetxe gutxi batzuei esker, esan dezakegu asko aurreratu dela, ahozkoa nola landu daitekeen jakitean, hau da,
|
baditugula
ahozkoa lantzeko praktikak eta badakigula ahozkoa nola irakatsi. Ahozkoaren ebaluazioan ere bide zati bat egin da.
|